فهرست مطالب
ضربه به گیجگاه سر یا همان شقیقه یکی از خطرناک‌ترین انواع آسیب‌های سر است، زیرا استخوان این ناحیه نازک و نزدیک به عروق حیاتی است. حتی ضربه‌های خفیف می‌توانند باعث خونریزی داخلی یا آسیب به مغز شوند. شناخت علائم هشدار و انجام اقدامات سریع پزشکی نقش مهمی در پیشگیری از عوارض جدی دارد. در این مقاله از دکترتو با شما هستیم تا به طور مفصل به بررسی ضربه به گیجگاه سر بپردازیم. با ما همراه باشید.
ضربه به گیجگاه سر دقیقا در کدام قسمت است؟
گیجگاه یا شقیقه در دو طرف سر و کمی بالاتر از گوش‌ها قرار دارد و استخوان آن نسبت به سایر نواحی نازک‌تر است. خطر اصلی ضربهٔ گیجگاه پارگی شاخهٔ قدامی شریان مننژی میانی در ناحیهٔ پتریون و ایجاد هماتوم اپیدورال است. گیجگاه محل اتصال چند استخوان جمجمه است و از نظر استحکام ضعیف‌تر بوده، بنابراین بیشتر در معرض شکستگی یا ترک است. حتی ضربات ورزشی ساده هم می‌توانند به این بخش آسیب بزنند و نیاز به محافظت دارد. به طور عامیانه، شقیقه و گیجگاه به یک معنا استفاده می‌شوند و هر ضربه به این نقطه حساس با بروز علائم هشداردهنده باید فوری بررسی پزشکی شود.
چرا ضربه به گیجگاه سر خطرناک است؟
اصلی‌ترین خطر ضربه به سر در ناحیه گیجگاه نازکی استخوان و قرار گرفتن شریان‌های حیاتی درست زیر آن است، که پاره شدن آنها می‌تواند خونریزی مغزی تهدیدکننده زندگی ایجاد کند. نزدیکی گیجگاه به لوب تمپورال، که مسئول حافظه، شنوایی و درک زبان است، باعث می‌شود آسیب این ناحیه مشکلات شناختی، گفتاری یا شنوایی ایجاد کند. علاوه بر این، ضربه می‌تواند فشار داخل جمجمه را سریعاً افزایش دهد و مغز به دلیل فضای محدود، در معرض بیهوشی یا مرگ قرار گیرد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت flintrehab
Each area of the brain controls different functions and no two brain injuries are exactly alike. Therefore, depending on the severity and location of damage to the temporal lobe, individuals can experience a variety of cognitive impairments.
ترجمه فارسی:
هر بخش از مغز وظایف خاص خود را کنترل می‌کند و هیچ دو آسیب مغزی کاملاً شبیه هم نیستند. بنابراین بسته به شدت و محل آسیب در لوب تمپورال، افراد ممکن است با انواع مختلفی از اختلالات شناختی مواجه شوند.
عوامل خطر ضربه به گیجگاه سر
ورزش‌های رزمی و تماسی مانند بوکس، فوتبال و تکواندو از مهم‌ترین عوامل خطر ضربه به شقیقه هستند، زیرا برخورد مستقیم یا غیرمستقیم می‌تواند آسیب جدی ایجاد کند و استفاده از محافظ سر در این ورزش‌ها ضروری است. حوادث رانندگی نیز با برخورد سر به شیشه یا فرمان خودرو فشار زیادی به گیجگاه وارد می‌کنند. سقوط از ارتفاع در خانه یا محل کار و خشونت‌های فیزیکی از دیگر عوامل خطر هستند، بنابراین پیشگیری و محافظت از این ناحیه اهمیت زیادی دارد.
به خاطر ضربه به سر، دچار درد شدید شدی؟
برای بررسی فوری نوبت بگیر.
علائم هشدار بعد از ضربه به گیجگاه سر
یکی از اولین علائمی که باید جدی گرفته شود، سردرد شدید و ناگهانی است. اگر فرد بعد از ضربه به گیجگاه دچار درد شدید شد، احتمال آسیب داخلی وجود دارد و نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد. علائم دیگر شامل سرگیجه، تاری دید، تهوع یا استفراغ است. این نشانه‌ها می‌توانند علامت ضربه مغزی یا خونریزی داخلی باشند. در موارد جدی‌تر، اختلال در گفتار، گیجی، یا حتی از دست دادن هوشیاری دیده می‌شود. بروز تشنج، خواب‌آلودگی غیرعادی یا بی‌حسی اندام‌ها از دیگر علائم هشدار هستند. در چنین شرایطی باید فرد سریعاً به اورژانس منتقل شود، زیرا هرگونه تأخیر می‌تواند به پیامدهای جبران‌ناپذیر منجر شود.
| علائم | علت بروز |
|---|---|
| سردرد شدید و ناگهانی | آسیب به عروق زیر گیجگاه یا افزایش فشار داخل جمجمه |
| سرگیجه | اختلال در عملکرد لوب تمپورال یا کاهش خونرسانی مغز |
| تاری دید | آسیب به مسیرهای بینایی در مغز یا افزایش فشار مغزی |
| تهوع و استفراغ | واکنش مغز به ضربه یا افزایش فشار داخل جمجمه |
| اختلال در گفتار | آسیب به لوب تمپورال (مسئول درک زبان و گفتار) |
| گیجی و اختلال شناختی | آسیب به بخش‌های مربوط به حافظه و تمرکز در مغز |
| بیهوشی | خونریزی مغزی یا افزایش ناگهانی فشار داخل جمجمه |
| خواب‌آلودگی غیرعادی | کاهش سطح هوشیاری به‌دلیل آسیب مغزی |
| تشنج | تحریک بیش از حد نورون‌ها در اثر آسیب به مغز |
| بی‌حسی اندام‌ها | آسیب به مسیرهای عصبی در مغز یا فشار بر آنها |
| فراموشی یا از دست دادن حافظه | آسیب به لوب تمپورال یا نواحی مسئول حافظه |
| تحریک‌پذیری یا بی‌قراری | واکنش مغز به اختلال در عملکرد طبیعی خود |
| مشکلات شنوایی | آسیب به بخش شنوایی در لوب تمپورال مغز |
متن انگلیسی:
به نقل از سایت healthdirect
the person has a severe or worsening headache or neck pain. the person loses consciousness or seems drowsy, agitated or restless. the person is confused, disorientated or has memory loss. the person vomits more than once after hitting their head.
ترجمه فارسی:
اگر فرد دچار سردرد یا درد گردن شدید یا رو به افزایش شود، هوشیاری خود را از دست بدهد یا خواب‌آلود، تحریک‌پذیر یا بی‌قرار به نظر برسد، دچار سردرگمی، اختلال در جهت‌یابی یا فراموشی شود، یا بعد از ضربه به سر بیش از یک بار استفراغ کند، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
اقدامات اولیه بعد از ضربه به گیجگاه سر
اولین اقدام، حفظ آرامش و جلوگیری از حرکت غیرضروری سر است. اگر فرد هوشیار است، باید در حالت نیمه‌نشسته قرار بگیرد تا فشار خون به مغز کمتر شود. در صورتی که فرد بیهوش شد، باید سریعاً اورژانس خبر شود. استفاده از کمپرس سرد روی محل ضربه می‌تواند به کاهش تورم کمک کند. اما نباید فشار مستقیم وارد کرد. همچنین باید مراقب بود فرد دچار استفراغ نشود و راه تنفسی او باز بماند. بسیار مهم است که در همان لحظات ابتدایی، فرد به هیچ عنوان داروی مسکن یا آرام‌بخش بدون تجویز پزشک مصرف نکند. چرا که این داروها می‌توانند علائم حیاتی را پنهان کنند و روند تشخیص را سخت‌تر سازند.
۴.۷ (۵۳۷۲ نظر)۴.۹ (۵۱۳۴ نظر)۴.۸ (۴۷۸۶ نظر)۴.۹ (۳۳۱۲ نظر)۴.۹ (۲۵۷۶ نظر)۴.۹ (۲۵۵۳ نظر)اقدامات ثانویه بعد از ضربه به گیجگاه
بعد از رسیدن به مرکز درمانی، پزشک معمولاً با سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی در برخی موارد احتمال خونریزی یا شکستگی را بررسی می‌کند، زیرا بسیاری از آسیب‌ها تنها با این روش‌ها قابل شناسایی هستند. در صورت وجود خونریزی یا شکستگی، درمان شامل جراحی، بستری در بخش مراقبت‌های ویژه یا داروهای کنترل فشار مغز و گاهی تخلیه خون است. در موارد خفیف‌تر، استراحت، مصرف مایعات و پیگیری علائم کافی است، اما حتی در این شرایط چند روز مراقبت پزشکی لازم است.
عوارض ضربه به گیجگاه سر چیست؟
یکی از مهم‌ترین عوارض، خونریزی اپیدورال یا ساب‌دورال است که می‌تواند در مدت کوتاهی به مرگ منجر شود. این نوع خونریزی‌ها معمولاً در اثر پارگی عروق بزرگ زیر گیجگاه رخ می‌دهند. عوارض دیگر شامل آسیب‌های شناختی و عصبی است. مشکلات حافظه، اختلال در تمرکز، مشکلات گفتاری و شنوایی، از جمله پیامدهایی هستند که ممکن است حتی پس از درمان نیز ادامه یابند. در برخی موارد، فرد دچار سردردهای مزمن یا تشنج‌های مکرر می‌شود. این عوارض ضربه سر ممکن است کیفیت زندگی فرد را برای مدت طولانی تحت تأثیر قرار دهند و نیازمند مراقبت پزشکی و درمان‌های مداوم باشند.
به سرت ضربه خورده و نگران عوارضشی؟ همین حالا مشاوره بگیر.
نتیجه گیری
ضربه به گیجگاه سر به دلیل ساختار آناتومیک خاص و نزدیکی به عروق و مراکز مهم مغزی، یکی از خطرناک‌ترین انواع آسیب‌های سر محسوب می‌شود. حتی ضربات خفیف در این ناحیه می‌توانند پیامدهای جدی و غیرقابل پیش‌بینی به همراه داشته باشند.
شناخت علائم هشدار، توجه به عوامل خطر و انجام اقدامات اولیه و ثانویه به موقع می‌تواند تا حد زیادی از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. این موضوع به ویژه برای والدین، مربیان ورزشی و افرادی که در معرض خطر هستند اهمیت زیادی دارد. در نهایت باید به یاد داشت که هیچ ضربه‌ای به گیجگاه سر نباید ساده گرفته شود. مراجعه به پزشک در کوتاه‌ترین زمان، بهترین و مطمئن‌ترین راه برای محافظت از جان و سلامت فرد است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!