فهرست مطالب
فیلگراستیم یکی از داروهای مهم و پرکاربرد در حوزه هماتولوژی و انکولوژی است که به‌طور ویژه برای افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون (نوتروفیل‌ها) تجویز می‌شود. این دارو که از دسته فاکتورهای محرک کلونی گرانولوسیت محسوب می‌شود، معمولاً در بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند یا دچار نوتروپنی (کاهش نوتروفیل‌ها) ناشی از بیماری‌های خاص هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. داروی فیلگراستیم با تحریک مغز استخوان به تولید نوتروفیل‌ها کمک می‌کند و خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد. در ادامه این مقاله از دکترتو، به بررسی کاربردها، نحوه مصرف، عوارض جانبی و نکات مهم مربوط به مصرف این دارو خواهیم پرداخت.
داروی فیلگراستیم چیست؟
داروی فیلگراستیم (Filgrastim) یک داروی بیولوژیک است که به‌عنوان محرک تولید گلبول‌های سفید خون، به‌ویژه نوتروفیل‌ها، عمل می‌کند. این دارو نوعی فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت انسانی (G-CSF) است که به‌صورت سنتتیک تولید شده و برای درمان نوتروپنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. فیلگراستیم معمولاً در بیمارانی که به دلیل شیمی‌درمانی، پیوند مغز استخوان، یا برخی بیماری‌های مغز استخوان دچار افت شدید گلبول سفید شده‌اند، تجویز می‌شود. این دارو به بدن کمک می‌کند تا سریع‌تر نوتروفیل بسازد و در برابر عفونت‌ها مقاومت بیشتری نشان دهد.
| شناسنامه دارویی | توضیحات |
|---|---|
| داروی فیلگراستیم چیست؟ | فیلگراستیم یک داروی ساخته شده با فناوری DNA نوترکیب است که برای تحریک تولید گلبول‌های سفید خون استفاده می‌شود. |
| نام عمومی دارو | Filgrastim |
| نام تجاری | Neupogen, Zarxio (نام‌های تجاری رایج) |
| نوع دارو | محرک رشد گرانولوسیتی (G-CSF) |
| فرمول شیمیایی | C845H1347N223O243S9 (فرمول تقریبی پروتئینی) |
| دسته بندی بارداری | دسته C (مطالعات حیوانی عوارض نشان داده‌اند، اما مطالعات کنترل شده انسانی کافی نیست) |
| نیمه عمر | حدود ۳.۵ ساعت پس از تزریق زیرجلدی |
| دفع دارو | عمدتاً از طریق کلیه و متابولیسم سلولی |
| مکانیسم اثر | تحریک مغز استخوان برای تولید و آزادسازی گلبول‌های سفید (نوتروفیل‌ها) |
| بهترین شرایط نگهداری | نگهداری در یخچال (۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد)، محافظت در برابر یخ‌زدگی، دور از نور مستقیم |
| نحوه مصرف | معمولاً به صورت تزریق زیرجلدی یا وریدی با دوز و برنامه مشخص توسط پزشک |
| اشکال دارویی | آمپول یا ویال‌های تزریقی |
| داروهای هم گروه | پگل‌فیلگراستیم (Pegfilgrastim)، لیستگرامستیم (Lipegfilgrastim) |
نحوه مصرف داروی فیلگراستیم
مصرف این داروی بسته به وضعیت بیمار و نظر پزشک معالج متفاوت است، اما معمولاً به‌صورت تزریق زیرجلدی یا وریدی تجویز می‌شود. این دارو اغلب به‌صورت روزانه و طبق برنامه‌ای منظم، معمولاً ۲۴ ساعت پس از پایان دوره شیمی‌درمانی آغاز می‌شود. مدت زمان مصرف و دوز دقیق به سطح neutrophils در آزمایش خون و پاسخ بدن به درمان بستگی دارد. پیروی دقیق از دستور پزشک در مصرف این دارو بسیار ضروری است و مصرف خودسرانه یا قطع ناگهانی آن می‌تواند خطرناک باشد. همچنین در طول دوره مصرف ممکن است نیاز به آزمایش خون منظم برای بررسی وضعیت گلبول‌های سفید وجود داشته باشد.
متن انگلیسی:
medlineplus
Do not shake vials or syringes containing filgrastim solution. Always look at filgrastim injection products before injecting. Do not use if the expiration date has passed, or if the filgrastim solution has particles or looks foamy, cloudy, or discolored.
ترجمه متن:
ویال‌ها یا سرنگ‌های حاوی محلول فیلگراستیم را تکان ندهید. همیشه قبل از تزریق به محصولات فیلگراستیم نگاه کنید. اگر تاریخ انقضا گذشته باشد یا محلول فیلگراستیم دارای ذرات، کف‌آلود، کدر یا تغییر رنگ باشد، از آن استفاده نکنید.
محل تزریق آمپول فیلگراستیم
شایع‌ترین نواحی برای تزریق این دارو شامل بخش جلویی ران، ناحیه شکم (با فاصله مناسب از ناف)، بازو و گاهی پهلوها هستند. بهتر است محل تزریق در هر نوبت تغییر داده شود تا از بروز تحریک پوستی یا سفتی در یک ناحیه جلوگیری شود. در برخی موارد خاص، پزشک ممکن است تجویز کند که دارو به‌صورت وریدی تزریق شود که این روش معمولاً در مراکز درمانی و تحت نظارت کادر پزشکی انجام می‌گیرد. رعایت دستورالعمل پزشک در مورد محل و نحوه تزریق اهمیت زیادی در اثربخشی و کاهش عوارض احتمالی دارد.
فیلگراستیم برات تجویز شده و نحوه مصرفش رو نمی‌دونی؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
نحوه تزریق فیلگراستیم
نحوه تزریق فیلگراستیم معمولاً به‌صورت زیرجلدی یا وریدی انجام می‌شود که روش دقیق آن توسط پزشک تعیین می‌گردد. در تزریق زیرجلدی، ناحیه‌هایی مانند شکم یا ران برای وارد کردن سوزن استفاده می‌شود. قبل از تزریق، باید دارو به دمای اتاق برسد و محل تزریق ضدعفونی شود. آموزش درست تزریق بسیار مهم است و در صورت عدم آشنایی، بهتر است از کادر درمان کمک گرفته شود.
بهترین زمان مصرف داروی فیلگراستیم
زمان مصرف داروی فیلگراستیم معمولاً طبق نظر پزشک و بر اساس وضعیت فرد تعیین می‌شود. با این حال، این دارو اغلب ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از پایان شیمی‌درمانی تجویز می‌شود تا از کاهش شدید گلبول‌های سفید جلوگیری کند. مصرف آن باید هر روز در زمان مشخصی انجام شود تا اثربخشی آن حفظ گردد. رعایت دقیق زمان‌بندی و دستور پزشک در مصرف فیلگراستیم اهمیت بالایی دارد.
موارد مصرف داروی فیلگراستیم
آمپول فیلگراستیم برای چیست؟ این دارو عمدتاً برای افزایش تعداد نوتروفیل‌ها (نوعی از گلبول‌های سفید) در بدن استفاده می‌شود، به‌ویژه در بیمارانی که به‌دلیل شیمی‌درمانی، پیوند مغز استخوان، یا برخی بیماری‌های خونی دچار کاهش شدید نوتروفیل شده‌اند. فیلگراستیم با تحریک مغز استخوان، تولید نوتروفیل‌ها را افزایش می‌دهد و به پیشگیری از عفونت‌های شدید کمک می‌کند. همچنین در برخی موارد خاص مانند نوتروپنی مادرزادی یا ایدیوپاتیک نیز تجویز می‌شود.
دوز مصرف داروی فیلگراستیم
دوز مصرف داروی فیلگراستیم بسته به شرایط پزشکی، وزن بیمار، هدف درمانی و پاسخ بدن به دارو متفاوت است. به‌طور معمول، دوز این دارو برای بزرگسالان در موارد کاهش نوتروفیل ناشی از شیمی‌درمانی بین ۵ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز (زیرجلدی یا داخل وریدی) تجویز می‌شود. در برخی شرایط خاص مانند نوتروپنی مادرزادی، دوز ممکن است بالاتر باشد. مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک متخصص و با توجه به آزمایش‌های خون منظم تنظیم شود. خوددرمانی یا تنظیم دوز بدون مشورت پزشکی می‌تواند خطرناک باشد.
مدت زمان مصرف داروی فیلگراستیم
مدت زمان مصرف فیلگراستیم به نوع بیماری و شرایط بیمار بستگی دارد. به‌طور معمول، در بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی هستند، مصرف این دارو از یک تا چند روز پس از پایان شیمی‌درمانی آغاز شده و تا زمان بازگشت سطح نوتروفیل‌ها به حد طبیعی ادامه می‌یابد. در برخی موارد خاص مانند نوتروپنی مزمن، مصرف ممکن است طولانی‌مدت یا حتی مداوم باشد. پزشک با بررسی نتایج آزمایش خون و پاسخ بدن به درمان، مدت زمان دقیق مصرف را تعیین می‌کند. قطع دارو بدون نظر پزشک ممکن است عوارض جدی در پی داشته باشد.
عوارض داروی فیلگراستیم
داروی فیلگراستیم ممکن است با عوارضی همراه باشد که شدت آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است. یکی از شایع‌ترین عوارض آن درد استخوان و عضلات است که معمولاً موقتی بوده و با داروهای ضد درد کنترل می‌شود. دیگر عوارض رایج شامل تب، سردرد، تهوع، استفراغ و احساس خستگی هستند. در برخی افراد ممکن است در محل تزریق قرمزی، تورم یا درد ایجاد شود. اگرچه نادر است، اما عوارض جدی‌تری مانند بزرگ شدن یا حتی پارگی طحال، تنگی نفس و واکنش‌های آلرژیک شدید نیز ممکن است رخ دهد که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند. رعایت دستورات پزشک و پیگیری منظم می‌تواند در کاهش این عوارض مؤثر باشد.
نگران عوارض فیلگراستیم برای بدنت هستی؟ از متخصص مشاوره بگیر.
تفاوت پی دی گراستیم و فیلگراستیم
پی‌دی‌گراستیم و فیلگراستیم هر دو داروهایی هستند که برای تحریک تولید گلبول‌های سفید خون استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی دارند. فیلگراستیم یک فرم بازسازی‌شده از فاکتور تحریک‌کننده کلونی گرانولوسیت است که به طور مستقیم سلول‌های مغز استخوان را تحریک می‌کند. پی‌دی‌گراستیم معمولاً به عنوان نسخه تولید داخل یا داروی مشابه فیلگراستیم معرفی می‌شود و از نظر ساختاری شباهت زیادی دارد، اما ممکن است در فرمولاسیون، روش تولید و قیمت متفاوت باشد. به طور کلی، هر دو دارو در اثر و کاربردهای درمانی مشابه هستند، اما ممکن است در دسترسی و هزینه با هم تفاوت داشته باشند. در انتخاب بین آن‌ها، نظر پزشک و شرایط بیمار مهم است.
موارد احتیاط و منع مصرف داروی فیلگراستیم
قبل از مصرف داروی فیلگراستیم، باید به برخی موارد احتیاطی توجه شود تا از بروز عوارض فیلگراستیم جلوگیری شود. افرادی که حساسیت شدید به فیلگراستیم یا هر یک از ترکیبات آن دارند، نباید این دارو را مصرف کنند. همچنین، بیمارانی که سابقه بیماری‌های مزمن استخوانی مانند بیماری‌های متابولیک استخوان دارند، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف کنند. در صورت بروز هرگونه درد شدید استخوان، تورم یا علائم غیرعادی دیگر، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. عوارض فیلگراستیم ممکن است شامل درد در محل تزریق، تب، سردرد و در موارد نادر واکنش‌های آلرژیک شدید باشد، بنابراین رعایت موارد احتیاط و پیگیری دقیق توصیه‌های پزشکی بسیار مهم است.
آمپول فیلگراستیم در بارداری
استفاده از آمپول فیلگراستیم در دوران بارداری باید با احتیاط و تنها تحت نظر پزشک صورت گیرد. اطلاعات کافی و قطعی درباره ایمنی این دارو در بارداری وجود ندارد و ممکن است عوارضی برای جنین ایجاد کند. بنابراین، مصرف فیلگراستیم در بارداری فقط زمانی توصیه می‌شود که منافع آن برای مادر بیشتر از ریسک‌های احتمالی برای جنین باشد. خانم‌های باردار یا کسانی که قصد بارداری دارند، باید قبل از استفاده از این دارو حتماً با پزشک خود مشورت کنند.
متن انگلیسی:
ncbi.nlm.nih
The drug is pregnancy category C. There are very few studies evaluating the efficacy and safety of the drug in pregnant women. Observational studies reported no association between filgrastim use and pregnancy outcomes, neonatal complications, or infections. The clinician should weigh the benefits and risks before administering the drug to these patients.
ترجمه متن:
این دارو در دسته‌بندی C بارداری قرار دارد. مطالعات کمی در مورد اثربخشی و ایمنی فیلگراستیم در زنان باردار انجام شده است. مطالعات مشاهده‌ای، ارتباطی بین مصرف فیلگراستیم و پیامدهای بارداری، عوارض نوزادی یا عفونت‌ها گزارش نکرده‌اند. پزشک باید پیش از تجویز این دارو برای بیماران باردار، فواید و خطرات آن را به دقت ارزیابی کند.
تداخلات دارویی داروی فیلگراستیم
داروی فیلگراستیم ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد که می‌تواند اثرات درمانی یا عوارض جانبی آن را تغییر دهد. مصرف همزمان فیلگراستیم با داروهای شیمی‌درمانی ممکن است نیاز به تنظیم دوز یا زمان‌بندی دقیق داشته باشد تا از عوارض جانبی شدید جلوگیری شود. همچنین داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا سایر داروهایی که روی مغز استخوان تأثیر می‌گذارند، می‌توانند تداخل داشته باشند. به همین دلیل، قبل از شروع درمان با فیلگراستیم، باید تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید تا از هرگونه تداخل احتمالی جلوگیری شود.
۴.۷ (۵۱۹۴ نظر)۴.۹ (۴۹۱۱ نظر)۴.۷ (۴۲۱۹ نظر)۴.۹ (۳۱۳۲ نظر)۵ (۲۷۳۲ نظر)۴.۹ (۲۲۲۵ نظر)اطلاعات دارویی (جدول اشکال دارویی، عوارض و تداخلات دارویی)
جدول اطلاعات دارویی به شما کمک می‌کند تا با نحوه مصرف و مراقبت‌های لازم هنگام استفاده از دارو بهتر آشنا شوید. در صورت بروز هرگونه عارضه غیرمعمول، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
| اسامی دارویی | عوارض جانبی | تداخلات دارویی |
|---|---|---|
| آمپول پی دی گراستیم ۳۰۰ میکروگرم/۰.۵ میلی لیتر | تهوع، اسهال | داروهای شیمی‌درمانی (ممکن است نیاز به تنظیم دوز داشته باشند) |
| سرنگ آماده تزریق نئوپوژن ۳۰ میلی واحد/۰.۵میلی لیتر | درد و قرمزی در محل تزریق | داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی |
| سرنگ آماده تزریق نوپوگراستیم ۳۰۰میکروگرم | سردرد | |
| سرنگ آماده تزریق تیناگراست ۳۰۰ میکروگرم/۰.۵ میلی لیتر | درد عضلانی و استخوانی | |
| خستگی، تب | ||
| واکنش‌های آلرژیک شدید | ||
| افزایش فشار خون | ||
| درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی |
نتیجه گیری
داروی فیلگراستیم یکی از داروهای مهم در افزایش تولید گلبول‌های سفید خون است که معمولاً برای پیشگیری و درمان کم‌خونی‌های ناشی از شیمی‌درمانی یا بیماری‌های خاص استفاده می‌شود. با این حال، مصرف آن باید تحت نظر پزشک باشد تا عوارض جانبی و تداخلات دارویی کنترل شود. در صورت بروز هرگونه علائم غیرطبیعی مانند درد شدید، واکنش آلرژیک، یا مشکلات تنفسی، سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم انجام شود و درمان به موقع آغاز گردد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!