فهرست مطالب
آیا نگران ابتلا به سرطان دهانه رحم هستید؟ می‌خواهید علائم و نحوه تشخیص سرطان دهانه رحم را بدانید؟ از انواع درمان‌های این بیماری اطلاع دارید؟ سرطان سرویکس جز سرطان‌هایی محسوب میشود که با تشخیص به‌موقع می‌توان آن را درمان کرد. به همین دلیل شناخت روشهای پیشگیری و انواع درمان در مراحل اولیه می‌تواند به جلوگیری از این بیماری کمک کند.
درصورتی‌که می‌خواهید برای چکاپ دهانه رحم یا احتمال تشخیص سرطان این ناحیه به دکتر زنان مراجعه کنید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در سایت دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصصان وجود دارد.
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم به انگلیسی Cevical Cancer نامیده میشود. این نوع سرطان در سلول‌های دهانه رحم ایجاد میشود. آلت تناسلی زن بخش‌های مختلفی دارد. دهانه رحم قسمت زیرین رحم بوده که به واژن متصل است. این سرطان می‌تواند بافت‌های عمیق دهانه رحم را تحت تأثیر قرار دهد و حتی ممکن است به سایر قسمت‌های بدن (اغلب ریه‌ها، کبد، مثانه، واژن و راست‌روده) سرایت کند.
در بیشتر مواقع گونه‌های مختلف ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در ایجاد این سرطان نقش دارند. البته این مورد با واکسن قابل پیشگیری است. سرطان سرویکس به‌آرامی رشد می‌کند. به همین دلیل معمولاً قبل از پیشرفت بیماری زمان کافی برای تشخیص و درمان آن وجود دارد. به لطف بهبود روشهای غربالگری از طریق آزمایش پاپ‌اسمیر سالانه تعداد کمتری از زنان به دلیل این سرطان جان خود را از دست می‌دهند.
خدمات زیبایی زنان
از کلینیک های معتبر با هزینه مناسب
با بهترین کیفیت از پزشکان برتر
انواع سرطان دهانه رحم
این سرطان تنها یک نوع نبوده و انواع مختلفی دارد که عبارت‌اند از؛
- کارسینوم سلول سنگ‌فرشی: این سرطان در سلول‌های نازک و مسطح (سلول‌های سنگ‌فرشی) قسمت بیرونی دهانه رحم ایجاد شده و به داخل واژن منتقل میشود. در ۹۰% مواقع بیماری از این نوع است.
- آدنوکارسینوم: در سلول‌های غده‌ای ستونی شکل تولیدکننده مخاط ایجاد میشود. این سلول‌ها در مجرای گردن رحم قرار دارند.
- حالت ترکیبی: این مورد هر دو نوع سلول را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علت ایجاد سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم با تغییر غیرمعمول در بافت‌ها شروع میشود. یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به سرطان دهانه رحم عفونت از طریق ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. HPV می‌تواند باعث زگیل پوستی، زگیل تناسلی و سایر اختلالات پوستی شود. زمانی که بدن در معرض این ویروس قرار می‌گیرد، سیستم ایمنی معمولاً از آسیب رساندن ویروس جلوگیری می‌کند. خوشبختانه در تعداد بسیار کمی از افراد ویروس HPV برای سال‌های طولانی در بدن می‌ماند و در فرایند سرطانی شدن سلول‌های دهانه رحم مشارکت می‌کند.
در این ویدئو دکتر سادت نوری متخصص پاتولوژی و فوق تخصص پاتولوژی مولکولار و سیتوژنتیک در مورد ویروس HPV و ارتباط آن با سرطان دهانه رحم با شما صحبت می‌کند.
عوامل خطرناک در ابتلا به سرطان دهانه رحم
افراد در شرایط زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند:
- شروع رابطه جنسی قبل از سن ۱۶ سالگی
- داشتن شریک جنسی متعدد
- مصرف قرص‌های ضدبارداری به‌ویژه برای بیش از ۵ سال
- سیگارکشیدن
- تضعیف سیستم ایمنی بدن
- بیماری مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک، سفلیس و ایدز
- استفاده از داروی سقط جنین.
چگونه از سرطان دهانه رحم جلوگیری کنیم؟
برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید.
- در مورد واکسن HPV و سرطان دهانه رحم از پزشک خود بپرسید. دریافت واکسن برای جلوگیری از عفونت HPV خطر ابتلا به سرطان سرویکس و سایر سرطان‌های مرتبط را کاهش می‌دهد. از پزشک خود بپرسید که آیا این واکسن برای شما مناسب است یا نه.
- به طور مرتب آزمایش پاپ اسمیر انجام دهید. آزمایش پاپ‌اسمیر می‌تواند شرایط پیش سرطانی دهانه رحم را تشخیص دهد؛ بنابراین می‌توان در زمان مناسب بیماری را تحت‌نظر داشت یا درمان کرد. بیشتر سازمان‌های پزشکی پیشنهاد می‌کنند، آزمایش پاپ‌اسمیر از سن ۲۱ سالگی شروع شده و هر چند سال یکبار انجام شود.
- رابطه جنسی ایمن داشته باشید. با استفاده از کاندوم می‌توان از برخی عفونت‌های مقاربتی و عفونت رحم جلوگیری کرد. نداشتن رابطه جنسی خارج از ازدواج و محدودکردن شرکای جنسی خطر ابتلا را پایین می‌آورد.
- سیگار نکشید. مصرف سیگار را برای سلامتی بدن خود به‌ویژه جلوگیری از انواع سرطان شروع نکنید. درصورتی‌که سیگار می‌کشید، حتماً برای ترک آن با یک روانشناس مشاوره داشته باشید.
نشانه و علائم سرطان دهانه رحم
طبق گفته mayoclinic، این بیماری معمولاً در مراحل اولیه هیچ علامت و نشانه‌ای ندارد. در سرطان دهانه رحم پیشرفته معمولاً شخص دچار علائم زیر میشود:
- خونریزی بعد از نزدیکی، بین پریودها یا بعد از یائسگی؛ لکه بینی
- ترشحات آبکی و خونی از واژن که ممکن است دارای بوی بدی باشد.
- درد لگن یا درد حین مقاربت.
در مراحل بسیار پیشرفته این سرطان می‌تواند علائم زیر را نشان دهد:
- درد مزمن پشت و لگن
- درد زیر شکم
- مشکل در ادرار
- پاهای متورم
- نارسایی کلیه
- درد استخوان
- کاهش وزن و بی‌اشتهایی
- خستگی.
برای تشخیص و درمان سرطان باید به متخصص انکولوژی مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین انکولوژیست آشنا شوید، به‌صورت آنلاین یا تلفنی با آنها مشورت کنید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
بعد از نزدیکی دچار خونریزی میشی؟
درد لگن و ترشحات زیاد داری؟ با متخصص مشورت کن.
انواع تست سرطان دهانه رحم
آزمایش‌های غربالگری در تشخیص سرطان این ناحیه و سلول‌های پیش سرطانی بسیار مؤثر است. سلول‌های پیش سرطانی ممکن است، روزی به سلول سرطانی تبدیل شوند. بیشتر پزشکان شروع غربالگری را از سن ۲۱ سالگی پیشنهاد می‌دهند.
انواع مختلف غربالگری عبارت‌اند از؛
- تست پاپ‌اسمیر: مهم‌ترین پیشرفت در غربالگری سرطان دهانه رحم استفاده وسیع از تست پاپانیکولاو یا تست پاپ اسمیر است. در طول این آزمایش پزشک سلول‌های دهانه رحم را بریده و با ابزار مخصوصی مسواک می‌زند. این نمونه در آزمایشگاه برای تشخیص ناهنجاری‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. آزمایش پاپ‌اسمیر سلول‌های غیرطبیعی در دهانه رحم را تشخیص می‌دهد.
- آزمایش HPV: در آزمایش hpv سلول‌های به‌دست‌آمده از دهانه رحم برای تشخیص انواع HPV بررسی می‌شوند. این ویروس‌ها به‌احتمال زیاد منجر به این نوع سرطان می‌شوند.
تشخیص سرطان دهانه رحم
درصورتی‌که تست‌های مربوطه انجام شده و پزشک به سرطان مشکوک باشد، به‌احتمال زیاد معاینه کامل رحم انجام می‌گیرد. متخصص زنان برای بررسی سلول‌های غیرطبیعی از یک ابزار بزرگنمایی مخصوص به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کند. کولپوسکوپ دهانه رحم را ۸ تا ۱۵ برابر بزرگ‌تر کرده و راحت‌تر می‌توان سلول‌های غیرطبیعی را برای نمونه‌برداری برداشت.
پزشک دهانه رحم را با رنگ‌های بی‌ضرر یا اسید استیک رنگ‌آمیزی می‌کند، تا سلول‌ها راحت‌تر دیده شود. در طول معاینه متخصص نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم (بیوپسی) را برای بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه می‌دهد. برای نمونه‌برداری معمولاً از روشهای زیر استفاده میشود.
- بیوپسی پانچ: از یک ابزار تیز برای برداشتن نمونه‌های کوچک از بافت سرویکس استفاده میشود.
- کورتاژ داخل رحمی: از یک ابزار کوچک قاشق شکل (کورت) یا برس نازک برای تراشیدن نمونه بافت از دهانه رحم استفاده میشود.
مراحل بعدی تشخیص سرطان دهانه رحم
درصورتی‌که نتیجه بیوپسی پانچ یا کورتاژ داخل رحم نگران‌کننده باشد، احتمالاً پزشک بیوپسی (نمونه‌برداری) دیگری انجام دهد. برای انجام بیوپسی یکی از آزمایش‌های زیر انجام میشود.
- حلقه سیم الکتریکی: از یک سیم الکتریکی نازک و کم‌فشار برای به‌دست‌آوردن نمونه بافت کوچک استفاده میشود. متخصص این کار را با بی‌حسی موضعی در مطب انجام می‌دهد.
- بیوپسی مخروطی (کونیزاسیون): پزشک با این روش لایه‌های عمیق‌تر سلول‌های دهانه رحم را نمونه‌برداری می‌کند. کونیزاسیون ممکن است در بیمارستان و تحت بیهوشی انجام شود. برای انجام این روش از چاقوی جراحی یا لیزر استفاده میشود. بعد از انجام عمل معمولاً می‌توان به خانه رفت.
تعیین مرحله سرطان
اگر پزشک تشخیص دهد که شخص مبتلا به سرطان است، آزمایش‌های بعدی برای تعیین مرحله سرطان انجام میشود. تعیین مرحله بیماری یک عامل کلیدی برای انتخاب بهترین روش درمان است. برای این کار اقدامات زیر انجام میشود.
- آزمایش‌های تصویربرداری: آزمایش‌هایی مانند آزمایش اشعه ایکس، CT، MRI و توموگرافی با گسیل پوزیترون (PET) به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد سرطان به قسمت‌های دیگر سرایت کرده است یا نه.
- معاینه مثانه و روده
- آزمایش خون برای بررسی سرایت به کبد (ممکن است برای دستیابی به نتایج بهتر سی‌تی‌اسکن هم تجویز شود.)
- پیلوگرافی داخل وریدی یا سی‌تی‌اسکن از دستگاه ادراری که مثانه و پیشاب‌راه را بررسی می‌کند.
- کولپوسکوپی برای مشاهده واژن
- پروکتوسکوپی و تنقیه باریم برای بررسی راست‌روده
- اسکن، سی‌تی‌اسکن یا MRI از غدد لنفاوی.
پزشک از این آزمایش‌ها باتوجه‌به بزرگی ضایعات، عمق و گسترش آنها برای مرحله‌بندی سرطان استفاده می‌کند. سرطان دهانه رحم از مرحله ۰ (حداقل پیشرفت) تا مرحله IV (شدیدترین حالت بیماری) متغیر است.
درمان سلول های پیش سرطانی دهانه رحم
اگر پزشک در حین معاینه ضایعی پیدا کند، ممکن است نیاز به درمان‌های پیچیده نباشد. به‌خصوص اگر پزشک در حین بیوپسی ناحیه غیرطبیعی را خارج کرده باشد. تنها مسئله مهم این است که بیمار باید به طور مرتب چکاپ کند.
پزشک برای تخریب ناحیه پیش سرطانی می‌تواند از بیوپسی مخروطی، کرایو (انجماد)، سوزاندن یا جراحی با لیزر استفاده کند. در این حالت به بافت‌های سالم مجاور آسیب بسیار کمی وارد میشود. در روش کرایو ابزار فولادی تا دمای زیر صفر سرد شده و سلول‌های سطح دهانه رحم را منجمد می‌کند. در نتیجه سلول‌های جدید جایگزین آنها میشود.
برای اطمینان از حذف کامل سلول‌های پیش سرطانی نیاز به پیگیری و انجام آزمایش پاپ‌اسمیر است.
درمان سرطان دهانه رحم چیست؟
به نقل از webmd، درمان سرطان دهانه رحم به عوامل مختلفی بستگی دارد. مرحله سرطان، مشکلات مربوط به سلامتی بیمار و ترجیحات شخصی باعث میشود، متخصص زنان و متخصص انکولوژی برای شکست دادن سرطان دهانه رحم یکی از روشهای جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا ترکیبی از آنها را انتخاب کند.
۱. عمل جراحی
معمولاً این سرطان در مراحل اولیه با جراحی درمان میشود. البته عمل جراحی هم انواع مختلفی داشته که بستگی به اندازه توده سرطانی و مرحله آن دارد. در انتخاب نوع عمل جراحی برای درمان سرطان سرویکس، تمایل بیمار برای بارداری در آینده هم تأثیرگذار است. این جراحی‌ها شامل موارد زیر است:
- جراحی فقط برای برطرف‌کردن سلول سرطانی: در حالتی که سلول‌های سرطانی بسیار کوچک در گردن رحم وجود داشته باشد، معمولاً می‌توان با بیوپسی مخروطی آن را به طور کامل حذف کرد. در این روش قطعه مخروطی شکلی از بافت گردن رحم بریده میشود. اما بقیه قسمت‌های دهانه رحم سالم باقی می‌ماند. در این روش جراحی، شخص می‌تواند در آینده باردار شود.
- جراحی برای برداشتن دهانه رحم (تراکلکتومی): در مراحل اولیه می‌توان سلول‌های سرطانی را با روش تراکلکتومی رادیکال درمان کرد. در این روش دهانه رحم و برخی از بافت‌های اطراف برداشته میشود. در این نوع جراحی رحم باقی می‌ماند. به همین دلیل ممکن است شخص بتواند باردار شود.
- جراحی برای برداشت دهانه رحم و رحم (هیسترکتومی): بیشتر سرطان‌های دهانه رحم در مراحل اولیه با عمل جراحی هیسترکتومی برداشته میشود. این جراحی شامل برداشتن دهانه رحم، رحم، قسمتی از واژن و غدد لنفاوی مجاور است. این نوع جراحی علاوه بر درمان سرطان از عود مجدد آن جلوگیری می‌کند. اما به دلیل برداشتن رحم شخص دیگر نمی‌تواند باردار شود.
برای تشخیص و درمان سرطان باید به متخصص انکولوژی مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین انکولوژیست آشنا شوید، به‌صورت آنلاین یا تلفنی با آنها مشورت کنید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
۲. پرتودرمانی
در پرتودرمانی از انرژی قوی مانند اشعه ایکس یا پروتون برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده میشود. در حالتی که سرطان سرویکس رحم پیشرفته باشد، معمولاً اولین درمان ترکیبی از پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است. همچنین در صورت خطر بازگشت سرطان می‌توان از این روش پس از انجام جراحی استفاده کرد. پرتودرمانی به یکی از سه روش زیر انجام میشود.
- پرتودرمانی با پرتو خارجی: پرتو تابش از خارج به ناحیه آسیب‌دیده هدایت میشود.
- براکی تراپی: دستگاهی پر از مواد رادیواکتیو معمولاً برای چند دقیقه داخل واژن قرار می‌گیرد.
- ترکیب این دو روش و تابش پرتو به‌صورت داخلی و خارجی.
اگر بیمار هنوز به سن یائسگی نرسیده باشد، انجام پرتودرمانی ممکن است، باعث یائسگی شود. اگر مبتلا به سرطان هستید و پزشک روش پرتودرمانی را پیشنهاد داده است، حتماً در مورد این عارضه از پزشک سؤال کنید. درصورتی‌که قصد بارداری بعد از درمان را دارید، در مورد روشهای نگهداری تخمک از یک متخصص راهنمایی بخواهید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو علاوه بر مشاوره حضوری از مشاوره آنلاین یا تلفنی با متخصص زنان استفاده کرده و سؤالات و نگرانی‌های خود را در رابطه با سرطان سرویکس با پزشک مطرح کنید.
۳. درمان با شیمی درمانی
طبق pubmed، شیمی درمانی یک درمان دارویی بوده که از مواد شیمیایی برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده میشود. داروها را می‌توان به‌صورت وریدی یا به شکل قرص تجویز کرد. گاهی هم هر دو نوع دارو کاربرد دارند.
در سرطان دهانه رحم پیشرفته دوزهای پایین شیمی‌درمانی با پرتودرمانی ترکیب میشود. شیمی‌درمانی اثرات تابش را افزایش می‌دهد. برای کنترل علائم سرطان رحم و دهانه رحم بسیار پیشرفته دوزهای بیشتری از داروهای شیمی‌درمانی توصیه میشود.
۴. درمان هدفمند
درمان‌های هدفمند بر نقاط ضعف خاص در سلول‌های سرطانی تمرکز می‌کند. درمان دارویی هدفمند می‌تواند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شود. این درمان معمولاً با شیمی‌درمانی ترکیب شده و یک گزینه برای درمان سرطان پیشرفته است.
۵. ایمونوتراپی
ایمونوتراپی نوعی درمان دارویی است که به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سرطان کمک می‌کند. زمانی که سلول‌های سرطانی ایجاد میشود، ممکن است سیستم ایمنی بدن به این سلول‌ها حمله نکند. زیرا سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که سیستم ایمنی نمی‌تواند سرطان را تشخیص دهد. ایمونوتراپی با دخالت در این فرایند به سیستم ایمنی کمک می‌کند. این روش در مورد سرطان سرویکس در حالت پیشرفته که به سایر درمان‌ها جواب نداده است، در نظر گرفته میشود.
۶. درمان سرطان دهانه رحم با طب سنتی
گیاهان دارویی از دیرباز برای درمان بیماری‌ها مورداستفاده قرار می‌گرفتند. برای درمان سرطان دهانه رحم و رحم داروهای گیاهی مانند خاکشیر، وان آب گرم با گل ختمی، گل بنفشه، گل همیشه بهار و تخم کاسنی و دمنوش گزنه توصیه میشود. حتماً پیش از مصرف داروهای گیاهی، این موارد را با پزشک متخصص زنان یا متخصص انکولوژی خود در میان بگذارید. ممکن است این داروها با روشهای درمانی متخصص تداخل داشته و خطراتی برای شما ایجاد کند.
۷. مراقبت های خانگی سرطان دهانه رحم
برخی اقدامات می‌توانند فشارهای روحی و جسمی سرطان دهانه رحم و درمان آن را کاهش دهند. یکی از بهترین راه‌ها داشتن تغذیه مناسب است. ممکن است بیمار در طول درمان اشتهای خود را ازدست‌داده یا در غذا خوردن دچار مشکل شود. با دریافت کالری و پروتئین کافی بیمار قدرت و انرژی بیشتری خواهد داشت و درمان را بهتر مدیریت می‌کند. برای حفظ کالری و پروتئین دریافتی مناسب بهتر است با یک متخصص تغذیه مشاوره داشته باشید.
اقدامات دیگری هم در این زمینه می‌تواند تأثیرگذار باشد، از جمله؛
- بیمار باید فعالیت بدنی در سطح مبتدی داشته باشد تا سطح انرژی خود را حفظ کند.
- شب‌ها استراحت کافی داشته باشد.
- سیگار را ترک کند.
- الکل مصرف نکند.
برای درمان سرطان دهانه رحم هر چه زودتر به متخصص مراجعه کن.
آیا سرطان دهانه رحم کشنده است؟
به نقل از cancer، زمانی که تغییرات سلول‌های پیش سرطانی یا مراحل اولیه سرطان تشخیص و درمان میشود، احتمال زنده ماندن بیمار تقریباً ۱۰۰% است. در مابقی مراحل احتمال کشنده بودن سرطان بستگی به مرحله آن دارد.
- بیش از ۹۰% زنان با تشخیص در مرحله ۰ حداقل ۵ سال زنده می‌مانند.
- در مرحله اول بیماری احتمال زنده ماندن تا ۵ سال ۸۰ تا ۹۳% است.
- در مرحله دوم بیماری احتمال زنده ماندن تا ۵ سال ۵۸ تا ۶۳% است.
- در مرحله سوم بیماری احتمال زنده ماندن ۳۲ تا ۳۵% است.
- در مرحله چهارم احتمال زنده ماندن به مدت ۵ سال حدود ۱۶% یا کمتر است.
پیشگیری از سرطان دهانه رحم
کلید پیشگیری از سرطان تهاجمی این ناحیه تشخیص زودهنگام تغییرات سلولی قبل از سرطانی شدن آنها است. معاینه منظم دهانه رحم و انجام آزمایش پاپ اسمیر بهترین روش پیشگیری است. متخصصان زنان این اقدامات را توصیه می‌کنند.
- در سنین بالای ۲۱ سال هر ۳ سال یکبار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهید.
- اگر ۳۰ تا ۶۵ سال هستید، می‌توانید هر ۵ سال یکبار آزمایش پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV را انجام دهید.
- در سنین بالاتر از ۶۵ سال اگر پزشک معتقد است در معرض خطر سرطان نیستید، می‌توانید آزمایش‌ها را متوقف کنید.
- اگر از نظر جنسی فعال بوده و بیشتر در معرض بیماری‌های مقاربتی هستید، هرسال آزمایش‌های مربوط به کلامیدیا، سوزاک، سفلیس و HPV را انجام دهید. تست HIV هم هرچند وقت یکبار باید انجام شود.
راهنمای مراجعه به دکتر زنان
علاوه بر انجام مرتب آزمایش پاپ اسمیر در برخی شرایط خاص برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. خونریزی بعد از یائسگی به‌هیچ‌وجه طبیعی نیست. در صورت مشاهده علایم سرطان دهانه رحم باید با پزشک خود مشورت کنید. اگر پریودهای سنگین داشته یا اغلب بین پریودها دچار خونریزی می‌شوید، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی زنان بعد از مقاربت به‌ویژه بعد از سکس شدید، خونریزی می‌کنند؛ بنابراین جای نگرانی نیست. اما در صورت تکرار آن باید پزشک را مطلع کنید.
برای پیداکردن بهترین متخصص زنان و بهترین متخصص انکولوژی برای تشخیص و درمان سرطان دهانه رحم می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در سایت دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصصان وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!