فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
نفخ در بارداری یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند. اگر باردار هستید و مدام دچار نفخ می‌شوید یا اقدام به بارداری کرده و بابت این عارضه نگران هستید، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می‌دهیم که چرا برخی خانم‌ها دچار نفخ شکم در بارداری می‌شوند؟ معمولا چه علائمی همراه با نفخ ظاهر می‌شود؟ چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟ کدام غذاها بیشتر باعث نفخ می‌شوند؟ برای درمان آن چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟ آیا راهی برای درمان خانگی آن وجود دارد؟ اگر نفخ در حاملگی شدید باشد، خطرناک است؟
درصورتی‌که در دوره حاملگی از نفخ شکم رنج می‌برید و به دنبال راهی برای درمان آن هستید، باید به دکتر زنان و زایمان یا دکتر گوارش مراجعه کنید. پزشک در صورت نیاز داروهای لازم را برای شما تجویز می‌کند. برای ارتباط با بهترین پزشکان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.
نفخ در بارداری چیست؟
نفخ در بارداری یکی از بیماری های دوران بارداری است که بسیاری از خانم‌ها به آن دچار می‌شوند. در واقع می‌توان آن را از علائم اولیه بارداری به حساب آورد. نفخ یکی از علائم مربوط به مشکلات هضم است. ممکن است برای برخی زنان خفیف و برای برخی دیگر همراه با علائم ناراحت‌کننده باشد.
نفخ شکم کاملا طبیعی بوده و فقط مربوط به زمان بارداری نمی‌شود. باکتری‌های معده و روده در طول هضم غذا طی فرایند تجزیه، گاز تولید می‌کنند. در هنگام خوردن، نوشیدن، نفس‌کشیدن، صحبت‌کردن و خندیدن نیز هوا را وارد بدن می‌کنید. گاهی تجمع این گازها باعث نفخ شده و معده متورم می‌شود.
نفخ یکی از عوارض شایع بارداری است که معمولا از حدود هفته ۱۱ بارداری این عارضه ظاهر می‌شود. نفخ در طول بارداری و تا زمان زایمان ادامه دارد. نمی‌توان به طور دقیق گفت چند در صد از خانم‌ها دچار نفخ در حاملگی می‌شوند؛ اما می‌دانیم شیوع این عارضه در طول بارداری زیاد است. در یک تحقیق روی زنان باردار مشخص شد ۴۹٪ شرکت‌کنندگان مشکل نفخ شکم داشتند.
معمولا از حدود هفته ۱۱ بارداری نفخ شکم ظاهر می‌شود. نفخ در طول بارداری و تا زمان زایمان ادامه دارد.
علائم نفخ شکم در بارداری
تجمع گاز در معده و روده علاوه بر نفخ شکم باعث بروز علائم دیگری هم می‌شود. ممکن است شما در طول بارداری علاوه بر نفخ شکم علائم زیر را تجربه کنید:
- درد شکم
- گرفتگی عضلات
- یبوست
- اسهال
- آروغ
- سوءهاضمه.
تو هم علائم نفخ در بارداری داری؟
برای اطمینان همین الان از متخصص نوبت بگیر.
چه زمانی باید برای نفخ بارداری به دکتر مراجعه کرد؟
معمولا نفخ در بارداری مشکلی ایجاد نکرده و نیازی به اقدامات پزشکی نیست. اما اگر درد شدیدی دارید که بیشتر از ۳۰ دقیقه ادامه دارد یا بیشتر از یک هفته یبوست دارید، باید برای درمان این عارضه به دکتر زنان یا متخصص گوارش مراجعه کنید. متخصص پس از بررسی علت بروز این علائم ممکن است داروهایی را تجویز کند.
علت نفخ در دوران بارداری چیست؟
نفخ در دوران بارداری شایع است. علت این عارضه موارد زیر است:
- نوسانات هورمونی: نوسانات هورمونی از دلایل اصلی نفخ شکم در بارداری است. در طول بارداری تولید هورمون پروژسترون افزایش پیدا می‌کند. این هورمون ماهیچه‌های بدن را شل می‌کند. با شل‌شدن ماهیچه‌های روده هضم کند شده و نفخ و آروغ بیشتر می‌شود.
- افزایش فشار رحم: در طول دوره بارداری به‌آرامی جنین رشد کرده و فشار رحم افزایش پیدا می‌کند. رحم درحال‌رشد به حفره شکمی فشار وارد کرده و هضم غذا را کند می‌کند. در نتیجه باعث نفخ شکم می‌شود.
- مصرف ویتامین‌ها: مصرف برخی ویتامین‌ها به‌ویژه آهن در زمان بارداری باعث یبوست می‌شود. یبوست منجر به افزایش نفخ خواهد شد.
- ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر: اگر قبل از بارداری دچار سندروم روده تحریک پذیر بوده‌اید، در زمان بارداری علائم شما بدتر می‌شود. این علائم شامل نفخ، یبوست، اسهال و درد شکم می‌شود.
- خوردن برخی غذاها: گروهی از مواد غذایی به نفخ کمک کرده و این عارضه را بیشتر می‌کنند.
در طول بارداری تولید هورمون پروژسترون افزایش پیدا می‌کند. این هورمون ماهیچه‌های بدن را شل می‌کند. با شل‌شدن ماهیچه‌های روده هضم کند شده و نفخ و آروغ بیشتر می‌شود.
کدام غذاها باعث نفخ در بارداری می شوند؟
برخی غذاها احتمال نفخ در بارداری را افزایش می‌دهند. سعی کنید این مواد غذایی را محدود کنید.
- لوبیا
- کلم بروکلی
- کلم بروکسل
- گل‌کلم
- غذاهای سرخ‌شده
- پیاز
- غذاهای شیرین
- برخی سس‌ها
- سیب
- پنیر
- بستنی
- کشمش.
خوردن غذاهایی مانند لوبیا، انواع کلم، غذاهای سرخ‌شده، پیاز، غذاهای شیرین، پنیر و غیره احتمال نفخ در دوران بارداری را افزایش می‌دهد.
درمان نفخ شکم در بارداری
معمولا نفخ در بارداری مشکلی ایجاد نکرده و نیازی به درمان دارویی نیست. در بیشتر موارد با تغییر رژیم غذایی و رعایت برخی نکات ساده می‌توان به کاهش نفخ شکم در حاملگی کمک کرد. پزشک باید علائم شما را بررسی کند. اگر نسبت به نفخ طبیعی در بارداری میزان ناراحتی شما زیاد باشد یا علائم شدید دیگری مانند یبوست داشته باشید، دارو تجویز می‌شود. پزشک می‌تواند برای درمان یبوست دارو تجویز کند. در برخی مواقع نیز تجویز آنتی‌بیوتیک نیز به کاهش نفخ کمک می‌کند.
به نقل از verywellfamily دررابطه‌با درمان نفخ با خارج‌کردن گاز:
اگر نفخ باعث درد شکم شده است، خارج‌کردن آن به تسکین درد کمک می‌کند. برای خروج گاز به پهلو دراز بکشید و هر دو زانو را به سمت قفسه سینه بیاورید. همچنین در حالتی که به پشت دراز کشیده‌اید، می‌توانید یک زانو را به سمت قفسه سینه بیاورید.
درمان خانگی نفخ در بارداری
بهترین راه برای کاهش نفخ در بارداری درمان‌های خانگی است. معمولا علت نفخ در حاملگی یبوست است. با برطرف‌شدن یبوست تا حد زیادی نفخ کمتر می‌شود. سعی کنید موارد زیر را در خانه رعایت کنید.
۱. مایعات زیاد بنوشید.
مصرف حداقل ۸ لیوان آب در روز به هیدراته ماندن بدن کمک می‌کند. در نتیجه سیستم گوارش بهتر عمل کرده و یبوست برطرف می‌شود. مایعات دیگر را هم می‌توانید در طول روز مصرف کنید. اگر دچار سندروم روده تحریک‌پذیر هستید، باید بدانید برخی نوشیدنی‌ها گاز و قند محرک نفخ به نام Fodmap دارند. نوشیدنی‌هایی مانند آب‌پرتقال، آب آناناس و آب انگور گزینه خوبی هستند. دقت داشته باشید که نوشیدنی‌های گازدار باعث افزایش نفخ می‌شوند.
۲. فعالیت بدنی داشته باشید.
باید ورزش و فعالیت بدنی را در برنامه خود قرار دهید. اگر نمی‌توانید باشگاه بروید، حداقل ۳۰ دقیقه در روز پیاده‌روی کنید. ورزش به تسریع هضم و درمان یبوست کمک می‌کند. علاوه‌برآن روی تناسب بدن و بهبود وضعیت روان تاثیر دارد. البته دقت داشته باشید، پیش از شروع هر ورزشی با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا مطمئن شوید برای شما ضرری ندارد.
۳. رژیم غذایی خود را بررسی کنید.
هر چند وقت یک بار ماده غذایی خاصی را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا متوجه شوید چه ماده‌ای باعث نفخ می‌شود. رژیم غذایی شما باید متعادل باشد و حذف برخی مواد غذایی باعث کاهش کالری دریافتی نشود. در دوره بارداری افزایش وزن طبیعی بوده و نباید به دنبال رژیم‌های کاهش وزن باشید.
برخی مواد غذایی مانند کلم، کلم بروکلی یا سیب‌زمینی بیشتر از سایر مواد باعث نفخ شکم می‌شوند. در رژیم خود ابتدا این مواد را حذف کرده تا متوجه شوید علت نفخ رژیم غذایی شما است یا نه.
برای پیشگیری از نفخ در دوران بارداری بهتر است ورزش کنید، آب کافی بنوشید، غذاها نفاخ نخورید، فیبر و غذاهای پروبیوتیک بیشتری مصرف کنید، استرس نداشته باشید و آرام غذا بخورید.
۴. فیبر بیشتر مصرف کنید.
مواد غذایی دارای فیبر به درمان یبوست کمک کرده و در مدت‌زمان کوتاهی نفخ را کاهش می‌دهند. فیبر آب را جذب کرده و وارد روده می‌کند. در نتیجه مدفوع نرم شده و یبوست برطرف می‌شود. سعی کنید روزانه ۲۵ تا ۳۰ گرم غذا با فیبر بالا مصرف کنید. میوه‌هایی مانند انجیر، آلو و موز و غلات کامل مانند جو منبع خوبی برای تامین فیبر هستند.
۵. استرس را مدیریت کنید.
اضطراب و استرس باعث می‌شوند مقدار هوای بلعیده شده افزایش پیدا کند. بلعیدن هوا احتمال نفخ و آروغ را افزایش می‌دهد. برای کنترل استرس در طول روز زمانی را به تنفس عمیق و استراحت اختصاص دهید. حمام آب گرم نیز به احساس آرامش کمک می‌کند.
۶. سرعت غذا خوردن را کاهش دهید.
اگر عادت دارید غذای خود را ظرف ۵ دقیقه تمام کنید، باید این عادت غذایی را ترک کنید. سریع غذا خوردن باعث ورود هوا به دستگاه گوارش شده و احتمال نفخ را افزایش می‌دهد. هرچقدر مشغله دارید، غذا را با آرامش بخورید. این کار ناراحتی‌های شکمی را کاهش می‌دهد.
۷. غذاهای حاوی پروبیوتیک را مصرف کنید.
مواد غذایی مانند ماست، کفیر، نان خمیرترش و ترشی حاوی پروبیوتیک بوده و از باکتری‌های مفید روده حمایت می‌کند. این مواد غذایی به رفع یبوست و نفخ شکم کمک می‌کنند.
آیا نفخ در بارداری درمان داره؟ همین الان از متخصص مشاوره بگیر.
برای درمان نفخ در بارداری به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
اگر دچار نفخ در حاملگی هستید و روش‌های درمان خانگی برای شما کارساز نبوده است، باید برای درمان این عارضه به دکتر زنان و زایمان یا متخصص گوارش مراجعه کنید. برای ارتباط با بهترین پزشکان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر زنان وجود دارد.
عوارض نفخ در دوران بارداری
نفخ در دوران بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند و کاملا طبیعی است. اما گاهی ممکن است درد شکم ناشی از نفخ نباشد و نیاز به اقدامات پزشکی باشد. گاهی ممکن است درد ناشی از انقباضات براکستون هیکس، حاملگی خارج رحمی یا حتی درد زایمان با درد شکم ناشی از نفخ اشتباه گرفته شود. اگر درد شکم کم نشد یا به‌مرور بدتر شد، حتما برای تشخیص علت آن به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از نفخ در دوران بارداری
اگر نگران نفخ شکم در بارداری هستید، باید برای جلوگیری از این مشکل اقدامات زیر را انجام دهید. این کارها به کاهش احتمال نفخ در حاملگی کمک می‌کنند:
- وعدههای غذایی را کوچک کرده و در تعداد دفعات بیشتر میل کنید.
- رژیم غذایی متعادل داشته باشید. از غلات کامل، میوه‌های تازه، سبزیجات، حبوبات و سایر غذاهای پر فیبر استفاده کنید.
- غذاهای پرچرب نخورید.
- غذاهایی که باعث نفخ می‌شوند، کمتر استفاده کنید. مانند لوبیا، کلم بروکلی و گل‌کلم.
- مصرف مایعات با وعده غذایی را محدود کرده و بین وعدههای غذایی آب بنوشید.
- در روز حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید.
- کافئین کمتر مصرف کنید.
- الکل ننوشید.
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
- بلافاصله قبل از خواب چیزی نخورید.
نفخ شکم در هفته هشتم بارداری نشانه چیست؟
یکی از اولین علائم بارداری می‌تواند ایجاد نفخ شکم باشد. معمولا در هفته ۸ تا ۱۱ بارداری این عارضه شروع می‌شود. تغییرات هورمونی و افزایش تولید هورمون پروژسترون باعث شل‌شدن عضلات شده و روی روده تاثیر می‌گذارد. این عارضه معمولا تا زمان زایمان ادامه دارد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
نفخ در بارداری از علائم اولیه و رایج حاملگی است. در این دوره به دلیل افزایش تولید هورمون پروژسترون ماهیچه‌ها شل می‌شود. با شل‌شدن عضلات روده هضم کند شده و احتمال نفخ افزایش پیدا می‌کند. از طرفی افزایش فشار رحم در حفره شکمی روی روده تاثیر گذاشته و باعث نفخ در حاملگی می‌شود. برخی غذاها مانند کلم، گل‌کلم، غذاهای سرخ‌شده، پیاز و حبوبات تولید گاز در روده را افزایش می‌دهند. سعی کنید این مواد غذایی را کمتر مصرف کنید.
برای درمان نفخ در دوران بارداری می‌توانید اقداماتی را در خانه انجام دهید. آب بیشتر بنوشید. ورزش و فعالیت بدنی داشته باشید. استرس را مدیریت کنید. فیبر بیشتر مصرف کنید و غذا را با سرعت کمتری میل کنید.
برای درمان نفخ شکم در بارداری و تسکین علائمی مانند درد شکم باید به متخصص زنان یا دکتر گوارش و کبد مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با این متخصصان به‌صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی در ارتباط باشید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!