فهرست مطالب
خواص شیر شامل تقویت استخوان و دندان تا پشتیبانی از عضلهسازی و ایمنی بدن است. این نوشیدنی کامل با تامین کلسیم، فسفر، پتاسیم، ویتامینهای D و A و گروه B، همراه با پروتئین کامل و اسیدهای آمینه ضروری، بخشی مهمی از یک الگوی غذایی سالم است. کلسیم و ویتامین D به معدنیشدن استخوانها کمک میکنند و خطر شکستگیهای را کاهش میدهند. پروتئین و آمینواسیدهای شیر به ترمیم بافتها، افزایش توده بدون چربی و ریکاوری پس از فعالیت بدنی کمک میکنند. وجود ویتامینهای گروه B و سلنیوم از متابولیسم و عملکرد گوارشی حمایت میکند و ویتامینهای آنتیاکسیدانی به کارکرد طبیعی سیستم ایمنی کمک میکنند در این مقاله با ترکیب شیر، مزایای کلیدی آن برای بدن و نکات مصرف ایمن و انتخاب انواع مناسب آشنا میشوید.
ترکیبات و ویتامین های شیر چیست؟
شیر ترکیبی از پروتئینِ کامل (حدود ۸ گرم در هر فنجان ۲۴۰–۲۵۰ میلیلیتر)، کلسیم (حدود ۳۰۰ میلیگرم)، فسفر، پتاسیم، ویتامینهای B۲ و B۱۲ و ویتامین آ و ویتامین دی افزودهشده است. این مجموعهٔ درشتمغذیها و ریزمغذیها برای ساخت و نگهداری بافتها، عملکرد عصبی–عضلانی و معدنیشدن استخوانها بنیادی است. دادههای مرجع ترکیب شیر از پایگاه USDA و رهنمودهای غذایی آمریکا تأیید میکند که لبنیات منابع اصلی کلسیم و ویتامین B۱۲ در الگوی غذاییاند و شیرِ غنیشده سهم مهمی در دریافت ویتامین D دارد.
کیفیت پروتئین شیر به دلیل حضور تمام ۹ اسیدآمینهٔ ضروری بالاست و کازئین یا ویپروتئین آن هضم و آزادسازی اسیدهای آمینه را در بازهای پایدار فراهم میکند. بهعلاوه، پتاسیم و فسفرِ شیر به تعادل اسید و باز و سلامت استخوان کمک میکنند و ویتامین Dِ افزوده جذب کلسیم را تسهیل میکند. (توجه: مقدار ویتامین D و A به سیاستهای غنیسازی هر کشور بستگی دارد.)
خواص شیر چیست؟
شیر بهدلیل ترکیب مغذیِ کاملش به سلامت استخوانها و دندانها کمک میکند. لبنیات منبع اصلی کلسیم برای بیشتر افراد است و حدود ۹۹٪ کلسیم بدن در استخوانها و دندانها ذخیره میشود. کنار کلسیم، فسفر، پتاسیم، پروتئین و ویتامین K2 شبکهٔ استخوانی را تقویت میکنند و خطر شکستگیهای استرسی را پایین میآورند. شیر همچنین با داشتن ویتامینهای D و A از عملکرد طبیعی سیستم ایمنی پشتیبانی میکند.
از سوی دیگر، گنجاندن شیر (بهویژه انواع کمچرب یا بدون چربی) در الگوی غذایی با کاهش خطر بیماریهای قلبیعروقی، دیابت نوع ۲ و کنترل بهتر فشار خون در مطالعات مرتبط بوده است. هر فنجان شیر حدود ۸ گرم پروتئین فراهم میکند که همراهِ آمینواسیدهای شاخهدار برای ترمیم بافت، حفظ یا افزایش تودهٔ عضلانی و بهبود ریکاوری پس از ورزش مفید است؛ مزیتی که برای ورزشکاران و سالمندان اهمیت بیشتری دارد. ویتامینهای گروه B در شیر به تبدیل غذا به انرژی کمک میکنند و همراه با ویتامین D و سلنیوم از سوختوساز و سلامت دستگاه گوارش حمایت میکنند.
فواید خوردن شیر قبل از خواب چیست؟
شواهد اولیه نشان میدهد برخی ترکیبات پروتئینی شیر (مانند پپتیدهای حاصل از کازئین) و مقادیر اندک تریپتوفان یا ملاتونین میتوانند کیفیت خواب را در برخی افراد بهبود دهند، گرچه اثر آنها معمولاً خفیف است و با عادات خواب سالم باید همراه شود. پژوهشهای انسانی محدود دربارهٔ شیرِ تخمیری و کازئینهیدرولیزه بهبودهایی در بیداری شبانه یا کیفیت خواب گزارش کردهاند.
در مقایسهٔ فواید خوردن شیر سرد قبل از خواب در برابر گرم دادهٔ دقیقی وجود ندارد. شیرِ گرم ممکن است اثر آرامبخشی روانشناختی و کمک به شلشدن داشته باشد، درحالیکه شیر سرد چنین اثر حرارتی ندارد؛ انتخاب بر اساس ترجیح فردی و تحمل گوارشی است. اگر ریفلاکس شبانه دارید، حجم کم، فاصلهٔ مناسب تا خواب و اجتناب از افزودنیهای شیرین پیشنهاد میشود.
خواص شیر در کاهش وزن
برخی از مطالعات نشان میدهد که ممکن است شیر بتواند به کاهش وزن هم کمک کند. البته هنوز به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است. یکی از رژیمهای غذایی کاهش وزن رژیم شیر است. افرادی که مایل به کاهش وزن هستند باید شیر بدون چربی یا کمچرب را انتخاب کنند و در صورت مصرف شیر پرچرب باید مراقب کل کالری دریافتی روزانه خود باشند. از طرفی احتمالا مصرف شیر روزانه میتواند اشتها را کم کند و به این ترتیب با کاهش میل مصرف غذای بیشتر، به کاهش وزن کمک میکند.
خواص شیر گرم برای یبوست
مایعات گرم میتوانند از راه تقویت رفلکس معده و افزایش تحرک روده به حرکت روده کمک کنند؛ این اثر برای آب گرم نشان داده شده و از نظر فیزیولوژیک قابل تعمیم به نوشیدنیهای گرم بیخطر (از جمله شیرِ گرم برای افراد بدون حساسیت) است. بااینحال، اگر یبوست مزمن دارید، آب و فیبرِ کافی و تحرک بدنی همچنان ارکان اصلی مدیریت هستند.
در برخی افراد (بهویژه کودکان با حساسیت یا عدمتحمل به پروتئین شیر گاو) حذف شیر گاو میتواند یبوست مقاوم به درمان را بهبود دهد. پس اگر با مصرف شیر علائم گوارشی بدتر میشود، ارزیابی پزشکی و آزمون حذف نظارتشده توصیه میشود. در بزرگسالانِ دارای عدمتحمل لاکتوز، انتخاب شیرِ بدون لاکتوز یا جایگزینهای غنیشده میتواند بهتر تحمل شود.
خواص شیر برای پوست
شیر و فرآوردههای لبنی مواد مغذی مفیدی برای پوست مانند پروتئینهای ساختاری و ویتامینهای A (در محصولات غنیشده) و B۱۲ فراهم میکنند؛. بااینحال، دربارهٔ اثر مستقیمِ مفید نوشیدن شیر بر زیبایی پوست شواهد بالینیِ قوی وجود ندارد و پیامدهای پوستی بسته به فرد متفاوت است.
طبق نظر برخی متخصصان پوست مصرف برخی انواع لبنیات (بهویژه شیرِ) میتواند با شیوع بیشتر آکنه در نوجوانان و جوانان مرتبط باشد؛ این ارتباط مشاهدهای است و علت و معلولی را اثبات نمیکند، ولی در افراد مستعد آکنه میتواند مبنایی برای آزمونِ کاهش مصرف باشد. در صورت بروز جوشهای مقاوم، ارزیابی توسط متخصص پوست و تنظیم رژیم با حفظ دریافت کلسیم یا ویتامین D توصیه میشود.
خواص شیر برای کودکان
شیر یک ماده مغذی و یک وعدهغذایی کامل برای کودکان است. از رشد و تکامل استخوانها و تقویت سیستم ایمنی بدن گرفته تا جلوگیری از کم خونی، افزایش سلامت و استحکام دندانها، رشد مغزی و مواردی از این دست، همگی از جمله خواص شیر برای کودکان است. ویتامینهای موجود در شیر میتواند به بهبود عملکردهای فیزیکی کودکان کمک زیادی کند. همچنین نقش مهمی در بهبود سلامت پوست و موی کودک دارد. در کل میتوان گفت که شیر برای کودکان، یک غذای کامل و مغذی است.
برای کودکان بالای ۱۲ ماه، شیر گاوِ پاستوریزه یا نوشیدنیِ سویای غنیشده میتواند بخشی از الگوی متعادل باشد و کلسیم، پروتئین و ویتامین D را تأمین کند. نهادهای اطفال توصیه میکنند از ۲ سالگی نوع کمچرب انتخاب شود و حجم روزانه برای ۲–۳ سال ۲ فنجان (حداکثر حدود ۵۰۰ میلیلیتر) و برای ۴–۵ سال تا ۲٫۵ فنجان باشد؛ بیشتر از این مقدار میتواند اشتها به غذاهای دیگر و جذب آهن را مختل کند.
در کودکانی که آلرژی به شیر یا عدمتحمل لاکتوز دارند، باید از شیر گاو پرهیز یا گزینههای مناسب (مانند سویای غنیشده با پروتئین کافی) جایگزین شود و دریافت ریزمغذیها پایش گردد. راهنمای CDC نیز تأکید میکند نوشیدنیهای سویای غنیشده تنها جایگزینِ از نظر تغذیهای معادل برای کودکان خردسال هستند.
متن انگلیسی:
healthline
Milk contains a wide array of nutrients, including vitamins, minerals, protein, healthy fats and antioxidants
ترجمه متن:
شیر حاوی طیف وسیعی از مواد مغذی، از جمله ویتامینها، مواد معدنی، پروتئین، چربیهای سالم و آنتیاکسیدانها است.
خواص شیر در بارداری
مصرف شیر پاستوریزه و باکیفیت در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد و میتواند فواید زیادی را هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. مزایای مصرف شیر قبل از تولد نوزاد شروع میشود. یکی از ۱۳ ویتامین و ماده مغذی ضروری شیر ید است که از رشد استخوانها و مغز کودک در دوران بارداری حمایت میکند. همچنین احتمالا مصرف شیر با بهبود عملکرد شناختی نوزاد در دوران کودکی هم مرتبط است.
نیاز روزانهٔ کلسیم در بارداری معمولاً ۱۰۰۰ میلیگرم است و جذب ویتامین D کافی برای جذب مناسب ضروری است. دریافت ید نیز بهدلیل نقش در تکامل عصبی جنین اهمیت دارد. انتخاب لبنیات پاستوریزه و مدیریت علائم عدمتحمل، در کنار رژیم متعادل، اصول محوریاند. (برای دوز مکملها، تصمیمگیری باید توسط پزشک انجام شود).
انواع شیر و خواص آن
انواع مختلفی از شیر وجود دارد که همه آنها دارای سطوح مختلفی از ترکیبات مفید برای سلامتی هستند. در واقع بسته به این که هدف مصرف شیر چیست و هر فرد چه شرایطی دارد، می توان از انواع مختلف شیر یا فراوردههای لبنی برای دریافت خواص شیر استفاده کرد. در واقع، سلامتی شیر به فرد و نوع شیر مصرفی او بستگی دارد. انواع شیر شامل شیر حیوانی و گیاهی است.
شیر حیوانی، شیری است که از پستانداران شیرده مانند گاو و گوسفند به دست میآید. اصلیترین منبع تامین شیر حیوانی، شیر گاو است. شیر گوسفند و شیر بز هم در رده بعدی هستند. البته شیر الاغ هم در دسته شیرهای حیوانی است که می توان برخی فواید سلامتی را برای آن در نظر گرفت. برخی از افراد مانند افزاد گیاهخوار، قادر به مصرف شیرهای حیوانی نیستند. این افراد میتوانند شیر غیر لبنی یا شیرهای گیاهی را مصرف کنند. گزینههای غیر لبنی شامل شیر بادام، جو، بادام هندی، نارگیل، کنف و سویا است.
از نظر ایمنی، شیر پاستوریزه ارزش غذایی مشابه شیر خام دارد ولی خطر میکروبی آن بسیار کمتر است. بنابراین در همه سنین بهویژه در زنان باردار و کودکان مصرف محصولات پاستوریزه توصیه میشود. نوشیدنیهای گیاهی میتوانند برای افراد دارای عدمتحمل لاکتوز یا رژیمهای گیاهخواری مفید باشند، بهشرط آنکه نسخههای غنیشده انتخاب شوند تا کلسیم و ویتامین D کافی تأمین شود. در ادامه جدول مواد مغذی و خواص شیرهای مختلف گیاهی و حیوانی را مشاده میکنید.
نوع شیر | مواد مغذی اصلی | خواص |
---|---|---|
شیر گاو کمچرب | پروتئین کامل، کلسیم، فسفر، پتاسیم، ویتامینهای A و D غنیشده، B12 | تقویت استخوان و دندان، کمک به حفظ توده عضلانی، مناسب کاهش چربی اشباع در رژیم |
شیر بز | پروتئین کامل، کلسیم، پتاسیم | حمایت از سلامت استخوان، پروتئین باکیفیت |
شیر گاومیش | پروتئین بالا، کلسیم، چربی و انرژی بیشتر | مناسب نیاز کالری و پروتئین بالاتر، با اعتدال بهدلیل چربی اشباع بیشتر |
شیر گوسفند | پروتئین و چربی بالا، کلسیم زیاد | سیرکننده و پرکالری، مفید برای تامین کلسیم، نیاز به اعتدال برای مدیریت وزن و لیپید |
شیر شتر | پروتئین، کلسیم، پتاسیم، ویتامین C نسبتا بیشتر | پشتیبانی تغذیهای عمومی، تنوع غذایی، انتخاب پاستوریزه برای ایمنی |
شیر سویا غنیشده | پروتئین کامل، کلسیم افزوده، ویتامین D افزوده، ایزوفلاونها | نزدیکترین جایگزین غیرلبنی، مناسب عدم تحمل لاکتوز |
شیر بادام غنیشده | ویتامین E، کلسیم افزوده، پروتئین کم | مناسب تنوع در رژیمهای بدون لبنیات، نیاز به منابع دیگر پروتئین |
شیر نارگیل غنیشده | کلسیم | ایجاد تنوع برای رژیمهای بدون لبنیات، مصرف با اعتدال بهدلیل چربی اشباع |
شیر موز خانگی | پروتئین و کلسیم از شیر و پتاسیم و B6 و فیبر محلول از موز | نوشیدنی مناسب ریکاوری پس از ورزش، سیرکننده |
شیر زعفران خانگی | مواد مغذی شیر و ترکیبات زعفران مانند کروسین و سافرانال | تنوع طعمی و آرامبخشی خفیف، در بارداری زیاد مصرف نشود |
خواص شیر بز چیست؟
شیر بز از نظر درشتمغذیها شبیه شیر گاو است اما الگوی اسیدهای چرب و برخی مواد معدنی (مثل منیزیم و پتاسیم) متفاوت است. پژوهشهای مقایسهای نشان میدهد پروفایل چربی و برخی اسیدهای چرب متوسطزنجیر در شیر بز میتواند هضم را برای بعضی افراد آسانتر کند، هرچند برای مبتلایان به آلرژی پروتئین شیر گاو جایگزین مطمئنی نیست. از نظر پروتئین، هر فنجان حدود ۸ گرم دارد و منبع خوبی از کلسیم است. انتخاب نسخههای پاستوریزه و کمچرب برای کاهش چربی اشباع توصیه میشود. کیفیت و ترکیب شیر بز میتواند با فصل و خوراک دام تغییر کند.
خواص شیر گوسفند
شیر گوسفند معمولاً پروتئین، چربی و مواد جامد محلول بالایی دارد و برای پنیرهای پرمایه استفاده میشود. این ویژگیها کالری و چربی اشباع بیشتری نیز به همراه میآورد. برای ورزشکارانی که به کالری و پروتئین بالاتری نیاز دارند میتواند مفید باشد، اما برای مدیریت وزن و لیپید باید محدودیت لحاظ شود. همیشه محصولات پاستوریزه شیر گوسفند را انتخاب کنید.
خواص شیر خر چیست؟
یکی از انواع شیر که خواص سلامتی آن مورد توجه قرار گرفته شیر الاغ است. شیر الاغ از نظر لاکتوز بالاتر و از نظر چربی پایینتر از شیر گاو است و در برخی کودکان مبتلا به آلرژی پروتئین شیر گاو بهعنوان گزینهٔ جایگزین بررسی شده است. فرآوردههای تخمیری شیر الاغ ممکن است برای بخشی از افراد دارای عدمتحمل لاکتوز قابلتحملتر باشند. از نظر ایمنی، تنها نسخههای پاستوریزه توصیه میشود.
از خواص شیر الاغ میتوان به فواید آن در بهبود سلامت ریهها دارد. خصوصا در درمان بیماریهای تنفسی و ریوی مانند سیاهسرفه، میتوان از شیر الاغ استفاده کرد. همچنین از خواص شیر الاغ برای درمان انواع مشکلات پوستی هم استفاده میشود. شیر الاغ از جمله مواد مغذی است که فواید زیادی را در جوانسازی و بهبود ظاهر پوست دارد. میتوان از آن برای از بین بردن لکههای پوستی و افزایش شفافیت و زیبایی پوست صورت استفاده کرد.
خواص شیر شتر
شیر شتر از نظر ویتامین C بالاتر از شیر گاو گزارش شده و در اقلیمهایی که میوه و سبزی تازه کم است، میتواند به دریافت این ویتامین کمک کند. برخی مرورها به بررسی اثرات بالقوه بر قند خون و برخی نشانگرهای ایمنی پرداختهاند، اما کیفیت شواهد ناهمگون است و برای توصیهٔ درمانی کافی نیست. چربی و پروتئین آن در محدودهٔ شیرهای پستانداران بوده و بهصورت پاستوریزه باید مصرف شود.
استفاده از شیر شتر برای درمان بیماریها (دیابت، هپاتیت C و…) هنوز به پشتوانهٔ کارآزماییهای بزرگ و باکیفیت نیاز دارد و فعلاً نباید جایگزین درمان استاندارد شود. افراد حساس به پروتئینهای شیر ممکن است واکنشهای متقاطع داشته باشند. زنان باردار و کودکان باید فقط محصولات پاستوریزه مصرف کنند. در انتخاب تجاری، برچسب غنیسازی و استانداردهای بهداشت تولید را بررسی کنید.
خواص شیر شتر برای مردان
برای مردان، شیر شتر مزیت خاصِ اختصاصیِ جنسی ثابتشدهای ندارد؛ مزایا عمدتاً تغذیهای (پروتئین، کلسیم، ویتامینها) است. برخی مطالعات دربارهٔ کنترل قند خون یا شاخصهای التهابی منتشر شدهاند، اما شواهد برای اثر بر تستوسترون، باروری یا عملکرد جنسی کافی نیست. در صورت دیسلیپیدمی، مقدار و الگوی کلی چربیهای رژیم اهمیت دارد. همیشه نسخهٔ پاستوریزه انتخاب شود.
خواص شیر اسب
شیر مادیان (اسب) از نظر ترکیب به شیر انسان نزدیکتر است و ویتامین C نسبتاً بیشتری دارد. با این حال، دسترسی، استانداردسازی و پذیرش طعمی آن محدود است. کاربردهای درمانیِ قطعی شیر اسب در انسان نیاز به شواهد بالینی بیشتری دارد. مصرف باید پاستوریزه باشد. از نظر تغذیهای، شیر مادیان پروتئین کامل و لاکتوز دارد و میتواند بخشی از رژیم متنوع باشد، اما برای افراد با عدمتحمل لاکتوز گزینهٔ ایدئالی نیست. اگر به دنبال نوشیدنی غیرگاوی با پروتئین مشابه هستید، شیر سویأ غنیشده در دسترستر است.
خواص شیر گاو محلی
شیر گاو محلی اگر پاستوریزه نشده باشد، از نظر تغذیه با شیر پاستوریزه تفاوت معنیداری ندارد اما ریسک میکروبی بهمراتب بالاتری دارد. سازمانهای بهداشتی توصیه میکنند فقط شیر و لبنیات پاستوریزه مصرف شود تا خطر ابتلا به سالمونلا، لیستریا، ایکولای و… کاهش یابد. مزایای ادعاییِ تغذیهای برای شیر خام تأیید نشده است. در بارداری، کودکان خردسال و سالمندان، پرهیز از لبنیات خام ضروری است.
خواص شیر گاو برای رحم
شواهدی مبنی بر اثر مستقیم شیر گاو بر سلامت رحم وجود ندارد؛ اثرات اصلی شیر به کلسیم و پروتئین و حمایت از سلامت استخوان، عضله و برخی شاخصهای قلبی–عروقی مربوط است. در بارداری، اصل مهم «پاستوریزه بودن» و تأمین کلسیم و ویتامین D کافی از رژیم است. ادعاهای تقویت رحم با شیر خام یا محلی پشتوانهٔ علمی ندارند. هر تصمیم درمانی مربوط به رحم باید با پزشک انجام شود.
خواص شیر گاومیش
شیر گاومیش در مقایسه با شیر گاو بهطور متوسط چربی و پروتئین بیشتری دارد و برای پنیرسازی مناسبتر است. این چگالی انرژی میتواند برای افراد با نیاز کالری یا پروتئین بالاتر مفید باشد، اما بهدلیل چربی اشباع بیشتر، برای افراد با دیسلیپیدمی یا مدیریت وزن باید با اعتدال مصرف شود. مصرف پاستوریزه توصیه میشود.
خواص شیر گاومیش برای مردان
هیچ شواهد اختصاصیِ جنسیتی برای مزایای ویژهٔ شیر گاومیش در مردان وجود ندارد. خواص شیر گاومیش برای مردان همان پروتئین و کلسیم بالاتر است که میتواند در کنار ورزش به حفظ تودهٔ بدون چربی کمک کند. از سوی دیگر، چربی اشباع بیشتر ممکن است برای برخی مردان با ریسک قلبی نامطلوب باشد و انتخاب شیر کمچرب و کنترل مقدار مصرفی منطقی است. تصمیمگیری در مورد مصرف شیر گاومیش باید با درنظرگرفتن کل رژیم و اهداف وزنی انجام شود.
خواص شیر خشت
«شیرِ خِشت» یا مانّای گونههای Cotoneaster یک فرآوردهٔ سنتی در طب ایرانی است که عمدتاً بهعنوان مُلَیِّن و کمک به دفع مکونیوم در نوزادان مطرح بوده است. چند کارآزمایی کوچک ایرانی اثر آن را بر پیشگیری و کاهش زردی نوزاد بررسی کردهاند، ولی کیفیت شواهد ناهمگون است و تعمیم نتایج نیازمند پژوهشهای قویتر است. مادهٔ مؤثرهٔ اصلی آن غالباً «مانیتول» گزارش شده که اثر ملینی دارد. مصرف خودسرانه برای نوزادان بدون نظر پزشک توصیه نمیشود.
از منظر ایمنی و کاربرد مدرن، شیر خشت هنوز در راهنماهای بینالمللی جایگاه استانداردی ندارد و دادههای بالینی برای بزرگسالان محدود است. ادعاهای «محافظت کبدی و ضدسرطان» عمدتاً پیشبالینیاند و برای توصیهٔ عمومی کافی نیستند. در بارداری و شیردهی، پرهیز یا مشورت تخصصی لازم است.
خواص شیر خشت برای کبد
برخی منابع پیشبالینی به اثرات آنتیاکسیدانی و حتمالاً محافظت کبدیِ مانّا اشاره کردهاند، اما شواهد انسانی باکیفیت برای «بهبود بیماریهای کبدی» در دست نیست. تا انجام کارآزماییهای کنترلشدهٔ معتبر، نمیتوان توصیهٔ درمانی برای کبد بر پایهٔ شیرخشت ارائه کرد. هرگونه مصرف در بیماران کبدی باید با نظر پزشک باشد.
خواص شیر کم چرب
شیر کمچرب پروتئین و بیشتر ریزمغذیهای شیر کامل را با چربی اشباع کمتر فراهم میکند و برای افرادی که باید چربی اشباع را محدود کنند گزینهٔ مناسبی است. در بسیاری از کشورها، شیر کمچرب با ویتامینهای A و D غنیسازی میشود. برای کودکان بالای ۲ سال و بزرگسالان میتواند انتخابی متعادل میان تغذیه و مدیریت کالری باشد. در بیماران قلبی–عروقی، کاهش چربی اشباع توصیهٔ میشود.
خواص شیر سویا چیست؟
شیر سویا (برخلاف بسیاری از نوشیدنیهای گیاهی) پروتئین کامل نزدیک به ۷–۸ گرم در هر فنجان دارد و معمولاً با کلسیم و ویتامین D غنیسازی میشود، بنابراین از نظر تغذیهای نزدیکترین جایگزین غیرلبنی به شیر گاو است. ایزوفلاونها (فیتواستروژنها) در سویا فعالاند و آثار آنها بسته به دوز و زمینهٔ هورمونی میتواند متفاوت باشد. شواهد جمعیتی اخیر عمدتاً اثر «بیخطر یا مفید/خنثی» را نشان میدهند. برای آلرژی سویا باید پرهیز کامل کرد.
از منظر قلب و متابولیسم، جایگزینی پروتئین حیوانی پرچرب با سویا میتواند به بهبود پروفایل لیپید کمک کند، مشروط به آنکه نوشیدنی سویا کمقند افزوده و غنیشده انتخاب شود. برای کودکان بالای ۱۲ ماه، نسخهٔ سویأ غنیشده تنها نوشیدنی گیاهی است که از نظر تغذیهای به شیر نزدیک است. در بارداری، مصرف غذاییِ متعادلِ سویا عموماً بیخطر است.
خواص شیر سویا در انتقال جنین
در زوجهای تحت درمان ناباروری، چند مطالعهٔ مشاهدهای نشان دادهاند مصرف سویا با پیامدهای بهتر یا خنثی در IVF و انتقال جنین همراه بوده است، هرچند شواهد قطعی نیست. یک مطالعه در مرکز باروری هاروارد ارتباط مثبت بین مصرف سویا و تولد زنده گزارش کرد. تصمیم دربارهٔ مکملهای ایزوفلاون باید با پزشک باروری باشد.
خواص شیر سویا برای رحم
شواهدی مبنی بر اثر مستقیم نوشیدن شیر سویا بر تقویت رحم وجود ندارد. اثرات مشاهدهشده بیشتر به الگوی کلی رژیم مرتبطاند. در مصرف غذایی معمول، سویا در زنان سالم اختلالی در چرخهٔ قاعدگی و تخمکگذاری ایجاد نمیکند. افراد با سرطانهای حساس به هورمون باید توصیههای اختصاصی پزشک خود را دنبال کنند. مطالعات انسانی کلیتاً اثر منفی معناداری از مصرف غذاییِ سویا بر باروری زنان نشان نداده و حتی در برخی افراد در جستوجوی بارداری، اثر خنثی یا بالقوه مفید گزارش شده است. مصرف متعادل شیر سویا بههمراه الگوی تغذیهٔ سالم توصیه میشود.
خواص شیر بادام در طب سنتی چیست؟
در نگاه طب سنتی، شیر بادام نوشیدنی ملایمی است که برای آرامش معده و کمک به هضم استفاده میشود؛ اما از دید تغذیه مدرن باید بدانیم بیشتر برندهای شیر بادام پروتئین کمی دارند و ارزش غذایی آنها به غنیسازی با کلسیم و ویتامین دی وابسته است. اگر این نوشیدنی را دوست دارید، نوع بدون قند افزوده و غنیشده را انتخاب کنید تا هم کالری کنترل شود و هم کلسیم کافی دریافت شود.
رای افراد دارای عدم تحمل لاکتوز، شیر بادام میتواند تنوع خوبی باشد، به شرط آنکه پروتئین روزانه از منابع دیگر جبران شود. کودکان خردسال بهتر است برای تامین پروتئین و ریزمغذیها به سراغ گزینههای کاملتر بروند. برخی افراد بعد از نوشیدن شیر بادام احساس آرامش یا خواب بهتر گزارش میکنند، اما شواهد علمی مستقیم درباره اثر آرامبخش قوی وجود ندارد. احتمالا این احساس بیشتر به ایجاد یک روال شبانه آرام و تامین ویتامین ای در رژیم کلی مربوط است.
خواص شیر بادام برای اعصاب
اثری با پشتوانه قوی مبنی بر آرامبخشی مستقیم دیده نشده است، اما افزودن نوشیدنی گرم به روال خواب میتواند به کاهش تنش کمک کند. اگر حمایت تغذیهای برای سیستم عصبی و عضلانی میخواهید، نوشیدنی سویا یا شیر لبنی پروتئین بیشتری دارند. نوع بدون قند افزوده را انتخاب کنید و برای تامین ویتامینهای گروه بی سراغ رژیم متعادل بروید.
خواص شیر بادام برای مردان
مزیت ویژه جنسیتی برای مردان ثابت نشده است و به دلیل پروتئین پایین، نقش پررنگی در عضلهسازی ندارد. اگر ورزش میکنید و به ریکاوری نیاز دارید، شیر لبنی یا نوشیدنی سویا گزینههای بهتری هستند. برای سلامت استخوان نوع غنیشده با کلسیم و ویتامین دی را در نظر بگیرید و قند افزوده را محدود کنید.
خواص شیر بادام برای زنان
برای زنانی که به لاکتوز حساساند، شیر بادام غنیشده میتواند دریافت کلسیم و ویتامین دی را سادهتر کند. با این حال باید پروتئین کافی از تخم مرغ و حبوبات و لبنیات یا سویا تامین شود. در بارداری بهتر است روی نوع پاستوریزه و بدون قند تمرکز شود و برنامه غذایی با نظر پزشک تنظیم گردد.
خواص شیر بادام برای چاقی صورت
هیچ نوشیدنی نمیتواند فقط چربی صورت را افزایش دهد و ادعای چاقی موضعی قابل اتکا نیست. شیر بادام پرقند فقط کالری را بالا میبرد و ممکن است به افزایش وزن کلی منجر شود. اگر هدف افزایش وزن سالم است، تمرین مقاومتی و افزایش متعادل کالری به همراه پروتئین کافی موثرتر است.
خواص شیر بادام در بارداری
زنان باردار در صورت تحمل میتوانند شیر بادام پاستوریزه و غنیشده را در برنامه غذایی جای دهند. این نوشیدنی معمولا پروتئین کمی دارد و بدن برای رشد جنین به تامین پروتئین از منابع دیگر نیاز دارد. یک وعده شیر بادام غنیشده میتواند بخشی از کلسیم و ویتامین دی روزانه را فراهم کند، اما نسخههای خانگی معمولا فاقد غنیسازی هستند. برچسب تغذیهای راهنمای خوبی است و انتخاب نوع بدون قند افزوده دریافت قند و کالری اضافی را محدود میکند.
برای جبران پروتئین، رژیم غذایی میتواند از تخممرغ و حبوبات و لبنیات کمچرب یا نوشیدنی سویا غنیشده استفاده کند. رژیم متعادل همچنین باید ید و ویتامین بی دوازده را از منابع مناسب مثل لبنیات یا ماهی پخته یا مکمل طبق نظر پزشک تامین کند، زیرا شیر بادام معمولا این ریزمغذیها را به اندازه کافی فراهم نمیکند. افراد دارای آلرژی غذایی یا دیابت بارداری یا مشکلات گوارشی بهتر است هر تغییر مهم را با پزشک یا کارشناس تغذیه هماهنگ کنند.
خواص شیر موز
شیر موز نوشیدنی ترکیبی از شیر و موز است که پروتئین و کلسیم شیر را با پتاسیم و ویتامین بی شش و فیبر موز کنار هم میآورد. اگر بعد از ورزش به یک میان وعده ریکاوری ساده نیاز دارید، این ترکیب میتواند مفید باشد، به شرط آنکه شکر افزوده نداشته باشد و مقدار مصرفی کنترل شود. برای سیرکنندگی بیشتر میتوانید از ماست یونانی ساده یا یک قاشق کره بادام زمینی استفاده کنید. افراد دیابتی باید مقدار و زمان مصرف را با توجه به قند خون خود تنظیم کنند.
از نظر هضم، ترکیب پروتئین و کربوهیدرات میتواند به بازسازی ذخایر انرژی و ترمیم عضله کمک کند. اگر وزن شما رو به افزایش است، دفعات و حجم مصرف را کاهش دهید و از افزودن شربتها و شیرینکنندهها خودداری کنید. برای کودکان، نسخه خانگی بدون شکر افزوده و با شیر پاستوریزه انتخاب سالمتری است. اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، از شیر بدون لاکتوز یا نوشیدنی سویا استفاده کنید.
خواص شیر موز برای اسپرم
مدرک مستقیمی درباره اثر شیر موز بر کیفیت اسپرم مردان وجود ندارد و تاثیر اصلی از سبک زندگی سالم و تغذیه متعادل میآید. دریافت پروتئین کافی و میوه و سبزی و چربیهای مفید و خواب مناسب و ترک دخانیات برای سلامت تولیدمثل در مردان مهمتر است. اگر مشکل ناباروری دارید، ارزیابی پزشکی و برنامه درمانی هدفمند ضروری است.
خواص شیر موز برای چاقی صورت
چاقی موضعی صورت با یک نوشیدنی به دست نمیآید. شیر موز اگر پرشکر باشد کالری زیادی دارد و میتواند باعث افزایش وزن کلی شود. برای افزایش وزن سالم، از ترکیب پروتئین کافی و تمرین مقاومتی و کالری کنترلشده استفاده کنید.
خواص شیر زعفران
شیر زعفران ترکیبی خوشطعم است که به عنوان نوشیدنی آرامشبخش در برخی فرهنگها مصرف میشود. شواهد انسانی درباره زعفران نشان میدهد در دوزهای استاندارد مکمل میتواند به برخی علائم خلقی یا سندرم پیش از قاعدگی کمک کند، اما این نتایج به نوشیدنی خانگی به طور مستقیم تعمیم داده نمیشود. در بارداری استفاده زیاد از زعفران توصیه نمیشود و بهتر است در حد عطر و طعم غذایی باقی بماند. برای حفظ کالری پایین، از افزودن شکر زیاد خودداری کنید.
خواص شیر زعفران برای لاغری
مدرک قوی برای اینکه شیر زعفران به تنهایی باعث لاغری شود وجود ندارد. اگر این نوشیدنی را بدون شکر افزوده و در اندازه متعادل مصرف کنید، میتواند جزئی از یک برنامه کاهش وزن باشد اما تعیین کننده اصلی وزن نیست. اصل کاهش وزن ایجاد کسری انرژی قابل حفظ و فعالیت بدنی منظم است. در صورت مشکلات زمینهای مانند دیابت یا فشار خون، برنامه تغذیه را با متخصص هماهنگ کنید.
خواص شیر انبه
شیر انبه هم مانند شیر موز نوشیدنی ترکیبی است و پروتئین و کلسیم شیر را با ویتامین آ و ویتامین سی و فولات انبه همراه میکند. برای افراد کماشتها یا کسانی که نیاز به انرژی بیشتری دارند مفید است. اگر کنترل وزن یا قند خون برای شما مهم است، اندازه سهم و قند افزوده را محدود کنید. افزودن ماست ساده میتواند پروتئین را بالا ببرد و سیرکنندگی را بیشتر کند.
خواص شیر انبه برای مردان
.مزیت اختصاصی شیر انبه برای مردان ثابت نشده است و اثر بیشتر از دریافت کلی پروتئین و ویتامینها میآید. برای عضلهسازی، تمرین مقاومتی و مجموع پروتئین روزانه مهمتر از نوع میوه افزوده است. از قند افزوده دوری کنید و به اندازه سهم توجه کنید.
خواص شیر انبه برای زنان
خواص شیر انبه برای زنان به دلیل وجود فولات در انبه است که مزیت تغذیهای خوبی دارد، هرچند مقدار دقیق به اندازه سهم بستگی دارد. در بارداری بهتر است از نوع پاستوریزه و کم قند استفاده شود و پروتئین کافی از لبنیات یا سویا یا حبوبات تامین گردد. اگر تهوع دارید، حجم کم و دفعات بیشتر میتواند بهتر تحمل شود.
خواص شیر نارگیل در طب سنتی
در غذاهای سنتی جنوب و جنوب شرق آسیا از فرآوردههای نارگیل برای انرژی و طعم استفاده میشود، اما ادعای درمانی عمومی برای شیر نارگیل پشتوانه قوی ندارد. اگر طعم آن را میپسندید، نوع غنیشده و کم قند را انتخاب کنید و مقدار مصرف را کنترل کنید. برای ریکاوری ورزشی یا عضلهسازی بهتر است به سراغ منابع پرپروتئین بروید.
نوشیدنی شیر نارگیل آماده معمولا پروتئین بسیار کمی دارد و بخش قابل توجهی از چربی آن اشباع است. برخی برندها با کلسیم و ویتامین دی غنی میشوند و در رژیمهای بدون لبنیات میتوانند تنوع ایجاد کنند. اگر چربی خون بالا دارید یا وزن خود را مدیریت میکنید، مصرف متعادل و انتخاب نوع بدون قند شیر نارگل اهمیت دارد. برای تامین پروتئین کافی باید از منابع دیگر استفاده شود.
خواص شیر و زردچوبه و دارچین و زنجبیل
این ترکیب که به نام شیر طلایی هم شناخته میشود، به خاطر طعم گرم و ادویهها محبوب است. زنجبیل در پژوهشهای انسانی برای کاهش درد قاعدگی مفید گزارش شده و زردچوبه در برخی شرایط التهابی اثرات ملایمی نشان داده است، هرچند بیشتر دادهها مربوط به مکملهای استاندارد است نه نوشیدنی خانگی. افزودن اندک فلفل سیاه میتواند جذب کورکومین را بهتر کند. برای کاهش کالری، از قند افزوده استفاده نکنید.
خواص شیر و زردچوبه برای ریه
مدرک مستقیمی درباره بهبود بیماریهای ریوی با این نوشیدنی وجود ندارد. اگر بیماری تنفسی دارید، درمان اصلی را طبق نظر پزشک ادامه دهید و این نوشیدنی را فقط به عنوان بخشی از یک رژیم متعادل در نظر بگیرید. در صورت سوزش معده یا رفلاکس، حجم کم و فاصله تا خواب را رعایت کنید.
خواص شیر زردچوبه برای قاعدگی
برای درد قاعدگی، شواهد بهتر به نفع زنجبیل است و قرار دادن نوشیدنیهای حاوی زنجبیل در روزهای درد میتواند کمککننده باشد. درباره زردچوبه شواهد محدودتر است و بهتر است از دوزهای خیلی بالا پرهیز شود. اگر خونریزی غیرطبیعی دارید یا داروهای رقیقکننده مصرف میکنید، پیش از مصرف مداوم با پزشک مشورت کنید.
خواص شیر دارچین در شب
شیر دارچین ممکن است به دلیل گرما و عطر ادویه حس آرامش ایجاد کند، اما شواهد قوی برای بهبود خواب وجود ندارد. نکته مهم این است که دارچین کاسیایی حاوی کومارین است و مصرف زیاد و طولانیمدت آن میتواند برای کبد مضر باشد. بهتر است مقدار کم و در حد طعمدهی استفاده شود و از افزودن شکر زیاد خودداری کنید. رعایت بهداشت خواب یعنی نور مناسب و قطع کافئین عصر و زمان خواب منظم اثر بیشتری بر کیفیت خواب دارد.
خواص شیر خرما برای اسپرم
ترکیب شیر و خرما نوشیدنی پرانرژی است و میتواند به عنوان میان وعده برای جبران انرژی مصرف شود. درباره اثر مستقیم بر کیفیت اسپرم مدرک قطعی در دست نیست. برخی پژوهشها روی گرده نخل خرما و نه میوه خرما نتایجی نشان دادهاند که هنوز برای توصیه بالینی کافی نیست. برای سلامت تولیدمثل، رژیم متعادل و ورزش و وزن مناسب و خواب کافی موثرتر از یک نوشیدنی هستند.
اگر دیابت دارید یا وزن خود را مدیریت میکنید، اندازه سهم را کوچک نگه دارید و از افزودن شکر خودداری کنید. برای ریکاوری بعد از ورزش، اضافه کردن کمی ماست یونانی ساده یا پودر پروتئین معتبر میتواند سیرکنندگی را بیشتر کند. همیشه از شیر پاستوریزه استفاده کنید و بهداشت تهیه خانگی را رعایت کنید.
خواص شیر و عسل برای چاقی
شیر و عسل به دلیل کالری بالاتر میتوانند به افزایش وزن کمک کنند، اما بدون برنامه تمرین مقاومتی و دریافت کافی پروتئین، بیشتر به افزایش چربی منجر میشود تا عضله. اگر قصد افزایش وزن سالم دارید، تعداد وعدهها را بیشتر و حجم هر وعده را کنترل کنید و از منابع پروتئینی مثل لبنیات یا تخم مرغ یا حبوبات کمک بگیرید. قند افزوده را در حد کم نگه دارید تا اشتها برای غذاهای مغذی از بین نرود.
خواص شیر و عسل برای کودکان
برای کودکان بالای یک سال میتوان از مقدار کم عسل در شیر پاستوریزه استفاده کرد، اما پیش از یک سالگی عسل ممنوع است. برای پیشگیری از کاهش اشتها، نوشیدنیهای شیرین را به زمان میان وعده محدود کنید و ابتدا غذاهای اصلی را بدهید. اگر کودک اضافه وزن دارد یا دندانهای او مستعد پوسیدگی است، مقدار عسل را کمتر کنید و مسواک شبانه را جدی بگیرید.
خواص شیر عسل برای اسپرم
اثری مستقیم و اثباتشدهای در مورد خواص شیر و عسل برای مردان و تاثیر آن بر پارامترهای اسپرم گزارش نشده است. برای بهبود سلامت باروری بر وزن سالم و ورزش منظم و خواب کافی و تغذیه مدیترانهای محور تمرکز کنید. اگر نگرانی درباره باروری دارید، بررسی پزشکی و پیگیری برنامه تخصصی بهترین مسیر است.
خوردن شیر چه عوارضی دارد؟
گاهی اوقات مصرف شیر برای همه افراد مفید نیست و برخی از افراد ممکن است با مصرف شیر، برخی ناراحتیها یا عوارض را تجربه کنند. برای مثال مصرف بیش از حد شیر پرچرب میتواند به افزایش سطح کلسترول و افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی کمک کند. حتی شیرهای کمچرب هم میتوانند در صورت افزایش بیش از حد، برای برخی از افراد خطر افزایش قند را به دنبال داشته باشند.
علاوه بر این گاهی اوقات برخی از افراد به مصرف شیر حساسیت دارند و ممکن است با واکنشهای آلرژیک مواجه شوند. سایر عوارض احتمالی ناشی از خوردن شیر شامل موارد زیر است:
- آکنه: برخی تحقیقات نشان میدهد که شاید مصرف شیر به دلیل تاثیری که روی برخی از هورمونها دارد، با جوش زدن در نوجوانان مرتبط باشد.
- احتمال بروز سایر پوستی: بر اساس یک بررسی بالینی منبع معتبر، برخی از غذاها ممکن است اگزما را بدتر کنند، از جمله شیر و لبنیات.
- آلرژی: برخی از افراد به شیر حساسیت دارند و مصرف آن ممکن است ریسک بروز عوارضی مانند یبوست، اسهال، آنافیلاکسی، مشکلات تنفسی و مدفوع خونی را افزایش دهد.
- سرطانها: کلسیم اضافی شیر و سایر غذاها ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. قندهای شیر ممکن است با خطر کمی بالاتر ابتلا به سرطان تخمدان مرتبط باشد.
چه کسانی نباید شیر مصرف کنند؟
اگرچه ممکن است خواص شیر برای برخی انتخاب خوبی باشد، اما برخی دیگر نمیتوانند آن را هضم کنند یا مصرف کنند. بسیاری از مردم نمیتوانند شیر را تحمل کنند، زیرا قادر به هضم لاکتوز، قند موجود در شیر و محصولات لبنی نیستند. جالب توجه است که عدم تحمل لاکتوز حدود ۶۵ درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار میدهد.
برخی دیگر به دلیل محدودیتهای غذایی، نگرانیهای بهداشتی یا دلایل اخلاقی، شیر یا محصولات لبنی را مصرف نمیکنند. برای مثال کسانی که به منابع شیر باکیفیت دسترسی ندارند یا از بهداشت شیر مطمئن نیستند، بهتر است از مصرف آن خودداری کنند. مصرف شیر شاید برای کسانی با سابقه آلرژی گزینه مناسبی نباشد. افراد وگان یا گیاهخوار هم نمیتوانند شیرهای حیوانی را مصرف کنند. کسانی که شرایط زیر را دارند نباید شیر مصرف کنند:
- افراد دارای آلرژی به لبنیات
- مبتلایان به عدمتحمل لاکتوز
- مبتلایان به سندرم روده تحریکپذیر
- مبتلایان به بیماری سلیاک
- افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه
- افرادی با خطر بالای سرطان پروستات یا سابقه خانوادگی آن (بهتر است مصرف را محدود کنند)
- افراد مستعد آکنه یا دارای آکنه فعال (بهتر است مصرف را محدود کنند)
- افراد مبتلا به اگزما یا پسوریازیس که با مصرف لبنیات علائمشان تشدید میشود (بهتر است مصرف را محدود کنند)
- افراد با بیماری قلبی یا در معرض خطر بالا که لبنیات پرچرب مصرف میکنند
نتیجه گیری
شیر یک نوشیدنی غنی از مواد مغذی است که ممکن است از چندین جهت برای سلامتی شما مفید باشد. نوشیدن شیر و محصولات لبنی ممکن است از پوکیاستخوان و شکستگی استخوان جلوگیری کرده و حتی به شما در حفظ وزن سالم کمک کند. با این حال، بسیاری از مردم قادر به هضم شیر نیستند یا به دلایل شخصی از آن اجتناب میکنند. این افراد بهتر است گزینههای جایگزین شیر لبنی را در برنامه غذاییشان جای دهند یا در خصوص نوع و میزان مصرف شیر، با پزشک تغذیه مشورت کنند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام شیر کارخانه ایی ویتامین Dدارد ارزشی داره یا برای بدن مضر است
سلام، شیر کارخانهای که ویتامین D اضافه دارد، میتواند برای بدن مفید باشد، به خصوص در افرادی که در معرض نور خورشید به اندازه کافی قرار نمیگیرند یا به اندازه کافی ویتامین D از منابع دیگر دریافت نمیکنند. ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم و سلامت استخوانها دارد. با این حال، مصرف شیر صنعتی باید به اندازه باشد و بهتر است از محصولات کمچرب یا فاقد قندهای اضافه استفاده کنید تا از بروز مشکلاتی مانند چاقی یا اختلالات گوارشی جلوگیری شود.