کیست تخمدان مشکلی شایع در بیشتر زنان و بررسی روش های درمانی آن

آنچه در این مقاله می‌خوانید

کیست‌ تخمدانی انواع مختلفی دارد که برخی از آنها خطرناک و برخی دیگر بدون خطر هستند. برخی از این کیست‌ها را با جراحی درمان می‌کنند و برخی دیگر را به حال خود رها می‌کنند.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 16 دقیقه
کیست تخمدان مشکلی شایع در بیشتر زنان و بررسی روش های درمانی آن

کیست تخمدان چیست؟ تخمدان بخشی از سیستم تولید مثل زنان است که به صورت یک جفت بادامی شکل در دو طرف رحم قرار دارد و از طریق لوله فالوپ به هم متصل است. تخمدان‌ها علاوه بر اینکه به صورت ماهیانه یک عدد تخمک آزاد می‌کنند، هورمون‌های استروژن و پروژسترون را نیز ترشح می‌کنند.

کیست تخم‌دان یک بیماری شایع در بین زنان و دختران است که ممکن است هر خانم در طول زندگی خود حداقل یکبار به آن دچار شود. کیست تخمدان در هر سنی می‌تواند ایجاد شود. این عارضه عموما خطرناک نیست و بدون دارو یا درمان ناپدید می‌شود اما در‌صورتی‌که رشد کند یا بترکد می‌تواند خطرناک و دردآفرین باشد.

مراجعه به متخصص زنان یا دکتر مامایی، اولین قدم برای درمان است. اگر دچار کیست تخمدان شده‌اید نگران نباشید! می‌توانید از طریق سامانه دکترتو با بهترین دکتر زنان به صورت تلفنی صحبت کنید و مشاوره بگیرید. در ادامه انواع کیست تخمدان را بررسی می‌کنیم و به علائم و عوارضی که کیست ایجاد می‌کند می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا نحوه درمان و علل ایجاد کیست تخمدان را توضیح دهیم.

کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان به انگلیسی Ovarian Cysts، کیسه‌هایی پر از مایع (گاهی اوقات جامد) با غشایی نازک است که می‌تواند درون تخمدان در دستگاه تناسلی زنان یا روی آن رشد کند. اندازه کیست‌ها ممکن است به اندازه یک فندق یا یک توپ بیس‌بال باشد. کیست معمولا بی‌خطر است و علائمی ایجاد نمی‌کند و ممکن است در طی چرخه قاعدگی مکررا به وجود بیاید و از بین برود.

این نوع کیست در صورتی کشف می‌شود که به دلایل دیگری به پزشک زنان مراجعه کرده باشید. گاهی اوقات کیست‌ها به قدری بزرگ می‌شوند که عملکرد تخمدان را دچار اختلال می‌کنند و انواعی از درد را در ناحیه لگن یا پایین شکم ایجاد می‌کنند. در صورتی‌که کیست بترکد خطرناک می‌شود.

خدمات زیبایی زنان

از کلینیک های معتبر با هزینه مناسب

زیبایی واژنافتادگی رحمپاپ اسمیر و تمامی خدمات پزشکی زنان

با بهترین کیفیت از پزشکان برتر

خدمات زیبایی زنان

آیا در هر دو تخمدان کیست داریم؟

کیست ممکن است در هر دو تخمدان شما یا یکی از آن‌ها ایجاد شود. کیست از نظر اندازه یا محل قرار گیری متفاوت است و در هر دوره زندگی یک زن امکان دارد یکی از تخمدان‌های او را درگیر کند. همانطور که قبلا اشاره کردیم، معمولا کیست تخمدان خطر خاصی ندارد اما ممکن است در موارد نادری تبدیل به توده سرطانی شود یا اینکه به قدری بزرگ و سنگین شود که وزن نامعقول آن باعث پیچش تخمدان و خونریزی داخلی شود.

کیست تخمدان چه شکلی است و اندازه کیست تخمدان نرمال چقدر است؟

آیا کیست تخمدان قابل لمس است؟ کیست تخمدان انواع مختلفی دارد و هرکدام از آنها ویژگی‌ها و علل متفاوتی دارند. کیست می‌تواند به صورت یک کیسه مملو از مایع یا خوشه‌ای از کیسه‌های کوچک به وجود آید. اندازه کیست تخمدان یکی از مواردی است که تعیین می‌کند کیست را از تخمدان خارج کرد. اگر اندازه کیست بیش از ۵۰ میلی‌متر باشد پزشک آن را از بدن خارج می‌کند. گاهی کیست علاوه بر مایع می‌تواند حاوی خون یا چرک و چربی یا جامدات باشد.

علائم اولیه کیست تخمدان چیست؟

کیست‌هایی که کوچک هستند معمولا علائم خاصی ایجاد نمی‌کنند اما زمانی که کیست تخمدان بزرگ شود امکان دارد باعث بروز برخی علائم شود که عبارت است از:

  • قاعدگی نامنظم
  • درد هنگام رابطه جنسی
  • حساسیت سینه
  • علائم مشکلات هورمونی در زنان
  • نفخ شکم
  • حرکات روده‌ای دردناک
  • درد در ناحیه شکم
  • درد در ناحیه کمر، لگن و ران

کیست‌های خفیف معمولا به طور تصادفی حین یک سونوگرافی کشف می‌شود اما گاهی اوقات وضعیت کیست وخیم است و ممکن است در اثر ترکیدگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان علائم زیر بروز کند:

  • تب
  • ضعف و سرگیجه
  • حالت تهوع و استفراغ
  • تنفس شدید و تند
  • درد بسیار شدید لگن
  • خونریزی غیر طبیعی واژینال
  • تکرر ادرار
علائم اولیه کیست چیست؟
کیست‌های خفیف معمولا به طور تصادفی حین یک سونوگرافی کشف می‌شود اما گاهی اوقات وضعیت کیست وخیم است.

۱. علائم کیست تخمدان در پریودی (کیست خونی تخمدان)

آیا کیست خونی تخمدان خطرناک است؟ کیست تخمدان و پریود نشدن و بهم خوردن چرخه قاعدگی یکی از نگرانی‌های مهم بانوان است که می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:

  • درد لگن
  • نیاز مکرر به ادرار کردن
  • پریودهای سنگین، پریودهای نامنظم یا پریودهای سبک تر از حد معمول
  • نفخ و شکم متورم

۲. کیست تخمدان و لکه بینی

سوال مهم این است که کیست تخمدان باعث خونریزی میشود؟ کیست در تخمدان همچنین می‌تواند منجر به مشکلاتی در چرخه قاعدگی مانند پریودهای سنگین یا نامنظم، یا لکه بینی بعد از پریود (خونریزی غیرطبیعی واژن بین دوره‌ها) شود. مشکلات سیکل قاعدگی در صورتی رخ می دهد که کیست هورمون‌های جنسی تولید کند و باعث رشد بیشتر پوشش داخلی رحم شود.

۳. کیست تخمدان و ریزش مو

آیا کیست تخمدان باعث ریزش مو میشود؟ کمبودهای تغذیه همراه با کیست در تخمدان مانند سطح کم آهن، سطوح پایین ویتامین ب ۱۲ و سطوح پایین ویتامین D3 می‌تواند باعث ریزش مو شود. همچنین می‌تواند همراه با مشکل تیروئید (اغلب کم‌کاری تیروئید) باشد که اغلب به ریزش مو و مشکلات وزن در زنان منجر می‌شود.

۴. کیست تخمدان و جوش صورت

آیا کیست در تخمدان باعث جوش صورت میشود؟ بله زیرا باعث می‌شود تخمدان هورمون‌های بیشتری به نام آندروژن تولید کنند که باعث تحریک تولید چربی در پوست می‌شود. فرد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است در صورت، پشت، گردن و سینه آکنه داشته باشد.

پریودت نامنظم شده؟ دچار حساسیت سینه و نفخ شدی؟

از دکتر متخصص مشاوره بگیر.

۵. کیست تخمدان و بزرگ شدن شکم

ایا کیست تخمدان باعث بزرگ شدن شکم میشود؟ علائم بالینی کیست در تخمدان معمولاً اتساع پیشرونده شکم، درد و نفخ شکم، خونریزی واژینال و علائم مربوط به فشردگی اندام‌ها مانند یبوست، سیری زودرس، استفراغ و مدفوع مکرر است.

۶. رابطه بین کیست تخمدان و کمردرد

کیست‌های تخمدان کیسه‌های کوچک، غیرسرطانی و پر از مایع هستند که می‌توانند در زنانی که عادت ماهانه منظم دارند، ایجاد شوند.در برخی موارد، کیست‌های تخمدان می‌توانند باعث درد طولانی و شدید کمر شوند.

۷. کیست تخمدان و یبوست

به دلیل اتساع تخمدان و فشار به روده، یبوست می‌تواند یکی دیگر از علائم کیست تخمدان باشد.

علائم دفع کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان چگونه دفع میشود؟ زمانی که کیست خود به خود دفع شود علائمی در بدن فرد ایجاد می‌شود که عبارت است از:

  • تورم در ناحیه شکم: اگر کیست بزرگ باشد یا تخمدان پلی کیستیک باشد، معمولا باعث برآمده شدن شکم فرد می‌شود. زمانی که کیست بترکد، خون و مایعات درون کیست به حفره شکمی منتقل می‌شود و تورم شکم بیشتر می‌شود. این حالت در بروز علائم دفع کیست هموراژیک هم می‌تواند نقش داشته باشد.
  • احساس درد در شکم: اگر کیست در تخمدان بترکد، یک درد ناگهانی و شدید ناحیه شکم را در بر می‌گیرد به نحوی که فرد نمی‌تواند درد آن را تحمل کند. برای اینکه مطمئن شوید کیست دفع شده باید سونوگرافی انجام دهید.
  • خون ریزی: شایع‌ترین نشانه دفع کیست، خونریزی است. زمانی که کیست پاره شود شما آن را به صورت لکه‌بینی احساس خواهید کرد. معمولا دفع کیست در زمان پریودی اتفاق می‌افتد به همین دلیل فرد متوجه دفع آن نمی‌شود اما اگر بین دو سیکل قاعدگی دچار لکه بینی شدید نشان‌دهنده دفع کیست است.
علائم دفع کیست تخم دان چیست؟
اگر کیست بزرگ باشد یا تخمدان پلی کیستیک باشد، معمولا باعث برآمده شدن شکم فرد می‌شود.

چه افرادی در معرض ابتلا به کیست تخمدان هستند؟

همه زنان و دخترانی که پریود می‌شوند ممکن است دچار کیست شوند. شما ممکن است از وجود کیست خود بی خبر باشید و تا آخر عمرتان هم ایجاد کیست یا دفع آن را احساس نکنید. این کیست‌ها بی خطر هستند. زمانی متوجه کیست خواهید شد که تعداد یا سایز آن افزایش یابد. حدود ۸ درصد از زنان دچار کیست‌های وخیمی می‌شوند که نیاز به جراحی دارند.

کیست تخمدان در یائسگی ایجاد می شود؟

اکثر کیست‌های تخمدان به چرخه قاعدگی ربط دارند و تعدادی از آنها وابسته به سیکل قاعدگی نیستند. کیست تخمدان پس از یائسگی زودرس کمتر دیده می‌شود اما اگر زنان یائسه دچار کیست شوند احتمال اینکه تبدیل به سرطان شود زیاد است. این زنان باید وضعیت سلامت تخمدان خود را مرتب چک کنند.

کیست تخمدان در بارداری خطرناک است؟

در دوران بارداری نوع خاصی از کیست به وجود می‌آید که نه تنها خطری ندارد بلکه در ۱۲ هفته اول بارداری به حفاظت از جنین کمک می‌کند و پس از آن در بدن دفع می‌شود؛ اما گاهی اوقات ممکن است این کیست تا انتهای بارداری از بین نرود که در این صورت باعث خونریزی یا پیچیدگی رحم می‌شود. در این مرحله باید کیست را با جراحی خارج کرد.

آیا کیست تخمدان باعث درد پهلو میشود؟

درد ناشی از کیست تخمدان و بروز علت درد شدید پریودی اغلب زمانی رخ می‌دهد که کیست تخمدان بزرگ می‌شود و شروع به فشار بر اندام‌ها و بافت‌هایی می‌کند که آن را احاطه کرده‌اند.

چه زمانی برای کیست تخمدان به پزشک متخصص زنان مراجعه کنیم؟

کیست‌هایی که بی خطر هستند معمولا علائم و عوارض خاصی ایجاد نمی‌کنند و رفع می‌شوند اما برخی از کیست‌هایی که بزرگ هستند ممکن است خطراتی برای فرد داشته باشند. این کیست‌ها علائم ایجاد می‌کنند. برای این کیست‌ها باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. در صورتی که علائمی مثل درد شدید شکم و لگن دارید و دچار تب، حالت تهوع و استفراغ شدید نشان‌دهنده ترکیدن کیست است؛ شما به اقدامات فوری پزشکی احتیاج دارید.

متن انگلیسی: «Call the doctor right away if you have sudden, severe pain with dizziness, a fever or nausea and vomiting.»
ترجمه فارسی: «اگر درد ناگهانی و شدید همراه با سرگیجه، تب یا حالت تهوع و استفراغ داشتید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.»

به نقل از سایت unmhealth

علل به وجود آمدن کیست تخمدان چیست؟

علل شایع به وجود آمدن کیست متفاوت هستند که در جدول زیر به بررسی هرکدام پرداختیم.

انواع علل کیستتوضیحات
ژنتیکخانم‌هایی که دچار این مشکل می‌شوند معمولا زمینه ژنتیکی دارند و ممکن است مادر یا خواهرشان نیز دچار کیست شده باشند.
مشکلات هورمونیاختلالات هورمونی ممکن است در چرخه تخمک‌گذاری مشکلاتی به وجود بیاورد. مثلا رشد فولیکول را دچار اشکال کند و تخمک‌گذاری انجام نشود. در این حالت ممکن است فولیکول یا کیسه زرده تبدیل به کیست شود. شایان ذکر است که کیست‌های فولیکولی و لوتئال خودشان نیز باعث اختلالات هورمونی می‌شوند.
آندومتریوزآندومتریوز به شرایطی گفته می‌شود که سلول‌های بافت داخلی رحم (آندومتر) در جایی به جز داخل رحم ایجاد شود. اگر آندومتر به تخمدان نفوذ کند، با هر چرخه قاعدگی بافت آندومتر هم به تغییرات هورمونی پاسخ می‌دهد و ریزش و خون‌ریزی می‌کند. این مساله باعث ایجاد کیست شکلاتی می‌شود.
بارداریدر اوایل بارداری به طور طبیعی در تخمدان‌های همه خانم‌ها کیست جسم زرد تشکیل می‌شود. این کیست تا زمان تشکیل شدن جفت (هفته دوازدهم)، به حاملگی کمک می‌کند و با ترشح هورمون پروژسترون از جنین محافظت می‌کند. کیست جسم زرد گاهی ممکن است تا اواخر بارداری باقی بماند که باید برداشته شود.
عفونت‌های شدید لگنگاهی اوقات عفونت‌های لگن به تخمدان و لوله‌های فالوپ سرایت می‌کند و باعث تشکیل کیست می‌شود.
کیست تخمدان قبلیاگر شما سابقه ایجاد کیست در تخمدانتان داشته‌اید مستعد ابتلای مجدد به آن هستید.
دلایل ایجاد کیست تخم‌دان چیست؟

روش و نحوه تشخیص کیست تخمدان چیست؟

از کجا بفهمیم کیست تخمدان داریم؟ معمولا متخصص زنان و زایمان با معاینه فیزیکی لگن و چکاپ رحم و تخمدان بیمار می‌تواند کیست تخمدان را تشخیص دهد. در صورتی که پزشک متوجه تورم یکی از تخمدان‌ها شود، انجام برخی از آزمایش‌ها و تست‌ها را به بیمار توصیه می‌کند. آزمایش‌های تشخیص کیست تخمدان عبارت‌اند از:

۱. سونوگرافی کیست تخمدان

سونوگرافی اولتراسوند نوعی آزمایش تصویربرداری از اندام‌های داخلی است که بر پایه امواج اولتراسوند می‌تواند تصاویر واضحی از کیست، محل دقیق و اندازه آن ایجاد کند.

روش و نحوه تشخیص کیست تخمدان چیست؟
سونوگرافی اولتراسوند نوعی آزمایش تصویربرداری از اندام‌های داخلی است که بر پایه امواج اولتراسوند می‌تواند تصاویر واضحی از کیست، محل دقیق و اندازه آن ایجاد کند.

۲. سی تی اسکن

این روش نیز یکی از روش‌های تصویربرداری از اندام‌های داخلی است اما از سونوگرافی دقیق‌تر است.

۳. ام آر آی

MRI نوعی تصویربرداری است که بر پایه میدان‌های مغناطیسی تصاویر واضحی از اندام‌های داخلی ایجاد می‌کند.

۴. آزمایش خون

آزمایش خون برای تشخیص کیست‌های سرطانی استفاده می‌شود. در این روش سطح پروتئین خاصی در بدن سنجیده می‌شود. وجود سطوح بالای این پروتئین نشان‌دهنده علائم سرطان تخمدان است. علاوه بر سرطان، فیبروم رحم و آندومتریوز نیز باعث افزایش سطح این پروتئین می‌شود.

روش های درمان کیست تخمدان توسط متخصص زنان کدامند؟

بسته به نوع کیست، روش درمان بسیار متفاوت است. اکثر کیست‌ها نیازی به درمان ندارند و پس از گذشته چند سیکل قاعدگی، بدن به طور طبیعی آن را از بدن حذف می‌کند. درمان کیست زمانی ضرورت پیدا می‌کند که کیست پاره شود یا خودبه‌خود رفع نشود. نوع درمان کیست بر اساس سن فرد، نوع و اندازه کیست، علائم و وضعیت تاهل او تعیین می‌شود. رایج‌ترین روش‌های درمانی کیست به شرح زیر است:

۱. درمان کیست تخمدان با دارو

در صورتی‌ که کیست‌ خود به خود برطرف نشود اما اندازه نسبتا کوچکی داشته باشد، پزشک ممکن است با تجویز داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری از بزرگتر شدن کیست قبلی و تشکیل کیست‌های جدید جلوگیری کند. دقت کنید که دارو نمی‌تواند کیست‌های شما را کوچک کند بلکه فقط جلوی بزرگتر شدن آن را می‌گیرد. قرص دیان برای کیست تخمدان و داروی ویتاگنوس هم توصیه شده است.

برای درمان کیست تخمدان دارو بهتره یا جراحی؟ با بهترین پزشکان مشورت کن.

۲. عمل جراحی کیست تخمدان

اگر کیست بیمار به اندازه‌ای بزرگ باشد که امکان ترکیدن آن وجود داشته باشد یا باعث ایجاد درد در بدن فرد شود و با دارو و سایر روش‌ها قابل درمان نباشد ممکن است متخصص، جراحی و برداشتن کیست یا قاتل کیست تخمدان و بهترین راه درمان کیست تخمدان را تجویز کند.  

لاپاراسکوپی

دراین روش میله‌ای نازک و ظریف را که سر آن مجهز به یک دوربین پیشرفته است، از طریق شکاف کوچکی که زیر ناف ایجاد شده، وارد بدن می‌کنند و پزشک تخمدان‌ها را به راحتی مشاهده می‌کند و می‌تواند کیست‌ را خارج کند.

لاپاراتومی

در صورتی‌که کیست بزرگ باشد، پزشک یک برش بزرگ روی شکم ایجاد می‌کند و کیست را از بدن فرد خارج می‌کند. اگر کیست بدخیم و سرطانی باشد، جراح از کیست نمونه‌برداری می‌کند تا در صورت نیاز اقدام به برداشتن تخمدان و رحم کند.

۳. درمان خانگی کیست تخمدان

همانطور که گفتیم بسیاری از کیست‌ها نیازی به درمان دارویی یا جراحی ندارند و خود به خود رفع می‌شوند. انجام برخی کارها و ایجاد عادات و سبک زندگی خاصی می‌تواند به درمان خودبه‌خودی کیست کمک کند. با ما همراه باشید تا این موارد را بررسی کنیم.

درمان کیست تخمدان با رژیم غذایی

یکی از راه‌های درمان کیست تغییر رژیم غذایی است. برخی از غذا‌ها یا عادات غذایی می‌تواند برای کیست تخمدان مضر باشد. بهتر است این موارد را از برنامه غذایی خود حذف کنید:

  • انواع کنسرو و مواد غذایی که نگهدارنده دارند.
  • انواع غذای سرشار از قند ساده مثل نوشابه، آبمیوه صنعتی، بستنی، شیرینی و غیره.
  • غذاهای سنگین مانند پیتزا، لازانیا، کله‌پاچه.
  • غذاهای سرد مانند دوغ، برنج، ماهی و میوه‌هایی مانند گیلاس و هلو.

سعی کنید غذاهایی مصرف کنید که کربوهیدرات پیچیده دارند؛ یعنی حاوی مقدار زیادی فیبر هستند. هرچه فیبر مواد غذایی بیشتر باشد هضم آن در دستگاه گوارش کندتر است و قند خون به آرامی وارد جریان خون می‌شود. غذاهای سرشار از فیبر عبارت‌اند از:

  • ماکارونی سبوس‌دار
  • جو
  • برنج قهوه‌ای
  • حبوبات.
درمان کیست تخمدان با رژیم غذایی ممکن است؟
یکی از راه‌های درمان کیست تغییر رژیم غذایی است.

۴. درمان کیست با ورزش

ورزش برای کیست تخمدان ضرر دارد؟ ورزش یک راه حل عالی برای حفظ سلامت و ایجاد سبک زندگی سالم است. فواید ورزش بر هیچکس پوشیده نیست اما شاید ندانید که ورزش کردن می‌تواند کیست‌های کوچک را برطرف کند. همچنین ورزش کردن به درمان و مدیریت تخمدان پلی کیستیک کمک بسیار زیادی می‌کند. بهترین ورزش برای کیست و تنبلی تخمدان چیست؟ پیاده روی را می‌توان یکی از کاربردی‌ترین ورزش‌ها برای انواع بیماری نام برد.

۵. درمان کیست تخمدان در طب سنتی و با داروهای گیاهی

بهترین دارو و دمنوش برای از بین بردن کیست تخمدان چیست؟ برخی از داروهای گیاهی می‌تواند به از بین رفتن خودبه‌خودی کیست‌های کوچک کمک کند:

  • سرکه سیب: سیب به دلیل پتاسیم بالایی که دارد می‌تواند به رفع کیست کمک کند. یک قاشق سرکه سیب را با یک لیوان آب ترکیب کنید و در طول روز دو مرتبه از آن بنوشید.
  • دمنوش بابونه: دمنوش بابونه یا داروی گیاهی کیست تخمدان، می‌تواند به تنظیم سیکل قاعدگی کمک کند. از خواص بومادران و خواص رازیانه برای رحم و تخمدان هم غافل نشوید که در تسکین درد موثر است.
  • زنجبیل: زنجبیل نیز مانند بابونه طبع گرمی دارد و می‌تواند چرخه قاعدگی را منظم کند.
  • بادام: بادام سرشار از منیزیم است و می‌تواند فعالیت تخمدان را بهبود بخشد. شما می‌توانید بادام را بخورید یا از روغن بادام برای ماساژ ناحیه شکم استفاده کنید. در برخی موارد، علاوه بر روش‌های گفته شده، طب سوزنی کیست تخمدان هم توصیه شده است.

انواع کیست تخمدان کدامند؟

به صورت کلی تخمدان‌ها ممکن است دچار انواعی از کیست‌های فانکشنال (عملکردی) یا پاتولوژیک شوند که اصولا خوش خیم هستند. در ادامه انواع کیست را معرفی می‌کنیم.

۱. کیست فولیکولی یا فولیکولار (کیست فیزیولوژی)

کیست فولیکولی که به کیست ساده نیز معروف است، رایج ترین نوع کیست تخمدان است و در دسته کیست‌های فانکشنال قرار می‌گیرد. فولیکول‌ها تعدادی کیسه طبیعی در تخمدان هستند که هر کدام حاوی یک تخمک و مقداری مایع است. در چرخه قاعدگی فولیکول رشد می‌کند و در نهایت برای آزاد کردن تخمک باز می‌شود.

در صورتی که فولیکول بیش از حد طبیعی رشد کند و باز نشود، کیست فولیکولار (فولیکولی) به وجود می‌آید. این نوع کیست بسیار رایج و بی خطر است و معمولا بدون احتیاج به دارو، طی یک یا دو دوره قاعدگی از بین می‌رود. فرد ممکن است بارها به این نوع کیست دچار شود و بدون آنکه بفهمد در بدنش دفع شود.

کیست فانکشنال باعث نازایی میشود؟

کیست‌های عملکردی یا فانکشنال در طول چرخه قاعدگی طبیعی ایجاد می‌شوند و باعث ناباروری نشدهیا به آن کمک نمی‌کنند.

کیست فانکشنال باعث نازایی میشود؟
کیست فولیکولی که به کیست ساده نیز معروف است، رایج ترین نوع کیست تخمدان است و در دسته کیست‌های فانکشنال قرار می‌گیرد.

۲. کیست جسم زرد یا کیست لوتئال چیست؟

زمانی که فولیکول پاره می‌شود و علائم تخمک گذاری انجام می‌شود، کیسه فولیکولِ خالی منقبض می‌شود و نوعی توده سلولی ایجاد می‌کند که کورپوس لوتئوم یا جسم زرد نام دارد. کورپوس لوتئوم با ترشح هورمون استروژن و پروژسترون رحم را برای بارداری آماده می‌کند.

عوارض کیست لوتئال در بارداری خطرناک است. در صورتی که فولیکول پس از باز شدن و آزاد کردن تخمک، بدون اینکه منقبض شود مجددا بسته و پر از مایع می‌شود. در این شرایط کیست جسم زرد یا لوتئال به وجود می‌آید که معمولا پس از گذشت چند هفته برطرف می‌شود. کیست لوتئال از دسته کیست‌های فانکشنال است و نسبت به کیست‌های فولیکولی نادرتر است اما امکان دارد رشد کند و با ترکیدن باعث خونریزی یا پیچ‌خوردگی تخمدان شود.

کیست لوتئال در بارداری خطرناک است؟

اگر باردار هستید، روی جنین نیز تاثیری نخواهد داشت. در موارد بسیار نادری که کیست آنقدر بزرگ می‌شود که می‌تواند به تخمدان‌های شما آسیب برساند یا خطراتی برای بارداری شما ایجاد کند، پزشک می‌تواند آن را برداشته و به شما پروژسترون اگزوژن بدهد تا جایگزین پروژسترون ساخته شده توسط جسم زرد شود.

اندازه کیست لوتئال چقدر است؟

کیست‌های جسم لوتئال معمولاً کمتر از ۳ سانتی‌متر قطر دارند و با دیواره‌ای ضخیم، توده‌دار یا پر متراکم مشخص می‌شوند.

متن انگلیسی: «This cyst is actually a group of cells inside your ovaries that forms during each menstrual cycle.»
ترجمه فارسی: «این کیست در واقع گروهی از سلول‌ها در داخل تخمدان شماست که در طول هر سیکل قاعدگی تشکیل می‌شود.»

به نقل از سایت clevelandclinic

۳. کیست اندومکسیوما یا کیست غیر فیزیولوژی

کیست اندومکسیوما ریشه فیزیولوژی ندارد و در هر دوره پریودی، این کیست در بخش مخاط رحم وجود دارد. این کیست غیرفیزیولوژی هیچ راه خروجی ندارد و به دلیل تجمع خون در کیست با هر سیکل قاعدگی بزرگتر می‌شود و رفع نمی‌شود. این نوع کیست با دارو قابل درمان نیست.

۴. کیست‌ شکلاتی تخمدان یا آندومتریوما

کیست شکلاتی تخمدان چیست؟ آندومتر بخشی از بافت داخلی رحم است. در صورتی که آندومتر جایی خارج از رحم رشد کند باعث به وجود آمدن وضعیتی می‌شود که به آن آندومتریوز می‌گویند. اگر آندومتریوز به داخل تخمدان سرایت کند باعث به وجود آمدن کیست‌های شکلاتی می‌شود. کیست شکلاتی یا آندومتریوما حاوی خون غلیظ و متمایل به قهوه‌ای است. این کیست در دسته کیست‌های پاتولوژیک قرار می‌گیرد و درمان قطعی آن جراحی است.

۵. کیست هموراژیک تخمدان چیست؟

کیست هموراژیک چیست و راه درمان آن چگونه است؟ درواقع کیست هموراژیک زمانی به وجود می‌آید که کیست‌های تخمدان به هر دلیلی خون‌ریزی کنند. این کیست معمولا با درد همراه است. علت عمده ایجاد کیست هموراژیک مشکلات تخمک گذاری است و فقط برای خانم‌هایی که یائسه نشده‌اند به وجود می‌آید.

درمان قطعی کیست هموراژیک چیست؟ آیا کیست هموراژیک نیاز به عمل دارد؟

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در ارتباط با کیست هموراژیک باید بدانید این است که این کیست باید به حال خود رها شود و معمولا نیازی به درمان ندارد. در مواردی که این کیست باعث آزار فرد می‌شود و ایجاد درد و علائم آزاردهنده‌ی دیگر می‌کند، از طرفی اندازه‌ی آن بیشتر از ۱۰ سانتی متر است، دکتر معمولا جراحی را برای درمان پیشنهاد می‌دهد. با اینکار می‌توانید از شر این کیست تخمدانی خلاص شوید.

کیست هموراژیک بدخیم است؟

این کیست از انواع بدخیم کیست‌های تخمدانی نیست و چندان خطری برای فرد ندارد. جالب است بدانید که حتی در صورت پارگی این کیست، چندان خطری شما را تهدید نمی‌کند و لازم نیست که به طور اورژانسی به این کیست رسیدگی شود.
اما مواردی که باید همیشه گوشه‌ی ذهن خود داشته‌باشید و نگران آنها باشید، درد ناگهانی شکمی و تهوع و استفراغ است. تنها در مواردی که کیست پاره شده خونریزی شدید داشته‌باشد و ایجاد عفونت کند باید به طور اورژانسی مورد بررسی قرار گیرد و درمان برای آن انجام شود.

روش درمان کیست هموراژیک و درمان گیاهی آن چیست؟

یکی از داروهای گیاهی که برای درمان کیست هموراژیک در نظر گرفته می‌شود، گیاه پنج انگشت است. این دارو می‌تواند یک روش درمانی مناسب برای شخص باشد. البته که برای استفاده از داروهای گیاهی هم باید با پزشک خود مشورت کنید و سرخود به درمان کیست و یا هر بیماری دیگری نپردازید.
یکی دیگر از گیاهانی که برای درمان کیست هموراژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، شبدر قرمز است. این گیاه نیز دارای موادی است که می‌توانند به بهبود حال شما کمک کنند.
تریبولوس گیاه دیگری است که تخمک‌گذاری را منظم می‌کند. اختلالات هورمونی از مواردی هستند که می‌توانند باعث ایجاد کیست شوند.

آیا پارگی کیست هموراژیک خطرناک است؟

در مواردی که پارگی کیست همراه با خونریزی شدید و عفونت باشد، پارگی کیست هموراژیک می‌تواند خطرناک باشد. در موارد دیگر لزومی ندارد که احساس اضطراب بکنید و می‌توانید برای درمان آن اقدامات لازم را انجام دهید.

کیست شکلاتی تخمدان چیست؟
در صورتی که آندومتر جایی خارج از رحم رشد کند باعث به وجود آمدن وضعیتی می‌شود که به آن آندومتریوز می‌گویند.

آیا کیست هموراژیک باعث نازایی میشود؟

به طور کلی کیست هموراژیک از آن دسته کیست‌های تخمدانی است که چندان تاثیری بر روی باروری شخص نمی‌گذارد. حتی اگر کیستی که در یک تخمدان قرار دارد پاره شود و نیاز به جراحی تخمدان باشد، باز هم تخمدان دیگر بدون دستکاری باقی می‌ماند و توانایی باروری برای فرد وجود دارد. اگر مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای دیگری وجود نداشته‌باشد، می‌توان بدون نیاز به اقدام خاصی برای باروری اقدام کرد.

کیست هموراژیک تخمدان چپ خطرناک است؟ علت کیست هموراژیک چیست؟

کیست ممکن است در تخمدان چپ شما ایجاد شود و معمولا از باروری فرد جلوگیری نمی‌کند. حتی اگر وضعیت ضایعه کیستیک در تخمدان چپ به قدری وخیم باشد که پزشک ناچار به برداشتن تخمدان چپ شود شما باز هم می‌توانید باردار شوید.

کیست هموراژیک چگونه دفع میشود؟

کیست در تخمدان راست و کیست در تخمدان چپ و اکثر کیست‌ها را می‌توان با استفاده از لاپاراسکوپی برداشت.

۶. کیست درموئید یا تروتوماس

منشا کیست درموئید جنینی است پس برای خانم‌های مجرد و یائسه به وجود نمی‌آید. این کیست زمانی تشکیل می‌شود که بخشی از سلول‌های جنین در داخل بدن مادر باقی بماند. این سلول جنینی رشد می‌کند و ممکن است در تخمدان بافت چربی، غضروف، مو یا حتی دندان به وجود بیاورد و به این ترتیب کیست درموئید ایجاد شود. کیست درموئید از دسته کیست‌های پاتولوژیک و خوش‌خیم است. کیست درموئید معمولا علائم ندارد و درمان آن با جراحی امکان‌پذیر است.

۷. کیست سیست آدنوما

این نوع کیست غیرسرطانی است اما در خارج از تخمدان و در سطح خارجی آن ایجاد می‌شود.

۸. کیست اینکلوژن تخمدان

کیست‌های انکلوژن کیست‌های خوش‌خیم هستند که معمولاً در زنان یائسه دیده می‌شوند. ویژگی اصلی آن‌ها این است که معمولا کوچک بوده (کمتر از ۵ سانتی‌متر) و دیواره‌های صاف و بدون جدا شدن دارند. آن‌ها می‌توانند در طول زمان تغییر کنند و اغلب ناپدید می‌شوند.

۹. کیست های بدخیم تخمدان

تا اینجا همه انواع کیست تخمدانی که معرفی کردیم خوش خیم بودند و با دارو یا جراحی قابل درمان بودند اما کیست‌های بدخیم، سرطانی هستند. این نوع کیست‌ها باید سریع تشخیص داده شوند و درمان شوند تا مشکل وخیمی ایجاد نکنند. متاسفانه این نوع کیست دیر علائم نشان می‌دهد و زود تشخیص داده نمی‌شود.

معمولا بیماران به دلایل گوارشی یا سایر بیماری‌ها به پزشک مراجعه می‌کنند و متوجه سرطان تخمدان می‌شوند اما این زمانی اتفاق می‌افتد که سرطان پیشرفت کرده و به بافت‌های اطراف متاستاز کرده است. متاسفانه سرطان تخمدان قابل پیشگیری نیست و درمان آن با دارو یا جراحی به سختی امکان پذیر است.

تفاوت کیست تخمدان با تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان چیست؟

برای اینکه هر ماه تخمک گذاری شود، یکی از فولیکول‌های تخمدان رشد می‌کند و وقتی به حد معینی رسید می‌ترکد و تخمک آزاد می‌شود. فردی که به تنبلی تخمدان مبتلا است، چندین تا از فولیکول‌هایش با هم رشد می‌کنند اما به یکباره رشد آنها متوقف می‌شود و هیچکدام تخمک آزاد نمی‌کنند و این از مهم‌ترین علائم تنبلی تخمدان است. دوباره در ماه بعد همان فولیکول‌ها با هم رشد می‌کنند. این موضوع باعث ایجاد زنجیره‌ای از فولیکول‌های نترکیده می‌شود که حاوی مقداری مایع هستند و به آنها پلی کیستیک می‌گویند.

تفاوت کیست تخمدان با تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان چیست؟
فردی که به تنبلی تخمدان مبتلا است، چندین تا از فولیکول‌هایش با هم رشد می‌کنند اما به یکباره رشد آنها متوقف می‌شود و هیچکدام تخمک آزاد نمی‌کنند.

عوارض کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان معمولا مشکل بزرگی به وجود نمی‌آورد اما گاهی اوقات می‌تواند خطرناک باشد و عوارض زیر را ایجاد کند:

  • پیچ‌خوردگی تخمدان: اگر کیست تخمدان بزرگ باشد می‌تواند باعث پیچ خوردگی یا تکان خوردن تخمدان از جایش شود که منجر به قطع شدن جریان خون به تخمدان می‌شود. این مساله می‌تواند باعث درد ناگهانی و شدید لگن یا حالت تهوع و استفراغ شود. در صورتی که این عارضه درمان نشود می‌تواند باعث مرگ بافت تخمدان شود.
  • ترکیدن کیست: اگر کیست به اندازه‌ای بزرگ شود که بترکد، شما درد شدیدی را در قسمت پایین شکم حس خواهید کرد. اگر کیست عفونی باشد دردی که متحمل می‌شوید دوچندان می‌شود و ممکن است خونریزی رخ دهد. ترکیدن کیست می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد.
  • سرطان: در موارد نادر ممکن است کیست تبدیل به سرطان شود. این مورد معمولا درمورد کیست آندومتریوما اتفاق می‌افتد.

راه پیشگیری از کیست تخمدان چیست؟

متاسفانه هیچ راهی برای جلوگیری از ایجاد کیست تخمدان وجود ندارد و ابتلا به این عارضه اجتناب ناپذیر است اما شما می‌توانید با انجام آزمایش سونوگرافی به صورت ماهیانه از وجود آن به موقع با خبر شوید. سیکل قاعدگی نامنظم نیز می‌تواند هشداری برای ایجاد کیست تخمدان در بدن باشد. اما نگران نباشید کیست یک بیماری شایع است و قریب به ۹۰ درصد خطر خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کند و خود به خود رفع می‌شود اما باید مراقب انواع خطرناک کیست باشید به خصوص خانم‌هایی که سن بالاتری دارند بیشتر در معرض کیست بدخیم هستند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

در این مطلب از مجله دکترتو سعی کردیم اطلاعات کاملی درمورد کیست تخمدان و انواع آن در اختیار شما قرار دهیم و توضیحات کافی درمورد علائم و علل ایجاد کیست و نحوه درمان آن ارائه دهیم. کیست تخمدان بسیار شایع است و معمولا خطرناک نیست اما اگر بزرگ شود احتمالا علائم و عوارضی را برای شما ایجاد می‌کند که با تجویز متخصص زنان و زایمان می‌توانید آن را بردارید.

اگر مشکوک هستید که دچار کیست شده‌اید یا علائم خاصی دارید می‌توانید از طریق مشاوره تلفنی دکترتو با مجرب‌ترین دکتر متخصص زنان و متخصص مامایی دکترتو صحبت کنید و مشاوره بگیرید. اگر نیاز به مراجعه حضوری داشته باشید نیز می‌توانید از طریق سامانه، اقدام به گرفتن نوبت آنلاین کنید. درصورتی که سوالی ذهن شما را مشغول کرده می‌توانید در انتهای صفحه کامنت بگذارید تا همیاران دکترتو در اسرع وقت پاسخگوی شما باشند. در غیر اینصورت ما روش مشاوره آنلاین زنان زایمان و نازایی و مشاوره آنلاین دکتر مامایی را هم برای شما تهیه کردیم.

دکترتو، مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

بله کیست فولیکولی در دختران مجرد بسیار شایع است و در هر سیکل قاعدگی ممکن است به کیست تخمدان دچار شوند اما این نوع کیست در سیکل بعدی برطرف خواهد شد.

بله، یکی از علائم شایع کیست تخمدان پریود نامنظم است. برخی از روش‌های خانگی می‌تواند پریود شما را منظم کند و کیست‌های خفیف را رفع کند. این روش‌ها شامل ورزش کردن و استفاده از دمنوش بابونه است.

هر دردی در پریود نشان‌دهنده کیست نیست اما گاهی اوقات در زمان پریودی کیست فرد می‌ترکد و دفع می‌شود که می‌تواند درد پریود را ایجاد کند. این نوع درد بسیار شدید است و ممکن است حالت تهوع یا سرگیجه ایجاد کند.

در زمان تخمک گذاری، فولیکول شما رشد کرده و پاره می‌شود تا تخمک آزاد ‌شود. درصورتی که فولیکول پاره نشود تخمک گذاری انجام نمی‌شود و فولیکول تبدیل به کیست می‌شود.
طی چرخه تخمک گذاری، زمانی که فولیکول پاره شود مقداری از مایعات فولیکول آزاد شده و اعصاب صفاق شکم را تحریک می‌کند که باعث درد شکم می‌شود. بنابراین درد تخمک‌گذاری مربوط به زمانی است که فولیکول پاره شود و تخمک آزاد شود درحالی که کیست فولیکولی زمانی ایجاد می‌شود که فولیکول نترکد؛ پس درد تخمک گذاری مربوط به کیست تخمدان نیست.

اغلب کیست‌ها سرطانی نیستند اما امکان دارد سرطان تخمدان در اثر برخی از کیست‌ها مانند کیست آندومتریوما رخ دهد. کیست آندومتریوما چون در سلول‌های پوششی دیواره ایجاد می‌شود، نمی‌تواند مانند سایر کیست‌های تخمدان از بدن دفع شود بنابراین در صورت عدم درمان ممکن است تبدیل به سرطان شود. با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان تخمدان در اثر کیست بیشتر می‌شود.

یکی از نگرانی‌های رایج درمورد کیست تخمدان این است که خانم‌ها فکر می‌کنند کیست باعث نازایی می‌شود. به طور کلی امکان بارداری با کیست تخمدان وجود دارد اما برخی از کیست‌ها ممکن است قدرت باروری زن را کاهش دهند. این کیست‌ها عبارت‌اند از: کیست آندومتریوما و کیست‌های تخمدان پلی کیستیک.
کیست‌های فانکشنال یا عملکردی به صورت طبیعی در چرخه قاعدگی یا بارداری به وجود می‌آیند و خطری برای بارداری ندارند. این کیست‌ها عبارت‌اند از: کیست فولیکولی و کیست لوتئال (کیسه زرده).

اکثر کیست‌ها خطری در زمینه اقدام برای بارداری ندارند اما برخی از آنها مانند کیست آندومتریوما و کیست‌های تخمدان پلی کیستیک قدرت باروری را کاهش می‌دهند و بارداری را سخت‌تر می‌کنند.

اکثر کیست‌های تخمدان بی خطر هستند و بدون اینکه علائم یا عوارضی ایجاد کنند، طی یک یا دو ماه برطرف می‌شوند. اما اگر کیست بزرگ باشد احتمال دارد علائم و عوارضی را به وجود بیاورد که وضعیت را خطرناک کند. قبل از اینکه کیست بترکد باید با مراجعه به متخصص زنان و زایمان آن را برطرف کنید.

یکی از روش‌های کنترل و درمان کیست، استفاده از داروهای ضدبارداری یا کیست تخمدان و قرص ال دی است. قرص ال دی و اچ دی از جمله‌ دارو‌های ضد بارداری هستند که برای درمان کیست استفاده می‌شوند. شما باید نحوه استفاده از قرص LD و HD را از پزشک بپرسید و آنها را با توجه به توصیه پزشک مصرف کنید.

خیر، همانطور که قبلا ذکر کردیم اکثر کیست‌های تخمدان از جمله کیست فولیکولی و کیست لوتئال یک فرآیند رایج در بدن همه زنان و دختران است و ممکن است برای هر شخصی به وجود بیاید. این نوع کیست‌ها بعد از گذشت یک یا دو ماه خود به خود از بدن فرد رفع می‌شوند و نیازی به دارو یا جراحی ندارند. جراحی زمانی ضرورت پیدا می‌کند که کیست بسیار بزرگ باشد و با دارو و گذشت زمان برطرف نشود.

فیبروم رحم تومورهای سفت و فشرده‌ای است که از بافت عضلانی رحم ایجاد شده اما کیست تخمدان یک کیسه با غشایی نازک و مملو از مایع است. کیست و فیبروم هر دو می‌توانند علائم مشابهی مانند درد لگن و شکم را ایجاد کنند.

بهترین روش درمان کیست با توجه به وضعیت بیمار، نوع کیست و صلاح‌دید پزشک متفاوت است. ممکن است کیست شما وخیم نباشد و با تجویز داروهای ضدبارداری کنترل شود یا آنقدر کیست بزرگ باشد که تنها راهِ درمان جراحی باشد.

می‌تواند علائمی مانند درد شدید در قسمت پایین شکم و خونریزی داشته باشد. چنین علائمی نیاز به درمان فوری دارند.

مهم‌ترین تفاوت بین این دو حالت این است که PCOS یا پلی کیستیک منجر به تغییر تعادل هورمونی قابل توجهی می‌شود که این مورد معمولاً در مورد کیست تخمدان صدق نمی‌کند.

کیست تخمدان ۳۰ میلیمتری خطرناک است؟ بله، کیست‌های بزرگ (بیش از ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر) در مقایسه با کیست‌های کوچک‌تر به احتمال بیشتری نیاز به جراحی دارند.

امتیاز شما به مقاله:
(4.2از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
آیلین قشلاقی رحیمی هستم کارشناس سئو و تولید محتوا. دکترتو جاییه که بهم فرصت میده درباره علمی که عاشقشم تحقیق کنم و نتایج تحقیقمو با مردم به اشتراک بذارم تا سطح آگاهی اجتماعی درمورد دنیای پزشکی ارتقا پیدا کنه.
مطالب مرتبط