فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
پولیپ معده یکی از تغییرات نسبتاً شایع در دستگاه گوارش است که اغلب بدون علامت آغاز میشود و بهصورت ناگهانی در آندوسکوپی دیده میشود. این پدیده زمانی رخ میدهد که بافت داخلی معده تحت فشار عوامل مختلف قرار گیرد و الگوی طبیعی رشد سلولها دچار اختلال شود. التهابهای طولانیمدت، عفونتهای مزمن، افزایش سن و برخی داروها از جمله عواملی هستند که میتوانند این روند را تحریک کنند. در برخی افراد نیز زمینههای ژنتیکی نقش پررنگتری دارند. آشنایی با علت بوجود آمدن پولیپ معده به ما کمک میکند بفهمیم این تغییرات چگونه آغاز میشوند و چه زمانی باید نسبت به آنها حساستر بود. در این مطلب از دکترتو، با علت بهوجود آمدن پولیپ معده آشنا میشوید.
علت بوجود آمدن پولیپ معده چیست؟
به رشد غیرطبیعی سلولها در معده پولیپ معده گفته میشود که معمولاً به شکل تودههای کوچک و برجسته ظاهر میشوند. این رشد اضافی معمولا بیدلیل نیست و در خیلی از موارد به التهاب مزمن معده، عفونت طولانیمدت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانی داروهای کاهش اسید معده مثل مهارکنندههای پمپ پروتون، افزایش سن یا بعضی سندرمهای ژنتیکی مرتبط است.
وقتی مخاط معده سالها در معرض تحریک و التهاب باشد، برای ترمیم خود مدام سلول جدید میسازد و همین تکثیر زیاد در بعضی نقاط تبدیل به پولیپ میشود. نوع پولیپ هم بسته به عامل زمینهای فرق میکند؛ مثلا التهاب و عفونت مزمن بیشتر زمینهساز پولیپ هیپرپلاستیک است، در حالی که مصرف طولانی PPI بیشتر با پولیپ فوندیک ارتباط دارد و در سندرمهای ارثی ممکن است پولیپهای آدنوماتوز و متعدد دیده شود. بنابراین پولیپ معده ناگهان از هیچ به وجود نمیآید، بلکه معمولا نتیجه یک روند طولانی و خاموش در مخاط معده است. علت بوجود آمدن پولیپ معده میتواند موارد زیر باشد:
- التهاب مزمن معده (گاستریت)
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
- رژیم غذایی نامناسب
- عوامل ژنتیکی
- افزایش سن
۱. التهاب مزمن معده (گاستریت)
ورم معده یا التهاب مزمن معده یکی از دلایل اصلی پولیپ معده است. این التهاب معمولاً بهدلیل آسیب مداوم به پوشش داخلی معده ایجاد میشود. در صورت تداوم التهاب، سلولهای معده تغییر کرده و زمینه تشکیل پولیپ فراهم میشود. گاستریت مزمن اغلب بدون علامت است و در آندوسکوپی کشف میشود. با ادامه التهاب، خطر رشد سلولهای غیر طبیعی بیشتر میشود. پولیپهای مرتبط با گاستریت معمولاً هیپرپلاستیکاند و اغلب خوشخیم هستند؛ آدنومها کمتر شایع اما پیشسرطانیترند. تشخیص و درمان بهموقع التهاب، نقش مهمی در پیشگیری از این پولیپها دارد.
۲. عفونت هلیکوباکتر پیلوری
هلیکوباکتر پیلوری از مهمترین عوامل در علت بوجود آمدن پولیپ معده است. این باکتری باعث التهاب مزمن معده و تغییر ساختار سلولی میشود. بدن با مقابله طولانیمدت با این عفونت، محیطی مستعد پولیپ ایجاد میکند. ارتباط آن با گاستریت مزمن واضح است. علائم این عفونت گاهی مبهم و شامل نفخ یا سیری زودرس است. درمان با آنتیبیوتیک معمولاً موفقیتآمیز است. کنترل این باکتری نقش مهمی در پیشگیری از برخی انواع پولیپ معده دارد. اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری درمان نشود، علاوه بر پولیپهای هیپرپلاستیک، خطر زخم معده و بعضی تغییرات پیش سرطانی نیز بیشتر میشود، به همین دلیل تشخیص و درمان به موقع آن بسیار مهم است.
متن انگلیسی:
mayoclinic
If you have gastritis caused by H. pylori bacteria in your stomach, your provider will likely recommend treatment with a combination of medicines, including antibiotics. Treating an H. pylori infection can make hyperplastic polyps disappear and also might stop polyps from recurring.
ترجمه متن:
اگر دچار گاستریت ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده باشید، احتمالاً پزشک برایتان درمانی ترکیبی شامل آنتیبیوتیک تجویز میکند. درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری میتواند باعث ناپدید شدن پولیپهای هایپرپلاستیک شود و همچنین از برگشت آنها جلوگیری کند.
۳. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
مصرف طولانیمدت داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی NSAID میتواند باعث گاستریت یا آسیب مخاط شود و گاستریت مزمن ممکن است با پولیپهای معده همراه باشد. پزشکان معمولاً داروهای محافظ معده را همراه با این داروها تجویز میکنند. با این حال، خطر آسیب همچنان باقی است. افرادی با سابقه مشکلات گوارشی باید پیش از مصرف طولانیمدت این داروها با پزشک مشورت کنند. کنترل مصرف این داروها برای پیشگیری از پولیپ معده اهمیت دارد.
میترسی مصرف داروهات علت بوجود آمدن پولیپ معده بشه؟
همین الان از دکتر نوبت بگیر.
۴. رژیم غذایی نامناسب
رژیم غذایی پولیپ معده نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش ایفا میکند. یکی از دلایل بوجود آمدن پولیپ معده به رژیم غذایی ناسالم بازمیگردد. رژیمهایی که سرشار از غذاهای فراوریشده، چرب، شور و کمفیبر هستند میتوانند عملکرد طبیعی معده را مختل کنند. رژیم غذایی مغذی میتواند به بهبود پس از درمان اندوسکوپیک کمک کند و با کاهش گاستریت، احتمال برخی پولیپها را کاهش دهد.
عدم مصرف میوهها، سبزیجات و منابع طبیعی آنتیاکسیدان، باعث کاهش مقاومت بدن در برابر آسیبهای سلولی و التهابات داخلی میشود. تغییر سبک تغذیه به سمت غذاهای سالم و طبیعی، یکی از سادهترین و مؤثرترین روشهای پیشگیری از پولیپ معده است.
| علت بوجود آمدن پولیپ معده | توضیح |
|---|---|
| التهاب مزمن معده (گاستریت) | آسیب و التهاب مداومِ پوشش داخلی معده باعث تکثیر زیاد سلولها میشود و زمینه تشکیل پولیپ را فراهم میکند. |
| عفونت هلیکوباکتر پیلوری | موجب التهاب مزمن و تغییرات سلولی میشود؛ درمان عفونت میتواند به ناپدید شدن پولیپهای هیپرپلاستیک و کاهش عود کمک کند. |
| مصرف طولانی داروهای کاهش اسید معده (مهارکنندههای پمپ پروتون) | در متن به ارتباط مصرف طولانی PPI با پولیپ فوندیک اشاره شده است. |
| داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) | مصرف طولانیمدت (مثل ایبوپروفن) با تضعیف دفاع طبیعی معده میتواند باعث التهاب/زخم و حتی پولیپ شود. |
| رژیم غذایی نامناسب | رژیمهای چرب/شور/کمفیبر و غذاهای فرآوریشده میتوانند عملکرد طبیعی معده را مختل کرده و به مخاط آسیب بزنند. |
| مصرف زیاد مواد نگهدارنده مانند نیتراتها | نیتراتهای موجود در گوشتهای فرآوریشده میتوانند باکتریهای معده را تحریک کرده و به مخاط معده آسیب بزنند. |
| عوامل ژنتیکی | سندرمهایی مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) میتوانند باعث ایجاد پولیپهای متعدد شوند و نیاز به پیگیری منظم دارند. |
| افزایش سن | با بالا رفتن سن، تغییرات بافتی/سلولی و کاهش توان مقابله با آسیبهای داخلی، احتمال ایجاد پولیپ بیشتر میشود (بهویژه بالای ۵۰ سال). |
۵. عوامل ژنتیکی
در برخی موارد، زمینههای ارثی در ایجاد پولیپ معده نقش دارند. FAP عمدتاً با پولیپهای فراوان کولون و رکتوم تعریف میشود و میتواند با افزایش پولیپهای معده (مثلاً فوندیک) نیز همراه باشد. این نوع پولیپها معمولاً از دوران نوجوانی شروع به رشد میکنند و نیاز به پیگیری منظم دارند. اگر یکی از اعضای خانواده دچار پولیپهای معده یا کولون باشد، احتمال ابتلا در سایر اعضا نیز بالا میرود.
ژنهای خاصی میتوانند عملکرد سلولهای معده را تحت تأثیر قرار دهند و تمایل آنها به رشد غیرطبیعی را افزایش دهند. آزمایشهای ژنتیکی برای خانوادههایی که سابقه ابتلا دارند، میتواند در تشخیص زودهنگام کمککننده باشد.
دنبال روشی برای پیشگیری از گسترش پولیپ معده هستی؟ از دکتر نوبت بگیر.
۶. افزایش سن
افزایش سن یکی از عوامل طبیعی در علت به وجود آمدن پولیپ معده محسوب میشود. با بالا رفتن سن، تغییراتی در بافتها و عملکرد سلولهای معده رخ میدهد که احتمال ایجاد پولیپ را بیشتر میکند. افراد بالای ۵۰ سال بیشتر در معرض ابتلا به انواع مختلف پولیپ قرار دارند، به خصوص اگر فاکتورهای دیگری مانند مصرف دارو یا سابقه خانوادگی نیز وجود داشته باشد.
با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ممکن است ضعیفتر عمل کند و بدن توانایی کمتری در مقابله با آسیبهای داخلی داشته باشد. این عامل بهویژه در پولیپهای نوع فوندیک و هیپرپلاستیک نقش پررنگتری دارد. پایشهای منظم و غربالگری برای افراد مسن میتواند به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از عوارض جدی کمک کند.
چه کسانی بیشتر در معرض بوجود آمدن پولیپ معده هستند؟
برخی افراد به دلیل شرایط بدنی، ژنتیکی یا سبک زندگی، بیشتر در معرض بروز پولیپ معده قرار دارند. افرادی که سابقه التهاب معده، عفونت هلیکوباکتری یا مصرف مکرر NSAID دارند باید مراقب باشند. افراد دارای سابقه خانوادگی پولیپ یا سرطان گوارش نیز در خطر بالاتری برای ابتلا به آن قرار دارند. افراد بالای ۵۰ سال و کسانی که تغذیه ناسالم دارند، معمولاً دچار تغییرات در پوشش معده میشوند که منجر به پولیپ میشود. همچنین مبتلایان به بیماریهای خودایمنی گوارشی مانند گاستریت آتروفیک باید تحت پایش مداوم قرار گیرند.
پیشگیری از بوجود آمدن پولیپ معده
پیشگیری از پولیپ معده با رعایت چند اصل ساده امکانپذیر است. اولین قدم، تغذیه سالم با میوهها، سبزیجات، غذاهای کمچرب و پر فیبر است. کاهش مصرف گوشتهای فرآوریشده، غذاهای شور و چرب فشار وارد بر معده را کاهش میدهد. نوشیدن آب کافی و پرهیز از سیگار و الکل نیز مفید است. افرادی که داروهای استروئیدی مصرف میکنند باید تحت نظر پزشک داروهای محافظ معده مصرف کنند. بررسی منظم وضعیت معده با آندوسکوپی در افراد پرخطر و درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری از راههای مؤثر برای پیشگیری است.
جراحی پولیپ معده چگوه انجام می شود؟
۴.۷ (۱۹۶۵ نظر)۴.۶ (۱۴۹۳ نظر)۴.۹ (۸۸۹ نظر)۴.۲ (۱۰۱۷ نظر)۴.۸ (۸۲۱ نظر)۴.۸ (۷۹۹ نظر)نتیجه گیری
علت بوجود آمدن پولیپ معده مجموعهای از عوامل التهابی، عفونی، دارویی، تغذیهای، ژنتیکی و سنی است. هر یک از این عوامل میتوانند به تنهایی یا در کنار هم، شرایطی را ایجاد کنند که منجر به رشد غیرطبیعی سلولهای معده شود.
اگرچه بسیاری از پولیپهای معده خوشخیم هستند، اما برخی از آنها ممکن است به سمت بدخیمی پیش بروند و لازم است حتماً مورد پیگیری و درمان قرار بگیرند. در صورت وجود علائمی مانند سوءهاضمه، نفخ مداوم، درد معده یا سابقه خانوادگی، مراجعه به پزشک گوارش اهمیت زیادی دارد. پزشک ممکن است با آندوسکوپی، وضعیت معده را بررسی کرده و در صورت لزوم نمونهبرداری انجام دهد. پیشگیری و آگاهی بهترین راه برای حفظ سلامت معده است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!