عمل PRK چیست و چگونه انجام می‌شود؟

عمل PRK (پی آر کی) نوعی عمل چشم انکساری است که برای درمان مشکلات چشمی مانند دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم تجویز می‌شود. عمل پی‌ آر کی نخستین جراحی با لیزر برای درمان مشکلات ضعف بینایی به شمار می‌رود که پیش از آمدن روش پرطرفدار لیزیک، کاربرد داشت. انواع مختلفی از عمل چشم برای رفع مشکلات مختلف چشم وجود دارد. برخی از انواع جدیدتر عمل چشم مانند لیزیک و دیگر عمل‌های چشم با لیزر امروزه جایگزین PRK شده‌اند، اما نه‌طور کامل. این عمل مزایای خاص خود را دارد و هنوز هم برای برخی بیماران توصیه می‌شود. در این روش از جراحی‌ چشم که با لیزر انجام می‌شود، با استفاده از لیزر اگزایمر، شکل قرنیه تغییر می‌یابد تا نور بتواند وارد چشم شود و روی شبکیه متمرکز شود.

در این مطلب از مجله سلامت دکترتو با ما همراه باشید تا علاوه بر آشنایی با عمل PRK، با مزایا و محاسن آن، تفاوتش با عمل لیزیک و لازاک نیز آشنا شوید. برای اینکه اطلاعاتی کاملی در مورد این عمل به‌دست آوردید و ببینید بهترین عمل چشم برای شما بکدام است، بهتر است از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصص چشم پزشک در دکترتو استفاده کنید.

عمل PRK چیست؟

عمل پی آر کی که به انگلیسی به آن فوتوریفرکتیو کراتکتومی (PhotoRefractive keratectomy /PRK) گفته می‌شود، نوعی عمل جراحی لیزر چشم است که با اصلاح خطای انکساری چشم مثل آستیگماتیسم، نزدیک‌بینی و دوربینی، بینایی را بهبود می‌بخشد. فرد بیمار بسته به نیاز و مشکلات چشمی می‌تواند عمل پی آر کی را در یک چشم یا برای هر دو چشم انجام دهد. برخی افراد می‌توانند برای رفع مشکلات چشمی هرکدام از روش‌های جراحی پیشنهادی را انجام دهد، اما عده‌ای هم وجود دارند که باید بین عمل جراحی پی آر کی و لیزیک یکی را انتخاب کنند. بیمار برای اینکه بهترین و مناسب‌ترین روش جراحی را انتخاب کند، باید بداند عمل پی آر کی چطور انجام می‌شود و چه تفاوتی با عمل لیزیک چشم دارد.

در عمل پی آر کی جراح لایه یک لایه‌ی بسیار نازک از بافت قرنیه یعنی اپیتلیوم را برمی‌دارد تا به بافت زیر دسترسی داشته باشد. جراح این کار را با لیزر یا با استفاده از محلول الکل و چاقوی ظریف جراحی به‌طور دستی انجام می‌دهد. تفاوت PRK با لیزیک هم در همین مرحله است. بافت برداشته‌‎شده در این مرحله بسیار نازک‌تر از فلپی است که در عمل لیزیک بریده می‌شود و لایه استروما در آن وجود ندارد. مرحله‌ی بعد در عمل پی آر کی جراح از لیزر برای اصلاح سطح قرنیه در نقاط مشخصی که از قبل برنامه‌ریزی شده‌اند، استفاده می‌کند. بافت اپی تلیوم که در ابتدا برداشته شده‌است در طی چند روز آینده خود ترمیم می‌شود. و به همین علت هم زمان نقاهت عمل پی آر کی کمی طولانی‌تر است. این عمل بسیار دقیق است و برای کسانی که برای عمل لیزیک مناسب نیستند، گزینه‌ای عالی است.

حال اگر آماده هستید که عینک یا لنز‌تان را کنار بگذارید و عمل جراحی چشم انجام دهید، این گوی و این میدان!

تفاوت عمل PRK با عمل لیزیک

عمل PRK و لیزیک، هر دو برای رفع مشکلات بینایی چشم با تغییر شکل قرنیه توسط لیزر طراحی شده‌اند. مدت زمان انجام این عمل‌ها تقریبا یکسانی دارند. همان‌طور که در قسمت قبل گفتیم یکی از تفاوت‌های اساسی عمل PRK و لیزیک در مرحله‌ی ابتدایی عمل است. در عمل لیزیک یک فلپ نازک در بافت قرنیه ایجاد می‌شود. سپس این فلپ برداشته می‌شود تا به لایه زیرین دسترسی ایجاد شود و بعد از اصلاح انحنای قرنیه، فلپ دوباره سر جایش گذاشته می‌شود. اما همان‌طور که گفتیم در روش PRK لایه نازک سطحی قرنیه با استفاده از لیزر یا به‌صورت دستی برداشته می‌شود تا لایه زیرین توسط لیزر اصلاح شوند. این لایه دیگر به جای خود برگردانده نمی‌شود، بلکه در چند روز بعد از عمل توسط خود بدن ترمیم می‌شود.

تفاوت اصلی عمل پی آر کی با عمل لیزیک و لازک در همین است که لایه نازکی که در عمل پی آر کی برداشته می‌شود، بسیار نازک‌تر از عمل لیزیک است.

تا اینجا متوجه شدیم که مدت نقاهت عمل لیزیک کوتاه‌تر از PRK است. در لیزیک عمل نفوذ لیزر بیشتر است. یعنی اینکه اگر قرنیه شما نازک باشد، بعد از لیزیک این مسئله وخیم‌تر می‌شود. ازاین‌رو PRK برای کسانی که قرنیه نازک‌تری دارند مناسب‌تر است. همچنین در PRK قرنیه کمتر دستکاری می‌شود و برای کسانی که سبک زندگی فعال‌تری دارند مناسب‌تر است. علاوه‌بر‌این خطرات و عوارض فلپ در عمل پی آر کی وجود ندارد، اما به‌دلیل لایه‌ی اپیتلیوم برداشته‎‌شده، احتمال عفونت یا کاهش بینایی در روزهای ابتدایی بعد از عمل وجود دارد. از این نظر لیزیک یک قدم جلوتر است و بهبود وضعیت بینایی در لیزیک سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

دیگر تفاوت عمل پی آر کی با عمل لیزیک به تثبیت بینایی و بهبود دید مربوط می‌شود. بهبود در روش PRK معمولا تدریجی بوده و تا چند هفته طول می‌کشد. البته عمل پی آر کی هم مزایای خود را دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. عمل لیزیک به‌دلیل آنکه با لیزر فمتوسکند انجام شده، به نسبت عمل لازک و پی آر کی هزینه بالاتری دارد.

در لیزیک فلپ از روی قرنیه برداشته شده و بعد به جای خود برگردانده می‌شود ولی در PRK یک لایه نازک از روی قرنیه برداشته شده و سپس قرنیه خود ترمیم می‌شود.

تفاوت عمل PRK و عمل لازک

عمل لازک نسخه‌ی تغییریافته‌ی عمل پی آر کی است. تفاوت عمل لازک با PRK در این است که در لازک به‌جای برداشتن لایه اپیتلیوم خارجی قرنیه، لایه اپیتلیوم با استفاده از یک وسیله جراحی به نام ترفاین برداشته می‌شود. این لایه در طول جراحی حفظ می‌شود و در پایان عمل روی سطح چشم گذاشته می‌شود.

روند بهبود لایه اپیتلیوم چشم در عمل لازک سریع‌تر از عمل پی آر کی است، به‌همین دلیل محبوبیت بالاتری نسبت به پی آر کی دارد. تفاوت عمل لیزیک و لازک در ضخامت برش فلپ است. در روش لیزیک ضخامت این برش حدود ۱۰۰ تا ۱۸۰ میکرون است. اما در روش لازک نزدیک به ۵۰ میکرون می‌رسد.

در عمل جراحی لیزیک جراح قسمتی از لایه استروما و اپیتلیوم را برش می‌زند و بلند می‌کند. اما در عمل لازک و پی‌ آر کی جراح صرفا لایه اپیتلیوم را برمی‌دارد.

در عمل لازک مانند عمل PRK یک لایه‌ی نازک از روی قرنیه برداشته می‌شود، ولی برخلاف PRK دور انداخته نمی‌شود و بعد از عمل به جای خود برگردانده می‌شود.

چه کسانی می‌توانند عمل پی آر کی انجام دهند؟

اگر این سؤال برایتان پیش آمده که چه کسانی می‌توانند عمل پی آر کی انجام دهند؟ باید بگوییم آن دسته از افرادی که قرنیه نازک دارند یا شکل قرنیه‌شان نامنظم است، گزینه مناسبی برای انجام عمل لیزیک و لازک نیستند.

بهترین گزینه برای کسانی که نمی‌توانند لیزیک انجام دهند، عمل پی آر کی است. بیمارانی که از عوارض عمل لیزیک رنج می‌برند یا افرادی که پس از انجام این عمل‌ها قصد بهبود بینایی خود را دارند هم می‌توانند عمل پی آر کی انجام دهند.

به‌طورکلی، برای افرادی که در ادامه اشاره می‌کنیم، عمل پی آر کی قابل انجام است:

• افرادی که به‌دلیل داشتن چشم‌های ریز و فرورفته، با ریسک بالاتر بروز عوارض فلپ قرنیه مواجه هستند.
• آتش‌نشان‌ها، پلیس‌ها و افرادی که ورزش رزمی انجام می‌دهند و احتمال آسیب‌دیدگی بالاتری دارند.
• آنهایی که نگران تشکیل فلپ قرنیه هستند.
• بیمارانی که قبلا عمل جراحی قرنیه داشته‌اند.
• افرادی که از مشکل نزدیک‌بینی رنج می‌برند.

اگر برایتان این سؤال پیش آمده است که چه کسانی نمی‌توانند عمل PRK را انجام دهند، باید بگوییم که معیار خاصی برای این مسئله وجود دارد. تنها چیزی که شاید در این مسئله ارزش ذکر دارد این است که عمل پی آر کی پیرچشمی را درمان نمی‌کند. پس اگر این مشکل را دارید، پی آر کی گزینه‌ی مناسبی برای شما نیست. مسئله‌ی اصلی اینجاست که بهترین عمل چشم برای شما کدام است. شما می‌توانید عمل PRK را انجام دهید ولی آیا این عمل بهترین روش شماست؟ این میئله باید بر اساس شرایط شما توسط چشم پرشک مشخص شود.

آیا برای عمل پی آر کی کاندید مناسبی هستی؟

همین حالا با متخصص مشورت کن.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص چشم پزشکدکتر چشم

مزایا و معایب عمل PRK

عمل پی آر کی مانند هر عمل چشم دیگری مزایا و معایبی دارد. قبل از انتخاب بهترین روش عمل چشم، در مورد انواع روش‌ها و مزایا و معایب هر روش به‌دقت مطالعه کنید. در ادامه می‌توانید با مزایا و مهایت عمل چشم PRK اشنا شوید.

مزایای عمل PRK

• عمق برش در عمل پی آر کی با استفاده از لیزر به ‌نسبت عمل لیزیک کمتر است.
• عمل پی آر کی مناسب افرادی است که قرنیه نازک دارند.
• عوارض و خطری برای فلپ قرنیه ندارد.
• ریسک کاهش ضخامت قرنیه را کم می‌کند.

معایب عمل PRK

• زمان ریکاوری عمل پی آر کی به ‌نسبت عمل لیزیک طولانی‌تر است.
• زمان بهبودی کامل در عمل پی آر کی طولانی است.
• ریسک عفونت، التهاب و زخم در عمل پی آر کی بیشتر است.
• در روزهای اولیه بعد از عمل پی آر کی، معمولا ناراحتی چشم به ‌نسبت عمل لیزیک بیشتر است.

عمل جراحی PRK چگونه انجام می‌شود؟

جراحی پی آر کی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و خبری از بیهوشی نیست. فقط داروی آرام‌بخش خفیفی تجویز می‌شود تا در حین عمل برای بیمار مشکلی به وجود نیاید. متخصص چشم‌پزشک، چشم را با قطره بی‌حس می‌کند، سپس پلک‌ها را با نگهدارنده مخصوصی به‌ نام اسکولوم پلک باز نگه می‌دارد تا جلوی پلک زدن را بگیرد. سپس جراح با استفاده از تیغ یا لیزر، یک لایه نازک از قرنیه را برمی‌دارد و بعد با کمک لیزر اگزایمر، تغییر شکل قرنیه را انجام می‌دهد.

بیمار مدت کوتاهی باید به نور هدف نگاه کند. کل فرآیند عمل پی آر کی برای هر دو چشم نزدیک به ۱۵ دقیقه خواهد بود. به این ترتیب معمولا عمل هر دو چشم را می‌توان در یک روز انجام داد و برای هر چشم حدود ۵ دقیقه زمان کافی است. البته برخی بیماران ترجیح می‌دهند که عمل پی آر کی چشم دوم را در فاصله یک یا دو هفته‌ای انجام دهند. پس از پایان عمل، روی چشم با لنز تماسی پانسمان می‌گردد و بعد از اینکه لایه اپیتلیوم بهبود یافت، پانسمان برداشته می‌شود.

اقدامات قبل از عمل PRK

چشم‌پزشک در معاینات اولیه قبل از انجام عمل PRK وضعیت چشم را ارزیابی می‌کند که عبارت‌اند از:

• اندازه‌گیری مردمک چشم
• بررسی رطوبت چشم‌ها: به‌دلیل آنکه ممکن است بعد از جراحی، سندرم خشکی چشم به‌وجود بیاید، جراح رطوبت چشم‌ها پیش از عمل پی آر کی را اندازه می‌گیرد.
• انحنای قرنیه: منحنی‌های سطح جلوی چشم با ابزار نگاشت قرنیه اندازه‌گیری می‌شوند.
• اندازه‌گیری و بررسی ضخامت قرنیه.

از دیگر اقدامات قبل از عمل پی آر کی بررسی وضعیت سلامت عمومی، سابقه پزشکی و داروهایی است که بیمار مصرف می‌کند. معمولا توصیه می‌شود بیمار چند روز قبل از عمل، از لنز چشم استفاده نکند. چراکه استفاده از لنز موجب تغییر شکل طبیعی قرنیه‌ها می‌شود.

مراقبت‌های بعد از عمل PRK

بهتر است روز عمل تنها نباشید و با همراه به مطب یا درمانگاه و بیمارستان بروید. چراکه دیدتان بعد از عمل prk واضح نیست و برای راه‌رفتن به کمک نیاز خواهید داشت. بهتر است بعد از عمل پی آر کی از چشم‌تان زیاد استفاده نکنید و به آن استراحت بدهید. کتاب خواندن و تماشای تلویزیون هم توصیه نمی‌شود. معمولا پزشک بعد از عمل قطره چشمی و مسکن تجویز می‌کند. قطره چشم در روند بهبود و ترمیم قرنیه مؤثر است و مسکن‌ها هم برای کاهش درد مصرف می‌شوند. اما اگر شدت درد زیاد باشد و بیش از دو روز بعد از عمل طول بکشد، حتما باید با پزشک خود تماس بگیرید. چراکه درد طولانی‌مدت می‌تواند نشانه خطرناکی باشد.

حمام‌کردن پس از عمل PRK مشکلی ندارد، اما باید از محافظی برای چشم استفاده کنید تا صابون و شامپو وارد چشم نشوند. توصیه می‌شود در فاصله بهبود بعد از عمل از لوسیون‌ها و لوازم آرایشی استفاده نکنید. تا روز چهارم معمولا بانداژ لنز چشمی همچنان باید روی آن باقی بماند تا آسیبی به قرنیه نرسد.

از دیگر اقدامات بعد عمل پی آر کی که چشم‌پزشک بیمار را از آن منع می‌کند، ورزش است. به‌طور کلی ورزش سبک و سنگین و انجام فعالیت‌های سنگین در این دوره توصیه نمی‌شود، چراکه تأثیر منفی بر بینایی چشم خواهد داشت. همچنین ممکن است عرق ناشی از ورزش وارد چشم تازه‌عمل‌شده شود.

پزشک در تجویز مراقبت‌های بعد از عمل پی آر کی چشم به بیمار توصیه می‌کند تا مدتی حتما از عینک آفتابی استفاده کند. زیرا قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند با زخم‌کردن قرنیه، منجر به مشکلات بینایی شود. مالیدن چشم هم از دیگر مراقبت‌ها و ممنوعیت‌های بعد از عمل پی آر کی چشم به شمار می‌رود که می‌تواند به قرنیه آسیب برساند.

نمی‌دونی بعد از عمل PRK به چه مراقبت‌هایی نیاز داری؟ با پزشک مشورت کن.

دکتر جراحی قرنیه

عوارض عمل PRK

از جمله عوارض شایع چند روز پس از عمل پی آر کی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد چشم
• احساس سوزش و خشکی چشم
• خارش چشم
• آبریزش از چشم
• حساسیت به نور
• تاری دید
• احساس جسم خارجی در چشم و تماس مکرر آن با چشم.

معمولا بیماران پس از عمل پی آر کی تا چند روز، شب‌ها هاله‌ای دور چراغ‌ روشن می‌بینند. البته بیشتر این عوارض طولانی‌مدت نیستند و در فاصله کوتاهی پس از عمل برطرف می‌شوند. اگر در مدت زمان کوتاهی این احساس را داشته باشید، چندان غیر طبیعی نیست. ولی در بلند مدت باید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.

از جمله عوارض نادر عمل پی آر کی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت
• تاری دید بعد از مدت زمان طولانی از عمل
• کم و زیاد شدن بینایی تا چند ماه پس از عمل
• حساسیت به نور بعد از مدت طولانی
• زخم شدن قرنیه
• از دست رفتن بینایی.

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

روش‌های مختلفی برای عمل چشم برای رفع عیوب انکساری چشم یعنی دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم وجود دارد. این عمل‌ها عمدتا با لیزر انجام می‌شوند و انواع مختلفی دارند. اولین نوع عمل عیوب انکساری چشم با استفاده از لیزر، عمل PRK است. در عمل PRK جراح با استفاده از لیزر یا با استفاده از یک محلول الکل و تیغ جراحی لایه‌ایی بسیار نازکی از اپیتلیوم قرنیه یعنی لایه‌ی سطحی قرنیه را برش می‌دهد تا به قرنیه دسترسی پیدا کند و سپس با استفاده از یک لیزر برنامه‌ریزی‌شده سطح قرنیه را اصلاح می‌کند تا مشکل بینایی بیمار برطرف شود.

امروزه روش‌های عمل لیزیک، لازک و پی آر کی جزو روش‌های متداول جراحی چشم محسوب می‌شوند که باید با مشاوره جراح و بسته به شرایط بیمار، مناسب‌ترین روش را انتخاب کنید. برای انتخاب بهترین چشم پزشک جراح برای انجام عمل PRK بهتر است به وب‌سایت دکترتو مراجعه کنید. علاوه‌براین در دکترتو می‌توانید به‌راحتی نوبت‌ اینترنتی بگیرید و یا از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی با چشم‌پزشکان برتر کشور استفاده کنید تا بتوانید از مزایا و معایب این عمل مطلع شوید و بهترین روش را انتخاب کنید.