خستگی چشم نشانه چیست و چگونه آن را رفع کنیم؟

خستگی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های چشم نتوانند استراحت کافی، آبرسانی و محافظت در برابر فعالیت زیاد را در مدت طولانی دریافت کنند. با گذشت زمان، چشمان شما به درد می‌آیند و احساس خستگی می‌کنند. گه‌گاهی‌ هم ممکن است این خستگی چشم به‌دلیل قرارگیری بیش‌ازحد در برابر اشعه‌های مضر، تابش خیره‌کننده و آلاینده‌های هوا باشد.

آستنوپی نام دیگر خستگی چشم است که یکی از مشکلات و بیماری‌های شایع چشم است. خستگی چشم اغلب دلیل حادی برای بروز آن وجود ندارد و معمولا به خاطر خیره‌شدن به صفحه کامپیوتر برای مدت طولانی یا زور زدن برای دیدن در نور کم بروز می‌کند. در برخی اوقات هم این خستگی چشم به دلیل عیوب انکساری چشم مانند دوربینی یا آستیگماتیسم است. در کل این مشکل با استراحت‌دادن به چشم‌ها از بین می‌رود، مگر اینکه دلیل محکم‌تری پشت آن باشد.

اگر چشم‌هایتان زیاد خسته می‌شود و این موضوع باعث ناراحتی شما می‌شود، می‌توانید با بهترین متخصصین چشم پزشک در دکترتو مشورت کنید. در دکترتو شما می‌توانید از بین ۷۰۰۰ پزشک متخصص و فوق‌تخصص پزشک خود را انتخاب کنید و برای مراجعه حضوری نوبت بگیرید یا اینکه از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان برتر کشور استفاده کنید.

اگر شما هم دچار خستگی چشم می‌شوید

همین حالا مشاوره بگیرید

مشاوره آنلاین دکتر متخصص چشم پزشکدکتر متخصص چشم

علت خستگی چشم

همانطور که گفتیم خستگی چشم دلیلی بر نگرانی نیست چرا که با یک استراحت ساده هم رفع می‌شود. البته این مسئله به این بستگی دارد که دلیل خستگی چشم شما چیست؟ ممکن است چشمان شما به طور مکرر به این عارضه دچار شوند و دلیل جدی پشت این قضیه باشد. به هرحال شناخت دلیل اصلی خستگی چشمتان کمک شایانی در درمان آن می‌کند.

۱. خستگی عضلانی چشم

عضله مژگانی در داخل چشم قرار دارد، این ماهیچه وظیفه تنظیم لنزهای چشم شما را بر عهده دارد تا به شما امکان تمرکز بر روی اجسام دور یا نزدیک را بدهد. هنگامی که این عضله بیش از ظرفیت خود استفاده می‌شود، به خصوص برای دوره‌های طولانی‌تر، دست به تمرکز بر روی اجسام مجاور می‌زند. وقتی برای مدت طولانی به یک شی خیره می‌شوید، از انقباض و شل‌شدن عضلات مژگانی خود جلوگیری می‌کنید و تنظیم لنز و دید واضح‌تر را برای آنها دشوارتر می‌کنید.

ماهیچه‌های خارج‌چشمی مجموعه دیگری از عضلات هستند که منقبض و شل می‌شوند تا دیدی پایدار، شفاف و بدون فشار به شما بدهند. شش عضله خارج چشمی در هر چشم وجود دارد و این عضله‌ها روی یک تصویر تمرکز می‌کنند تا از دوبینی شما جلوگیری کنند.

وقتی این ماهیچه‌ها به دلیل نگاه طولانی‌مدت به یک جسم به سرعت منقبض می‌شوند، احساس فشار و کار بیش‌از‌حد می‌کنند. مانند همه ماهیچه‌ها، عضلات خارج چشمی ما برای انجام وظیفه خود به زمان استراحت نیاز دارند تا بتوانند انرژی کسب کنند. کار بیش‌از‌حد چشم‌ها از این استراحت جلوگیری می‌کند و می‌تواند منجر به خستگی چشم‌ها شود و در صورت عدم کنترل، احتمالا وضعیت سلامت چشم را تهدید خواهد کرد.

۲. خستگی و خشکی چشم

برخی از افراد از بیماری سطح چشمی رنج می‌برند، بیماری که باعث می‌شود سطح چشم سریع‌تر از حد معمول خشک شود و در تمرکز بر روی اشیا مشکل ایجاد کند. در این بیماری، سطح چشم به اندازه کافی روغن‌کاری طبیعی نمی‌شود و نمی‌تواند اشک کافی برای مرطوب نگه‌داشتن محیط چشم تولید کند. این بدان معنی است که لایه سطحی چشم مستعد پارگی است و نمی‌تواند به راحتی خود را ترمیم کند. این خشکی چشم باعث می‌شود که چشم‌ها احساس خشکی و خستگی کنند و در نتیجه باعث خستگی چشم شوند.

---

۳. خستگی چشم دیجیتال

نمی‌دانید خسته شدن چشم هنگام فیلم‌دیدن یا کار با کامپیوتر و موبایل نشانه‌ چیست؟ این نوع خسته شدن چشم یکی از شایع‌ترین دلایل خستگی چشم است که آن را با عنوان “خستگی چشم دیجیتال” هم می‌شناسند. وقتی روشنایی صفحه‌نمایش مدیریت نمی‌شود، نوردهی نامناسب می‌تواند انرژی چشمتان را به‌دلیل پردازش تابش‌های بسیار زیاد یا تابش بسیار کم، کاهش دهد.

به همین دلیل است که صفحه نمایش لپتاپ یا موبایل باید به‌طور مرتب تنظیم شوند تا با میزان روشنایی چشم شما مطابقت داشته باشند. در غیر این صورت ممکن است دچار خستگی مکرر چشم شوید که به‌راحتی می‌تواند بر بهره‌وری کلی شما تأثیر بگذارد. از نگاه‌کردن به نورهای فلورسنت (نور‌های مهتابی) خودداری کنید و بررسی کنید که نور صفحه رایانه شما با سطح راحتی چشم شما مطابقت دارد.

۴. خستگی چشم و دوبینی

خستگی چشم و دوبینی یک رابطه دو سویه با یکدیگر دارند. به این صورت که گهگاهی ممکن است دوبینی باعث خستگی چشم شود و در شرایطی دیگر خسته شدن چشم باعث دوبینی شود. مسمومیت با الکل، بنزودیازپین‌ها، مواد افیونی یا داروهای خاص برای تشنج و صرع باعث دوبینی می‌شود. صدمات سر، مانند ضربه مغزی از دیگر علت‌های دوبینی است، که اگر ادامه‌دار باشد باعث خستگی چشم می‌شود. اگر دوبینی و خستگی چشم شما در کوتاه‌مدت رفع نشد باید به یک چشم پزشک مراجعه کنید.

---

۵. علت خسته شدن چشم هنگام مطالعه

دلیل خستگی چشم در زمان مطالعه با خستگی چشم در زمان استفاده از لوازم دیجیتالی تقریبا یکسان است. اما تفاوت اصلی آن با لوازم دیجیتالی این است که کتاب از خود نور ندارد و نمی‌توانید نور کتاب یا مجله را تنظیم کنید. خستگی چشم بر اثر مطالعه زمانی رخ می‌دهد که شما بخواهید یک کتاب را در نور زیاد یا نور کم بخوانید. یا اینکه نور به جای تمرکز روی صفحه، روی چشمان شما متمرکز باشد. در هنگام مطالعه باید نور از پشت سر به صفحه کتاب بتابد تا از خسته شدن چشم جلوگیری شود.

---

۶. خستگی چشم و کرونا

آیا خستگی چشم نشانه کروناست؟ شاید با انتشار سریع ویروس کرونا این سؤال در ذهن شما شکل بگیرد. یکی از علامت‌های شایع ویروس کرونا که گزارش شده‌است، قرمزی و خارش چشم بوده‌است. ورم ملتحمه در بسیاری از بیماران کرونایی دیده شده‌است که خود دلیل خسته شدن چشم است. البته برای اینکه تشخیص دهید که خستگی چشم شما به دلیل کروناست باید به دنبال دیگر علائم کرونا در خود باشید. چرا که این بیماری علائم آشکارتری هم دارد.

---

۷. بیماری‌های چشم

همان‌طور که گفتیم نزدیک‌بینی، دور‌بینی و آستیگماتیسم از بیماری‌های شایع چشم هستند که باعث می‌شوند نور به خوبی روی عدسی چشم شما منعکس نشود و در این صورت ممکن است در شرایط کمبود و یا زیادی نور چشم شما خسته شود. اما در مواردی دیگر برخی بیماری‌های شایع چشم مانند آب مروارید، گلوکوم و آمبلیوپی هم باعث خسته شدن چشم ‌می‌شوند. این بیماری‌های چشم باید در اولین فرصت درمان شوند، چرا که خستگی چشم فقط گوشه چشمی از عوارض این بیماری‌هاست و در صورت عدم درمان عواقب بدی را به دنبال خواهند داشت.

برخی بیماری‌های چشم، خشکی چشم، مطالعه در نور نامناسب، استفاده از وسایل دیجیتال، دوبینی و استراحت‌ندادن به چشم از دلایل اصلی خستگی چشم هستند.

علت درد پشت سر و چشم‌ها چیست؟

اگر در پشت چشم و سرتان احساس درد می‌کنید به احتمال زیاد این یک عارضه از مشکلات سر است که خودش را به صورت درد و خستگی در چشمان نشان می‌دهد.

۱. میگرن

سردرد ناشی از میگرن اغلب با درد اطراف چشم  و شقیقه شروع و به چشم منتشر می‌شود. همچنین ممکن است درد به پشت سر هم پخش شوند. میگرن علائم بصری همچون هاله‌ای از چراغ چشمک‌زن را در چشمان شما ایجاد می‌کند.

۲. سردردهای تنشی

سردردهای تنشی معمولا به شکل یک درد مبهم در دو طرف سر شروع می‌شود و در ادامه چشم‌ها را هم درگیر می‌کند. خسته شدن چشم از دیگر عوارض سردردهای تنشی است.

۳. سردردهای خوشه‌ای

این نوع سردردها باعث درد شدید در اطراف چشم شما می‌شوند و اغلب فقط در اطراف یک  چشم بروز می‌کنند. شما ممکن است چندین مورد از این دردها را هر روز برای هفته‌ها داشته باشید و بعد از آن برای یک سال یا بیشتر قبل از شروع مجدد هیچ کدام را نداشته باشید.

۴. سردردهای سینوسی

عفونت سینوسی (سینوزیت) باعث سردرد در اطراف چشم‌ها، بینی، پیشانی، گونه‌ها و دندان‌های بالایی می‌شود. قبلا هم به این مورد اشاره کردیم که یکی از دلایل خستگی چشم است.

علائم خستگی چشم

خستگی چشم می‌تواند خفیف یا شدید باشد و شما مطمئن نیستید که آیا دچار خستگی چشم هستید یا خیر. برای تشخیص این مشکل باید علائم آن را دنبال کنید. این علائم عبارت‌اند از:

• تاری دید یا تحریف دید
• دوتایی دیدن مکرر
• احساس خشکی در چشمان
• رنگ چشمان شما تقریبا همیشه قرمز یا صورتی است
• وقتی چشمانتان را می بندید احساس گرما و درد می‌کنید
• سردرد را بیشتر تجربه می‌کنید
• سفتی در شقیقه ها، گردن و پشت سر
• چشمان اشک آلود.

سنگین‌شدن سر و چشم از دیگر علائم خسته شدن چشم است، البته باید این را در نظر داشته باشید که آلرژی یا عفونت سینوسی هم می‌توانند علائم سنگین شدن سر و چشم را به دنبال داشته باشند.

اگر علائم خستگی چشم را دارید و خستگی چشم شما با استراحت یا دیگر درمان‌های خانگی از بین نرفت بهتر است به چشم پزشک مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین چشم‌ پزشکان شهر خود آشنا شوید و از طریق وب‌سایت دکترتو برای تعیین وقت نوبت حضوری اقدام کنید و یا از خدمات مشاوره آنلاین و اینترنتی با پزشک مورد نظرتان استفاده کنید.

سریع‌ترین راه درمان خستگی چشم چیه؟

همین حالا تماس بگیر

دکتر معاینه چشم

درمان‌های خانگی برای رفع خستگی چشم

از آنجایی که خسته شدن چشم معمولا دلیل نگران‌کننده‌ای ندارد با اعمال روش‌هایی در خانه هم قابل درمان است. این را هم در نظر داشته باشید که اگر با تغییر سبک رفتارتان خستگی چشم باز هم برجای ماند، شما باید به چشم پزشک مراجعه کنید.

۱. مالش یک دستمال شستشوی گرم روی چشم‌ها

یک دستمال شستشوی آغشته به آب گرم را روی چشم های خسته و درددار خود امتحان کنید. کمپرس گرم می‌تواند:

• رطوبت چشمان‌تان را افزایش دهد.
• درد را تسکین دهد.
• جریان خون را افزایش دهد.
• اسپاسم عضلانی را آرام کند.

قبل از شروع، دست‌های خود را بشویید تا باکتری‌ها وارد چشم شما نشوند. حوله خود را در آبی که جوشانده‌اید (برای استریل‌کردن آن) آغشته کنید و صبر کنید تا ولرم شود. سپس آن را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی چشمان خود قرار دهید.

۲. نورها و صفحه نمایش دستگاه را تنظیم کنید.

وظایف مختلف نیاز به انواع مختلف نور دارد. در حالی که تلویزیون تماشا می‌کنید، برای چشمان شما آسان‌تر است که اتاق را به آرامی روشن نگه دارید. وقتی کتاب می‌خوانید، نور را در جایی که پشت سرتان و به سمت صفحه است قرار دهید، نور را دور از چشمان خود متمرکز کنید. در صفحه‌های دیجیتال همچون لپ‌تاپ یا مانیتور، روشنایی را طوری تنظیم کنید که با سطح نور اطرافتان مطابقت داشته باشد. همچنین کنتراست صفحه نمایش را تنظیم کنید تا چشمانتان برای دیدن خسته نشوند.

---

۳. از عینک کامپیوتری استفاده کنید.

با استفاده از این عینک‌های طبی، چشمان شما می‌توانند در فاصله از صفحه نمایش کامپیوتر به خوبی ببینند. برخی از این عینک‌ها، لنزهای ویژه‌ای دارند که به شما کمک می‌کند فوکوس را به سرعت بین فواصل نزدیک، میانی و دور تغییر دهید. قبل از اینکه به خرید بروید، بدانید که عینک‌های کامپیوتر با عینک‌هایی که نور آبی را مسدود می‌کنند یکسان نیستند. مشخصه مسدود کننده نور آبی ممکن است شما را راحت‌تر کند، اما همیشه از خستگی چشم جلوگیری نمی‌کند.

---

۴. کف دستان‌تان را روی چشم‌تان قرار دهید.

این شیوه یک روش درمانی است که اولین بار پزشکی به نام ویلیام بیتس ابداع کرد. تحقیقات نشان می‌دهد که روش او بینایی را اصلاح نمی‌کند، اما قرار دادن کف دست بر روی چشم‌ها، می‌تواند به کاهش خستگی چشم کمک کند. کف دست خود را روی چشمان بسته خود جمع کنید و هیچ فشاری به کره چشم خود وارد نکنید. این ایده به آرامش چشم‌های شما کمک می‌کند.

---

۵. رفع خستگی چشم با چای کیسه‌ای

چای کیسه‌ای بیشتر از یک نوشیدنی گرم مفید است. انواع چای به عنوان یک کمپرس سرد آرامش بخش برای چشم شما عمل می‌کنند. بعد از دم کردن بابونه یا چای معمولی، کیسه‌ها را در ظرف تمیزی در یخچال قرار دهید. هنگامی که کیسه و محتویاتش خنک شد، آن را روی پلک‌های خود قرار دهید تا به آرامش چشم‌ها و کاهش تورم کمک کند. مطمئن شوید که صورت و دست‌های خود را خوب شسته باشید و آن را عاری از هرگونه میکروب کرده باشید. و همچنین حواستان باشد تکه‌های چای در چشم‌تان نرود.

۶. ورزش‌های چشمی برای رفع خستگی چشم

چشمان شما ماهیچه دارد و می‌توانند از تمرین نیز بهره ببرند. این روش را برای رفع خستگی چشم امتحان کنید: انگشت خود را چند سانت دور از چشمان خود نگه دارید و روی آن تمرکز کنید. سپس، فوکوس را در فاصله دورو دوباره بر روی انگشت خود متمرکز کنید. این حرکت را چند بار تکرار کنید.

یا چشمان خود را ببندید، آنها را به سمت سقف بالا ببرید و سپس به سمت زمین پایین بیاورید، این کار را در جهت چپ و راست نیز انجام دهید.. این تمرینات خستگی چشم شما را کاهش می‌دهند، اما تأثیری بر روی قوی‌تر شدن ماهیچه‌های چشم شما ندارند.

۷. ایجاد وقفه در فعالیت چشم

یک قانون معروف به نام ۲۰-۲۰-۲ وجود دارد که در آن شما باید به ازای هر بیس دیقه فعالیت با چشمان‌تان در فاصله ۲۰ سانتی باید دو دیقه به چشمان‌تان استراحت دهید. برای مثال برای هر دو ساعت فعالیت مکرر پشت رایانه به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه باید استراحت کنید تا خستگی چشم از شما به دور باشد.

۸. قطره برای درمان خستگی چشم

قطره‌های چشمی بدون نسخه یا تجویزی همچون اشک مصنوعی، خشکی و خستگی چشم‌ها را تسکین می‌دهد. حتی زمانی که چشمان شما احساس خوبی دارند از آنها استفاده کنید تا چشم ها را مرطوب نگه دارید و از بازگشت علائم خود جلوگیری کنید. اگر ترجیح می‌دهید اشک‌های طبیعی درست کنید، به یاد داشته باشید که بیشتر پلک بزنید، مخصوصا زمانی که روی یک دستگاه دیجیتال تمرکز کرده‌اید. ما معمولا ۱۵ بار در یک دقیقه پلک می زنیم. اما وقتی با رایانه کار می‌کنیم، این میزان به ۵ تا ۷ بار کاهش می‌یابد.

بهترین ویتامین‌ها برای خستگی چشم

ویتامین‌ها نقش به‌سزایی در سلامت چشم دارند. کمبود ویتامین نه تنها باعث خستگی چشم بلکه ضعف چشم را به دنبال دارد. نتیجه ضعف چشم، درد چشم است. ورم ملتحمه، تحریک لنز تماسی، سایش قرنیه و بلفاریت از دلایل اصلی درد چشم هستند. شما باید به خوبی چشمان‌تان را از ویتامین غنی کنید تا دچار درد چشم و خستگی چشم نشوید.

• ویتامین A. این ویتامین با حفظ قرنیه شفاف، که پوشش بیرونی چشم شما است، نقش مهمی در بینایی ایفا می‌کند.
• ویتامین E. این ویتامین یک آنتی‌اکسیدان قوی است که به محافظت از سلول‌های شما (از جمله سلول های چشم) در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد، که مولکول‌های مضر و ناپایدار هستند، کمک می‌کند.
• ویتامین C. مانند ویتامین E نیز یک آنتی اکسیدان قوی است که از چشمان شما در برابر رادیکال‌های آزاد مضر محافظت می‌کند.
• ویتامین های B6، B9 و B12. این ترکیب از ویتامین‌ها سطح هموسیستئین را کاهش می‌‌دهد. هموسیستئین یک پروتئین در بدن شما است که خطر التهاب و ابتلا به بیماری AMD (یک بیماری شایع چشمی) را افزایش می‌دهد.

---

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

به طور کلی خستگی چشم مسئله‌ای اجتناب ناپذیر است و هر کسی در عمرش حداقل یکبار آن را تجربه می‌کند. عمدتا هم دلیل خاصی ندارد و به دلیل استفاده زیاد از لوازم دیجیتال یا مطالعه بی وقفه به خصوص برای دانش‌آموزان و دانشجویان عزیز رخ می‌دهد. بهترین راه برای فرار از این مشکل استراحت کافی است. همانطور که گفتیم شما باید قانون ۲۰-۲۰-۲ را رعایت کنید تا دچار خستگی چشم نشوید. البته در برخی مواقع خسته شدن چشم همراه با دیگر عارضه‌ها همچون سوزش، خارش، قرمزی و درد نشانه یک بیماری‌ هستند که باید هرچه سریعتر برای درمان آن به یک چشم پزشک مراجعه کنید.

خستگی چشم عارضه‌ای است که معمولا با استراحت دادن به چشم‌ها برطرف می‌شود، اما برخی اوقات این مشکل به طور مکرر رخ می‌دهد و با گذشت زمان هم رفع نمی‌شود. در این مواقع شما باید به یک چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک، متخصصی است که در مراقبت از چشم و بینایی تخصص دارند. علاوه بر آن تمام بیماری‌های که ممکن است چشم شما را تحت تأثیر قرار دهند و باعث خسته‌شدن چشم شوند را به خوبی می‌شناسند.

خبر خوب این است که جای درستی آمده‌اید! دکترتو این کار را برای شما آسان کرده است. شما می‌توانید برای مشکلات چشم‌تان در بخش مشاوره تلفنی و آنلاین دکترتو با بهترین متخصصین چشم پزشک کشور مشاوره کنید و در صورت نیاز به ویزیت حضوری، در بخش نوبت مطب قرار ملاقات تنظیم کنید.

برای دریافت نوبت مطب بهترین دکترهای متخصص چشم پزشک در شهرهای ایران می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:

دکتر چشم پزشک تهران

دکتر چشم پزشک شیراز

دکتر چشم پزشک اصفهان

دکتر چشم پزشک مشهد

دکتر چشم پزشک کرج

دکترتو مراقب سلامتی شماست!