فهرست مطالب
بیماری های کلیوی و دیابت با هم در ارتباط هستند. دیابت زمانی رخ میدهد که بدن شما یا انسولین کافی تولید نمیکند یا قادر نیست به درستی از انسولین استفاده کند. انسولین هورمونی است که سطح قند خون را کنترل میکند. افزایش قند خون میتواند در بسیاری از بخشهای بدن، از جمله قلب، کلیهها، چشمها و مغز، مشکلاتی ایجاد کند. در طول زمان، این وضعیت میتواند منجر به بیماری کلیوی و در نهایت نارسایی کلیه شود. برای ارزیابی ارتباط دقیق و تاثیر دیابت و بیماری های کلیوی در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید.
انواع بیماری های کلیوی مرتبط با دیابت
در دیابت، شایعترین درگیری کلیه معمولا به دلیل نفروپاتی دیابتی است که ابتدا با نشت خفیف آلبومین در ادرار شروع میشود و بهتدریج به کاهش عملکرد کلیه، بیماری مزمن کلیه و در مراحل آخر نارسایی انتهایی کلیه (نیاز به دیالیز یا پیوند) میرسد. دیابت همچنین خطر عفونتهای کلیه مانند پیلونفریت، تشکیل سنگ کلیه و نکروز پاپیلای کلیه را بیشتر میکند و این مشکلات میتوانند باعث آسیب حاد یا تشدید نارسایی مزمن شوند. محور اصلی پیشگیری و کند کردن این روند، کنترل دقیق قند و فشار خون و پیگیری منظم آزمایشها است.
بعضی از انواع بیماریهای کلیوی در دیابت عبارت است از:
- نفروپاتی دیابتی
- بزرگ شدن کلیه بر اثر دیابت
- نارسایی کلیه
- بیماری کلیه مزمن
- گلومرولواسکروزیس
- درد پهلو در اثر کلیه
۱. نفروپاتی دیابتی
نفروپاتی دیابتی یا سندروم نفروتیک کلیه یکی از عوارض جدی دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ است. به آن بیماری کلیه دیابتی نیز میگویند. در ایالات متحده، از هر ۳ نفر مبتلا به دیابت، ۱ نفر به نفروپاتی دیابتی مبتلا میشود. نفروپاتی دیابتی بر عملکرد کلیهها برای حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن تأثیر میگذارد. بهترین راه برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن نفروپاتی دیابتی، داشتن یک سبک زندگی سالم و کنترل دیابت و فشار خون بالا است.
نفروپاتی دیابتی با گذشت سالها، به آرامی به سیستم فیلتر کلیهها آسیب میرساند. درمان زودهنگام ممکن است از این وضعیت جلوگیری، آن را کند و احتمال عوارض را کاهش دهد. بیماری کلیوی دیابتی میتواند منجر به نارسایی کلیه شود.

۲. بزرگ شدن کلیه بر اثر دیابت
افرادی که دیابت کنترلنشده دارند، ممکن است با مشکلاتی مانند بزرگ شدن کلیهها مواجه شوند. این وضعیت در نتیجه فشار زیاد به رگهای خونی و فیلتراسیون کلیهها ایجاد میشود. بزرگ شدن کلیه بهطور مستقیم به آسیب به بافتهای کلیه منجر میشود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت kidney
When diabetes is not well controlled, the sugar level in your blood goes up. This is called hyperglycemia. Hyperglycemia (high blood sugar) can cause damage to many parts of your body, especially the kidneys, heart, blood vessels, eyes, feet, nerves.
ترجمه فارسی:
وقتی دیابت به خوبی کنترل نشود، سطح قند خون شما بالا میرود. به این حالت هایپرگلیسمی میگویند. هایپرگلیسمی (قند خون بالا) میتواند به بسیاری از قسمتهای بدن شما به ویژه کلیهها، قلب، رگهای خونی، چشمها، پاها و اعصاب آسیب برساند.
۳. دیابت و نارسایی کلیه
نارسایی کلیه یکی از عوارض جدی دیابت است. این وضعیت زمانی رخ میدهد که کلیهها دیگر قادر به انجام وظایف خود نباشند. در این مرحله از بیماری، ممکن است بیمار نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه داشته باشد. دیابت یکی از اصلیترین دلایل نارسایی کلیه در سراسر جهان است.
بیماری کتواسیدوز دیابتی
کتواسیدوز دیابتی یک عارضه حاد و تهدیدکننده زندگی در دیابت، به خصوص دیابت نوع ۱، است که بهعلت کمبود شدید انسولین، هایپرگلیسمی، تولید زیاد کتون و اسیدوز متابولیک رخ میدهد. کمآبی شدید و دفع مکرر ادرار میتواند باعث افت GFR و آسیب حاد کلیه شود. در بیماران مبتلا به دیابت و بیماری کلیوی، دفع کتونها مختل شده و خطر و شدت کتواسیدوز دیابتی بیشتر است و نیاز به درمان سریع بیمارستانی دارد.
بیماری کتواسیدوز دیابتی یک بیماری مستقل کلیوی در دیابت نیست اما میتواند به نارسایی حاد کلیه منجر شود و درمان فوری بیمارستانی لازم دارد.
۴. بیماری کلیه مزمن
بیماری کلیه مزمن (CKD) به وضعیتی اطلاق میشود که عملکرد کلیهها به تدریج کاهش مییابد. این بیماری میتواند به دلیل دیابت کنترلنشده یا فشار خون بالا ایجاد شود. بیماری کلیه مزمن میتواند به نارسایی کلیه ختم شود، که نیاز به درمانهای پیچیدهای مانند دیالیز دارد.
۵. گلومرولواسکروزیس
گلومرولواسکروزیس نوعی بیماری است که در آن بافت فیبری در گلومرولهای کلیه ایجاد میشود. این وضعیت منجر به نارسایی کلیه شده و معمولاً در افرادی که مدت زیادی دیابت داشتهاند، دیده میشود.
۶. دیابت و درد پهلو در اثر کلیه
درد کلیه بیشتر زمانی ایجاد میشود که دیابت زمینهساز سنگ کلیه، عفونتهای ادراری عودکننده یا پیلونفریت شود. تب، سوزش ادرار، تهوع یا خون در ادرار همراه درد پهلو نیاز به ارزیابی فوری پزشکی دارد.
علائم از کار افتادن کلیه در دیابتی ها
در افراد دیابتی، از کار افتادن کلیهها (نارسایی کلیه) معمولا تدریجی پیش میرود و اوایل ممکن است علامت خاصی نداشته باشد. با پیشرفت مشکل، علائمی مثل خستگی شدید، ضعف، کماشتهایی، تهوع، ورم پاها و دور چشم، تنگی نفس، کاهش یا برعکس، افزایش غیرعادی حجم ادرار، خارش منتشر بدن و گرفتگی عضلات شبانه دیده میشود. تیره یا کفآلود شدن ادرار، بالا رفتن فشار خون و احساس سنگینی یا درد مبهم پهلو هم میتواند هشداردهنده باشد.
| نشانه | شرح |
|---|---|
| تورم در پاها و مچها | یکی از نشانههای بارز از کار افتادن کلیهها، تجمع مایعات در بدن است که موجب ورم در نواحی مختلف بهویژه پاها و مچها میشود. |
| افزایش فشار خون | کلیههای آسیبدیده قادر به تنظیم فشار خون بهطور مؤثر نیستند. این موضوع میتواند منجر به فشار خون بالا شود. |
| تغییرات در الگوی ادرار | ممکن است بیمار احساس کند که نیاز به دفع ادرار به طور غیرمعمولی زیاد یا کم شده است. همچنین، ادرار میتواند کفآلود یا حاوی خون باشد. |
| خستگی مفرط و ضعف عمومی بدن | کاهش عملکرد کلیهها میتواند منجر به تجمع مواد زائد در بدن شود که این موضوع احساس خستگی و ضعف عمومی را افزایش میدهد. |
| کمبود اشتها و حالت تهوع | به دلیل تجمع سموم در خون، بیماران ممکن است احساس بیاشتهایی و تهوع داشته باشند. |
تشخیص بیماری کلیوی در دیابتی ها
تشخیص بیماری کلیوی در افراد مبتلا به انواع دیابت معمولاً با استفاده از آزمایشات ادراری مانند آلبومین ادراری (که نشاندهنده آسیب به فیلترهای کلیه است.) و آزمایش خون برای بررسی میزان کراتینین و نیتروژن اوره خون انجام میشود. همچنین، پزشکان از تستهای تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سیتیاسکن هم برای بررسی وضعیت کلیهها و بررسی هرگونه تغییرات احتمالی کمک میگیرند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت niddk.nih
The main job of the kidneys is to filter wastes and extra water out of your blood to make urine. Your kidneys also help control blood pressure and make hormones that your body needs to stay healthy.
ترجمه فارسی:
وظیفه اصلی کلیهها فیلتر کردن مواد زائد و آب اضافی از خون برای تولید ادرار است. کلیههای شما همچنین به کنترل فشار خون کمک میکنند و هورمونهایی را که بدن شما برای سالم ماندن به آنها نیاز دارد تولید میکنند.
درمان کلیه دیابتی
اولین قدم در درمان نفروپاتی دیابتی، کنترل دیابت و فشار خون بالا است. این موضوع معمولاً شامل پیروی از یک رژیم غذایی مناسب، تغییر سبک زندگی، ورزش و استفاده از داروهای تجویزی است. مدیریت دقیق قند خون و فشار خون هم میتواند از بروز مشکلات کلیوی و سایر عوارض جلوگیری کرده یا آنها را به تأخیر بیندازد.
درمان فشار خون بالا با استفاده از مهارکنندههای ACE یا مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARB)، بهویژه در کاهش سرعت پیشرفت بیماری کلیوی دیابتی، مؤثر است. در مراحل پیشرفته بیماری، درمان نارسایی کلیه (ESRD) اغلب با دیالیز برای تصفیه خون شروع میشود و در نهایت پیوند کلیه بهعنوان گزینهای برای درمان در نظر گرفته میشود.
درمان اختصاصی نفروپاتی دیابتی توسط پزشک و بر اساس عوامل مختلفی تعیین میشود. از جمله:
- سن، سلامت عمومی و سابقه پزشکی
- شدت بیماری
- تحمل بیمار برای دریافت داروها، روشها یا درمانهای خاص
- انتظارات بیمار از روند بیماری
- نظر یا ترجیح بیمار
عوارض بیماری کلیوی دیابتی
عوارض دیابت مربوط به بیماری کلیوی میتواند شامل نارسایی کلیه، افزایش خطر بیماریهای قلبی و عروقی و نیاز به درمانهای پیچیده مانند دیالیز باشد. در موارد پیشرفته، ممکن است بیمار نیاز به پیوند کلیه هم پیدا کند. همچنین، بیماری کلیوی دیابتی باعث مشکلات عصبی و سایر عوارض سیستمیک مانند افزایش میزان اسید اوریک در خون و ایجاد مشکلات پوستی هم میشود.
عوارض انسولین بر کلیه – آیا انسولین برای کلیه ضرر دارد؟
انسولین به خودی خود برای کلیهها مضر نیست و برعکس، با کنترل قند خون از پیشرفت نفروپاتی دیابتی و نارسایی کلیه جلوگیری میکند. بیشتر آسیب کلیوی در دیابت بهخاطر قند بالای درماننشده است، نه انسولین. فقط در نارسایی کلیهی پیشرفته، دفع انسولین کم میشود و خطر هیپوگلیسمی بالا میرود؛ بنابراین لازم است دوز انسولین با نظر فوقتخصص غدد یا نفرولوژی تنظیم شود تا هم قند خون پایدار بماند و هم کلیهها محافظت شوند.

مراجعه به متخصص برای پیشگیری از آسیب کلیوی در دیابت
دیابت کنترلنشده میتواند بهتدریج به کلیهها آسیب بزند و در نهایت به نارسایی کلیه برسد. برای جلوگیری از این روند، ارزیابی دقیق و تنظیم درمان زیر نظر بهترین دکتر غدد ایران ضروری است.
در دکترتو میتوانید نوبت حضوری یا آنلاین دریافت کنید و پیش از پیشرفت علائم، وضعیت قند خون و سلامت کلیهها را با یک متخصص بررسی کنید.
در ادامه لیستی از برجستهترین پزشکان غدد در شهرهای مختلف ایران را مشاهده میکنید.
نتیجه گیری
دیابت و بیماری های کلیوی ناشی از آن یکی از عوارض جدی و بالقوه خطرناک است که میتواند منجر به نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه شود. این آسیب معمولا به طور تدریجی و بدون علائم واضح شروع میشود اما با گذشت زمان میتواند علائم شدیدی مانند تورم، فشار خون بالا، تغییرات در الگوی ادرار و احساس خستگی ایجاد کند. برای پیشگیری از این مشکلات، کنترل دقیق سطح قند خون، نظارت بر فشار خون، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و مراجعه منظم به پزشک برای بررسی عملکرد کلیهها از اهمیت بالایی برخوردار است. با اقدامات پیشگیرانه و درمان بهموقع، میتوان از پیشرفت بیماری کلیوی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!