بستن لوله های رحم؛ مزایا و عوارض توبکتومی

بستن لوله های رحمی یا توبکتومی، یکی از روش‌های قطعی و دائمی پیشگیری از بارداری در زنان است که با مسدود کردن مسیر عبور تخمک، از لقاح جلوگیری می‌کند. این روش معمولاً برای زنانی است که تصمیم قطعی به عدم بارداری در آینده دارند و به دنبال راهکاری مطمئن و بی‌نیاز از مراقبت روزانه هستند. توبکتومی با بیهوشی یا بی‌حسی نخاعی انجام می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای این عمل، درصد موفقیت بالای آن است. از معایب و عوارض آن نیز می‌توان به عدم موفقیت جراحی معکوس در بیشتر موارد اشاره کرد؛ در نتیجه شانس بارداری حتی با باز کردن لوله‌ها بسیار پایین است.

بستن لوله های رحم یا عمل توبکتومی چیست؟

جراحی بستن لوله های رحمی در زنان یا عقیم سازی زنان (tubal ligation) یکی از روش های پیشگیری از بارداری است؛ با این تفاوت که این روش دائمی بوده و نیاز به اقدام روزانه یا سالانه ندارد. لوله‌های فالوپ تخمک را از تخمدان‌ها به سمت رحم انتقال می‌دهند، جایی که لقاح می‌تواند رخ دهد. در عمل توبکتومی این لوله‌ها بریده، بسته یا مسدود می شوند. بستن لوله‌های فالوپ مانع از رسیدن اسپرم به تخمک در لوله فالوپ می‌شود و بدین ترتیب از لقاح جلوگیری می‌کند.

این عمل معمولاً بر دوره قاعدگی تأثیر نمی‌گذارد، اما برخی زنان ممکن است تغییراتی در شدت یا نوع خونریزی قاعدگی تجربه کنند.. با انجام عمل لوله بندی در زنان نیازی به دیگر روش‌های کنترل بارداری ندارید. اما باید بدانید که عمل توبکتومی از بیماری‌های مقاربتی جلوگیری نمی‌کند. بستن لوله های رحمی یک روش پیشگیری دائمی از بارداری است. اگرچه این عمل با جراحی معکوس ممکن است انجام شود، اما احتمال بارداری پس از جراحی معکوس بستن لوله‌ها کمتر از ۵۰٪ است. این جراحی می‌تواند پس از زایمان طبیعی یا سزارین، در حین جراحی شکمی دیگر یا به طور مستقل انجام می‌شود.

جراجی بستن لوله‌های رحمی داشتی و نگران علائم خونریزی هستی؟

از دکتر نوبت بگیر!

بهترین دکتر متخصص زنان

جراحی بستن لوله های رحمی در زنان چگونه انجام می شود؟

بستن لوله های رحمی در زنان (tubal ligation) را می‌توان هم تحت بی‌هوشی و هم تحت بی‌حسی نخاعی انجام داد. این عمل حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. عمل توبکتومی طی مراحل زیر انجام می‌شود.

1. جراح برای انجام عمل برش کوچکی در نزدیک ناف ایجاد می‌کند. گاهی هم ممکن است برش زیر شکم ایجاد شود.
2. گاز دی‌اکسیدکربن یا اکسید نیتروژن در شکم پمپ می‌شود تا جراح دید بهتری داشته باشد.
3. جراح لوله لاپاراسکوپ را وارد شکم می‌کند. این لوله انعطاف‌پذیر بوده و دارای یک چراغ و دوربین است.
4. ابزارهای کوچک و نازکی از طریق لاپاراسکوپ یا برش کوچک وارد شکم شده و لوله فالوپ را می‌گیرند.
5. در انواع عمل توبکتومی ممکن است این لوله‌ها بریده شده، گره بخورند، گیره شوند یا با جریان الکتریکی مسدود شوند.
6. جراحی به اتمام رسیده و برش‌ها با یک یا دو بخیه بسته می‌شوند.

عمل لوله بندی در زنان معمولاً با استفاده از روش لاپاراسکوپی رحم انجام می‌شود. در گذشته، برای مسدود کردن لوله‌های فالوپ در حین این روش، بخش‌هایی از لوله‌ها با جریان برق سوزانده می‌شدند که به آن کاتری گفته می‌شود. یا اینکه لوله‌ها با کلیپ‌های فلزی یا فنری مسدود می‌شدند.

انواع روش بستن لوله های رحمی در زنان

لوله‌های رحمی در زنان به روش‌های مختلفی بسته می‌شود. جراح باتوجه‌به شرایط بیمار نوع برش شکم و نوع بستن لوله فالوپ را تعیین می‌کند. انواع تکنیک‌های لوله بستن در زنان به شرج زیر است.

• لاپاراسکوپی رحم: در این روش با استفاده از لاپاراسکوپ داخل شکم مشاهده شده و ابزار جراحی وارد می‌شوند. لاپاراسکوپ لوله‌ای انعطاف‌پذیر دارای چراغ و دوربین است.
• مینی لاپاراتومی: در این روش جراح برشی زیر شکم ایجاد کرده و لوله فالوپ را می‌بندد. معمولا بعد از زایمان طبیعی از این روش استفاده می‌شود.
• هیستروسکوپی: در این روش عوارض جراحی بسیار کم بوده و در ده دقیقه انجام می‌شود. دستگاه کوچکی از طریق دهانه رحم و رحم به لوله فالوپ می‌رسد. پزشک با استفاده از هیستروسکوپ داخل بدن را دیده و در ناحیه لوله فالوپ اسکار ایجاد می‌کند.
• هیسترکتومی: به این روش سالپنژکتومی هم گفته می‌شود. لوله فالوپ به‌صورت یک‌طرفه یا دوطرفه برداشته می‌شود.

روش بستن لوله رحمی زنان	توضیح
لاپاراسکوپی رحم	در این روش با استفاده از لاپاراسکوپ داخل شکم مشاهده شده و ابزار جراحی وارد می‌شوند.
مینی لاپاراتومی	جراح برشی زیر شکم ایجاد کرده و لوله فالوپ را می‌بندد. معمولاً بعد از زایمان طبیعی از این روش استفاده می‌شود.
هیستروسکوپی	در این روش دستگاه کوچکی از طریق دهانه رحم به لوله فالوپ وارد شده و اسکار ایجاد می‌شود.
هیسترکتومی	لوله فالوپ به‌صورت یک‌طرفه یا دوطرفه برداشته می‌شود.

بستن لوله رحم در زنان برای چه کسانی مناسب است؟

عمل توبکتومی یک روش دائمی پیشگیری از بارداری بوده و برای برخی از خانم‌ها گزینه خوبی است. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صادق است، می‌توانید از این روش برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

• صاحب فرزند هستید و دیگر قصد بارداری ندارید.
• با همسر خود به توافق رسیده‌اید که به طور دائمی از بارداری پیشگیری کنید.
• بارداری برای سلامتی شما خطرناک است.
• شما یا همسرتان اختلال ژنتیکی جدی داشته و نمی‌خواهید آن را به فرزند خود منتقل کنید.

اگر از پیشگیری دائمی باردرای مطمئن نیستید و تغییر شرایط ممکن است تصمیم شما را در مورد بارداری تغییر دهد، از این روش استفاده نکنید. در این شرایط باید از روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کرده تا در صورت تغییر نظر به‌راحتی باردار شوید. 

بستن لوله های رحمی در زنان چه مزایایی دارد؟

جراحی عقیم سازی زنان یا بستن لوله های رحمی (tubal ligation) مزایای زیادی داشته و به همین دلیل برخی خانم‌ها تمایل به انجام این عمل دارند. از مهم‌ترین جوانب مثبت آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• دائمی است. اگر مطمئن هستید که نمی‌خواهید دیگر باردار شوید، این روش بسیار مناسب است.
• موفقیت آن بسیار بالا است. کمتر از ۰.۵% احتمال شکست وجود دارد.
• عوارض روش‌های هورمونی را نداشته و روی پریود تاثیر نمی‌گذارد.
• عوارض آی یو دی مانند پریودهای سنگین را ندارد.
• نیازی به یادآوری برای اقدامات ضدبارداری (مانند روش‌های دیافراگم، قرص جلوگیری یا کاندوم) نیست.
• بستن لوله‌های رحمی ممکن است خطر سرطان تخمدان را کاهش دهد، اما این اثر هنوز در حال بررسی است و نتایج قطعی وجود ندارد.

متن انگلیسی:
These surgeries seem to lower the risk of ovarian cancer because the disease often appears to start in the fallopian tubes, rather than in the ovaries.
ترجمه‌ی فارسی:
به نظر می‌رسد بستن لوله‌های رحمی خطر سرطان تخمدان را کاهش می‌دهند زیرا معمولاً این بیماری از لوله‌های فالوپ شروع می‌شود، نه از تخمدان‌ها.

به نقل از mayoclinic

معایب بستن لوله های رحمی در زنان

این روش پیشگیری از بارداری معایبی هم دارد و باید پیش از اقدام برای عمل لوله بندی در زنان از این جوانب منفی اطلاع داشته باشید. مهم‌ترین معایب آن شامل موارد زیر است:

• امکان باز کردن لوله‌های رحمی بسیار کم است. حدود نیمی از زنان می‌توانند بعد از جراحی معکوس باردار شوند.
• ممکن است پشیمان شوید.
• از بیماری‌های مقاربتی جلوگیری نمی‌کند.
• اگر جراح لوله‌ها را به‌درستی نبسته باشد، احتمال بارداری وجود دارد.
• اگر باردار شوید، احتمال بارداری خارج از رحم (معمولا در لوله فالوپ) افزایش پیدا می‌کند.
• خطرات مربوط به جراحی وجود دارد.
• ممکن است سندروم پس از بستن لوله به دلیل کاهش سریع هورمون‌های استروژن و پروژسترون ایجاد شود.

پس از بستن لوله‌ها، ممکن است کاهش سریع هورمون‌های استروژن و پروژسترون را تجربه کنید که به آن سندرم پس از بستن لوله (PTLS) می‌گویند. علائم آن بسیار شبیه به یائسگی است. گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن، نوسانات خلقی، مشکل در خواب، کاهش میل جنسی و پریودهای نامنظم از این علائم هستند. همچنین ممکن است پریودهای سنگین و دردناکی داشته باشید.

عوارض بستن لوله رحم در زنان چیست؟

برای بستن لوله های رحمی در زنان باید روی شکم برشی ایجاد شود و به همین دلیل این جراحی ممکن است عوارضی ایجاد کند. از مهم‌ترین خطرات آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• آسیب به روده، مثانه و رگ‌های اصلی
• عوارض مربوط به بیهوشی
• عفونت یا بهبود پیدا نکردن زخم
• درد لگن یا شکم
• احتمال بارداری ناخواسته در صورت ناموفق بودن جراحی
• حاملگی خارج از رحم.

اگر سابقه جراحی‌های قبلی در ناحیه شکم یا لگن، سابقه پارگی آپاندیس، اندومتریوز و دیابت را دارید و یا چاق هستید، ممکن است بیشتر در معرض عوارض توبکتومی باشید.

عوارض بستن لوله زنان در سزارین چیست؟

بستن لوله زنان حین سزارین معمولا خطری ندارد و عوارض آن مانند عوارض کلی عمل بستن رحم است. برخی از علائمی که ممکن است حین عمل توبکتومی و سزارین انجام شود عبارت است از:

• خطرات جراحی عمومی و بیهوشی
• آسیب به اندام‌های اطراف
• عفونت
• درد شدید
• خونریزی
• اختلالات در عملکرد هورمونی

متن انگلیسی:
Vaginal bleeding up to one month after surgery is typical. Many people don’t have their next normal menstrual cycle for four to six weeks after surgery. When your normal cycle returns, you may notice heavier bleeding and more discomfort than usual.
ترجمه‌ی فارسی:
خونریزی واژنی تا یک ماه بعد از جراحی طبیعی است. بسیاری از افراد تا چهار تا شش هفته پس از جراحی، اولین قاعدگی عادی خود را تجربه نمی‌کنند. وقتی دوره قاعدگی شما باز می‌گردد، ممکن است خونریزی سنگین‌تر و دردناک‌تر از حد معمول باشد.

به نقل از my.clevelandclinic

عوارض بستن لوله در زنان در طب سنتی

در طب سنتی، بستن لوله‌های رحمی ممکن است به عنوان یک مداخله در تعادل هورمونی و انرژی بدن دیده شود. این روش می‌تواند بر چرخه قاعدگی، تعادل هورمونی و حتی وضعیت روحی فرد تأثیر بگذارد و ممکن است به مشکلاتی مانند تغییرات در شدت یا نظم خونریزی، احساس افسردگی یا عدم تعادل انرژی منجر شود. همچنین، از دیدگاه طب سنتی، مراقبت‌های نادرست پس از جراحی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند عفونت یا اختلالات در بهبودی شود.

عوارض بستن لوله رحم در سن کم چیست؟

موضوع اصلی که در مورد بستن لوله در سن کم مطرح می‌شود، ایمنی جراحی نیست بلکه احتمال پشیمان شدن است. بستن لوله‌های رحمی در سنین کم یک عمل دائمی است، یعنی بعد از انجام این جراحی دیگر نمی‌توان به راحتی باردار شد. اگر فرد در آینده قصد بارداری داشته باشد، ممکن است به روش‌های پیچیده و پرهزینه مانند IVF یا جراحی مجدد داشته باشد.

در این سن، روش‌های پیشگیری از بارداری مانند دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) یا قرص‌های هورمونی وجود دارند که می‌توانند به راحتی استفاده شوند و در آینده هم امکان باردار شدن را حفظ می‌کنند. بنابراین، بهتر است قبل از تصمیم‌گیری برای لوله بستن، همه گزینه‌ها را خوب بررسی کنید.

عمل بستن لوله های رحمی برای چه زنانی مناسب نیست؟

بستن لوله های رحمی روشی برای عقیم سازی زنان است. اگر هر یک از شرایط زیر در مورد شما صدق می‌کند، نباید از این روش استفاده کنید.

• بخواهید در آینده بخواهید باردار شوید.
• تحت‌فشار همسر، دوستان یا خانواده می‌خواهید عمل لوله بندی را انجام دهید.
• به دلیل مشکلات مالی، مشکلات جسمی یا روانی کوتاه‌مدت می‌خواهید عمل توبکتومی انجام دهید.

بستن لوله های رحمی در زنان جز جراحی‌های کم‌خطر است. اما به دلیل دائمی بودن برای بسیاری از خانم‌ها توصیه نمی‌شود. اگر تصمیم به انجام این روش دارید، حتما با متخصص زنان مشاوره داشته باشید.

نکات مهم قبل از عمل توبکتومی

قبل از لوله بستن در زنان یک جلسه مشاوره با پزشک خواهید داشت. حتما در این جلسه سوابق پزشکی و داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید. داروهایی مانند آسپرین خون را رقیق کرده و ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند. مصرف این دسته از داروها باید حداقل ۲ هفته قبل از عمل قطع شود. مهم‌ترین نکات قبل از این عمل عبارتند از:

• اگر خودتان یا یکی از نزدیکانتان به مواد بی‌هوشی واکنش نشان داده‌اید، حتما به پزشک بگویید.
• قبل از جراحی نباید سیگار بکشید. حداقل برای ۲ هفته قبل از جراحی مصرف آن را قطع کنید.
• جراحی تحت بی‌هوشی انجام شده و حداقل ۸ ساعت قبل عمل نباید چیزی بخورید یا بنوشید.
• در روز جراحی لباس راحت و دکمه‌دار بپوشید تا بعد از عمل دچار مشکل نشوید.
• ممکن است پیش از عمل برای اطمینان از باردار نبودن نیاز به آزمایش داشته باشید.

توبکتومی روش خوبی برای پیشگیری از بارداریه؟ از دکتر نوبت بگیر.

 

دکتر بستن لوله های زنانه

مراقبت های بعد از عمل بستن لوله زنان

بعد از عمل توبکتومی مدتی در ریکاوری بوده و چند ساعت بعد از اینکه بتوانید مایعات بنوشید، احتمالا مرخص می‌شوید. در خانه باید مراقبت‌های زیر را دنبال کنید:

• به‌تدریج می‌توانید رژیم غذایی عادی خود را دنبال کنید.
• ممکن است کمی درد داشته باشید. به همین دلیل پزشک داروهای مسکن تجویز می‌کند. این داروها را منظم مصرف کنید.
• احتمال دارد تا چند روز درد شانه داشته باشید. علت آن پمپاژ گاز به شکم است. این درد با درازکشیدن کمتر می‌شود.
• از بلند کردن هر چیزی سنگین حداقل به مدت یک یا دو هفته خودداری کنید. اگر بلافاصله پس از زایمان این عمل را انجام داده‌اید، معمولاً توصیه می‌شود که حداقل چهار هفته صبر کنید تا چیزی سنگین‌تر از نوزادتان بلند نکنید.
• ناحیه برش خورده باید خشک نگه داشته شود. دستورالعمل‌های حمام کردن و لباس پوشیدن را از پزشک بپرسید. معمولا ۴۸ ساعت بعد از عمل می‌توان استحمام کرد.
• بعد از چند روز می‌توانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید.
• تا چند هفته نباید اجسام سنگین را بلند کنید.
• بعد از یک هفته احتمالا می‌توانید فعالیت جنسی داشته باشید.

در صورت بروز هر یک از علائم زیر حتما با پزشک خود تماس گرفته و او را مطلع کنید.

• افزایش درد که با مصرف دارو تسکین پیدا نمی‌کند.
• خونریزی، قرمزی و تورم که بعد از چند روز بهبود نمی‌یابد.
• تب
• استفراغ و حالت تهوع
• سرگیجه یا غش کردن

ایا با بستن لوله رحم میتوان باردار شد؟

احتمال بارداری بعد از برداشتن لوله های رحم بسیار کم است. این روش برای جلوگیری از بارداری بسیار مؤثر است و کمتر از ۱ درصد از زنانی که این عمل را انجام می‌دهند، در طی یک سال پس از جراحی باردار می‌شوند. با این حال، در برخی موارد ممکن است بارداری اتفاق بیفتد. اگر در جراحی نقصی وجود داشته باشد یا زن در سن کم این عمل را انجام داده باشد، خطر بارداری خارج از رحم نیز وجود دارد.

پزشکان پیشنهادی

۴.۱ (۲۱۴۳ نظر)

دکتر الهام آذین مهر

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۶۶۸ نظر)

دکتر شیوا طالبی خرزوقی

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۱ (۱۶۹۲ نظر)

دکتر نصرت نقاب

فلوشیپ نازایی و آی وی اف

نوبت بگیرید

۴.۶ (۹۵۳ نظر)

دکتر مژگان شرافت

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۸ (۹۰۵ نظر)

دکتر فرشته عباسلو

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۴ (۹۱۷ نظر)

دکتر ربابه حسینی سادات

فلوشیپ نازایی و آی وی اف

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر برای توبکتومی

بستن لوله های رحمی در زنان یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری است که به طور دائمی از بارداری جلوگیری می‌کند. اگر مطمئن هستید که دیگر نمی‌خواهید باردار شوید، این روش برای شما مناسب است؛ در غیر این صورت باید از روش‌های دیگر استفاده کند. جراحی معکوس برای باز کردن لوله‌های فالوپ انجام می‌شود. اما شانس موفقیت این جراحی پایین بوده و ممکن است شخص دیگر نتواند باردار شود. لوله بستن در زنان جز جراحی‌های کم‌خطر است. اما ممکن است عوارضی مانند درد شکم، درد لگن، عفونت و آسیب به روده و دیگر اندام‌ها در پی داشته باشد. بهتر است قبل از تصمیم گیری در مورد روش پیشگیری از بارداری با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. همچنین اگر تصمیم قطعی برای انجام عمل توبکتومی دارید باید به دکتر زنان مراجعه کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!