فهرست مطالب
ضربه به سر کودک یکی از نگرانی‌های همیشگی والدین است. کودکان به دلیل تحرک و کنجکاوی زیاد، بیشتر دچار زمین خوردن یا برخورد با اشیا می‌شوند. بسیاری از این ضربه‌ها خفیف هستند، اما برخی می‌توانند نشانه آسیب جدی باشند. شناخت علائم خطر و اقدامات اولیه به والدین کمک می‌کند از بروز عوارض جدی پیشگیری کنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی ضربه‌های وارده به سر کودک و خطرات ناشی از آن بپردازیم. اگر نگران چنین ضربه‌هایی هستید با ادامه این مقاله از دکترتو با ما همراه باشید.
ضربه به سر کودک چه موقع خطرناک است؟
بیشتر ضربه‌های خفیف به سر کودک معمولاً خطرناک نیستند، اما در برخی شرایط می‌توانند جدی شوند. اگر کودک پس از ضربه به سر دچار بیهوشی، گیجی، استفراغ یا خونریزی از گوش و بینی شود، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد. کودکان زیر دو سال به دلیل نرم بودن جمجمه بیشتر در معرض آسیب هستند و حتی برخی از ضربه‌های سبک هم می‌تواند برایشان جدی باشد. شدت و مکانیسم ضربه مهم‌تر از محل ظاهری است، آسیب ممکن است در همان سمت یا سمت مقابل رخ دهد. نشانه‌هایی مانند تغییر رفتار، گریه غیرمعمول، عدم تعادل یا خواب‌آلودگی شدید می‌تواند هشدار خونریزی داخلی یا ضربه مغزی باشد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
If your child develops any of the following symptoms after a head injury, get medical care right away: Loss of consciousness. Seizures. Severe and worsening headache.
ترجمه فارسی:
اگر کودک شما بعد از ضربه به سر دچار هر یک از این علائم شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید: بیهوشی، تشنج یا سردرد شدید و رو به وخامت.
۱. ضربه به سر کودک و استفراغ
استفراغ بعد از ضربه به سر کودک یکی از مهم‌ترین علائم هشداردهنده است. هر بار استفراغ نیازمند ارزیابی فوری است. به‌ویژه اگر استفراغ با خواب‌آلودگی یا بی‌حالی همراه شود، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
گاهی استفراغ می‌تواند ناشی از شوک یا ترس کودک پس از زمین خوردن باشد. در این حالت معمولاً پس از مدت کوتاهی علائم برطرف می‌شود. با این حال، والدین باید تفاوت میان استفراغ ناشی از اضطراب و استفراغ هشداردهنده را بدانند. اگر کودک چند بار متوالی استفراغ کرد، به‌ویژه در ساعات اولیه بعد از ضربه، باید حتماً به اورژانس مراجعه کرد. پزشک با معاینه و در صورت لزوم تصویربرداری، علت دقیق را بررسی خواهد کرد.
۲. ضربه به سر کودک و تب
تب از علائم استاندارد خطر ضربهٔ سر نیست و به‌تنهایی نشانهٔ خونریزی داخل جمجمه شمرده نمی‌شود. اما تب بعد از ضربه به سر کودک می‌تواند نشانه التهاب یا آسیب داخلی باشد. اگر تب خفیف و گذرا باشد، ممکن است به دلیل استرس یا گریه طولانی ایجاد شده باشد. اما تب بالا یا مداوم می‌تواند نشان‌دهنده عفونت یا آسیب جدی‌تر باشد. والدین باید دمای بدن کودک را بعد از ضربه کنترل کنند. اگر تب همراه با علائمی مثل استفراغ، بی‌حالی یا تشنج باشد، احتمال خونریزی یا عفونت مغزی وجود دارد. در این شرایط مراجعه فوری به پزشک ضروری است. گاهی تب ممکن است در ساعات یا حتی روزهای بعد از ضربه ظاهر شود. به همین دلیل لازم است کودک تا چند روز پس از حادثه تحت نظر قرار گیرد.
سر فرزندت ضربه خورده و درد داره؟
برای بررسی فوری نوبت بگیر.
۳. خواب آلودگی کودک بعد از ضربه به سر
خواب‌آلودگی کودک بعد از ضربه به سر می‌تواند طبیعی یا خطرناک باشد. کودکان معمولاً بعد از گریه و ترس تمایل به خواب دارند، اما اگر خواب‌آلودگی بیش از حد طول بکشد یا همراه با علائم دیگری باشد، نشانه خطر است. اگر کودک به سختی بیدار شود، یا پس از بیداری دوباره سریع به خواب عمیق برود، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. این حالت می‌تواند نشانه ضربه مغزی یا خونریزی داخلی باشد. توصیه می‌شود والدین در چند ساعت اول پس از ضربه اجازه ندهند کودک مدت طولانی بخوابد.
۴. ورم سر کودک در اثر ضربه
ورم در محل ضربه معمولاً به دلیل تجمع خون یا مایع زیر پوست ایجاد می‌شود و در بیشتر موارد خطرناک نیست. این نوع ورم که به آن توده نرم یا برجستگی گفته می‌شود، به مرور زمان کاهش می‌یابد. با این حال، اگر ورم بزرگ‌تر از حد معمول باشد، به سرعت افزایش یابد یا با کبودی گسترده همراه شود، ممکن است نشان‌دهنده شکستگی جمجمه یا خونریزی داخلی باشد. در این صورت باید کودک فوراً به پزشک نشان داده شود. استفاده از کمپرس سرد در ساعات اولیه می‌تواند به کاهش ورم کمک کند. البته این کار باید با احتیاط انجام شود و هرگز نباید فشار مستقیم زیادی به سر کودک وارد شود.
۵. ضربه به سر کودک و خون دماغ شدن
خون دماغ شدن پس از ضربه به سر می‌تواند ساده یا نشانه خطر باشد. گاهی خونریزی بینی ناشی از آسیب سطحی به رگ‌های کوچک است و به‌راحتی متوقف می‌شود.اما اگر خونریزی شدید یا مداوم باشد، یا همراه با علائمی مانند خروج مایع شفاف از بینی باشد، احتمال آسیب جدی به قاعده جمجمه وجود دارد. این وضعیت نیازمند مراجعه فوری به اورژانس است. در صورت خونریزی خفیف، می‌توان کودک را در حالت نشسته نگه داشت و با فشار ملایم بر روی قسمت نرم بینی خونریزی را کنترل کرد. با این حال، بررسی دقیق پزشک برای اطمینان از عدم وجود آسیب داخلی ضروری است.
| علائم | علت بروز |
|---|---|
| بیهوشی پس از ضربه | آسیب جدی به مغز یا خونریزی داخلی |
| گیجی و تغییر رفتار | اختلال در عملکرد مغز یا تکان مغزی |
| استفراغ مکرر | افزایش فشار داخل جمجمه یا آسیب مغزی |
| خواب‌آلودگی شدید | اختلال هوشیاری ناشی از ضربه مغزی یا خونریزی |
| خونریزی از گوش یا بینی | احتمال شکستگی جمجمه یا آسیب به عروق بزرگ |
| گریه غیرعادی یا کنترل‌نشده در نوزاد | واکنش به درد داخلی یا آسیب در مغز |
| تب بالا پس از ضربه | التهاب، عفونت یا آسیب داخلی پس از ضربه |
| تشنج | تحریک شدید مغز یا آسیب به شبکه‌های عصبی |
| سردرد شدید و رو به وخامت | افزایش فشار مغز یا آسیب بافتی جدی |
| ورم شدید یا رو به افزایش در سر | تجمع غیرطبیعی خون یا مایع، احتمال شکستگی |
| خواب طولانی یا سخت بیدار شدن کودک | کاهش سطح هوشیاری، احتمال خونریزی داخلی |
| خونریزی مداوم بینی یا خروج مایع شفاف | آسیب به قاعده جمجمه یا مغز |
| عدم تعادل یا ناتوانی در ایستادن | آسیب به مراکز کنترل تعادل در مغز |
| بی‌حالی یا بی‌اشتهایی کودک | واکنش سیستم عصبی به آسیب یا نشانه درگیری مغزی |
| کبودی گسترده همراه با ورم | خونریزی زیرپوستی یا شکستگی احتمالی جمجمه |
عوامل خطر برای ضربه به سر کودک
برخی شرایط می‌توانند احتمال بروز عوارض خطرناک پس از ضربه به سر کودک را افزایش دهند. از جمله این عوامل می‌توان به سن پایین، سابقه مشکلات انعقاد خون، مصرف داروهای خاص یا وجود بیماری‌های عصبی اشاره کرد. کودکان نوپا بیشتر مستعد آسیب هستند، زیرا تعادل کافی در راه رفتن ندارند. همچنین کودکانی که در فعالیت‌های پرتحرک مثل دوچرخه‌سواری یا ورزش‌های بدون کلاه ایمنی شرکت می‌کنند، بیشتر در معرض ضربه شدید قرار دارند. عامل دیگر شدت ضربه است. سقوط از ارتفاع، برخورد با اجسام سخت یا تصادف می‌تواند خطر بیشتری نسبت به زمین خوردن ساده داشته باشد. شناخت این عوامل به والدین کمک می‌کند مراقبت بیشتری داشته باشند.
۴.۷ (۵۳۷۲ نظر)۴.۹ (۵۱۳۴ نظر)۴.۸ (۴۷۸۶ نظر)۴.۹ (۳۳۱۲ نظر)۴.۹ (۲۵۷۶ نظر)۴.۹ (۲۵۵۳ نظر)اقدامات بعد از ضربه به سر کودک
پس از ضربه به سر، اولین اقدام آرام کردن کودک و بررسی علائم اولیه است. باید محل ضربه از نظر خونریزی، کبودی یا ورم بررسی شود. در صورت وجود زخم باز، شست‌وشو و پانسمان ضروری است. والدین باید کودک را حداقل ۲۴ ساعت تحت نظر داشته باشند. مشاهده تغییر در رفتار، استفراغ، خواب‌آلودگی یا بیهوشی از نشانه‌های جدی است که نیاز به مراجعه فوری دارد. استفاده از کمپرس سرد می‌تواند ورم را کاهش دهد. همچنین باید از دادن داروهای ضد درد قوی بدون تجویز پزشک خودداری کرد، زیرا برخی داروها می‌توانند علائم آسیب مغزی را پنهان کنند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت myhealth.alberta
Rest for the first 24 hours. It’s one of the best things to help your brain recover. It’s okay to sleep if you want. You usually don’t need to have someone wake you every few hours.
ترجمه فارسی:
در ۲۴ ساعت اول بعد از ضربه، بهترین کار استراحت است تا مغز فرصت بهبودی پیدا کند. اگر احساس خواب‌آلودگی داشتید، راحت بخوابید و معمولاً نیازی نیست کسی مدام شما را بیدار کند.
عوارض ضربه به سر کودک چیست؟
عوارض ضربه به سر کودک به شدت و محل آسیب بستگی دارد. برخی از این عوارض خفیف و موقت هستند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند طولانی‌مدت یا حتی دائمی باشند. عوارض خفیف شامل سردرد، کبودی، ورم و تغییرات کوتاه‌مدت در خلق و خو است. این علائم معمولاً طی چند روز برطرف می‌شوند. عوارض جدی‌تر شامل خونریزی مغزی، شکستگی جمجمه، تشنج، مشکلات بینایی یا اختلالات شناختی است. در موارد شدید، ضربه می‌تواند منجر به ناتوانی دائمی یا حتی مرگ شود.
به سر فرزندت ضربه خورده و نگران عوارضشی؟ همین حالا مشاوره بگیر.
نتیجه گیری
ضربه به سر کودک موضوعی است که نباید ساده گرفته شود. اگرچه بیشتر ضربه‌ها خفیف هستند، اما برخی می‌توانند عواقب جدی داشته باشند. شناخت علائم خطر و اقدامات اولیه می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت کودک داشته باشد. والدین باید بدانند که استفراغ، خواب‌آلودگی شدید، تب و خونریزی پس از ضربه از علائم هشدار هستند. در این شرایط مراجعه به پزشک بهترین تصمیم است. در نهایت، پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. استفاده از کلاه ایمنی در هنگام دوچرخه‌سواری، ایمن‌سازی محیط خانه و مراقبت بیشتر از کودکان خردسال می‌تواند احتمال آسیب‌های جدی را کاهش دهد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!