فهرست مطالب
ضربه مغزی در کودکان یکی از آسیبهای شایع است که معمولاً بر اثر زمین خوردن، بازیهای پرتحرک یا ورزش رخ میدهد. در این حالت، مغز برای مدتی کوتاه دچار اختلال موقت در عملکرد میشود و علائمی مثل سردرد، گیجی یا حالت تهوع ایجاد میکند. بیشتر موارد ضربه مغزی خفیف هستند و پس از مدتی بهبود پیدا میکنند، اما چون مغز کودک هنوز در حال رشد است، شناخت علائم و اقدام سریع والدین اهمیت زیادی دارد. در این مقاله از دکترتو با شما هستیم تا به طور مفصل به بررسی ضربه مغزی در کودکان بپردازیم.
ضربه مغزی در کودکان چگونه است؟
ضربه مغزی در کودکان یک آسیب خفیف مغزی است که بر اثر ضربه یا تکان شدید سر رخ میدهد و بیشتر بهصورت موقت عملکرد مغز را مختل میکند. علائمی مانند سردرد، گیجی، تهوع و اختلال تمرکز از نشانههای رایج آن هستند. اگرچه معمولاً منجر به خونریزی یا شکستگی نمیشود، اما بیتوجهی به آن میتواند خطرناک باشد و نیاز به مراقبت و نظارت دقیق پس از هر ضربه دارد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت rch
A concussion is when your child: may have displayed altered level of consciousness (e.g. passed out, confused or forgetful) at the time of the injury. may experience a range of physical symptoms (headaches, nausea, dizziness, fatigue, visual problems, poor balance, sensitivity to noise).
ترجمه فارسی:
ضربه مغزی وقتی رخ میدهد که کودک شما در لحظه آسیب یا بعد از مدتی دچار تغییر در هوشیاری شده باشد، مثل بیهوشی، گیجی یا فراموشی. او ممکن است علائم جسمی مختلفی هم داشته باشد، مانند سردرد، تهوع، سرگیجه، خستگی، مشکلات بینایی، تعادل ضعیف یا حساسیت به صدا.

علائم ضربه مغزی در کودکان چیست؟
علایم ضربه مغزی در کودکان میتواند از سردرد، تهوع، استفراغ و سرگیجه تا تاری دید و خوابآلودگی متغیر باشد. تغییرات رفتاری مانند عصبانیت، بیحوصلگی یا گریههای بیدلیل نیز از نشانههای رایج هستند و در برخی موارد مشکلات حافظه کوتاهمدت بروز میکند. این علائم همیشه بلافاصله ظاهر نمیشوند و ممکن است چند ساعت یا حتی یک روز بعد آشکار شوند. بنابراین والدین باید کودک را پس از هر ضربه به دقت تحت نظر داشته باشند و در صورت مشاهده نشانههای مشکوک سریعاً به پزشک مراجعه کنند.
| علائم ضربه مغزی در کودکان | علت بروز ضربه مغزی در کودکان | 
|---|---|
| سردرد، تهوع و استفراغ | افتادن از ارتفاع کوتاه | 
| سرگیجه و تاری دید | بازیهای پرجنبوجوش یا ورزشهای تماسی مانند فوتبال و بسکتبال | 
| خوابآلودگی و خستگی | تصادفات رانندگی | 
| اختلال تمرکز و حافظه کوتاهمدت | حوادث خانگی مانند لیز خوردن در حمام | 
| گیجی، بیهوشی یا فراموشی موقت | تکان یا ضربه شدید به سر | 
| حساسیت به صدا و مشکلات بینایی | رشد ناکامل جمجمه و سیستم عصبی در کودکان | 
| تغییرات رفتاری مانند عصبانیت یا گریه بیدلیل | ناآگاهی کودک از خطرات و پرتحرکی زیاد | 
| کاهش تعادل یا هماهنگی حرکتی | نبود نظارت کافی والدین هنگام بازی یا فعالیت | 
علت ضربه مغزی در کودکان چیست؟
کودکان به دلیل پرتحرکی و ناآگاهی از خطرات بیشتر در معرض ضربه مغزی هستند. افتادن از ارتفاع کوتاه، بازیهای پرجنبوجوش یا ورزشهای تماسی مانند فوتبال و بسکتبال از دلایل شایع این آسیباند. تصادفات رانندگی و حوادث خانگی مثل لیز خوردن در حمام نیز میتوانند عامل آن باشند. استفاده از تجهیزات ایمنی و توجه والدین به محیط اطراف نقش مهمی در کاهش این خطر دارد.
روش تشخیص ضربه مغزی کودک
تشخیص ضربه مغزی در کودکان معمولاً با بررسی علائم بالینی و سابقه حادثه آغاز میشود. پزشک از والدین میپرسد که چگونه ضربه اتفاق افتاده، چه مدت طول کشیده و چه نشانههایی پس از آن بروز کرده است. سپس کودک از نظر هوشیاری، واکنشهای عصبی و توانایی گفتار یا حرکت ارزیابی میشود.
در بسیاری از موارد، پزشکان برای اطمینان از نبود آسیب جدیتر، آزمایشهای تصویربرداری درخواست میکنند. این آزمایشها به تشخیص خونریزی داخلی یا شکستگی جمجمه کمک میکنند. البته در ضربههای خفیف معمولاً نیازی به تصویربرداری نیست و بررسی بالینی کافی است. گاهی تشخیص ضربه مغزی دشوار است زیرا علائم ممکن است شبیه مشکلات دیگری مانند خستگی یا عفونت ویروسی باشند. به همین دلیل، والدین باید به تغییرات غیرعادی در رفتار یا وضعیت جسمی کودک حساس باشند و حتی علائم کوچک را جدی بگیرند تا پزشک بتواند بهترین تصمیم درمانی را بگیرد.
راه های درمان ضربه مغزی در کودکان چیست؟
درمان ضربه مغزی در کودکان بیشتر بر استراحت و مراقبت دقیق استوار است. کودک باید ۲۴ تا ۴۸ ساعت در محیطی آرام استراحت کند و از فعالیتهای سنگین و استفاده زیاد از وسایل دیجیتال دور بماند. در موارد شدید ممکن است بستری شدن و مصرف داروهای تجویزشده مانند مسکن یا ضدتهوع ضروری باشد. روند بهبود معمولاً چند روز تا چند هفته طول میکشد و بازگشت به مدرسه یا ورزش باید تدریجی و طبق نظر پزشک انجام شود تا مغز دوباره تحت فشار قرار نگیرد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cdc
Ask your child’s doctor or nurse about safe over-the-counter or prescription medications to help with symptoms. Let your child sleep as usual. Keep a set bedtime routine. Help your child stay in touch with family and friends during recovery and check in about how they are feeling.
ترجمه فارسی:
از پزشک یا پرستار کودک خود درباره داروهای بدون نسخه یا تجویزی ایمن برای کاهش علائم سؤال کنید. اجازه دهید کودک به خواب معمول خود ادامه دهد و یک برنامه منظم برای خواب داشته باشید. در طول دوران بهبودی، به کودک کمک کنید با خانواده و دوستان در تماس باشد و مرتب از حال او باخبر شوید.
خطرات ضربه مغزی در کودکان
اگرچه بیشتر ضربههای مغزی در کودکان خفیف هستند، اما در صورت بیتوجهی میتوانند عوارض جدی به همراه داشته باشند. یکی از مهمترین خطرات، بروز خونریزی داخلی است که در ابتدا ممکن است بدون علامت باشد اما پس از چند ساعت یا روز علائم شدیدی ایجاد کند.
از دیگر خطرات ضربه مغزی در کودکان میتوان به مشکلات حافظه، اختلالات خواب و کاهش تمرکز اشاره کرد. برخی کودکان پس از این آسیب دچار تغییرات خلقی مانند اضطراب یا افسردگی میشوند. اگر ضربههای مغزی بهطور مکرر اتفاق بیفتد، احتمال بروز مشکلات عصبی طولانیمدت افزایش مییابد. در موارد نادر، ضربه مغزی میتواند باعث تشنج یا آسیب دائمی به مغز شود. به همین دلیل، والدین نباید هیچ نشانهای را دستکم بگیرند و پس از هر حادثه در صورت بروز عوارض کودک را نزد پزشک ببرند. پیشگیری و مراقبت مناسب میتواند از بروز بسیاری از این خطرات جلوگیری کند.
پیشگیری از ضربه مغزی در کودکان ممکن است؟
پیشگیری کامل از ضربه مغزی در کودکان ممکن نیست، اما با رعایت اصول ایمنی میتوان خطر آن را بهطور چشمگیری کاهش داد. استفاده از کلاه ایمنی در دوچرخهسواری و ورزشهای پرخطر، ایمنسازی خانه با محافظها و کفپوش مناسب و نظارت والدین بر بازیها از اقدامات مهم هستند. آموزش کودکان درباره رفتار ایمن در بازی و ورزش نیز نقش کلیدی دارد. همچنین مربیان باید قوانین ایمنی را جدی بگیرند و از بازگشت زودهنگام کودک پس از ضربه جلوگیری کنند.

نتیجه گیری
ضربه مغزی در کودکان یکی از آسیبهای شایع اما قابل کنترل است. اگرچه بیشتر موارد خفیف بوده و بدون عوارض جدی بهبود پیدا میکنند، اما اهمیت شناخت علائم، پیگیری پزشکی و مراقبت والدین بسیار زیاد است. کوچکترین بیتوجهی میتواند منجر به عوارض طولانیمدت شود.
شناخت علایم ضربه مغزی در کودکان و توجه به تغییرات رفتاری یا جسمی آنها، اولین گام در مدیریت صحیح این مشکل است. تشخیص به موقع و درمان مناسب، احتمال بروز خطرات جدی را کاهش میدهد. به همین دلیل توصیه میشود والدین هرگز ضربه به سر را ساده تلقی نکنند. در نهایت، پیشگیری از طریق آموزش، استفاده از تجهیزات ایمنی و ایمنسازی محیط زندگی کودک، بهترین راهکار برای کاهش خطر ضربه مغزی است. ترکیب مراقبت آگاهانه والدین با اقدامات پزشکی مناسب، میتواند تضمینکننده سلامت مغز کودکان در بلندمدت باشد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!