در رفتگی مچ پا چگونه اتفاق می افتد؟

دررفتگی (Dislocation) حالتی است که در آن استخوان‌ها به‌طور کامل از محل طبیعی مفصل خارج می‌شوند. این وضعیت می‌تواند نواحی مختلفی از بدن، از جمله مچ پا را تحت تاثیر قرار دهد و به طور موقت سبب تغییر شکل مفصل مچ پا و بی‌حرکتی آن شود. آشنایی با این عارضه، نقش مهمی در تشخیص و درمان به موقع دارد. پس اگر در رفتگی مچ پا برای شما اتفاق افتاده بهتر است با یک متخصص ارتوپدی در این باره مشورت کنید.

در رفتگی مچ پا چیست؟

مفصل مچ پا از سه استخوان اصلی تشکیل شده است: دو استخوان ساق پا (به نام‌های درشت‌نی و نازک‌نی) و یک استخوان مچ پا (به نام تالوس). در رفتگی مفاصل زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌ها از موقعیت طبیعی خود خارج شده و دیگر به درستی در کنار یکدیگر قرار نگیرند. در مچ پا، این وضعیت هنگامی ایجاد می‌شود که استخوان تالوس از هم‌راستایی طبیعی خود با درشت‌نی و نازک‌نی خارج شود.

عکس در رفتگی مچ پا

در عکس در رفتگی مچ پا جابه‌جایی واضح استخوان‌های مچ نسبت به موقعیت طبیعی آن‌ها دیده می‌شود. تورم، کبودی و تغییر شکل ظاهری از علائم مشخص در تصویر هستند. این تصاویر معمولا برای تشخیص شدت آسیب و تعیین نیاز به جااندازی یا اقدامات پزشکی استفاده می‌شوند. البته در برخی از موارد، دررفتگی مچ پا ممکن است به قدری جزئی باشد که در تصاویر اولیه با اشعه ایکس جابه‌جایی واضحی دیده نشود.

انواع در رفتگی مچ پا

دررفتگی مچ پا معمولاً با علائمی چون درد شدید، تورم و تغییر شکل همراه است، اما شدت علائم ممکن است بسته به نوع آسیب متفاوت باشد و در برخی موارد نیاز به تصویربرداری دقیق‌تر برای تشخیص صحیح باشد. معمولا پزشکان در رفتگی مچ پا را در این دسته‌بندی‌ها قرار می‌دهند:

علائم در رفتگی مچ پا

در رفتگی مچ پا معمولا با مجموعه‌ای از علائم قابل توجه همراه است که آگاهی از آن‌ها می‌تواند به تشخیص سریع‌تر کمک کند. در ادامه به مهم‌ترین علائم در رفتگی مچ پا اشاره می‌کنیم:

• درد شدید و ورم در ناحیه مچ
• ضعف مچ پا
• کبودی، سردی یا رنگ پریدگی پوست روی مچ
• ناتوانی در حرکت دادن یا ایستادن روی مچ پا
• تغییر شکل ظاهری مفصل مچ
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن پا (در صورتی که عصب‌هایی که از مفصل مچ پا عبور می‌کنند آسیب دیده باشند)

علل در رفتگی مچ پا

بهتر است به این موضوع توجه داشته باشید که علل و خطرات دررفتگی در افراد مختلف بر اساس سن و فعالیت متفاوت است. برخی از اصلی‌ترین علل بروز در رفتگی مچ پا شامل این مواردند:

• وارد شدن ضربه مستقیم به مچ پا یا افتادن از ارتفاع و زمین خوردن، که در سالمندان (بالای ۶۵ سال) به دلیل کاهش تعادل و در کودکان به‌ علت تحرک زیاد رایج‌تر است.
• آسیب‌های ورزشی که در ورزش‌هایی مانند بسکتبال، فوتبال، هاکی، کشتی، ژیمناستیک و سایر فعالیت‌های پربرخورد یا پرتحرک بیشتر دیده می‌شود.
• سابقه قبلی آسیب به مچ پا، از جمله پیچ‌خوردگی، شکستگی یا دررفتگی، که می‌توانند مفصل را آسیب پذیرتر کنند.
• ابتلا به برخی بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم اهلرز دانلوس که باعث شل شدن رباط‌ها و کاهش پایداری مفاصل می‌شوند.
• داشتن اضافه وزن که با افزایش فشار روی مفصل مچ پا، خطر آسیب‌های مفصلی را بالا می‌برد.

درد مچ پا کلافه‌ات کرده و نمی‌دونی علتش چیه؟

نوبت بگیر تا بررسی بشه.

دکتر متخصص ارتوپد

راه‌ های تشخیص در رفتگی مچ پا

برای تشخیص در رفتگی مچ پا، پزشک ابتدا از شما درباره سابقه دررفتگی، نحوه آسیب و بیماری‌هایی که دارید سوال می‌پرسد. آگاهی از چگونگی آسیب دیدگی به درک بهتر وضعیت شما و انتخاب درمان مناسب کمک می‌کند. پزشک، سپس با معاینه فیزیکی، ظاهر مچ پا و پوست را بررسی می‌کند تا وجود آسیب‌های احتمالی دیگر را ارزیابی کند. پس از آن برای تشخیص دقیق‌تر، این آزمایش‌ها تجویز می‌شوند:

• عکسبرداری با اشعه ایکس معمولا اولین روش تشخیصی است که برای تعیین میزان آسیب، وجود شکستگی و وضعیت قرارگیری استخوان‌ها نسبت به هم استفاده می‌شود.
• ممکن است از سی‌تی اسکن یا MRI نیز برای بررسی آسیب به سطح مفصل، یافتن شکستگی‌های پنهان و ارزیابی رباط‌ها و تاندون‌هایی که مچ پا را پایدار نگه می‌دارند، استفاده شود.

راه‌ های درمان در رفتگی مچ پا

درمان در رفتگی مچ پا، بسته به وضعیت جسمی بیمار، شدت این عارضه و میزان آسیب وارده به پا، متفاوت خواهد بود. با این حال پزشکان برای اکثر بیمارانی که دچار در رفتگی مچ پا شده‌اند، ترکیبی از درمان‌های زیر را به کار خواهند برد:

۱. مصرف دارو

برای کاهش درد و التهاب، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز می‌شوند. برای دردهای خفیف‌تر نیز استامینوفن می‌تواند موثر باشد. همچنین، در صورت نیاز به کاهش گرفتگی عضلات، ممکن است از شل کننده‌های عضلانی نیز استفاده شود.

۲. استفاده از آتل یا گچ

معمولا پزشکان ابتدا مفصل را جا می‌اندازند و سپس از آتل یا گچ برای جلوگیری از حرکت مفصل و کمک به ترمیم آن استفاده می‌کنند. مدت زمان بی‌حرکت سازی و ثابت نگه داشتن مفصل به شدت در رفتگی و پاسخ بدن به درمان بستگی دارد.

۳. جراحی

در صورتی که رباط‌ها، عصب‌ها یا رگ‌های خونی اطراف مفصل آسیب دیده باشند، ممکن است انجام جراحی ضروری باشد. همچنین در مواردی که در رفتگی‌های مکرر رخ دهد، جراحی برای بازسازی و تقویت مفصل و به منظور جلوگیری از دررفتگی‌های بعدی انجام می‌شود.

برای درمان در رفتگی مچ پا بهت جراحی توصیه شده و نگرانت کرده؟ مشاوره بگیر.

دکتر جراحی پا و مچ پا

۴. جا انداختن در رفتگی مچ پا

جا انداختن مفصل معمولا مهم‌ترین اقدامی است که برای درمان در رفتگی مچ پا انجام می‌شود. از آنجایی که این فرایند می‌تواند با درد زیادی همراه باشد، اغلب تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود. در این پروسه، پزشک با دقت استخوان‌ها را به موقعیت صحیح و طبیعی خود بازمی‌گرداند تا مفصل عملکرد طبیعی خود را به دست آورد.

۵. در رفتگی مچ پا طب سنتی

درمان‌های طب سنتی زیر، در کنار درمان‌های پزشکی و تخصصی، می‌توانند به تسکین درد ناشی از در رفتگی مچ پا کمک کنند، البته این راهکارها مکمل هستند و حتما باید برای درمان به پزشک متخصص مراجعه کرد. برخی راه‌های معالجه دررفتگی کچ پا در طب سنتی عبارتند از:

• مچ پا را به آرامی با روغن خردل ماساژ دهید. این روغن خواص ضدالتهاب دارد و به تدریج درد را کاهش می‌دهد.
• آلوئه‌ورا خاصیت تسکین‌دهنده دارد. برای بهره‌مندی از خواص آن کافیست ژل آلوئه‌ورا را استخراج کنید و به طور مستقیم روی پا استعمال کنید.
• زنجبیل نیز به خواص ضددرد و ضدالتهاب خود شهرت دارد. مصرف دمنوش زنجبیل می‌تواند به مقابله با درد ناشی از در رفتگی مچ پا کمک کند.

۶. درمان خانگی دررفتگی مچ پا

رعایت برخی اقدامات و درمان در رفتگی مچ پا در خانه در کنار سایر درمان‌های پزشکی، به تسریع بهبودی کمک می‌کند:

• بعد از آسیب‌دیدگی، باید چند هفته به مچ پا استراحت دهید و از وارد کردن فشار طولانی‌مدت به آن خودداری کنید.
• برای کاهش درد و ورم و جلوگیری از آسیب به بافت‌ها، هر ساعت یک بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی مچ پا یخ بگذارید. می‌توانید یخ خرد شده را در کیسه‌ای پلاستیکی ریخته و با حوله بپوشانید، سپس روی مچ پا قرار دهید تا تماس مستقیم با پوست نداشته باشد.
• تا جای ممکن، مچ پا را بالاتر از سطح قلب‌تان قرار دهید. این کار ورم و درد را کاهش می‌دهد. می‌توانید از بالش یا پتو برای بالا نگه داشتن پا استفاده کنید.

عوارض در رفتگی مچ پا

درمان‌های در رفتگی مچ پا می‌توانند شامل داروهای ضد درد و التهاب، استفاده از آتل یا گچ، و در صورت لزوم جراحی برای آسیب‌های شدید یا مکرر باشد. اما در نتیجه در رفتگی مچ پا و تاخیر در درمان آن ممکن است با عوارضی مواجه شوید، از جمله:

• خشکی مفصل (که فیزیوتراپی می‌تواند در کاهش آن موثر باشد)
• آرتروز مچ پا که ممکن است باعث درد مزمن و طولانی مدت شود.
• عفونت که ممکن است برای کنترل آن نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک یا جراحی مجدد داشته باشید.
• آسیب به رگ‌های خونی، عصب‌های اطراف، تاندون‌ها و رباط‌ها
• لخته شدن خون

راه ‌های پیشگیری از در رفتگی مچ پا

درست است که نمی‌توان به طور کامل از دررفتگی مچ پا پیشگیری کرد اما رعایت برخی نکات ایمنی، احتمال بروز حادثه و ضربه خوردن را به حداقل می‌رساند. در اینجا به برخی از این نکات اشاره کرده‌ایم:

• هنگام بالا یا پایین رفتن از پله‌ها، از نرده استفاده کنید.
• در نواحی مرطوب از پادری‌های ضدلغزش استفاده کنید.
• سیم‌ها یا اشیایی که روی زمین هستند را به مکان امن‌تری منتقل کنید تا احتمال زمین خوردن شما یا فرزندان‌تان کاهش پیدا کند.
• هنگامی که فرزندان‌تان در حال بازی هستند، آن‌ها را تحت نظارت داشته باشید.
• از ایستادن روی اجسام ناپایدار مانند صندلی‌ها خودداری کنید.
• قبل از ورزش، حتما گرم کردن و حرکات کششی مناسب را انجام دهید.
• از تجهیزات و محافظ‌های مخصوص مانند بریس مچ پا استفاده کنید.
• هنگام دویدن، توقف ناگهانی یا پریدن، از تکنیک‌های صحیح استفاده کنید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

در رفتگی مچ پا یکی از آسیب‌های شایعی است که هر فردی ممکن است در طول زندگی خود آن را تجربه کند. این آسیب اگر چه به ظاهر ساده به نظر می‌رسد اما در صورت عدم پیگیری، عوارض جدی نظیر خشکی مفصل، درد مزمن و ادامه‌دار، آرتروز، عفونت و لخته شدن خون را به دنبال خواهد داشت. به همین خاطر در صورتی که پس از ضربه متوجه درد یا بدشکلی ظاهر مچ پا شدید، فورا به یک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. متخصصان ارتوپدی با معاینه فیزیکی و انجام آزمایش‌های ضروری، درمان‌های مناسبی نظیر جا انداختن مفصل، آتل، گچ و در موارد شدید جراحی را توصیه می‌کنند تا عملکرد طبیعی و دامنه حرکتی مچ پا به طور کامل بازیابی شود.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!