فهرست مطالب
رسیدن بارداری به هفته ۴۲ بارداری برای بسیاری از والدین با انتظار طولانی، پرسشهای متعدد و گاهی اضطراب همراه است. اگرچه بیشتر بارداریها پیش از این سن به پایان میرسند، پس از موعد بودن لزوماً به معنای مشکل قطعی نیست، اما نیازمند برنامه روشن برای پایش و تصمیمگیری بهموقع است. در این هفته باید وضعیت جنین به طور دقیق بررسی شده و روشهای القای زایمان انجام شود. اگر در هفته چهل و دوم بارداری هستید یا چند روز دیگر وارد این مرحله از بارداری میشوید، در این مطلب همراه ما باشید.
هفته ۴۲ بارداری چگونه است؟
بارداریهای زیادی تا هفته ۴۲ طول میکشند. اگر بارداری شما به این مرحله رسیده است، احتمالا القای زایمان برای شما انجام میشود. روشهای مختلف خانگی و پزشکی برای القای زایمان وجود دارد. درصورتیکه بارداری شما بیشتر از ۴۲ هفته طول بکشد، باید وضعیت جنین به طور دقیق بررسی شود. بعد از هفته ۴۲ بارداری خطر مردهزایی افزایش پیدا میکند.
بر اساس هفته های بارداری ممکن است بعد از اتمام هفته چهل و دوم بارداری اکسیژن و مواد مغذی به اندازه کافی از جفت به جنین منتقل نشود. به همین دلیل بیشتر پزشکان القای زایمان را انجام میدهند. در این هفته برای بررسی وضعیت جنین و میزان مایع آمنیوتیک باید آزمایشهایی انجام شود. احتمالا اضطراب شما در این هفته زیاد شده است. اما باید بدانید که ۹۸٪ نوزادان تا هفته ۴۲ حاملگی به دنیا میآیند. اگر تاریخ بارداری شما درست محاسبه شده باشد، این آخرین هفته بارداری خواهد بود.
زایمان هفته ۴۲ بارداری زایمان دیررس است؟
هفتهٔ چهل و دوم بارداری و پس از آن زایمان پساز موعد یا زایمان دیررس محسوب میشود و معمولاً نیاز به پایش فشرده و تصمیمگیری فعال برای ختم ایمن بارداری دارد. در این زمان، ماما یا پزشک شما معمولاً ارزیابیهای نزدیکتری مانند تست بدون استرس جنین، پروفایل بیوفیزیکی و سونوگرافی برای سنجش حجم مایع آمنیوتیک و تندرستی جنین انجام میدهد. اگر زایمان تا این هفته خودبهخود شروع نشود، بهدلیل افزایش تدریجی خطرات برای مادر و نوزاد، گفتگو درباره القای زایمان در اولویت قرار میگیرد.
علائم مادر در هفته ۴۲ بارداری و بعد از آن
در ۴۲ هفتگی و پس از آن، بسیاری از علائم اواخر سهماهه سوم پررنگتر میشوند و همزمان ممکن است نشانههای واقعی زایمان ظاهر شوند. معمولاً ویزیتها و پایشها فشردهتر میشود تا سلامت شما و جنین ارزیابی شود و در صورت لزوم درباره القای زایمان تصمیمگیری شود. طبیعی است احساس خستگی، بیخوابی و فشار لگنی بیشتری داشته باشید، اما هر علامت نگرانکننده را زود گزارش کنید. برخی از علائم زایمان در این هفته عبارت است از:
- پاره شدن کیسه آب و خروج مایع شفاف و بدون بو از واژن.
- تورم مچ و پاها که نسبت به هفتههای قبل بیشتر است
- فشار لگنی و احساس سنگینی به علت پایین بودن سر جنین
- کمردرد مبهم یا تیرکشنده که با فعالیت تشدید میشود
- بیخوابی و بیدار شدنهای مکرر در شب
- تکرر ادرار به دلیل فشار سر جنین بر مثانه
- دلپیچه و شل شدن مدفوع یا اسهال نزدیک شروع زایمان
- تهوع خفیف یا بیاشتهایی بهدلیل تغییرات هورمونی
- افزایش انقباضات براکستون هیکس اما نامنظم و گذرا
- انقباضات واقعی منظم و رو به افزایش که با استراحت قطع نمیشوند
- خروج ترشحات مخاطیِ غلیظ با رگههای خونی بهعنوان نمایش خونی
- نشت شیر از سینهها پیش از تولد نوزاد
- اضطراب، بیقراری و بیحوصلگی بهعلت انتظار طولانی
- ترشحات غلیظ به رنگ قهوهای یا قرمز به دلیل ازدستدادن پلاگین مخاطی.
علائم زایمان در هفته ۴۲ بارداری
احتمالا شما در هفته چهل و دوم بارداری زایمان خواهید کرد. علائم زایمان در ۴۲ هفتگی همان الگوی کلاسیک است و با انقباضات منظم و رو به افزایش شناخته میشود. نخستین جمله پاسخ: زمانی میگوییم زایمان شروع شده که انقباضات قویتر شوند، فواصلشان کمتر شود و با استراحت قطع نشوند. پارگی کیسه آب به صورت نشت یا خروج پیوسته مایع آبکی نیز نشانه مهم آغاز زایمان است و تماس فوری میخواهد.
- تورم مچ و پاها و احساس سنگینی لگن
- کمردرد مبهم یا تیرکشنده بهویژه با ایستادن طولانی
- بیخوابی و بیدار شدنهای مکرر شبانه
- تکرر ادرار به دلیل پایین بودن سر جنین
- دلپیچه و شل شدن مدفوع نزدیک شروع زایمان
- افزایش انقباضات براکستون هیکس اما نامنظم
- نشت شیر از سینهها پیش از تولد
- اضطراب، بیقراری و جهش انرژی به سبک لانهسازی.
متن انگلیسی:
به نقل از flo.health
At 42 weeks, you’ll likely feel very ready for your baby to arrive, and your baby is ready to be born. Throughout your third trimester, your baby’s organs and systems have developed and matured, and they’ve been gaining weight.
ترجمه فارسی:
در هفتهٔ ۴۲، احتمالاً کاملاً آمادهاید که نوزادتان به دنیا بیاید و خودِ او هم آمادهٔ تولد است. در سراسر سهماههٔ سوم، اندامها و دستگاههای بدن نوزاد شما رشد و تکامل یافتهاند و او بهتدریج وزن گرفته است.
وضعیت جنین در هفته ۴۲ بارداری
قد جنین ۴۲ هفته تقریبا ۵۲ سانتیمتر میشود. در این هفته جنین اندازه یک هندوانه کوچک است. وزن جنین به طور میانگین به ۳٫۶ کیلوگرم میرسد. البته ممکن است وزن نوزاد شما در زمان تولد بین ۳ تا ۴ کیلوگرم باشد. لایه نازک ورنیکس تا هفته ۴۲ حاملگی از بین رفته است. به همین دلیل پوست جنین با مایع آمنیوتیک تماس داشته و خشک شده است.
جنین ۴۲ هفته چه شکلی است؟
در هفته ۴۲ بارداری وزن جنین خیلی با هفته قبل تفاوتی ندارد. حتی برخی جنینها در هفته چهل و دوم بارداری وزن از دست میدهند. زیرا جفت نمیتواند مواد مغذی را به اندازه کافی به جنین برساند. پوست جنین در این هفته خشک و پوستهپوسته است. بهخصوص دستها و پاها خشک و ترکخورده شدهاند. موهای جنین در این هفته بیشتر رشد کرده است. ناخنها از انگشتها گذشتهاند. احتمالا تمامی لانوگو (موهای ظریف روی بدن) از بین رفته باشد.
تغییرات بدن در هفته ۴۲ بارداری
احتمالا مهمترین تغییر شما در هفته ۴۲ بارداری افزایش استرس است. اما باید بگوییم که بیش از ۷۰٪ زایمانها در هفته ۴۱ و ۴۲ بارداری به علت اشتباه در محاسبه زمان بارداری اتفاق میافتد. پس در این شرایط نگران سلامت جنین نباشید و فقط آزمایشهای لازم را بهموقع انجام دهید. شما در این هفته از بارداری علائم زایمان را تجربه میکنید. یکی از علائم، تغییر حرکات روده و اسهال است. برخی زنان باردار قبل از زایمان اسهال خفیف دارند.
آزمایش های هفته ۴۲ بارداری
پزشک در هفته ۴۲ بارداری برای آخرین بار ویزیت قبل زایمان را انجام میدهد. در این ویزیت موارد زیر بررسی میشوند:
- اندازهگیری وزن و فشارخون
- بررسی میزان تورم بدن
- گوشدادن به صدای قلب جنین
- معاینه شکم و بررسی وضعیت جنین
- معاینه دهانه رحم و بررسی علائم زایمان.
سونوگرافی در هفته ۴۲ بارداری
در هفته چهل و دوم بارداری احتمال برخی مشکلات برای جنین وجود دارد. زیرا ممکن است مایع آمنیوتیک کم شود یا جفت، مواد مغذی و اکسیژن را به اندازه کافی به جنین نرساند. به همین دلیل باید سونوگرافی هفته ۴۲ بارداری همراه با تست بدون استرس و تست بیوفیزیکی پروفایل انجام شود. در این آزمایش وضعیت حرکت جنین، مقدار مایع آمنیوتیک، تنفس و ضربان قلب بررسی میشوند.
خود مراقبتی در هفته ۴۲ بارداری
در هفته چهل و دو، خودمراقبتی یعنی ذخیره انرژی، آرام نگه داشتن ذهن و هماهنگی نزدیک با تیم درمان. هدف این است که ناراحتیهای جسمی مدیریت شود و برای شروع زایمان و روزهای پس از تولد آماده باشید. برنامه روزانه سبک، نوشیدن آب کافی و فعالیت ملایم به بهبود حال عمومی کمک میکند. همزمان نشانههای زایمان و علائم هشدار را بشناسید و هر تغییر نگرانکننده را سریع اطلاع دهید. برخی از اقداماتی که میتوانید برای مراقبت از خود انجام دهید به شرح زیر است:
- یوگا، مدیتیشن یا ماساژ پوست سر از بهترین روشها برای کاهش استرس زایمان است.
- شمارش ضربات را ادامه دهید. اگر در این هفته ضربات جنین تغییری کرده است، حتما به پزشک اطلاع دهید.
- زمان پیادهروی را بیشتر از هفتههای قبل کنید. این کار به القای زایمان کمک میکند.
- به تغییرات روده توجه داشته باشید. اسهال یکی از نشانههای زایمان است.
- استراحت برنامهریزی شده و چرتهای کوتاه در طول روز داشته باشید.
- در فواصل منظم آب بنوشید.
- هنگام نشستن برای کاهش ورم پاهای خود را بالا بیاورید.
- وعدههای کوچک و مقوی با پروتئین کافی و کربوهیدرات پیچیده مصرف کنید.
- به پهلو با بالش بین زانوها برای کاهش فشار لگن بخوابید.
- تنفس عمیق، مدیتیشن یا موسیقی آرام برای کاهش تنش را امتحان کنید.
باید و نبایدهای هفته ۴۲ بارداری
در هفته چهل و دوم بارداری باید به علائم مشکوکی مانند ترشحات غیرطبیعی، خونریزی و درد شدید شکم توجه داشته باشید. در این شرایط حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر هنوز ساک بیمارستان را آماده نکردهاید، باید عجله کنید. حتما دستمال، پوشک و نوار بهداشتی به تعداد کافی تهیه کنید. برای خودتان و نوزاد لباس بگذارید. اگر از هفتههای قبل ساک بیمارستان را آماده کردهاید، آن را دوباره چک کنید.
این هفته زمان تصمیمگیریهای دقیق و رعایت نکات ایمنی است. بایدها روی پایش منظم و آمادهسازی متمرکزند و نبایدها مانع اقدامهای پرخطر و تعلل در مراجعه میشوند. رعایت این چارچوب به کاهش خطرات پسموعد کمک میکند و مسیر تولد ایمنتری فراهم میآورد. بایدها و نبایدهای این هفته عبارت است از:
- ویزیتهای فشرده را طبق برنامه انجام دهید و نتایج پایش را پیگیری کنید.
- حرکات جنین را با الگوی همیشگی مقایسه کنید و هر کاهش محسوس را گزارش دهید.
- انقباضات را ثبت کنید و در صورت منظم شدن الگو برای ارزیابی اقدام کنید.
- آب کافی بنوشید و از وعدههای سبک و کمچرب استفاده کنید.
- درباره روشهای القا، مزایا و محدودیتها پرسشهای مشخص بپرسید.
- در برابر نشت مایع شفاف، خونریزی یا سردرد شدید تعلل نکنید.
- برای القای زایمان به روشهای خانگی تأیید نشده متوسل نشوید.
- ایستادن طولانی و فعالیتهای سنگین که فشار لگن را بالا میبرد انجام ندهید.
- مصرف خودسرانه دارو یا مکمل ناشناخته را شروع نکنید.
- بیخوابی طولانی را نادیده نگیرید و نوشیدنیهای محرک نزدیک خواب مصرف نکنید.
القای زایمان در هفته چهل و دوم بارداری
هفته چهل و دوم بارداری آخرین هفته بارداری بوده و اگر هنوز زایمان شروع نشده باشد، پزشک روش القای زایمان را انجام میدهد. برخی روشها ساده بوده و برخی از آنها روشهای پزشکی است:
- پیادهروی و رابطه جنسی
- تحریک نوک سینه (این روش را برخی از پزشکان توصیه نمیکنند.)
- جداسازی غشا: پزشک با انگشت دهانه رحم را حرکت میدهد. در این وضعیت انگشت دور کیسه آمنیوتیک کشیده میشود. هورمونها آزاد شده و انقباضات زایمان حداکثر تا ۴۸ ساعت بعد شروع میشود.
- پارهکردن کیسه آب: متخصص زنان با ابزار پلاستیکی شبیه به قلاب کیسه آمنیوتیک را پاره میکند. چند ساعت بعد از این اقدام انقباضات زایمان شروع میشود.
- تجویز دارو: دارویی حاوی هورمون پروستاگلاندین باید بهصورت واژینال مصرف شود. گاهی هم بهصورت خوراکی تجویز میشود. این دارو به گشاد و نرمشدن دهانه رحم کمک میکند.
- آمپول فشار: این آمپول حاوی هورمون اکسیتوسین است و باعث شروع انقباضات میشود.
در جدول زیر روشهای القای زایمان در هفته ۴۲ بارداری را مشاهده میکنید.
روش القا | چه زمانی بهکار میرود | نکته ایمنی/توضیح کوتاه |
---|---|---|
نرمسازی دهانه رحم با پروستاگلاندین | وقتی دهانه رحم نارس است | شروع با دوز کم و پایش انقباض و ضربان قلب جنین |
بالون داخلرحمی | نیاز به اتساع تدریجی دهانه رحم | روش مکانیکی، مناسب در موارد منع دارویی |
پارهکردن کیسه آب | دهانه رحم آماده و سر جنین پایین است | پس از AROM پایش عفونت و پیشرفت درد ضروری است |
اکسیتوسین وریدی | برای شروع یا تقویت انقباضها | تنظیم تدریجی دوز و مانیتورینگ مداوم FHR |
جاروکردن پردهها | در معاینه، پیش از بستری و با رضایت شما | احتمال لکهبینی خفیف، ممکن است شروع درد را تسهیل کند |
زایمان در هفته ۴۲ بارداری
معمولا هفته ۴۲ بارداری آخرین فرصت برای زایمان است. اگر پزشک تشخیص دهد که زایمان در این هفته انجام نمیشود، احتمالا زایمان سزارین را تجویز کند. در هفته چهل و دوم حاملگی احتمال بروز مشکلاتی مانند کاهش مایع آمنیوتیک و کاهش انتقال اکسیژن و مواد مغذی از جفت بیشتر میشود. اگر جنین بزرگتر از حد معمول باشد، زایمان سزارین در این هفته انجام خواهد شد. به همین دلیل معمولا برای زایمان در هفته ۴۲ بارداری القای زایمان انجام میشود. در هفته چهل و دوم بارداری در شرایط زیر از زایمان سزارین استفاده میشود:
- عدم پیشرفت پس از القای کافی یا ناهنجاری در الگوی ضربان قلب جنین
- نمایش بریچ یا عرضی، جفت سرراهی، خونریزی فعال، عفونت داخل رحمی
- پره اکلامپسی شدید یا شرایطی که ادامه زایمان واژینال را ناایمن میکند
- عدم تناسب لگن و سر جنین یا وزن برآوردی بسیار بالا همراه با یافتههای نگرانکننده.
عوارض زایمان در هفته چهل و دوم بارداری
عوارض زایمان در هفته ۴۲ بارداری به علت پسموعد شدن بارداری افزایش مییابد و میتواند هم مادر و هم نوزاد را درگیر کند. در این زمان احتمال بزرگ شدن غیرعادی جنین، کاهش مایع آمنیوتیک و کاهش کارایی جفت بیشتر است و همین عوامل روند زایمان را دشوارتر میکنند.
معمولا علت زایمان دیررس اشتباه در محاسبه تاریخ بارداری است. اما اگر تاریخ بارداری درست محاسبه شده باشد و شما تا هفته ۴۲ بارداری زایمان نکرده باشید، احتمال بروز عوارض زیر افزایش پیدا میکند. اگر جفت نتواند مواد مغذی و اکسیژن کافی را به جنین برساند، ممکن است هر یک از مشکلات زیر بروز کند.
- جنین مثل قبل رشد نمیکند.
- علائم استرس جنین ظاهر میشود. ضربان قلب به شرایط مختلف واکنش نشان نمیدهد.
- ممکن است زایمان شما سختتر شود.
- احتمال مردهزایی افزایش پیدا میکند. (این مورد بعد از هفته ۴۲ بارداری بیشتر دیده میشود.)
- اگر رشد جنین زیاد شود، احتمالا به زایمان سزارین نیاز خواهید داشت.
- خطر مکونیوم و احتمال آسپیراسیون آن توسط نوزاد پس از تولد وجود دارد.
- مایع آمنیوتیک کاهش پیدا میکند و بندناف تحتفشار قرار میگیرد.
- افزایش عوارض حین زایمان برای مادر مانند پارگیهای شدید واژینال، عفونت و خونریزی پس از زایمان
- بالا رفتن احتمال نیاز به القای زایمان به دلیل نتایج مرزی در پایشهای مادری و جنینی.
هفته چهل و دوم بارداری باید به دکتر مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر علامت هشداردهنده، فورا با پزشک تماس بگیرید. هفته ۴۲ بارداری آخرین هفته حاملگی شما است. احتمالا علائم زایمان را تجربه میکنید. اگر علائم زایمان را نداشته باشید یا دهانه رحم به اندازه کافی گشاد و نرم نشده باشد، پزشک القای زایمان را توصیه میکند. برای القای زایمان و شروع درد از روشهای مختلفی مانند داروهای واژینال، قرص یا آمپول استفاده میشود. این روشها باعث شروع درد زایمان در کمتر از ۴۸ ساعت خواهند شد.
جنین در این هفته رشد زیادی ندارد. حتی گاهی به دلیل کاهش انتقال مواد مغذی از جفت وزن جنین کاهش پیدا میکند. موهای سر و ناخنها بیشتر از قبل رشد کردهاند. پزشک باید وضعیت جنین، ضربان قلب، تنفس و میزان مایع آمنیوتیک را در آزمایش سونوگرافی و تست بدن استرس بررسی کند. به همین دلیل انجام این آزمایشها در هفته چهل و دوم بارداری مهم است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!