دهانه رحم و بیماری های مرتبط با سرویکس

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

دهانه رحم یکی از بخش‌های کلیدی دستگاه تناسلی زنان است که با وجود اندازه کوچک، تأثیر زیادی بر باروری، بارداری و سلامت جنسی دارد. این ناحیه بین رحم و واژن قرار دارد و مانند دروازه‌ای عمل می‌کند که عبور ترشحات، خون قاعدگی و اسپرم از طریق آن انجام می‌شود. بسیاری از زنان ممکن است ندانند این بخش دقیقاً کجاست یا چه نقشی در سلامت بدنشان دارد. دانستن ساختار و عملکرد دهانه رحم نه‌تنها برای شناخت بدن بلکه برای پیشگیری از بیماری‌های شایع مانند التهاب یا سرطان دهانه رحم ضروری است. در این مطلب از دکترتو، به بررسی ساختار و عملکرد دهانه رحم می‌پردازیم تا با این بخش مهم بدن خود بیشتر آشنا شوید.

دهانه رحم چیست؟

دهانهٔ رحم (سرویکس) از دستگاه تناسلی زنان بخش پایین و باریک رحم است که رحم را به واژن (مهبل) متصل می‌کند. این ناحیه مانند یک کانال عمل می‌کند که از یک سو به داخل رحم و از سوی دیگر به واژن باز می‌شود. دهانهٔ رحم در طول چرخهٔ قاعدگی، بارداری و زایمان تغییراتی ایجاد می‌کند؛ مثلاً در بارداری بسته می‌ماند تا از خروج جنین جلوگیری کند و در زمان زایمان به‌تدریج نرم و باز می‌شود تا نوزاد بتواند از آن عبور کند. علاوه‌براین، دهانهٔ رحم ترشحاتی تولید می‌کند که نقش محافظتی در برابر عفونت‌ها دارند.

موضوع	توضیح کوتاه	مثال یا مورد کاربردی
آناتومی	دهانه رحم بین رحم و واژن قرار دارد و از بافت سنگفرشی و ستونی تشکیل شده	ناحیه تحول محل شایع ضایعات پیش‌سرطانی است
کارکرد	عبور خون قاعدگی و اسپرم، تولید موکوس و حفظ بارداری	تغییر غلظت موکوس در سیکل قاعدگی
غربالگری	تست پاپ و HPV برای تشخیص زودهنگام ضایعات	انجام تست پاپ هر ۳ تا ۵ سال در زنان ۲۵ تا ۶۵ سال
علائم هشدار	خونریزی غیرطبیعی، درد لگن، ترشح بدبو	خونریزی پس از نزدیکی
عوامل خطر	عفونت HPV، سیگار، ایمنی ضعیف، شروع زودهنگام رابطه جنسی	ابتلا به HPV نوع ۱۶ یا ۱۸
تشخیص	کولپوسکوپی و بیوپسی برای تأیید ضایعات	نمونه‌برداری از ناحیه مشکوک
درمان	از بین بردن بافت غیرطبیعی با روش‌های موضعی یا جراحی	LEEP، کریوتراپی، کونیزاسیون
پیشگیری	واکسن HPV و غربالگری منظم	تزریق واکسن گارداسیل قبل از شروع فعالیت جنسی

دهانه رحم کجاست؟ (سرویکس کجاست؟)

دهانه رحم بخش پایینی رحم است که رحم را به واژن وصل می‌کند. این قسمت مانند لوله‌ای باریک در انتهای واژن قرار دارد و در زمان‌های مختلف چرخه قاعدگی یا بارداری شکل و اندازه‌اش تغییر می‌کند. در دوران بارداری بسته می‌ماند تا از جنین محافظت کند، اما نزدیک زایمان به‌تدریج نرم و باز می‌شود تا نوزاد بتواند از رحم خارج شود. بخش‌های اصلی دهانه رحم (سرویکس) عبارت‌اند از:

• دهانه خارجی رحم (اوس خارجی): خروجی کانال سرویکس به سمت واژن.
• خش خارجی دهانه رحم (اگزوسرویکس): قسمتی از دهانه رحم که به درون واژن باز می‌شود و با اسپکولوم در معاینه قابل مشاهده است.
• بخش داخلی دهانه رحم (اندوسرویکس): کانالی است که بین رحم و واژن قرار دارد و حاوی غدد ترشحی است.
• کانال سرویکس: مجرایی بین اگزوسرویکس و اندوسرویکس که ترشحات رحم از آن عبور می‌کند.
• دهانه داخلی رحم (اوس داخلی): ورودی کانال سرویکس به سمت رحم.

دهانه رحم چند سانت است؟

دهانه رحم در حالت عادی، یعنی زمانی که زن باردار نیست، معمولاً حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر طول دارد. این بخش به شکل استوانه‌ای بین رحم و واژن قرار گرفته و نقش مهمی در محافظت از رحم در برابر عفونت‌ها دارد. در دوران بارداری، دهانه رحم معمولاً بسته و سفت است تا از جنین محافظت کند، اما با نزدیک شدن به زمان زایمان، به تدریج نرم، کوتاه و باز می‌شود. در هنگام زایمان طبیعی، باز شدن دهانه رحم تا حدود ۱۰ سانتی‌متر (اصطلاحاً کاملاً باز شدن) لازم است تا نوزاد بتواند از رحم خارج شود. اندازه دهانه رحم می‌تواند در افراد مختلف کمی متفاوت باشد و تحت تأثیر عواملی مانند تعداد زایمان‌های قبلی، سن و وضعیت هورمونی قرار گیرد.

علت بالا بودن دهانه رحم چیست؟

بالا بودن دهانه رحم معمولاً نشانه یک وضعیت طبیعی آناتومیکی است و به عواملی مانند ساختار بدنی، سن، تعداد زایمان‌ها و میزان تحریک جنسی بستگی دارد. در زمان تحریک یا نزدیکی، دهانه رحم به طور طبیعی به سمت بالا و عقب حرکت می‌کند تا فضای بیشتری در واژن ایجاد شود. همچنین زنانی که قد بلندتر یا لگن عمیق‌تری دارند، معمولاً دهانه رحم بالاتری دارند. برخی شرایط دیگر نیز می‌توانند باعث بالا رفتن دهانه رحم شوند:

• تغییرات هورمونی در دوران تخمک‌گذاری
• انقباض عضلات کف لگن در اثر ورزش یا تمرینات کگل
• بارداری اولیه که باعث تغییر موقعیت رحم می‌شود
• وضعیت خاص رحم مانند رحم مایل به عقب (رتروورتد) یا به جلو (آنتروورتد)

در اغلب موارد، بالا بودن دهانه رحم طبیعی است و نیاز به درمان ندارد مگر اینکه با درد، خونریزی یا مشکلات باروری همراه باشد.

دهانه رحم خلفی چیست؟

دهانه رحم خلفی به موقعیتی از دهانه رحم گفته می‌شود که در قسمت پشتی واژن، یعنی نزدیک‌تر به دیواره پشتی لگن قرار دارد. در حالت طبیعی و به‌ویژه در اوایل بارداری یا در زنانی که تاکنون زایمان نکرده‌اند، دهانه رحم معمولاً در موقعیت خلفی قرار می‌گیرد. این وضعیت به معنای وجود بیماری یا مشکل خاصی نیست و ممکن است در طول چرخه قاعدگی یا بارداری به‌صورت طبیعی تغییر کند. با نزدیک شدن به زمان زایمان، دهانه رحم معمولاً از حالت خلفی به حالت مرکزی و سپس قدامی تغییر موقعیت می‌دهد تا برای باز شدن و عبور نوزاد آماده شود. در معاینات زنان، تشخیص موقعیت دهانه رحم (خلفی، میانی یا قدامی) به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت آمادگی بدن برای بارداری یا زایمان را ارزیابی کند.

متن انگلیسی:
The cervix allows fluids, such as menstrual blood, to pass from the uterus into the vagina. It also widens during the birth of a baby.
ترجمه فارسی:
دهانه رحم اجازه می‌دهد تا مایعاتی مانند خون قاعدگی از رحم به واژن منتقل شود. همچنین در هنگام تولد نوزاد گسترش می‌یابد.

به نقل از سایت cancer

عملکرد و وظیفه دهانه رحم چیست؟

دهانه رحم نقش کلیدی در عملکرد طبیعی دستگاه تناسلی زنان دارد و علاوه بر ایجاد مسیر ارتباطی بین رحم و واژن، عملکردهای حفاظتی و تولید مثل را نیز کنترل می‌کند. این بخش حساس می‌تواند بسته به مرحله چرخه قاعدگی، شرایط بارداری یا فرایند زایمان، ویژگی‌های متفاوتی از خود نشان دهد. وظایف و عملکرد دهانه رحم شامل موارد زیر است:

• تغییر ترشحات و غلظت مخاط در طول چرخه قاعدگی برای حمایت از باروری یا پیشگیری طبیعی
• کنترل عبور مایع قاعدگی از رحم به واژن
• تسهیل ورود اسپرم به رحم و کمک به باروری
• تولید مخاط حفاظتی برای جلوگیری از ورود میکروب‌ها به رحم
• نرم و باز شدن در زمان زایمان برای خروج نوزاد

علائم بیماری های دهانه رحم چیست؟

بیماری‌های دهانه رحم می‌توانند علائم گوناگونی ایجاد کنند که شدت آن‌ها بسته به نوع بیماری متفاوت است. در مراحل اولیه ممکن است هیچ نشانه‌ای وجود نداشته باشد، اما با پیشرفت بیماری علائم آشکار می‌شوند. شناخت این علائم برای تشخیص زودهنگام اهمیت زیادی دارد. علائم شایع بیماری‌های دهانه رحم عبارت‌اند از:

• ترشحات غیرطبیعی واژن با رنگ، بو یا غلظت متفاوت
• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا پس از رابطه جنسی
• درد هنگام مقاربت
• احساس درد یا فشار در ناحیه لگن
• خارش، التهاب یا سوزش در ناحیه تناسلی
• خونریزی پس از یائسگی

سلامت دهانه رحم یعنی آینده‌ای مطمئن‌تر.
برای چکاپ زنان از بهترین پزشکان دکترتو نوبت بگیر.

دکتر متخصص زنان

بیماری های دهانه رحم

بیماری‌های دهانه رحم می‌توانند بر سلامت باروری و عملکرد طبیعی دستگاه تناسلی زنان تأثیر بگذارند. این بیماری‌ها معمولاً در اثر عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا تغییرات هورمونی ایجاد می‌شوند و بسته به نوع آن‌ها ممکن است بدون علامت یا همراه با علائمی مانند ترشحات غیرطبیعی، درد هنگام رابطه جنسی یا خون‌ریزی غیرمعمول باشند. تشخیص و درمان به‌موقع با معاینه و آزمایش‌هایی مانند پاپ اسمیر اهمیت زیادی دارد. انواع بیماری‌های شایع دهانه رحم عبارت‌اند از:

• سرطان دهانه رحم
• زخم دهانه رحم
• عفونت دهانه رحم
• فیبروم دهانه رحم
• پولیپ دهانه رحم
• سرویکس توت فرنگی
• نارسایی دهانه رحم
• دیسپلازی دهانه رحم
• بیماری التهابی لگن و سرویکس

۱. سرطان دهانه رحم (کنسر سرویکس)

سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس نوعی سرطان است که در دهانه رحم ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا بدون علامت است و در بیشتر موارد به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نسبت داده می‌شود که یک عفونت مقاربتی است. سرطان معمولا همراه با دیسپلازی گردن رحم یا نئوپلازی سرویکس، که تغییراتی در ویژگی‌های سلولی و بافت دهانه رحم است، ایجاد می‌شود.

۲. زخم دهانه رحم (وجود ضایعه در دهانه رحم)

زخم گردن رحم یا زخم دهانه رحم مزمن که با نام فرسایش سرویکس نیز شناخته می‌شود بیشتر در زنان سالخورده و زنانی که چندین بارداری را تجربه کرده‌اند، رخ می‌دهد. فرسایش دهانه رحم با زخم در پوشش داخلی سرویکس همراه با لکه‌های قرمز روشن یا صورتی مشخص می‌شود. زخم گردن رحم معمولا به‌خودی‌خود بهبود می‌یابد اما برخی اوقات ممکن است نشان‌دهنده سرطان رحم باشد.

متن انگلیسی:
Cervical ulcers are typically caused by cervical cancer and STDs.
ترجمه فارسی:
زخم دهانه رحم معمولاً به دلیل سرطان دهانه رحم و بیماری‌های مقاربتی ایجاد می‌شود.

به نقل از سایت bmcwomenshealth

۳. عفونت دهانه رحم، التهاب دهانه رحم یا سرویسیت

سرویسیت یا همان التهاب و عفونت دهانه رحم در اغلب اوقات بر اثر یک عفونت مقاربتی مانند کلامیدیا یا سوزاک ایجاد می‌شود، اما ممکن است برخی از علل غیرعفونی نیز باعث ایجاد آن شوند. این اختلال همیشه علائم ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است عوارض عفونت رحم خونریزی، درد در حین رابطه جنسی و ترشحات واژن باشد. سرویسیت معمولا نیازی به درمان تهاجمی ندارد و با دارو رفع می‌شود.

۴. فیبروم دهانه رحم

فیبروم (یا میوم) توده‌ای خوش‌خیم و عضلانی است که معمولا در بدنه رحم رشد می‌کند نه در دهانه رحم (سرویکس). محل‌های شایع آن شامل دیواره عضلانی رحم (اینترامورال)، زیر لایه داخلی رحم (ساب‌موکوزال) و زیر سطح بیرونی رحم (ساب‌سروزی) است. در موارد بسیار نادر، فیبروم ممکن است در دهانه رحم رشد کند که در این صورت به آن فیبروم سرویکال گفته می‌شود. بنابراین، فیبروم عمدتا بیماری رحم است و جزو بیماری‌های دهانه رحم به شمار نمی‌رود.

۵. پولیپ دهانه رحم

پولیپ دهانه رحم توده‌ای کوچک و معمولاً خوش‌خیم است که از بافت پوشاننده‌ی سطح داخلی دهانه رحم (سرویکس) رشد می‌کند. این ضایعه اغلب در زنان بالای ۳۰ سال و کسانی که زایمان کرده‌اند دیده می‌شود و معمولاً بدون علامت است، اما گاهی می‌تواند باعث ترشحات غیرطبیعی، لکه‌بینی بین قاعدگی یا خون‌ریزی پس از رابطه جنسی شود. علت دقیق ایجاد پولیپ مشخص نیست، اما التهاب مزمن دهانه رحم، عفونت‌ها یا افزایش سطح استروژن می‌توانند نقش داشته باشند. تشخیص معمولاً با معاینه‌ی لگنی و مشاهده مستقیم پولیپ انجام می‌شود و درمان آن اغلب با خارج‌سازی ساده در مطب پزشک صورت می‌گیرد.

۶. سرویکس توت فرنگی

سرویکس توت‌فرنگی اصطلاحی پزشکی است که برای توصیف ظاهر غیرطبیعی دهانه رحم در هنگام معاینه به کار می‌رود. در این حالت، سطح دهانه رحم قرمز، متورم و دارای نقاط قرمز تیره شبیه دانه‌های توت‌فرنگی دیده می‌شود. این وضعیت معمولاً نشانه عفونت واژینال ناشی از انگل تریکوموناس واژینالیس است که یکی از بیماری‌های شایع مقاربتی محسوب می‌شود. علائم همراه ممکن است شامل ترشحات کف‌آلود با بوی نامطبوع، خارش، سوزش و درد هنگام رابطه جنسی یا ادرار باشد. تشخیص قطعی با معاینه لگنی و انجام تست آزمایشگاهی ممکن است و درمان معمولاً شامل مصرف داروهای ضدانگل مانند مترونیدازول است. درمان به‌موقع می‌تواند از گسترش عفونت و آسیب به بافت دهانه رحم جلوگیری کند.

۷. نارسایی دهانه رحم

سرویکس ناتوان که نارسایی دهانه رحم نیز نامیده می‌شود، به حالتی است که در آن بافت ضعیف گردن رحم باعث زایمان زودرس یا سقط جنین می‌شود. قبل از بارداری، دهانه رحم به طور معمول بسته و سفت است. با پیشرفت بارداری و آماده‌شدن برای زایمان، گردن رحم به تدریج نرم می‌شود و طول آن کاهش می‌یابد و باز می‌شود (گشاد می‌شود). اگر دهانه رحم ناتوانی دارید، ممکن است سرویکس شما خیلی زود باز شود و باعث شود خیلی زود زایمان کنید.

• احساس فشار در لگن
• کمردرد بی دلیل
• گرفتگی خفیف شکم
• تغییر در ترشحات واژن
• خونریزی خفیف واژینال.

نارسایی گردن رحم به حالتی است که در آن بافت ضعیف گردن رحم نمی‌تواند کاملا بسته بماند که می‌تواند باعث زایمان زودرس یا سقط جنین شود.

۸. دیسپلازی دهانه رحم

دیسپلازی دهانه رحم به معنای وجود سلول‌های غیرطبیعی در سطح دهانه رحم (سرویکس) است که معمولاً در اثر عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این تغییرات سلولی به خودی خود سرطان نیستند، اما اگر درمان نشوند، ممکن است در طول زمان به سرطان دهانه رحم تبدیل شوند. دیسپلازی معمولاً بدون علامت است و تنها از طریق آزمایش پاپ اسمیر یا تست HPV تشخیص داده می‌شود. شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است و بسته به نوع و میزان درگیری، ممکن است نیاز به پیگیری منظم، درمان دارویی یا برداشت بافت غیرطبیعی داشته باشد. تشخیص زودهنگام نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دهانه رحم دارد.

۹. بیماری التهابی لگن و سرویکس

بیماری التهابی لگن (PID) و التهاب دهانه رحم (سرویسیت) از شایع‌ترین عفونت‌های دستگاه تناسلی زنان هستند که معمولاً در اثر ورود باکتری‌ها از واژن به رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان ایجاد می‌شوند. این باکتری‌ها اغلب از عفونت‌های منتقله‌ی جنسی مانند کلامیدیا و سوزاک منشاء می‌گیرند. علائم ممکن است شامل درد در ناحیه تحتانی شکم، ترشحات غیرطبیعی، تب، درد هنگام رابطه جنسی یا ادرار باشد. اگر این بیماری‌ها به‌موقع درمان نشوند، می‌توانند باعث چسبندگی لگن، ناباروری یا بارداری خارج‌رحمی شوند. تشخیص معمولاً از طریق معاینه لگنی، آزمایش ترشحات و سونوگرافی انجام می‌شود و درمان شامل آنتی‌بیوتیک‌ها و در موارد شدید، بستری و درمان تخصصی است.

تقویت و افزایش طول سرویکس با طب سنتی

در طب سنتی ادعاهایی درباره تقویت یا افزایش طول دهانه رحم (سرویکس) وجود دارد، اما از نظر علمی و پزشکی، هیچ روش سنتی تأییدشده‌ای برای افزایش طول سرویکس وجود ندارد. طول دهانه رحم یک ویژگی آناتومیکی است که معمولاً بین ۲٫۵ تا ۴ سانتی‌متر است و تنها در شرایط خاص مانند بارداری یا زایمان تغییر می‌کند. با این حال، برخی روش‌های طبیعی می‌توانند به سلامت رحم و دهانه رحم کمک کنند و از ضعف یا کوتاهی زودرس آن، به‌ویژه در بارداری، پیشگیری کنند:

• مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان مانند انار، پرتقال و فلفل دلمه‌ای
• استفاده از منابع طبیعی کلسیم و منیزیم مانند بادام و کنجد
• رعایت تعادل هورمونی با تغذیه سالم و پرهیز از استرس مزمن
• پرهیز از دخانیات و الکل که جریان خون رحم را مختل می‌کنند
• انجام ورزش‌های ملایم کف لگن (کگل) برای تقویت بافت‌های حمایتی رحم

درد، ترشح یا خون‌ریزی غیرعادی داری؟ همین حالا از پزشک نوبت بگیر.

دکتر خونریزی رحم

تأثیر ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ ها بر تقویت دهانه رحم

مصرف خوراکی‌های سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان مانند انار، پرتقال و فلفل دلمه‌ای موجب تقویت بافت دهانه رحم و بهبود جریان خون رحم می‌شود. این ترکیبات با افزایش ایمنی بدن و کاهش التهاب، از عفونت‌های رحمی پیشگیری کرده و به سلامت کلی سیستم تولیدمثل کمک می‌کنند.

فواید کلسیم و منیزیم در تقویت رحم و دهانه رحم

کلسیم و منیزیم موجود در بادام، کنجد و لبنیات نقش مهمی در استحکام عضلات و بافت‌های رحم دارند. این مواد معدنی با تنظیم عملکرد عضلات لگن و افزایش مقاومت بافت سرویکس، از ضعف یا افتادگی دهانه رحم جلوگیری می‌کنند و به سلامت باروری زنان کمک می‌نمایند.

حفظ تعادل هورمونی برای سلامت رحم و دهانه رحم

تعادل هورمونی تأثیر مستقیمی بر عملکرد رحم و دهانه آن دارد. تغذیه سالم، خواب کافی و کاهش استرس موجب تنظیم ترشح هورمون‌های زنانه و بهبود سلامت بافت سرویکس می‌شود. در مقابل، استرس مزمن می‌تواند به اختلال هورمونی و ضعف رحم منجر شود.

مضرات دخانیات و الکل برای سلامت دهانه رحم

مصرف دخانیات و الکل باعث کاهش جریان خون رحم و آسیب به سلول‌های دهانه رحم می‌شود. این مواد با ایجاد اختلال در اکسیژن‌رسانی، خطر عفونت و التهاب مزمن را افزایش می‌دهند. ترک دخانیات و پرهیز از الکل برای حفظ سلامت رحم و پیشگیری از مشکلات باروری ضروری است.

تأثیر تمرینات کگل بر تقویت عضلات رحم و دهانه رحم

تمرینات کف لگن یا کگل یکی از مؤثرترین روش‌های طبیعی برای تقویت عضلات حمایت‌کننده رحم است. انجام منظم این حرکات به بهبود جریان خون لگن، پیشگیری از افتادگی رحم و تقویت دهانه رحم کمک می‌کند، به‌ویژه در زنان پس از زایمان یا در دوران میانسالی.

چه چیزهایی به باز شدن دهانه رحم کمک میکند؟

باز شدن دهانه رحم معمولاً بخشی طبیعی از روند زایمان است و تحت تأثیر عوامل هورمونی، فیزیولوژیکی و مکانیکی بدن اتفاق می‌افتد. برخی روش‌ها می‌توانند به تسریع یا تسهیل این فرایند کمک کنند، اما باید همیشه تحت نظر پزشک یا ماما انجام شوند. عواملی که به باز شدن دهانه رحم کمک می‌کنند عبارت‌اند از:

• تحرک و راه رفتن: کمک به قرارگیری بهتر جنین و فشار طبیعی بر دهانه رحم
• انقباضات منظم رحم: ناشی از افزایش هورمون اکسی‌توسین در بدن
• ماساژ نوک سینه یا تحریک پستان: باعث ترشح طبیعی اکسی‌توسین می‌شود
• رابطه جنسی در اواخر بارداری: در صورت مجاز بودن از سوی پزشک، می‌تواند مؤثر باشد، زیرا مایع منی حاوی پروستاگلاندین است
• تکنیک‌های آرام‌سازی و تنفس عمیق: کاهش استرس به انقباضات منظم‌تر کمک می‌کند
• القای زایمان با دارو یا روش‌های پزشکی: مانند استفاده از ژل یا شیاف پروستاگلاندین و تزریق اکسی‌توسین، در شرایطی که پزشک صلاح بداند

توجه داشته باشید که استفاده از هر روش خانگی یا دارویی بدون نظارت پزشک می‌تواند خطرناک باشد و باید تنها در شرایط ایمن و کنترل‌شده انجام شود.

تاثیر گلاب در باز شدن دهانه رحم

تا کنون هیچ شواهد علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد گلاب تأثیری در باز شدن دهانه رحم دارد. گلاب بیشتر به‌عنوان ماده‌ای آرام‌بخش و خوش‌بو شناخته می‌شود و ممکن است در کاهش استرس یا ایجاد آرامش مؤثر باشد، اما ارتباط مستقیمی با باز شدن دهانه رحم ندارد. این فرایند در دوران زایمان به‌طور طبیعی و تحت تأثیر انقباضات رحمی، ترشح هورمون‌ها و تغییرات فیزیولوژیکی بدن اتفاق می‌افتد، نه بر اثر مصرف یا استعمال گلاب. بنابراین استفاده از گلاب برای این منظور توصیه نمی‌شود و بهتر است پیش از هر اقدامی با پزشک مشورت شود.

تاثیر خاکشیر در باز شدن دهانه رحم

خاکشیر یکی از گیاهان پرکاربرد در طب سنتی است که به دلیل خاصیت گرم و ملین خود، گاهی برای کمک به باز شدن دهانه رحم در اواخر بارداری توصیه می‌شود. با این حال، شواهد علمی معتبری درباره تأثیر مستقیم خاکشیر بر باز شدن دهانه رحم وجود ندارد. مصرف متعادل آن ممکن است باعث بهبود حرکات روده و کاهش یبوست شود که به طور غیرمستقیم به راحتی بیشتر در ناحیه لگن کمک می‌کند. استفاده از خاکشیر در بارداری باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد، زیرا مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث تحریک انقباضات رحمی و افزایش خطر زایمان زودرس شود.

برای باز شدن دهانه رحم چه بخوریم؟

برای کمک به باز شدن دهانه رحم، به‌ویژه در اواخر بارداری، مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند به‌طور طبیعی روند نرم شدن و آمادگی رحم را تسهیل کند، اما باید همیشه با مشورت پزشک انجام شود. خوراکی‌هایی مانند خرما، آناناس تازه و روغن زیتون به دلیل داشتن ترکیباتی مانند آنزیم بروملین و اسیدهای چرب مفید، می‌توانند به نرم شدن دهانه رحم و تحریک ترشح هورمون‌های مؤثر در زایمان کمک کنند. همچنین مصرف غذاهای گرم مانند سوپ مرغ، دارچین و زنجبیل در طب سنتی برای آماده‌سازی رحم مفید دانسته شده است. نوشیدن آب کافی، تغذیه متعادل و تحرک سبک نیز در کنار این خوراکی‌ها نقش مهمی در آمادگی بدن برای زایمان طبیعی دارند.

دمنوش برای باز شدن دهانه رحم

برخی دمنوش‌های گیاهی در طب سنتی به‌عنوان کمک‌کننده طبیعی برای نرم شدن و باز شدن دهانه رحم در اواخر بارداری شناخته می‌شوند، اما باید با احتیاط و فقط با تأیید پزشک مصرف شوند. دمنوش‌های رایج شامل دمنوش برگ تمشک قرمز، دمنوش دارچین، زنجبیل و گل بابونه هستند که می‌توانند با بهبود جریان خون رحم و تحریک ملایم انقباضات رحمی، بدن را برای زایمان آماده کنند. مصرف دمنوش برگ تمشک قرمز از هفته ۳۶ بارداری به بالا در برخی مطالعات بی‌خطر و مؤثر دانسته شده است. با این حال، استفاده از دمنوش‌ها در هفته‌های اولیه بارداری یا به‌صورت خودسرانه ممکن است خطر زایمان زودرس یا انقباضات شدید را افزایش دهد، بنابراین مشورت با پزشک یا ماما ضروری است.

علائم بسته شدن دهانه رحم

علائم بسته شدن دهانه رحم معمولاً پس از قاعدگی، زایمان یا سقط قابل‌تشخیص هستند و نشان می‌دهند که بدن به حالت طبیعی بازگشته است. از نشانه‌های رایج بسته شدن دهانه رحم می‌توان به کاهش تدریجی خون‌ریزی یا ترشحات، کاهش احساس فشار در پایین شکم و از بین رفتن دردهای رحمی اشاره کرد. در معاینه داخلی یا سونوگرافی نیز دهانه رحم به‌صورت بسته و سفت دیده می‌شود. در دوران غیر بارداری، دهانه رحم معمولاً بسته است و فقط دهانه‌ای بسیار باریک برای عبور ترشحات رحم دارد. در مقابل، اگر دهانه رحم باز بماند یا ترشحات بدبو، تب و درد وجود داشته باشد، می‌تواند نشانه عفونت یا باقی‌ماندن بافت در رحم باشد و نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد.

تشخیص بیماری های دهانه رحم چگونه است؟

آزمایش‌های غربالگری به خوبی می‌توانند به تشخیص بیماری‌های سرویکس به خصوص سرطان دهانه رحم کمک کنند. به طور کلی از آزمایشات زیر برای تشخیص بیماری‌های گردن رحم استفاده می‌کنند:

• تست پاپ اسمیر: در طول آزمایش پاپ اسمیر، پزشک سلول‌های دهانه رحم را می‌خراشد و آنها را با استفاده از وسیله‌ای به نام “سرویس براش بکر” جمع آوری می‌کند تا به آزمایشگاه بفرستد.
• بیوپسی دهانه رحم: بیوپسی سرویکس یک روش جراحی است که در آن مقداری از بافت گردن رحم برداشته می‌شود تا در آزمایشگاه برای پیدا کردن سلول‌های سرطانی و پیش سرطانی مورد آزمایش قرار گیرد.
• سرویکس در سونوگرافی لگن: در این آزمایش از امواج صوتی برای تهیه تصاویر از سرویکس استفاده می‌شود.

علامت اختصاری طول سرویکس در سونوگرافی چیست؟

علامت اختصاری طول سرویکس در سونوگرافی معمولاً به صورت CL نوشته می‌شود که مخفف Cervical Length است. طول سرویکس یکی از شاخص‌های مهم در ارزیابی سلامت بارداری به‌ویژه در سه‌ماهه دوم و سوم است و به پزشک کمک می‌کند خطر زایمان زودرس را تشخیص دهد. این اندازه‌گیری معمولاً از طریق سونوگرافی ترانس‌واژینال انجام می‌شود، زیرا دقیق‌ترین روش برای سنجش طول دهانه رحم است. مقدار طبیعی طول سرویکس در دوران بارداری معمولاً بیش از ۲۵ میلی‌متر است. کاهش این مقدار می‌تواند نشانه‌ای از احتمال زایمان زودرس باشد و نیاز به پیگیری و درمان‌های پیشگیرانه مانند استفاده از شیاف پروژسترون یا سرکلاژ دارد.

تغییرات طبیعی دهانه رحم چگونه است؟

تغییرات دهانه رحم در طول زندگی زنان طبیعی است و به‌طور مستقیم تحت تأثیر سن، چرخه قاعدگی، بارداری و تغییرات هورمونی قرار دارد. در دوران باروری، دهانه رحم نرم‌تر، مرطوب‌تر و بازتر می‌شود تا عبور اسپرم و قاعدگی آسان‌تر انجام گیرد، در حالی‌ که در زمان تخمک‌گذاری ترشحات شفاف‌تر و لغزنده‌تر می‌شوند. پس از یائسگی، به دلیل کاهش استروژن، دهانه رحم معمولاً خشک‌تر و نازک‌تر می‌گردد. در دوران بارداری نیز دهانه رحم افزایش حجم یافته و رنگ آن متمایل به آبی می‌شود. این تغییرات فیزیولوژیک طبیعی هستند و با معاینه دوره‌ای توسط پزشک می‌توان از تشخیص اشتباه بین تغییرات طبیعی و نشانه‌های بیماری جلوگیری کرد.

تغییر شکل سلولهای دهانه رحم نشانه چیست؟

تغییر شکل سلول‌های دهانه رحم معمولاً نشانه وجود ناهنجاری در رشد یا عملکرد سلول‌های این ناحیه است و اغلب در نتیجه عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این تغییرات در آزمایش پاپ اسمیر شناسایی می‌شوند و ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشند. در بیشتر موارد، تغییرات خفیف به‌صورت خودبه‌خود و با تقویت سیستم ایمنی بدن برطرف می‌شوند، اما در صورت ماندگاری یا پیشرفت، می‌توانند به ضایعات پیش‌سرطانی منجر شوند. عوامل دیگر مانند التهاب مزمن، زخم دهانه رحم، اختلالات هورمونی یا استعمال دخانیات نیز در بروز این تغییرات نقش دارند. پیگیری منظم آزمایش پاپ اسمیر و انجام کولپوسکوپی در صورت توصیه پزشک برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از سرطان دهانه رحم ضروری است.

دهانه رحم در طول رابطه جنسی چه تغییری می کند؟

گردن رحم علاوه بر اینکه برای تمام عملکردهای سلامت باروری ضروری است، می‌تواند به عنوان منبع لذت در طول رابطه جنسی نیز عمل کند. از آنجایی که دهانه رحم بسیار کوچک است، غیرممکن است که با آلت تناسلی یا اسباب بازی جنسی به آن نفوذ کنید، اما اگر در حین رابطه جنسی نافذ به آن برخورد کند، می‌تواند حس لذت را ایجاد کند. از آنجایی که سرویکس در بالای کانال واژن قرار دارد و بسیار دور است، تنها در هنگام نفوذ عمیق می‌توان به آن رسید.

برای برخی از افراد، تحریک گردن رحم در طول دخول عمیق واژن احساس بسیار خوبی دارد و لذت بخش است، اما برای برخی افراد ممکن است ناراحت‌کننده یا حتی دردناک باشد. اگر زمانی تحریک دهانه رحم را تجربه کردید، به احساس آن توجه کنید و آن را با شریک زندگی خود در میان بگذارید تا به خودتان آسیب نرسانید.

پزشکان پیشنهادی

۴.۸ (۲۰۱۸ نظر)

زهرا عسکری سرطاوسی

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۴.۱ (۲۲۵۳ نظر)

دکتر الهام آذین مهر

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۸۴۵ نظر)

دکتر شیوا طالبی خرزوقی

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۵ (۱۶۰۱ نظر)

زهرا مهربان

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۴.۱ (۱۸۱۲ نظر)

دکتر نصرت نقاب

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۱ (۱۲۲۴ نظر)

دکتر ویدا مدرس نژاد

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

گردن رحم در زنان باردار چه تغییراتی می کند؟

در اوایل بارداری تغییراتی در موقعیت و بافت سرویکس و قوام و رنگ ترشحات دهانه رحم رخ می‌دهد. ردیابی تغییرات در گردن رحم می‌تواند به زن کمک کند تا حامله شدن خود را تشخیص دهد. سرویکس یک نوار عضلانی دایره‌ای است که رحم را از واژن جدا می‌کند. سرویکس در نقاط مختلف چرخه قاعدگی و در تمام مراحل بارداری تغییر می‌کند. بافت دهانه رحم در اوایل بارداری به دلیل افزایش جریان خون تغییر می‌کند. سرویکس رحم سالم در حالت عادی همچون نوک بینی سفت و غیرقابل انعطاف است، اما اگر شما باردار باشید گردن رحم‌تان همچون بافت لب‌ها نرم خواهد بود.

نتیجه گیری

دهانه رحم به عنوان گذرگاهی میان رحم و واژن، نقشی کلیدی در سلامت تولیدمثل زنان دارد. این عضو کوچک اما حیاتی، از بروز عفونت‌های داخلی جلوگیری می‌کند و در بارداری و زایمان تغییرات چشمگیری را تجربه می‌کند. بیماری‌های مرتبط با سرویکس مانند عفونت‌های ویروسی، التهاب، دیسپلازی یا سرطان می‌توانند در صورت بی‌توجهی عوارض جدی ایجاد کنند. انجام منظم تست پاپ اسمیر و مراجعه دوره‌ای به متخصص زنان بهترین روش برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام این مشکلات است. آگاهی، مراقبت مستمر و بررسی‌های تخصصی، سه رکن اصلی برای حفظ سلامت دهانه رحم و ارتقای سلامت باروری زنان محسوب می‌شوند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!