فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
سرطان واژن یکی از سرطان‌های نادر دستگاه تناسلی زنان است که معمولاً در سنین بالاتر بروز می‌کند و در مراحل اولیه نشانه واضحی ندارد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های پوشاننده دیواره واژن دچار رشد غیرقابل‌کنترل می‌شوند. مهم‌ترین عامل خطر، عفونت طولانی‌مدت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است، اما عواملی مانند افزایش سن، ضعف ایمنی و سابقه بیماری‌های دهانه رحم نیز می‌توانند احتمال ابتلا را افزایش دهند. از آنجا که علائم این سرطان ممکن است با مشکلات ساده‌تر اشتباه گرفته شوند، آگاهی از نشانه‌ها و مراجعه منظم به پزشک اهمیت زیادی دارد. در این مطلب از دکترتو، با سرطان واژن آشنا می‌شوید.
سرطان واژن چیست؟
سرطان واژن نوعی تومور بدخیم است که در بافت داخلی واژن (مسیر بین دهانه رحم و ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی) ایجاد میشود. این سرطان معمولاً از سلول‌های سنگفرشی پوشاننده دیواره واژن آغاز میشود و در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد. شایع‌ترین علائم آن شامل ترشحات غیرعادی، خونریزی بعد از رابطه جنسی یا یائسگی، و درد لگن است. ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، سابقه دیسپلازی دهانه رحم و افزایش سن از عوامل اصلی خطر محسوب می‌شوند. تشخیص زودهنگام از طریق معاینه لگنی و آزمایش پاپ‌اسمیر شانس درمان موفق را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
سرطان واژن چقدر شایع است؟
سرطان واژن از سرطان‌های نادر دستگاه تناسلی زنان محسوب میشود و تنها حدود ۱ تا ۲ درصد از کل سرطان‌های زنان را تشکیل می‌دهد. این نوع سرطان بیشتر در زنان بالای ۵۰ سال دیده میشود و در مقایسه با سرطان دهانه رحم یا سرطان رحم، شیوع بسیار کمتری دارد. با این حال، به‌دلیل احتمال رشد خاموش در مراحل اولیه، تشخیص زودهنگام آن از طریق معاینه لگنی منظم، کولپوسکوپی و بیوپسی اهمیت زیادی دارد.
علائم سرطان واژن کدامند؟
سرطان واژن معمولاً در مراحل ابتدایی بدون علامت است و بسیاری از بیماران تا پیشرفت بیماری متوجه تغییر خاصی نمی‌شوند. با گسترش تومور، علائم به‌تدریج ظاهر می‌شوند و بسته به محل درگیری می‌توانند خفیف یا شدید باشند. بروز هرگونه خونریزی یا ترشح غیرعادی در زنان، به‌ویژه پس از یائسگی یا رابطه جنسی، نیاز به بررسی فوری دارد؛ زیرا ممکن است نشانه‌ای از تغییرات پیش‌سرطانی یا خود سرطان باشد. شناسایی زودهنگام علائم، نقش مهمی در درمان موفق و پیشگیری از گسترش بیماری دارد. علائم شایع سرطان واژن عبارتند از:
- خونریزی واژینال غیرعادی، به‌ویژه بعد از رابطه جنسی یا یائسگی
- ترشحات غیرطبیعی یا بدبو از واژن
- درد هنگام رابطه جنسی (دیس‌پارونیا)
- احساس درد یا فشار در ناحیه لگن یا پایین شکم
- وجود توده یا برآمدگی در داخل واژن
- خارش، سوزش یا التهاب مداوم ناحیه واژن
- درد یا دشواری هنگام ادرار یا دفع مدفوع در مراحل پیشرفته‌تر
علائم سرطان واژن در دختران
سرطان واژن در دختران بسیار نادر است، اما آگاهی از پنج نشانه سرطان واژن می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند. این بیماری ممکن است در ابتدا بدون علامت باشد و به‌تدریج با نشانه‌هایی ظاهر شود که گاهی با عفونت یا تحریک پوستی اشتباه گرفته می‌شوند. در صورت بروز هر یک از علائم زیر، مراجعه سریع به پزشک ضروری است. پنج نشانه سرطان واژن در دختران عبارتند از:
- خونریزی یا لکه‌بینی از واژن در دخترانی که هنوز قاعده نشده‌اند
- ترشحات غیرطبیعی یا بدبو از واژن
- احساس توده یا برآمدگی در ناحیه واژن
- درد یا سوزش هنگام ادرار
- ناراحتی، خارش یا درد هنگام نشستن یا راه رفتن
بوی بد واژن و سرطان
بوی بد واژن همیشه نشانه سرطان نیست و در بیشتر موارد به دلیل عفونت‌های باکتریایی یا قارچی، تغییرات هورمونی، یا رعایت نکردن بهداشت ناحیه تناسلی ایجاد میشود. با این حال، اگر بوی بد واژن مزمن، تند، شبیه بوی گوشت فاسد یا همراه با ترشحات خونی و درد لگنی باشد، باید جدی گرفته شود؛ زیرا می‌تواند از علائم سرطان واژن یا دهانه رحم باشد. در سرطان واژن، بوی بد معمولاً به‌دلیل تخریب بافت سرطانی و عفونت ثانویه ایجاد میشود. تشخیص دقیق علت بوی غیرطبیعی تنها با معاینه پزشک و انجام آزمایش‌های واژینال یا پاپ‌اسمیر ممکن است.
خارش واژن و سرطان
خارش واژن در بیشتر موارد ناشی از عفونت‌های قارچی، آلرژی یا خشکی پوست است و معمولاً خطرناک نیست. اما اگر خارش مزمن، مداوم و مقاوم به درمان‌های معمول باشد، به‌ویژه در زنان میانسال یا پس از یائسگی، می‌تواند یکی از علائم اولیه سرطان فرج یا در موارد نادر سرطان واژن باشد. در این حالت، خارش معمولاً همراه با قرمزی، سوزش، ترشحات غیرطبیعی، خونریزی خفیف یا وجود توده در ناحیه واژن دیده میشود. تشخیص علت خارش تنها از طریق معاینه تخصصی، نمونه‌برداری (بیوپسی) و آزمایش‌های مربوط انجام میشود، بنابراین در صورت تداوم علائم باید حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه شود.
خارش یا التهاب مداوم واژن رو نادیده نگیر.
همین حالا از دکتر مشاوره بگیر!
علت کنسر یا سرطان واژن چیست؟
سرطان واژن زمانی ایجاد میشود که سلول‌های پوشاننده دیواره داخلی واژن دچار تغییرات ژنتیکی (جهش DNA) شوند و رشد غیرقابل‌کنترلی پیدا کنند. این تغییرات معمولاً تدریجی هستند و ممکن است سال‌ها طول بکشند تا به شکل تومور بدخیم ظاهر شوند. مهم‌ترین عامل مرتبط با بروز این بیماری، عفونت مزمن با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند. عوامل مؤثر در بروز سرطان واژن عبارتند از:
- سابقه رادیوتراپی در ناحیه لگن
- عفونت طولانی‌مدت با ویروس HPV
- افزایش سن، به‌ویژه بالای ۵۰ سال
- سابقه ضایعات پیش‌سرطانی یا سرطان دهانه رحم
- ضعف سیستم ایمنی بدن (مانند مبتلایان به HIV)
- مصرف داروی دی‌اتیل‌استیل‌بسترول (DES) توسط مادر در دوران بارداری
- سیگار کشیدن
متن انگلیسی:
به نقل از nhs
It’s most common in women aged 75 and over. Anyone with a vagina can get vaginal cancer. The vagina is a tube between the vulva and the opening of the womb (cervix). Vaginal cancer is nearly always caused by an infection from certain types of the human papillomavirus (HPV).
ترجمه فارسی:
این سرطان بیشتر در زنان بالای ۷۵ سال دیده میشود، اما هر فردی که واژن دارد ممکن است به آن مبتلا شود. واژن مجرایی است که بین ناحیه خارجی تناسلی (فرج) و دهانه رحم قرار دارد. تقریباً بیشتر موارد سرطان واژن بر اثر عفونت ناشی از برخی انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود.
آیا عفونت قارچی واژن باعث سرطان میشود؟
عفونت قارچی واژن به‌تنهایی باعث سرطان نمی‌شود و معمولاً بیماری‌ای شایع و خوش‌خیم است که با درمان دارویی به‌طور کامل برطرف میشود. با این حال، اگر عفونت قارچی مزمن، مکرر یا درمان‌نشده باشد، ممکن است موجب التهاب طولانی‌مدت و تغییرات خفیف در سلول‌های واژن شود. برخلاف این نوع عفونت، عامل اصلی سرطان‌های دستگاه تناسلی مانند سرطان دهانه رحم و در موارد نادر سرطان واژن، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. بنابراین در صورت تداوم خارش، ترشحات غیرطبیعی یا درد واژن، مراجعه به پزشک برای بررسی و درمان ضروری است.
تشخیص سرطان واژن چگونه انجام می شود؟
تشخیص سرطان واژن با معاینه دقیق لگنی و بررسی دیواره داخلی واژن توسط پزشک آغاز میشود. در صورت مشاهده ضایعه، زخم یا توده مشکوک، پزشک نمونه‌ای از بافت را برای بیوپسی (نمونه‌برداری) ارسال می‌کند تا ماهیت سلول‌ها زیر میکروسکوپ بررسی شود. در کنار آن، آزمایش‌هایی مانند پاپ‌اسمیر، کولپوسکوپی (مشاهده واژن با ذره‌بین مخصوص) و در برخی موارد سونوگرافی یا تصویربرداری MRI و CT scan برای تعیین میزان گسترش تومور انجام میشود. تشخیص زودهنگام از طریق معاینه منظم زنان و تست پاپ‌اسمیر، نقش بسیار مهمی در افزایش شانس درمان موفق دارد.
آیا سرطان واژن درمان دارد؟
سرطان واژن قابل درمان است و در صورت تشخیص زودهنگام، شانس بهبودی کامل بسیار بالاست. نوع درمان بر اساس مرحله سرطان، اندازه و محل تومور، سن و وضعیت سلامت عمومی بیمار انتخاب میشود. هدف درمان، حذف کامل سلول‌های سرطانی، جلوگیری از گسترش بیماری و حفظ عملکرد طبیعی اندام‌های تناسلی است. روش‌های اصلی درمان سرطان واژن عبارتند از:
- جراحی: در مراحل اولیه، پزشک ممکن است فقط تومور و بخش کوچکی از بافت اطراف را بردارد. در موارد گسترده‌تر، ممکن است بخشی از واژن یا در موارد نادر کل رحم و بافت‌های مجاور نیز برداشته شود
- پرتودرمانی (رادیوتراپی): یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان این سرطان است و می‌تواند به‌صورت خارجی یا داخلی (براکی‌تراپی) انجام شود تا سلول‌های سرطانی نابود شوند
- شیمی‌درمانی: معمولاً همراه با پرتودرمانی در مراحل پیشرفته استفاده میشود تا اثر درمان افزایش یابد
- درمان هدفمند یا ایمونوتراپی: ارکان درمان سرطان واژن جراحی و پرتودرمانی هستند؛ شیمی‌درمانی در برخی مراحل افزوده میشود. ایمونوتراپی/درمان هدفمند فعلاً فقط در موارد انتخابی/کارآزمایی‌ها مدنظر است
- مراقبت‌های حمایتی: شامل کنترل درد، بهبود کیفیت زندگی، پیشگیری از عفونت و مشاوره روان‌شناختی برای کاهش اضطراب و بهبود سلامت روحی بیمار است
برای بررسی علت ترشحات، زخم یا خونریزی غیرعادی همین حالا نوبت پزشک زنان بگیر.
انواع سرطان واژن کدام است؟
سرطان واژن بسته به نوع سلول‌هایی که درگیر می‌شوند، به چند نوع تقسیم میشود و هر نوع رفتار، سرعت رشد و پاسخ درمانی متفاوتی دارد. تشخیص نوع دقیق سرطان برای انتخاب روش درمان و تعیین پیش‌آگهی بیمار اهمیت زیادی دارد. بیشتر موارد این سرطان از سلول‌های پوشاننده سطح داخلی واژن منشأ می‌گیرند، اما در برخی بیماران ممکن است از سلول‌های غده‌ای یا بافت‌های عمقی‌تر واژن شروع شود. این تفاوت در منشاء سلولی، علت اصلی تنوع در شدت و شیوه درمان بیماری است. انواع اصلی سرطان واژن عبارت‌اند از:
- کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma): شایع‌ترین نوع سرطان واژن است و حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد را شامل میشود. این نوع از سلول‌های پوشاننده سطح داخلی واژن منشأ گرفته و معمولاً رشد آهسته‌ای دارد.
- آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma): از سلول‌های غده‌ای واژن ایجاد میشود و بیشتر در زنان بالای ۵۰ سال دیده میشود. نوعی از آن به نام آدنوکارسینوم سلول شفاف (Clear Cell) در دخترانی که مادرشان در دوران بارداری داروی DES مصرف کرده، شایع‌تر است.
- ملانوم واژن (Vaginal Melanoma): نوعی سرطان نادر اما تهاجمی است که از سلول‌های تولیدکننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) منشأ می‌گیرد و معمولاً در بخش پایینی واژن ایجاد میشود.
- سارکوم واژن (Vaginal Sarcoma): از بافت‌های همبند، عضلانی یا عروقی واژن منشاء می‌گیرد و بیشتر در دختران و زنان جوان دیده میشود.
سرطان سلول سنگفرشی واژن
سرطان سلول سنگفرشی واژن شایع‌ترین نوع سرطان واژن است و حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد را شامل میشود. این سرطان از سلول‌های پوشاننده سطح داخلی واژن منشأ می‌گیرد و معمولاً به‌صورت تدریجی رشد می‌کند. عامل اصلی بروز آن عفونت مزمن با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است، اما سن بالا، ضعف سیستم ایمنی و سابقه ضایعات پیش‌سرطانی دهانه رحم نیز خطر ابتلا را افزایش می‌دهند. در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد، اما با پیشرفت بیماری می‌تواند باعث خونریزی غیرعادی، ترشحات بدبو، درد لگنی یا احساس توده در واژن شود. تشخیص زودهنگام از طریق معاینه منظم زنان و تست پاپ‌اسمیر، کلید موفقیت در درمان و پیشگیری از گسترش بیماری است.
| مرحله | توضیحات مرحله | محل گسترش تومور |
|---|---|---|
| مرحله ۰ (Carcinoma in situ) | سلول‌های غیرطبیعی فقط در لایه سطحی واژن وجود دارند و هنوز به بافت‌های عمقی نفوذ نکرده‌اند. | محدود به اپی‌تلیوم واژن |
| مرحله ۱ | سرطان فقط در دیواره واژن است و هنوز به بافت‌های اطراف گسترش نیافته است. | محدود به دیواره واژن |
| مرحله ۲ | تومور از واژن فراتر رفته و به بافت‌های اطراف (اما نه دیواره لگن) نفوذ کرده است. | بافت‌های مجاور واژن مانند بافت همبند لگن |
| مرحله ۳ | سرطان به دیواره لگن رسیده یا باعث انسداد حالب شده است؛ ممکن است غدد لنفاوی نزدیک درگیر شوند. | دیواره لگن یا غدد لنفاوی ناحیه‌ای |
| مرحله ۴ | تومور به اندام‌های مجاور مانند مثانه یا راست‌روده گسترش یافته است. | مثانه، رکتوم یا بافت‌های عمقی لگن |
عوارض بیماری سرطان واژن چیست؟
سرطان واژن در صورت تشخیص دیرهنگام می‌تواند به اندام‌های مجاور گسترش یابد و عوارض جسمی و روحی متعددی ایجاد کند. این عوارض ممکن است ناشی از پیشرفت بیماری یا اثرات درمان (جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی) باشند و شدت آن‌ها به مرحله سرطان بستگی دارد. مهم‌ترین عوارض سرطان واژن عبارت‌اند از:
- خونریزی مزمن یا ترشحات بدبو از واژن به‌دلیل آسیب بافتی
- درد مزمن در ناحیه لگن، پایین شکم یا هنگام رابطه جنسی
- مشکلات ادراری یا بی‌اختیاری ادرار در اثر درگیری مثانه یا مجرای ادرار
- یبوست یا درد هنگام دفع مدفوع در صورت گسترش به راست‌روده
- خشکی و تنگی واژن به‌ویژه پس از پرتودرمانی
- ناتوانی جنسی یا کاهش میل جنسی به‌دلیل تغییرات جسمی و روانی
- ورم پاها (لنف ادم) در صورت درگیری غدد لنفاوی لگن
- افسردگی، اضطراب و افت کیفیت زندگی به‌علت اثرات جسمی و روحی بیماری
سرطان واژن کشنده است؟
سرطان واژن در صورت تشخیص و درمان زودهنگام معمولاً قابل کنترل و درمان‌پذیر است، اما اگر در مراحل پیشرفته شناسایی شود، می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. شدت بیماری به عواملی مانند مرحله سرطان، اندازه و محل تومور، سن بیمار و سلامت عمومی بدن بستگی دارد. در مراحل اولیه، میزان بقای پنج‌ساله بیماران حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد است، اما در مراحل پیشرفته که تومور به اندام‌های مجاور یا غدد لنفاوی گسترش یافته، این میزان کاهش می‌یابد. درمان به‌موقع با جراحی یا پرتودرمانی می‌تواند شانس بهبودی کامل را افزایش دهد. بنابراین، معاینه منظم زنان و انجام تست‌های تشخیصی مانند پاپ‌اسمیر بهترین راه برای پیشگیری از پیشرفت و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری است.
آیا می توان از سرطان واژن پیشگیری کرد؟
بله، در بسیاری از موارد می‌توان با رعایت چند اقدام ساده خطر ابتلا به سرطان واژن را کاهش داد. مهم‌ترین روش پیشگیری، جلوگیری از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است، زیرا این ویروس عامل اصلی بیشتر سرطان‌های ناحیه تناسلی محسوب میشود. تزریق واکسن HPV در سنین نوجوانی و قبل از شروع فعالیت جنسی، یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری است. همچنین، انجام معاینه منظم زنان و تست پاپ‌اسمیر به تشخیص زودهنگام تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های واژن کمک می‌کند. روش‌های پیشگیری از سرطان واژن عبارت‌اند از:
- تزریق واکسن HPV در سنین مناسب (۹ تا ۲۶ سالگی)
- رعایت بهداشت فردی و جنسی و استفاده از وسایل محافظتی در روابط جنسی
- ترک سیگار و اجتناب از مصرف الکل
- مراجعه منظم به پزشک برای انجام معاینه لگنی و تست‌های غربالگری
- درمان سریع عفونت‌های مزمن یا ضایعات پیش‌سرطانی دهانه رحم یا واژن
- تقویت سیستم ایمنی بدن از طریق تغذیه سالم، ورزش و خواب کافی
۴.۷ (۵۳۷۵ نظر)۴.۹ (۵۱۴۳ نظر)۴.۸ (۴۷۹۶ نظر)۴.۹ (۳۳۲۱ نظر)۵ (۲۸۷۵ نظر)۴.۹ (۲۵۶۰ نظر)نتیجه گیری
سرطان واژن، هرچند نادر، اما از نظر بالینی اهمیت زیادی دارد زیرا در صورت تشخیص زودهنگام، به‌خوبی قابل درمان است. بروز این بیماری معمولاً با تغییرات سلولی ناشی از عفونت HPV و ضعف سیستم ایمنی مرتبط است. درمان بر اساس مرحله سرطان و شرایط بیمار شامل جراحی، پرتودرمانی یا ترکیبی از هر دو روش است و در برخی موارد از شیمی‌درمانی نیز استفاده میشود. بقای بیماران در مراحل اولیه بسیار مطلوب است، اما در صورت گسترش بیماری، شانس درمان کاهش می‌یابد. رعایت بهداشت جنسی، واکسیناسیون HPV و انجام معاینات دوره‌ای، مؤثرترین راه‌های پیشگیری از این سرطان محسوب می‌شوند.
دکترتو مراقب سلامت شماست!
سلام من خیلی ساله که خارش لابیا گرفتم هیچ تشخیصی برام داده نشد خوب هم نشد واژنم مشکل نداره ممکن سرطان باشه
سلام و احترام، خارش مزمن در ناحیه لابیا می‌تواند ناشی از علل مختلفی از جمله عفونت‌های پوستی، مشکلات التهابی یا حساسیت‌ها باشد و به ندرت به سرطان مربوط میشود. با این حال، برای تشخیص دقیق و اطمینان از سلامت، توصیه می‌کنم هرچه سریع‌تر به متخصص زنان یا پوست مراجعه کنید تا معاینه کامل و در صورت نیاز آزمایش‌های تکمیلی انجام شود و درمان مناسب شروع گردد. پیگیری منظم و بررسی علت خارش اهمیت بالایی دارد.
متخصص زنان و زایمان
سلام
من خیلی سال پیش خارش لابیا گرفتم هیچ تشخیصی برام داده نشد ممکن سرطان باشه واژنم مشکلی نداره
سلام،
خارش مزمن ناحیه لابیا که بدون علت مشخص باقی مانده، نیازمند بررسی دقیق‌تر توسط متخصص زنان یا پوست است، به‌ویژه اگر این مشکل برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. در برخی موارد نادر، خارش مزمن می‌تواند از علائم اولیه برخی بیماری‌های جدی‌تر مانند لیکن اسکلروزیس یا حتی سرطان پوست ناحیه تناسلی باشد، هرچند واژن درگیر نباشد. توصیه میشود برای ارزیابی دقیق‌تر، معاینه بالینی و در صورت لزوم، انجام نمونه‌برداری انجام گیرد.
متخصص پوست و مو
سلام در عین نزدیکی خونریزی ودرد داشتم رفتم دکتر گفت پولیپ داری باز درد زیر شکم دارم
سلام،
وجود پولیپ دهانه رحم یا رحم می‌تواند باعث درد زیر شکم و خونریزی هنگام نزدیکی شود. در صورتی که پس از تشخیص پولیپ همچنان درد زیر شکم ادامه دارد، لازم است بررسی‌های تکمیلی مانند سونوگرافی و معاینه دقیق‌تر توسط متخصص زنان انجام شود تا احتمال وجود مشکلات دیگر مانند عفونت، اندومتریوز یا اختلالات لگنی رد شود. پیگیری منظم و درمان مناسب بر اساس تشخیص نهایی اهمیت زیادی دارد.
متخصص زنان و زایمان