مقایسه زایمان طبیعی و سزارین ؛ زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ – مجله سلامت دکترتو

مقایسه زایمان طبیعی و سزارین ؛ زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

زایمان طبیعی و سزارین دو مسیر اصلی تولد نوزادند که در منطق تصمیم‌گیری بالینی، بر پایه وضعیت مادر و جنین انتخاب می‌شوند. زایمان طبیعی روندی فیزیولوژیک بدون برش جراحی است و معمولاً با بستری و نقاهت کوتاه‌تر و احتمال پایین‌تر عفونت و خون‌ریزی همراه است. در مقابل، سزارین یک عمل جراحی با برش شکم و رحم محسوب می‌شود که بیشتر در شرایط پرخطر یا موارد خاص انجام می‌گیرد و پیامد آن نقاهت طولانی‌تر و مراقبت‌های پس از عمل بیشتر است. تفاوت‌ها در زمان انجام، الگوی درد، اثرات کوتاه‌مدت بر نوزاد و نیازهای مراقبتی پس از تولد نیز برجسته‌اند.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 6 دقیقه
مقایسه زایمان طبیعی و سزارین؛ زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟

زایمان طبیعی و سزارین دو روش اصلی برای تولد نوزاد هستند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. زایمان طبیعی یک روند فیزیولوژیک بدون جراحی است که معمولا با عوارض کمتر و دوران نقاهت کوتاه‌تر همراه است، در حالی‌که سزارین یک عمل جراحی محسوب می‌شود که بیشتر در شرایط خاص یا بارداری‌های پرخطر توصیه می‌گردد. شناخت تفاوت‌های این دو روش در نحوه انجام، درد، دوران نقاهت و تأثیر بر سلامت مادر و نوزاد به شما کمک می‌کند تا همراه با پزشک بهترین تصمیم را برای شرایط بارداری خود بگیرید. برای آشنایی کامل با تفاوت‌ها، مزایا و معایب زایمان طبیعی و سزارین، ادامه این مطلب از دکترتو را بخوانید.

فرق زایمان طبیعی و سزارین چیست؟ تفاوت زایمان طبیعی و سزارین

فرق زایمان طبیعی و سزارین در نحوه انجام، دوران نقاهت و عوارض احتمالی آن‌هاست. زایمان طبیعی روندی فیزیولوژیک و بدون جراحی است که در آن نوزاد از طریق واژن متولد می‌شود و معمولا بهبود مادر سریع‌تر بوده و خطر عفونت و خونریزی کمتر است. در مقابل، زایمان سزارین یک عمل جراحی است که با ایجاد برش روی شکم و رحم انجام می‌شود و بیشتر در شرایط پرخطر مانند وضعیت نامناسب جنین، بارداری دوقلو، یا مشکلات لگنی مادر توصیه می‌گردد. دوران نقاهت پس از سزارین طولانی‌تر است و نیاز به مراقبت‌های بیشتری دارد، اما در برخی موارد می‌تواند جان مادر و جنین را نجات دهد. بنابراین انتخاب بین زایمان طبیعی و سزارین باید بر اساس شرایط پزشکی مادر، وضعیت جنین و نظر پزشک متخصص انجام شود.

معیار مقایسهزایمان طبیعیزایمان سزارین
نحوه انجامتولد نوزاد از طریق واژن، بدون جراحیتولد نوزاد با عمل جراحی و برش روی شکم و رحم
مدت زمان زایمانممکن است چند ساعت طول بکشدسریع‌تر انجام می‌شود (حدود ۴۵-۶۰ دقیقه)
دوران نقاهتکوتاه‌تر، بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های روزانهطولانی‌تر، نیاز به مراقبت بیشتر پس از عمل
درد حین زایماندرد انقباضات رحمی، با بی‌حسی قابل کنترل استبدون درد حین عمل (با بیهوشی یا بی‌حسی)، ولی درد بعد از عمل بیشتر است
خطر عفونت و خونریزیکمتربیشتر به دلیل جراحی باز
تاثیر بر نوزادتماس سریع‌تر با مادر، احتمال مشکلات تنفسی کمتراحتمال مشکلات تنفسی بیشتر در نوزادان سزارینی
توصیه پزشکدر بارداری‌های کم‌خطر، روش اصلی زایماندر بارداری‌های پرخطر یا شرایط خاص مانند وضعیت غیرطبیعی جنین، توصیه می‌شود
مقایسه زایمان طبیعی و سزارین

برای تو زایمان طبیعی بهتره یا سزارین؟

از دکتر زنان مشاوره بگیر.

تفاوت مدت زمان زایمان طبیعی و سزارین

مدت زمان زایمان طبیعی و زایمان سزارین با هم متفاوت است. زایمان طبیعی ممکن است چندین ساعت طول بکشد، زیرا بدن باید به‌طور طبیعی مراحل باز شدن دهانه رحم، انقباضات و خروج نوزاد را طی کند. در مقابل، سزارین معمولاً سریع‌تر انجام می‌شود و کل عمل جراحی بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان می‌برد. با این حال، باید توجه داشت که دوران نقاهت پس از سزارین طولانی‌تر از زایمان طبیعی است.

مقایسه درد زایمان طبیعی و سزارین

درد زایمان طبیعی و سزارین تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد. در زایمان طبیعی، مادر بیشترین درد را هنگام انقباضات و خروج نوزاد تجربه می‌کند، اما این درد پس از تولد به‌سرعت کاهش می‌یابد و بهبود مادر سریع‌تر اتفاق می‌افتد. در مقابل، سزارین با بی‌حسی یا بیهوشی انجام می‌شود و مادر حین عمل دردی احساس نمی‌کند، اما پس از آن درد ناشی از برش شکم و رحم شروع می‌شود که ممکن است چند روز تا چند هفته ادامه یابد و نیاز به مصرف مسکن داشته باشد. درد زایمان طبیعی معمولاً چندین ساعت طول می‌کشد و با نزدیک‌شدن به تولد تشدید می‌شود؛ در سزارین، درد حین عمل کمتر ولی بعد از عمل بیشتر و طولانی‌تر است.

متن انگلیسی:
The process of being in labor can be prolonged due to various factors such as the parent being tired or the baby being in the wrong position
ترجمه متن:
 روند زایمان طبیعی ممکن است به دلیل عوامل مختلفی مانند خستگی والدین یا قرار گرفتن نوزاد در وضعیت نامناسب طولانی شود.

themotherbabycenter

مقایسه طول دوره نقاهت زایمان طبیعی و سزارین

معمولا در زایمان سزارین مدت زمان دوره نقاهت طولانی‌تر می‌شود. ممکن است حدود ۶ تا ۸ هفته طول بکشد تا زخم‌ها کامل بهبود پیدا کنند و شخص بتواند فعالیت‌های روزانه را راحت انجام دهد. همچنین گاهی لازم است مادر بعد از زایمان مدت زمان بیشتری در بیمارستان بماند. اما طول دوره نقاهت در زایمان طبیعی معمولا کمتر بوده و مادر سریع‌تر بهبودی کامل را به دست می‌آورد.

مقایسه طول دوره نقاهت زایمان طبیعی و سزارین
طول دوره نقاهت در زایمان طبیعی کمتر از سزارین است.

تفاوت تاریخ زایمان طبیعی و سزارین

زایمان طبیعی از هفته ۳۷ بارداری تا هفته ۴۲ بارداری اتفاق میفتد. بیشتر زایمان‌ها در هفته ۳۹ تا ۴۱ هستند. اگر مادر تا هفته ۴۱ بارداری هیچ دردی نداشته باشد، پزشک از روش‌هایی برای القای زایمان استفاده می‌کند. اما زایمان سزارین معمولا در هفته ۳۹ بارداری انجام می‌شود. در برخی شرایط که جان مادر و جنین در خطر است، ممکن است پزشک سزارین را در هفته ۳۷ یا ۳۸ بارداری هم انجام دهد.

عوارض زایمان طبیعی بیشتره یا سزارین؟

عوارض زایمان طبیعی و سزارین بسته به شرایط مادر و جنین متفاوت است. به طور کلی زایمان طبیعی در زنان سالم با بارداری کم‌خطر عوارض کمتری دارد و بهبودی سریع‌تری به دنبال می‌آورد، اما ممکن است با مشکلاتی مانند پارگی واژن، بی‌اختیاری موقت ادرار یا درد لگن همراه شود. در مقابل، سزارین یک عمل جراحی بزرگ است که خطر عفونت، خونریزی، لخته شدن خون و طولانی‌تر شدن دوران نقاهت را افزایش می‌دهد. بنابراین نمی‌توان گفت کدام روش به‌طور مطلق عوارض بیشتری دارد؛ بلکه انتخاب بهترین روش باید با توجه به شرایط پزشکی مادر و نظر پزشک متخصص انجام شود.

متن انگلیسی:
Vaginal births typically avoid the risks associated with major surgery, such as severe bleeding, scarring, infections, reactions to anesthesia and longer-lasting pain. And because major surgery is not involved, a mother may be able to begin breastfeeding sooner
ترجمه متن:
زایمان واژینال معمولا از خطرات مرتبط با جراحی بزرگ مانند خونریزی شدید، زخم، عفونت، واکنش به بیهوشی و درد طولانی‌تر جلوگیری می‌کند و از آنجایی که نیاز به جراحی بزرگ ندارد، ممکن است مادر بتواند زودتر شیردهی را شروع کند.

livescience

مقایسه خطرات و عوارض زایمان طبیعی و سزارین برای نوزاد

در زایمان طبیعی به دلیل عبور نوزاد از کانال واژن ماهیچه‌های درگیر ریه‌های نوزاد را فشرده کرده و مایع موجود در ریه‌های نوزاد خارج می‌شود. در نتیجه نوزاد هنگام تولد مشکلات تنفسی کمتری دارد. اما در زایمان سزارین این شرایط مهیا نیست. به خصوص اگر قبل از هفته ۳۹ بارداری سزارین انجام شود، احتمال عوارض برای نوزاد مانند مشکلات تنفسی بیشتر است.

همچنین این نکته را باید در نظر داشته باشید که در زایمان طبیعی نوزاد از کانال زایمان عبور کرده و به دلیل قرار گرفتن در معرض باکتری‌ها سیستم ایمنی او قوی می‌شود.

مزایا و معایب زایمان طبیعی و سزارین

نمی‌توان گفت کدام زایمان بهتر است. معمولا خطرات و عوارض زایمان طبیعی کمتر از سزارین است. به همین دلیل افرادی که به دنبال زایمان ایمن و کم عارضه هستند، زایمان طبیعی را انتخاب می‌کنند. اما گاهی ممکن است مادر به دلیل ترس از درد زایمان طبیعی، استرس زیاد و تمایل به برنامه‌ریزی و آمادگی برای زایمان، روش سزارین را انتخاب کنند.

زایمان طبیعی بهتره یا سزارین؟ مزایا و معایب زایمان طبیعی و سزارین
در زایمان طبیعی به دلیل عبور نوزاد از کانال زایمان سیستم ایمنی قوی می‌شود.

زایمان طبیعی راحت تره یا سزارین؟

میزان درد و راحتی در طول زایمان از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد. اما به طور کلی در زایمان طبیعی درد بیشتر بوده و در سزارین به دلیل بیهوشی دردی احساس نمی‌شود. در حالی که دوره نقاهت زایمان سزارین طولانی‌تر است و درد برش‌ها هم بیشتر می‌شود.

از درد زایمان می‌ترسی؟ برای زایمان بدون درد با بهترین پزشکان مشورت کن.

از کجا بفهمیم زایمان طبیعی داریم یا سزارین؟

در برخی شرایط نمی‌توان تا زمان زایمان تشخیص داد که کدام روش برای شما بهتر است. در این وضعیت ممکن است زایمان سزارین اورژانسی انجام شود. معمولا در وضعیت نرمال زایمان طبیعی ارجحیت داشته و در شرایط زیر پزشک زایمان سزارین را توصیه می‌کند.

  • بارداری دوقلو یا چند قلو دارید.
  • سر جنین به سمت پایین قرار نگرفته است.
  • مشکلاتی مانند دیابت، فشارخون بالا یا تبخال فعال دارید.
  • مشکل جفت سر راهی دارید. جفت اکسیژن و خون را به جنین می‌رساند و در این وضعیت دهانه رحم را مسدود می‌کند.

بچه های طبیعی باهوش ترن یا سزارین؟

مطالعات مختلفی در مورد سطح IQ کودکان در زایمان طبیعی و سزارین انجام شده است. در تمامی این تحقیقات تفاوت زیادی بین این دو روش در سنین بالای ۷ سال وجود نداشته است. اما تحقیقی در ۴ ماهگی نوزادان انجام شده است که نشان می‌دهد در این سن نوزادان متولد شده از طریق سزارین، نمرات پایین‌تری در ۵ ناحیه رشدی داشته‌اند.

تا چند سال بعد از سزارین میشه طبیعی زایمان کرد؟

زایمان طبیعی بعد از سزارین (VBAC) برای بسیاری از زنان امکان‌پذیر است، اما با ریسک‌هایی همراه است. یکی از مهم‌ترین این ریسک‌ها پارگی رحم است. در زنانی که قبلاً یک بار سزارین با برش عرضی روی رحم داشته‌اند، احتمال پارگی رحم در زایمان طبیعی حدود ۰٫۵ تا ۱ درصد است. اما اگر برش سزارین قبلی به‌صورت عمودی یا چند بار سزارین انجام شده باشد، این خطر بالاتر می‌رود. پارگی رحم یک عارضه جدی است که می‌تواند جان مادر و جنین را تهدید کند، به همین دلیل تصمیم برای VBAC باید با بررسی دقیق شرایط مادر، نوع برش قبلی و در بیمارستان مجهز به امکانات اورژانسی گرفته شود.

احتمال پارگی رحم در زایمان طبیعی بعد از سزارین چقدر است؟

احتمال پارگی رحم در زایمان طبیعی بعد از سزارین (VBAC) به نوع برش قبلی رحم و شرایط مادر بستگی دارد. اگر برش سزارین قبلی عرضی (افقی در بخش تحتانی رحم) باشد، خطر پارگی رحم حدود ۰٫۵ تا ۱ درصد است. اما در مواردی که برش عمودی کلاسیک یا چند بار سزارین انجام شده باشد، این احتمال به‌مراتب بالاتر می‌رود. پارگی رحم یک عارضه نادر ولی بسیار جدی است که می‌تواند باعث خونریزی شدید، آسیب به جنین و نیاز فوری به جراحی اورژانسی شود. به همین دلیل، زایمان طبیعی پس از سزارین باید تنها تحت نظر پزشک متخصص و در مراکز مجهز انجام شود.

پزشکان پیشنهادی

نتیجه گیری

تفاوت میان زایمان طبیعی و سزارین تنها در نحوه انجام آن‌ها نیست، بلکه در عوارض، دوران نقاهت و حتی تأثیر بر سلامت مادر و نوزاد نیز دیده می‌شود. زایمان طبیعی روشی فیزیولوژیک با بهبودی سریع‌تر است، در حالی‌که سزارین یک جراحی بزرگ محسوب می‌شود و در شرایط خاص می‌تواند جان مادر و جنین را نجات دهد. بنابراین انتخاب بهترین روش زایمان باید با توجه به شرایط پزشکی، نظر پزشک و اولویت‌های مادر انجام شود تا ایمنی و سلامت هر دو به بهترین شکل تضمین گردد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

بله، در سونوگرافی می‌توان تا حد زیادی شرایط مادر و جنین را بررسی کرد و بر اساس آن احتمال زایمان طبیعی یا نیاز به سزارین را سنجید. پزشک با استفاده از سونوگرافی وضعیت قرارگیری جنین، موقعیت جفت، میزان مایع آمنیوتیک، وزن تقریبی جنین و سلامت رحم را ارزیابی می‌کند. برای مثال، اگر جنین در وضعیت بریچ (پا یا باسن پایین باشد)، جفت سرراهی تشخیص داده شود یا اندازه‌ی جنین بزرگ‌تر از حد طبیعی باشد، احتمالاً زایمان سزارین توصیه می‌شود. در مقابل، در شرایطی که جنین در وضعیت مناسب و دهانه رحم آماده باشد، امکان زایمان طبیعی وجود دارد. البته تصمیم نهایی همیشه به نظر پزشک و شرایط مادر و جنین در روزهای نزدیک به زایمان بستگی دارد.

سزارین معمولاً زمانی توصیه می‌شود که زایمان طبیعی برای مادر یا جنین خطرناک باشد. از مهم‌ترین موارد می‌توان به وضعیت غیرطبیعی جنین (بریچ یا عرضی بودن)، جفت سرراهی یا جداشدگی جفت، بارداری‌های چندقلویی به‌ویژه اگر جنین‌ها در وضعیت مناسب قرار نگرفته باشند، بزرگی غیرطبیعی جنین یا تنگی لگن مادر، افت ضربان قلب جنین و مشکلات اضطراری حین زایمان اشاره کرد. همچنین در مواردی مانند سابقه سزارین قبلی، برخی بیماری‌های مزمن مادر (مانند فشار خون بالا یا مشکلات قلبی) یا وجود عفونت‌های خاص مثل تبخال تناسلی فعال، پزشک برای ایمنی بیشتر، سزارین را انتخاب می‌کند. تصمیم‌گیری نهایی همیشه بر اساس شرایط مادر و جنین و با نظر متخصص زنان و زایمان انجام می‌شود.

زایمان سزارین نوعی عمل جراحی است و به همین دلیل خطرات آن می‌تواند بیشتر باشد. در طول جراحی احتمال آسیب به روده و مثانه و عفونت محل برش و دیواره رحم وجود دارد. اما در برخی شرایط برای نجات جان مادر و جنین حتما باید سزارین انجام شود.

انتخاب بین زایمان طبیعی و سزارین برای افرادی که دچار دیسک کمر هستند به شدت بیماری، محل دیسک و شرایط کلی مادر بستگی دارد. در بسیاری از موارد، زایمان طبیعی با کنترل درد و رعایت وضعیت‌های مناسب ممکن است انجام شود و مشکلی ایجاد نکند، اما اگر بیرون‌زدگی یا فشار دیسک شدید باشد و خطر آسیب عصبی یا بدتر شدن علائم وجود داشته باشد، پزشک ممکن است سزارین را توصیه کند. بنابراین تصمیم نهایی باید با مشورت متخصص زنان و متخصص ارتوپدی یا نورولوژی گرفته شود تا هم سلامت مادر و هم نوزاد تضمین شود.

امتیاز شما به مقاله:
(4از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
عاشق نوشتن، یادگیری و تجربه‌های جدید ... با هر بار نوشتن بیشتر یاد می‌گیرم. خوشحالم در دکترتو فرصت تولید محتوا در دنیای پزشکی و ارتقاء سلامت جامعه را دارم.
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره مقایسه زایمان طبیعی و سزارین

  1. ناشناس گفت:

    سلام من ۲۰سالمه زایمان اولم طبیعی بود الان دوباره باردارم اما خیلی از درد زایمان میترسم وقتی بهش فک میکنم خیلی حالم بد میشه

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      از روش بی حسی اپیدورال یا زایمان طبیعی بدون درد در بیمارستان استفاده کنید

  2. مازیار گفت:

    با سلام خانم من ۳۷ سالش هست بچه اولمون ۷سال پیش طبیعی به دنیا آمد و هیلی درد کشید آلان خودش میگه سزارین ولی من میگم طبیعی چون بعد از زایمان بتونه بچه را نکته دارد چون کسی را نداریم کمک بکنه بهمون دوران نقاعد سزارین چند روزه و شما کلا کدام را پیشنهاد میکنید.
    ممنون از راهنمایی شما

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      از روش بی حسی اپیدورال یا زایمان طبیعی بدون درد در بیمارستان استفاده کنید

  3. سلیمانی گفت:

    سلام
    من ۳۶سالمه بچه دومم هست که باردارم اولی سزارین شدم ولی اینو میخوام طبیعی زایمان کنم امکان داره؟
    فاصله حاملگی اول ودوم ۵سال

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله امکان پذیر است و بسیار هم خوب است

    2. زهره موسوی گفت:

      سلام خوبی ببخشید من همه بچه طبیعی به دنیا آوردم دوتا اخری سزاریت شودم اینم سزارین میشم یانه میخوام سزارین بشم کی باید برم چند هفته باید باشم برم بستری بشم الان ۳۴هفته هستم

      1. همیار دکترِتو گفت:

        دوست عزیز
        با توجه به دو سزارین آخر شما نیاز به عمل سزارین در این زایمان هم دارید. غالبا در هفته ۳۸ سزارین می شوید. تحت نظر متخصص زنان باشید تا زمان بستری را برای شما مشخص کنند.

  4. ناشناس گفت:

    سلام
    من ۳۶سالمه بچه دومم هست که باردارم اولی سزارین شدم ولی اینو میخوام طبیعی زایمان کنم امکان داره؟
    فاصله حاملگی اول ودوم ۵سال

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله امکان پذیر است و بسیار هم خوب است

  5. نجلا محمدی گفت:

    سلام من ۳۷ هفته و ۵ روزمه امروز تاریخ ۱/۱۱/۱۴۰۲ هست و همین امروز هم برام تاریخ زایمان طبیعی نوشته و دردی هم ندارم تا فعلا میشه یه راهنمایی کنید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بنظر می رسد زود است
      اما زایمان همیشه و لزوما با درد همراه نیست

  6. بهناز گفت:

    وااااای خدا من سزارین کردم روزی هزار بار آرزوی مرگ میکردم چه خریتی کردم البته پیشنهاد پزشکم بود در صورتی که شرایط طبیعی رو داشتم افسردگی بعد از عمل خیلی شدیده ، وحشتناکه ، تو رو خدا قبل از هر کاری از آدم مطمئن راهنمایی بگیرید نه از برده پول ، تف به ذات ش

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله سزارین باید در حالت اورژانسی صورت گیرد نه به شکل معمولی
      اولویت همیشه با زایمان طبیعی است
      تندرست باشید

      1. ناشناس گفت:

        سلام.ببخشید چرا باید زایمان طبیعی اولویت باشه؟

        1. همیارِ دکترِتو گفت:

          سلام
          چون سزارین یک عمل اورژانسی است
          و مزایای عمل طبیعی بیشتر است
          بیشتر افراد بعلت ترس از درد ، سزارین می کنند که امروزه تقریبا همه زایمان ها با روش بدون درد انجام می شود
          ولی اگر پزشک تشخیص دهد باید سزارین شود
          طبق دستور پزشک عمل کنید
          تندرست باشید

  7. آرسام گفت:

    سلام خسته نباشیددوهفته پسرم به دنیا. میاد می‌خوام طبیعی انجام بدم عمل رو میترسم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      با ارزوی سلامتی
      امروزه روش های زایمان بدون درد راحت و به بهترین شکل می توانید انجام دهید
      نگران نباشید

  8. سعدآبادی گفت:

    مشخصه کدوم بهتره ، سلامتی نوزاد در زایمان طبیعی خیلی بالاتره ،بچه های سزارینی یا سرو گیجن یا مشکلات روده فراوان دارن و از طرفی دچار چاقی و اضافه وزن میشن که همین زمینه ساز خیلی از بیماری ها هستش

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      لزوما اینگونه نیست
      ولی مزایای زایمان طبیعی بیشتر است

    2. بی نام گفت:

      لطفاً از خودتان حرف درنیاورید دانشمندان در تحقیقاتشون میگن هوش بچه هیچ ارتباطی با سزارین و طبیعی نداره اندکی مطالعه لطفاً

      1. همیارِ دکترِتو گفت:

        سلام
        بله
        درست می‌فرمایید، بر اساس مطالعات علمی معتبر، هیچ‌گونه شواهد قوی و قطعی مبنی بر ارتباط مستقیم بین نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) و میزان هوش کودک وجود ندارد. عوامل مؤثر بر هوش بیشتر به ژنتیک، محیط رشد، تغذیه، آموزش و تحریک ذهنی کودک مرتبط هستند. بنابراین هر دو روش زایمان، در صورت انجام اصولی و ایمن، تأثیر مستقیمی بر توانایی ذهنی کودک ندارند.

  9. F.h.n گفت:

    ممنون از توضیحات خوب و کامل شما🙏

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سپاس از توجه شما

  10. فاطی گفت:

    عالیه

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز دکترتو
      با ارزوی سلامتی برای شما