فهرست مطالب
سرطان معده یکی از سرطانهای شایع و در عین حال دیرتشخیص دستگاه گوارش است که معمولاً در مراحل اولیه بدون علامت است. بررسی دقیق پوشش داخلی معده به کمک آندوسکوپی، کلید تشخیص قطعی این بیماری محسوب میشود. در این آزمایش، پزشک با مشاهده مخاط معده، ضایعات مشکوک را شناسایی کرده و با انجام بیوپسی، امکان ارزیابی دقیق پاتولوژیک را فراهم میکند. جواب آندوسکوپی سرطان معده میتواند وجود یا عدم وجود سلولهای سرطانی، تغییرات پیشسرطانی و مرحله بیماری را مشخص کند. در این مطلب از دکترتو، با چگونگی تشخیص سرطان معده با آندوسکوپی و تفسیر نتایج آن آشنا میشوید.
تشخیص سرطان معده با اندوسکوپی
آندوسکوپی یکی از تستهای مهم برای بررسی هر گونه مشکل در معده از جمله سرطان معده است. این آزمایش یک روش بسیار استاندارد و پرکاربرد در تشخیص و درمان سرطان معده است، چرا که پزشکان میتوانند با استفاده از آندوسکوپی به راحتی و بدون نیاز به جراحی، پوشش داخلی معده را نگاه کنند و تغییرات بافتی را ببینند. البته توجه داشته باشید که اندوسکوپی سرطان معده فقط در بیماران علامتدار یا پرخطر برای بررسی یا غربالگری محدود بهکار میرود، نه به عنوان روش عمومی تشخیصی اولیه در همه افراد.
تشخیص سرطان معده با آندوسکوپی عمدتا شامل دو مرحله اصلی است؛ اول تشخیص سرطان معده و دوم تمایز بین ضایعات سرطانی و غیرسرطانی از یکدیگر. معمولا پزشک تنها با استناد به تصاویر و گزارشهای اولیه اندوسکوپی، جواب نهایی را نمیدهد و برای تشخیص قطعی حتما به جواب آزمایش پاتولوژی و سایر تستهای خونی نیاز است. در جواب اندوسکوپی سرطان معده، مثبت و منفی بودن سرطان و بدخیم یا خوشخیم بودن آن از طریق تستهای پاتولوژی اعلام میشود. در ادامه پزشک بر اساس گزارش اندوسکوپی و سایر تستهای تشخیصی مانند آزمایشهای خون، میتواند به صورت قطعی بیماری را تشخیص دهد.
نحوه آندوسکوپی سرطان معده
در آندوسکوپی سرطان معده پزشک یک لوله باریک را به داخل مری و معده میفرستد تا بتواند از نزدیک پوشش داخلی معده را بررسی کند و هر ناحیه مشکوکی که ممکن است سرطانی باشد را به دقت ببیند و ارزیابی کند. بنابراین به راحتی و بدون نیاز به عمل جراحی، در جواب اندوسکوپی سرطان معده پزشک هر نوع ضایعه یا زخم داخلی را بررسی میکند.
در حالت عادی بافت داخلی معده باید عاری از هر نوع زخم یا زائدهای باشد. به همین دلیل هم اگر پزشک در جواب آندوسکوپی سرطان معده یک ضایعه غیرمعمول را مشاهده کرد که با سایر بافتهای سالم تفاوت دارد، آن را به عنوان یک عامل مشکوک در نظر میگیرد.
میخوای آندوسکوپی معده انجام بدی اما نگران شرایطشی؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
تفسیر جواب اندوسکوپی سرطان معده
گزارش اندوسکوپی سرطان معده دو بخش اصلی دارد که باید کنار هم تفسیر شوند. بخش نخست توصیف ظاهری است و توضیح میدهد در کجا چه یافتهای دیدهشده است. مانند توده قارچیمانند، زخمی با لبههای سخت، فرورفتگی نامنظم یا مخاط شکننده. بخش دوم به بیوپسی مربوط است و توسط پاتولوژیست نوشته میشود و در آن نوع بافت، وجود یا عدم وجود بدخیمی، درجه تمایز، الگوهای پیشسرطانی و در صورت درخواست مارکرهای مولکولی گزارش میشود.
هنگام خواندن جواب اندوسکوپی معده اگر در متن گزارش عبارات مشکوک اما غیرقطعی دیده شود، پزشک ممکن است تکرار نمونهبرداری یا انجام نمونه عمیقتر را توصیه کند تا احتمال خطا کم شود. جمعبندی این دو بخش است که تشخیص سرطان معده را اثبات کرده و مسیر درمان را مشخص میکند.
نمونه اندوسکوپی سرطان معده
نمونه اندوسکوپی برای سرطان معده معمولا چند قطعه کوچک از مرکز و حاشیه ضایعه است که در محلول مخصوص نگهداری و به آزمایشگاه ارسال میشود. هرچه تعداد و تنوع بافت نمونه بیشتر باشد، احتمال تشخیص دقیق بالاتر میرود و نیاز به تکرار کمتر میشود. پاتولوژیست قطعات را در لامهای متعدد بررسی کرده و اگر لازم باشد رنگآمیزیهای ویژه یا آزمایشهای مولکولی درخواست میکند. گاهی گزارش شامل عباراتی مانند متاپلازی رودهای یا دیسپلازی است که نشاندهنده تغییرات پیشسرطانی هستند و پزشک بر اساس آنها برنامه پیگیری یا درمان را تنظیم میکند.
تغییر رنگ نمونه آندوسکوپی سرطان معده
علت تغییر رنگ نمونه اندوسکوپی در ظرف یا روی لام معمولا خون، صفرا، داروهای خوراکی اخیر یا محلولهای موضعی بهکاررفته در حین اندوسکوپی است و به خودی خود نشاندهنده سرطان معده بدخیم نیست. گاهی قطعات با لختههای خون تیره میشوند یا به دلیل تماس با محلولهای حاوی ید کمی قهوهای به نظر میرسند.
معیار اصلی تشخیص تحت تاثیر رنگ ظاهری قرار نمیگیرد، چون پاتولوژیست با مراحل استاندارد آمادهسازی بافت را شفافسازی و رنگآمیزی کرده و ساختار سلولی را بررسی میکند. اگر نمونه ناکافی یا لهشده باشد، آزمایشگاه این موضوع را اعلام میکند و پزشک برای نمونهگیری مجدد تصمیم میگیرد.
آندوسکوپی انجام دادی و میخوای نتیجشو تفسیر کنی؟ با متخصص مشورت کن.
جواب مثبت اندوسکوپی سرطان معده
وقتی گزارش پاتولوژی نشانگر بدخیمی باشد، اصطلاحا جواب مثبت داریم و از آن لحظه وارد مرحله تعیین نوع، درجه و برنامه درمان میشویم. اگر جواب اندوسکوپی سرطان معده مثبت بود، پزشک عمدتا یک سری ضایعات بسیار کوچک و ظریف را در بخشهای مختلف بافت داخلی معده مشاهده میکند. این ضایعات در موارد پیشرفتهتر ممکن است به صورت یک سری تودههای بزرگتر باشد یا این که به صورت زخمهای مخاطی مسطح، در قسمتهای مختلف بافت معده گسترشیافته باشند.
بههرحال هر تغییر شکلی در پوشش داخلی معده، باید به عنوان سرطان معده در آندوسکوپی مورد بررسی قرار بگیرد. باز هم الزاما هر تغییر شکلی در پوشش داخلی معده نشان دهنده ابتلا به سرطان معده نیست و ممکن است تنها یک زخم یا التهاب ساده باشد. به همین دلیل هم پزشک باید از دیگر روشهای تشخیصی تکمیلی، برای تشخیص نهایی کمک بگیرد. گزارش معمولا مینویسد آدنوکارسینوم معده با تمایز مشخص یا پایین و وضعیت مارکرهایی مانند HER2 یا MSI را ذکر میکند.
| نتیجه آندوسکوپی | شرح |
|---|---|
| جواب مثبت اندوسکوپی | مشاهده ضایعات مشکوک (توده، زخم نافدار، مخاط نامنظم)، نیاز به بیوپسی برای تأیید سرطان |
| ناهنجاریهای مشاهدهشده | زخم معده، توده غیرطبیعی، التهاب شدید، تغییر رنگ مخاط، باریک شدن بخشهایی از معده یا مری |
| جواب منفی اندوسکوپی | عدم مشاهده ضایعه سرطانی، مخاط معده طبیعی یا التهاب خفیف، امکان تشخیص سخت سرطان عمقی |
شناسایی ضایعات مشکوک
پزشکان میتوانند از ظاهر ضایعات به سرطان مشکوک شوند، اما تشخیص نهایی تنها با بیوپسی و بررسی پاتولوژی امکانپذیر است. با کمک پیشرفتهای اخیر فناوری آندوسکوپی، مانند تصاویر و رنگهای باکیفیت بالا، پزشکان میتوانند سرطان را حتی در مراحل اولیه هم تشخیص دهند. هر نوع ضایعه یا زخم داخلی در جواب آندوسکوپی سرطان معده باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرد.
اگر در آندوسکوپی یا آزمایش تصویربرداری، ناحیهای غیرطبیعی ظاهر شد، پزشک ممکن است به سرطان مشکوک شود، اما تنها راه برای اطمینان از اینکه واقعاً جواب اندوسکوپی سرطان معده چیست، انجام بیوپسی است. در طول بیوپسی، پزشک نمونهای از ناحیه غیرطبیعی را برمیدارد. علاوه بر این، پزشک محل قرارگیری ضایعات، اندازه و ابعاد این ضایعات و سایر ویژگیهای آن را به صورت دقیق بررسی میکند، چرا که تمامی این ویژگیها برای تشخیص قطعی اهمیت دارند.
ضایعات سرطانی یا ضایعاتی که مشکوک به سرطان هستند، معمولا به صورت یک زخم یا توده ضخیم مخاطی شکل در بافت معده ظاهر میشوند. در متن گزارش اندوسکوپی معمولا محل دقیق ضایعه، اندازه تقریبی، شکل لبهها، وجود خونریزی یا نکروز و میزان شکنندگی مخاط توصیف میشود. ضایعات با لبههای برجسته و نامنظم یا زخمهای نفوذی نسبت به زخمهای منظم، احتمال بدخیمی بیشتری دارند.
بیوپسی بافت های مشکوک
زمانی که پزشک یک ضایعه مشکوک را در بافت پوششی داخلی معده مشاهده کرد، معمولا از آن نمونه برداری میکند. بیوپسی یا نمونه برداری بافتی، شامل برداشتن بخش کوچکی از بافت معده (بافت مشکوک به سرطان معده) با ابزارهای مخصوص و بررسی آزمایشگاهی این نمونههاست. نمونههای گرفتهشده از ضایعات مشکوک در آندوسکوپی، در بخش پاتولوژی مورد بررسی قرار میگیرد تا به این ترتیب خوشخیم یا بدخیم بودن آنها یا سرطانی بودن ضایعات مشخص شود.
برخی از سرطانهای معده در عمق دیواره معده قرار دارند و این شرایط نمونه برداری از این بافتهای مشکوک را سخت میکند. در این شرایط پزشک ممکن است از یک روش دیگر به نام سونوگرافی آندوسکوپی برای برداشت نمونه استفاده کند. در این روش یک سوزن نازک و توخالی به دیواره معده فرستاده میشود تا از بافتهای مشکوک در لایههای عمیقتر معده قرار دارند، بیوپسی را انجام دهد. بیوپسی همچنین ممکن است از مناطقی که احتمال گسترش سرطان به آنجا وجود دارد، مانند غدد لنفاوی مجاور یا مناطق مشکوک در سایر نقاط بدن نیز گرفته شود.
متن انگلیسی:
idsmed
Biopsies to check for stomach cancer are most often obtained during upper endoscopy. If the doctor sees any abnormal areas in the stomach lining during the endoscopy, instruments can be passed down the endoscope to biopsy them.
ترجمه متن:
بیوپسی برای بررسی سرطان معده اغلب در طول آندوسکوپی فوقانی انجام میشود. اگر پزشک در حین انجام آندوسکوپی، نواحی غیرطبیعی را در پوشش معده مشاهده کند، ابزارهایی از طریق آندوسکوپ برای برداشت نمونه به داخل معده میتوانند فرستاده شوند.
ارزیابی ناهنجاری های مشاهده شده
تغییرات بافتی یا ناهنجاریهایی که در پوشش داخلی معده از طریق آندوسکوپ دیده میشود، ممکن است به صورت یک زخم، یک توده قارچی شکل یا یک بیرونزدگی باشد. علاوه بر این ضایعات میتوانند به صورت مناطق منتشر، مسطح یا یک لایه ضخیم در جواب اندوسکوپی سرطان معده مشاهده شوند. به صورت کلی پزشک با در نظر گرفتن علائم و مشاهده این نوع ناهنجاریهای بافتی، اقدامات بعدی برای تشخیص قطعی سرطان معده را انجام میدهد. بهطورکلی ناهنجاریها شامل موارد زیر است:
- توده یا برجستگی نامنظم با لبههای سخت و شکننده
- زخم عمیق با کف کثیف یا خونریزی خودبهخودی
- مخاط مخملی یا ضخیمشده با فرورفتگیهای نامنظم
- نواحی متاپلازی یا دیسپلازی در کنار ضایعه اصلی
- گرفتگی دهانه خروجی معده یا نشانههای انسدادی هنگام عبور اندوسکوپ
در تستهای پاتولوژی، نمونههای به دست آمده از بیوپسی بافت معده زیر میکروسکوپ بررسی میشوند. در آزمایشگاه، پزشکان به نمونههای سلولی زیر میکروسکوپ نگاه میکنند. سلولهای طبیعی یکنواخت، با اندازههای مشابه و سازماندهی منظم به نظر میرسند. سلولهای سرطانی با اندازههای متفاوت و بدون سازماندهی ظاهری منظم، دیده میشوند و معمولا از نظر ساختار سلولی و سایر ویژگیهای سلولهای سالم، متفاوتاند.
جواب منفی اندوسکوپی سرطان معده
جواب منفی یعنی در نمونههای بررسیشده شواهد بدخیمی دیده نشده است و به این معنی است که به احتمال زیاد تمامی بخشهای داخلی پوشش معده در بررسیهای تصویربرداری سالم و بدون تغییر است. البته این نتیجه باید همراه با علائم و یافتههای تصویربرداری تفسیر شود. اگر علائم سرطان معده را داشته باشید یا در نتیجه آزمایش تصویر بسیار مشکوک دیده شده باشد، پزشک ممکن است تکرار اندوسکوپی، بیوپسی عمیقتر یا روشهای تکمیلی مانند آندوسونوگرافی را پیشنهاد کند.
گاهی نتایج تغییرات پیشسرطانی مانند متاپلازی یا دیسپلازی را نشان میدهند که نیازمند پیگیری دورهای هستند. بنابراین جواب منفی همیشه به معنای پایان مسیر تشخیص و درمان نیست و برنامه پیگیری برای پیشگیری از سرطان معده بر اساس خطر فردی تنظیم میشود.
مدت زمان آماده شدن جواب اندوسکوپی سرطان معده
معمولا دو هفته طول میکشد تا نتایج حاصل بیوپسی و گاستروسکوپی آماده شود. زمان آماده شدن گزارش پاتولوژی معمولا سه تا هفت روز کاری است و اگر رنگآمیزیهای ویژه یا آزمونهای مولکولی لازم باشد این زمان طولانیتر میشود.
در مراکز شلوغ یا ایام تعطیل، ممکن است دریافت نتیجه آزمایش کمی به تعویق بیفتد و پزشک برای هماهنگی ویزیت بعدی زمان تقریبی را اطلاع میدهد. اگر پاسخ ناقص باشد یا آزمایشگاه ناکافی بودن نمونه را ذکر کند، باید برای نمونهگیری تکمیلی برنامهریزی شود. بهتر است تا زمان مراجعه بعدی، داروها و توصیههای غذایی پزشک را طبق دستور ادامه دهید.
۴.۷ (۱۹۶۹ نظر)۴.۶ (۱۵۰۷ نظر)۴.۹ (۸۹۰ نظر)۴.۲ (۱۰۱۸ نظر)۴.۸ (۸۲۶ نظر)۴.۶ (۸۶۷ نظر)نتیجه گیری
جواب آندوسکوپی سرطان معده نقش حیاتی در تشخیص نهایی سرطان معده دارد. این گزارش معمولاً شامل توصیف ظاهری ضایعات و نتایج بافتشناسی است که نوع، شدت و گستردگی بیماری را مشخص میکند. اگر در گزارش آندوسکوپی یافتههایی مانند توده، زخم نافدار یا ضخیمشدگی نامنظم دیده شود، بیوپسی برای تأیید بدخیمی انجام میشود. پاسخ پاتولوژی تعیین میکند که سلولها سرطانی، پیشسرطانی یا طبیعی هستند. تفسیر دقیق نتایج به پزشک کمک میکند تصمیم بگیرد آیا درمان دارویی، جراحی یا پیگیری کافی است. آندوسکوپی و پاتولوژی در کنار هم، پایه اصلی تشخیص و برنامهریزی درمانی سرطان معده را تشکیل میدهند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!