داروهای قلب و عروق؛ انواع، موارد مصرف و عوارض

داروهای قلب و عروق از ارکان اصلی درمان بیماری‌های قلبی محسوب می‌شوند و نقش حیاتی در کنترل فشار خون، کاهش چربی خون، پیشگیری از لخته‌های خونی و تنظیم ریتم قلب ایفا می‌کنند. این داروها بر اساس مکانیسم اثر و کاربرد بالینی به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام برای شرایط خاصی مانند نارسایی قلبی، آنژین صدری، آریتمی یا سکته مغزی تجویز می‌شوند. در این مقاله با انواع داروهای قلب و عروق و کاربرد آن‌ها آشنا می‌شوید. در صورت ابتلا به بیماری‌های قلبی یا نیاز به تنظیم داروی مصرفی، می‌توانید برای دریافت مشاوره آنلاین یا نوبت حضوری با متخصص قلب و عروق، دکتر داخلی یا پزشک عمومی، به صفحه اصلی سایت دکترتو مراجعه کنید.

داروهای قلب و عروق چیست؟

داروهای قلب و عروق به مجموعه‌ای از داروهای تخصصی گفته می‌شود که برای پیشگیری، کنترل و درمان بیماری‌های مرتبط با قلب و سیستم گردش خون تجویز می‌شوند. این داروها ممکن است در کاهش فشار خون، تنظیم چربی خون، جلوگیری از تشکیل لخته‌های خونی، بهبود عملکرد عضله قلب یا اصلاح ریتم‌های غیرطبیعی قلب نقش داشته باشند. از مهم‌ترین داروهای قلب و عروق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پروپرانولول (Propranolol)

• لیزینوپریل (Lisinopril)

• آملودیپین (Amlodipine)

• رزوواستاتین (Rosuvastatin)

• فنوفیبرات (Fenofibrate)

• کلوپیدوگرل (Clopidogrel)

متن انگلیسی:

Cardiovascular agents are medicines that are used to treat medical conditions associated with the heart or the circulatory system (blood vessels), such as arrhythmias, blood clots, coronary artery disease, high or low blood pressure, high cholesterol, heart failure, and stroke.

متن فارسی:

داروهای قلب و عروق (Cardiovascular agents) دسته‌ای از داروها هستند که برای درمان بیماری‌های مرتبط با قلب یا سیستم گردش خون (رگ‌های خونی) به‌کار می‌روند؛ از جمله آریتمی (اختلال در ریتم قلب)، لخته‌های خونی، بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا یا پایین، کلسترول بالا، نارسایی قلبی و سکته مغزی.

به نقل از drugs

انواع داروهای قلب و عروق

کنترل بیماری‌های قلب و عروق معمولاً نیازمند مصرف منظم داروهایی است که هرکدام عملکرد مشخصی در بدن دارند. این داروها ممکن است برای کاهش فشار خون، تنظیم ضربان قلب، کاهش کلسترول، گشاد کردن عروق یا پیشگیری از تشکیل لخته تجویز شوند. نوع داروی مناسب بر اساس شرایط بالینی، سابقه پزشکی و میزان درگیری قلبی تعیین می‌شود. در ادامه، انواع رایج داروهای قلب و عروق و کاربردهای درمانی آن‌ها را دقیق‌تر بررسی خواهیم کرد.

انواع داروهای قلب و عروق شامل بتابلاکرها، دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های ACE، ضد پلاکت‌ها، ضد انعقادها و داروهای کاهنده چربی خون هستند.

داروهای ضد پلاکت

داروهای ضد پلاکت (Antiplatelet Drugs) گروهی از داروها هستند که با جلوگیری از چسبیدن پلاکت‌های خون به یکدیگر، از تشکیل لخته‌های خونی پیشگیری می‌کنند. این داروها معمولاً برای افرادی که در معرض خطر سکته قلبی یا مغزی قرار دارند یا افرادی که استنت قلبی دارند تجویز می‌شوند. معروف‌ترین داروهای ضد پلاکت شامل آسپیرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس) و پراسوگرل هستند. استفاده درست و اصولی از این داروها نقش حیاتی در جلوگیری از حوادث قلبی-عروقی دارد، اما باید حتماً زیر نظر پزشک مصرف شوند، چرا که ممکن است باعث خونریزی‌های شدید در برخی افراد شوند.

داروهای ضد انعقاد

داروهای ضد انعقاد (Anticoagulants) که با نام رقیق‌کننده خون نیز شناخته می‌شوند، با کاهش توانایی لخته شدن خون، از تشکیل لخته‌های خطرناک در رگ‌ها جلوگیری می‌کنند. این داروها نقش کلیدی در درمان و پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی (DVT)، آمبولی ریوی، فیبریلاسیون دهلیزی و پیشگیری از سکته مغزی دارند. داروهایی مانند وارفارین، ریواروکسابان، آپیکسابان و هپارین از رایج‌ترین انواع داروهای ضد انعقاد هستند. تنظیم دقیق دوز و پیگیری آزمایش‌های منظم خون برای جلوگیری از عوارضی مانند خونریزی‌های شدید در مصرف این داروها بسیار ضروری است.

داروهای فشار خون

داروهای فشار خون (Antihypertensive Drugs) برای کاهش فشار خون بالا و پیشگیری از عوارض خطرناک آن مانند سکته مغزی، نارسایی قلبی و بیماری‌های کلیوی تجویز می‌شوند. این داروها شامل گروه‌های مختلفی مانند بتابلوکرها (پروپرانولول)، مهارکننده‌های ACE (مثل لیزینوپریل)، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARB)، بتابلاکرها (مثل متوپرولول)، دیورتیک‌ها (مدرها) و مسدودکننده‌های کانال کلسیم (مثل آملودیپین) هستند. انتخاب نوع دارو بستگی به شرایط فردی بیمار، بیماری‌های زمینه‌ای و پاسخ بدن به درمان دارد. مصرف منظم دارو تحت نظر پزشک، در کنار اصلاح سبک زندگی، نقش حیاتی در کنترل پایدار فشار خون ایفا می‌کند.

داروهای کاهش چربی خون

داروهای کاهش چربی خون (Lipid-lowering Drugs) برای کاهش سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید خون تجویز می‌شوند و نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی دارند. این داروها در بیمارانی با چربی خون بالا، سابقه سکته قلبی یا مغزی و دیابت، یا در افرادی که در معرض خطر بالا هستند، کاربرد فراوان دارند. استاتین‌ها مانند سیمواستاتین، آتورواستاتین و رزوواستاتین رایج‌ترین و مؤثرترین داروهای این گروه هستند که با مهار آنزیم تولیدکننده کلسترول در کبد عمل می‌کنند. علاوه بر آن، فیبرات‌ها (مثل جم‌فیبروزیل)، نیاسین، و رزین‌های متصل‌شونده به اسید صفراوی نیز در این دسته قرار دارند. مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد تا هم اثربخشی آن‌ها بررسی شود و هم از عوارضی مانند مشکلات عضلانی یا کبدی جلوگیری گردد.

داروهای کاهش چربی خون با کاهش سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید، به پیشگیری از بیماری‌های قلبی و گرفتگی عروق کمک می‌کنند.

انواع داروهای نیترات

نیترات‌ها (Nitrates) داروهایی هستند که با گشاد کردن رگ‌های خونی، فشار وارد بر قلب را کاهش داده و باعث بهبود جریان خون به عضله قلب می‌شوند. این داروها به‌طور ویژه در درمان آنژین صدری (درد قفسه سینه ناشی از کاهش خون‌رسانی به قلب) و در برخی موارد نارسایی قلبی استفاده می‌شوند. نیترات‌هایی مانند نیتروگلیسیرین و ایزوسورباید مونونیترات به‌صورت قرص زیرزبانی، اسپری یا پچ پوستی در دسترس هستند و اثر سریع یا طولانی‌مدت دارند. استفاده منظم و صحیح از این داروها زیر نظر پزشک می‌تواند در کاهش حملات قلبی و بهبود کیفیت زندگی بیماران بسیار مؤثر باشد، اما مصرف نادرست ممکن است باعث افت شدید فشار خون یا سردرد شود.

داروهای ضد آریتمی

داروهای ضد آریتمی (Antiarrhythmic Drugs) گروهی از داروها هستند که برای تنظیم ضربان غیرطبیعی قلب یا آریتمی به‌کار می‌روند. این داروها با تأثیر بر جریان الکتریکی قلب، ریتم طبیعی ضربان را بازمی‌گردانند یا از بروز ضربان‌های نامنظم جلوگیری می‌کنند. آریتمی‌ها ممکن است به‌صورت ضربان‌های خیلی سریع، خیلی کند یا نامنظم ظاهر شوند و داروهای مختلفی برای کنترل آن‌ها تجویز می‌شوند. از رایج‌ترین داروهای این گروه می‌توان به آمیودارون، لیدوکائین، پروپافنون و فلکائینید اشاره کرد. انتخاب داروی مناسب باید با در نظر گرفتن نوع آریتمی، وضعیت قلبی بیمار و عوارض جانبی احتمالی انجام شود، چرا که مصرف نادرست داروهای ضد آریتمی ممکن است خود باعث بدتر شدن اختلالات ضربان قلب شود.

داروی گیاهی برای قلب و عروق

داروهای گیاهی برای قلب و عروق، با برخورداری از ترکیبات طبیعی و اثرات تقویت‌کننده سیستم قلبی-عروقی، به عنوان مکملی مؤثر در کنار درمان‌های پزشکی استفاده می‌شوند. گیاهانی مانند زوفا، سیر، زالزالک، جینکو بیلوبا و زردچوبه به‌واسطه خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و گشادکننده عروق، در بهبود جریان خون، کاهش فشار خون و تنظیم ضربان قلب مؤثرند. به‌طور خاص، زالزالک به عنوان یکی از داروهای گیاهی پرکاربرد در درمان نارسایی خفیف قلبی و تپش قلب شناخته می‌شود. با این حال، مصرف این داروها باید با مشورت پزشک انجام شود، چرا که ممکن است با داروهای شیمیایی مانند داروهای ضد انعقاد یا بتابلاکرها تداخل داشته باشند.

برخی داروهای گیاهی مانند زالزالک، سیر و جینکو بیلوبا با بهبود گردش خون و کاهش فشار خون، به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند.

چگونه داروی مناسب قلب و عروق را انتخاب کنیم؟

انتخاب داروی مناسب برای بیماری‌های قلب و عروق نیازمند ارزیابی دقیق پزشکی، درک نوع بیماری قلبی، و شناخت عوامل خطر فردی مانند سن، سابقه خانوادگی، فشار خون، چربی خون و سایر بیماری‌های زمینه‌ای است. پزشک متخصص با بررسی کامل شرایط بیمار، دارویی را تجویز می‌کند که اثربخشی بالا و کمترین تداخل یا عوارض جانبی را داشته باشد. به عنوان مثال، بیماران مبتلا به فشار خون بالا ممکن است به داروهای دیورتیک یا بلوک‌کننده‌های کانال کلسیم نیاز داشته باشند، در حالی که در افراد با سابقه سکته قلبی، بتابلاکرها یا داروهای ضد پلاکت ترجیح داده می‌شوند. خوددرمانی یا تغییر خودسرانه داروها می‌تواند منجر به عوارض جدی شود؛ بنابراین مشورت منظم با پزشک و پیگیری آزمایش‌ها، کلید درمان ایمن و مؤثر در بیماری‌های قلبی-عروقی است.

عوارض داروهای قلب و عروق

داروهای قلب و عروق با وجود اثرات درمانی بسیار مؤثر، ممکن است عوارض جانبی متنوعی نیز به‌همراه داشته باشند که بسته به نوع دارو، دوز مصرفی و وضعیت سلامت فرد متفاوت است. به عنوان مثال، بتابلاکرها می‌توانند باعث خستگی، سرگیجه یا کندی ضربان قلب شوند؛ دیورتیک‌ها ممکن است منجر به کاهش الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم شوند؛ و مهارکننده‌های ACE در برخی بیماران باعث سرفه خشک مزمن یا افزایش پتاسیم می‌شوند. همچنین، مصرف داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. مدیریت این عوارض نیازمند پایش مداوم، بررسی‌های آزمایشگاهی و هماهنگی کامل با پزشک است تا در صورت نیاز، دوز دارو تنظیم یا جایگزین مناسب تجویز شود.

تیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

در حالی که داروهای قلبی عروقی مزایای قابل توجهی در مدیریت بیماری های قلبی دارند، استفاده از آنها تحت نظارت پزشک بسیار مهم است. هر دارویی دارای نشانه‌های خاص، مکانیسم اثر و عوارض جانبی بالقوه است. به همین دلیل فوق تخصص قلب، دکتر متخصص داخلی یا پزشک عمومی برای تشخیص مناسب و برنامه ریزی درمانی ضروری است.

به یاد داشته باشید، داروها زمانی موثر هستند که با یک سبک زندگی سالم، از جمله رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، و اجتناب از عادات مضر مانند سیگار کشیدن ترکیب شوند. اگر هر گونه عوارض جانبی را تجربه کردید یا در مورد داروهای خود نگرانی دارید، می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین دکترتو استفاده کنید.