فهرست مطالب
روده کوچک بخشی از دستگاه گوارش است که وظیفه اصلی آن جذب مواد مغذی و ادامه فرایند هضم است. گاهی سلولهای پوشاننده این بخش دچار رشد غیرطبیعی میشوند و تودههایی سرطانی ایجاد میکنند که در عملکرد طبیعی بدن اختلال ایجاد میکند. سرطان روده کوچک نسبت به بسیاری از سرطانهای دیگر شیوع کمتری دارد، اما به دلیل علائم غیراختصاصی، معمولاً دیر تشخیص داده میشود و همین امر درمان را دشوارتر میکند. شناخت علائم هشداردهنده و عوامل خطر مانند سن بالا، بیماریهای التهابی یا زمینه ژنتیکی میتواند در تشخیص زودهنگام و کنترل بهتر بیماری مؤثر باشد. در این مطلب از دکترتو، با عوارض، پیشگیری و روشهای درمان سرطان روده کوچک آشنا میشوید.
سرطان روده کوچک چیست؟
سرطان روده کوچک یکی از انواع کمتر شایع سرطان روده است که در بخش میانی دستگاه گوارش، یعنی روده باریک، ایجاد میشود. این سرطان زمانی رخ میدهد که سلولهای پوشاننده دیواره روده بهصورت غیرطبیعی و کنترلنشده شروع به رشد میکنند. روده کوچک نقش مهمی در هضم و جذب مواد مغذی دارد و بروز تومور در آن میتواند عملکرد طبیعی گوارش را مختل کند. اگرچه سرطان روده کوچک نسبت به سرطان روده بزرگ شیوع کمتری دارد، اما به دلیل علائم مبهم، معمولاً دیر تشخیص داده میشود و نیاز به بررسی دقیق پزشکی دارد.
متن انگلیسی:
به نقل از nih
Small intestine cancer is a rare disease in which malignant (cancer) cells form in the tissues of the small intestine. The small intestine is part of the body’s digestive system, which also includes the esophagus, stomach, and large intestine.
ترجمه فارسی:
سرطان روده کوچک بیماری نادری است که در آن سلولهای بدخیم (سرطانی) در بافتهای روده باریک تشکیل میشوند. روده کوچک بخشی از دستگاه گوارش بدن است که شامل مری، معده و روده بزرگ نیز میشود.
سرطان روده بزرگ خطرناک تر است یا سرطان روده کوچک؟
بهطور کلی سرطان روده بزرگ خطرناکتر از سرطان روده کوچک در نظر گرفته میشود، زیرا شیوع بسیار بالاتری دارد و در بسیاری از موارد دیر تشخیص داده میشود. با این حال، سرطان روده کوچک نیز در صورت پیشرفت و گسترش به اندامهای دیگر میتواند تهدیدکننده زندگی باشد. تفاوت اصلی این دو در محل بروز، نوع سلولهای درگیر و الگوی گسترش است. سرطان روده بزرگ معمولاً با پولیپها آغاز میشود و در صورت غربالگری منظم قابل پیشگیری است، اما سرطان روده کوچک نادرتر و با علائم مبهمتری همراه است. در مجموع، هر دو نوع سرطان نیازمند تشخیص زودهنگام، پیگیری مداوم و درمان دقیق هستند تا خطر مرگومیر کاهش یابد.
انواع سرطان روده کوچک کدامند؟
سرطان روده کوچک انواع مختلفی دارد که بر اساس سلولهای درگیر و محل رشد آنها تقسیمبندی میشود. شناخت نوع سرطان به پزشک کمک میکند تا درمان مناسبتری انتخاب کند، زیرا هر نوع رفتار و پاسخ متفاوتی به درمان دارد. مهمترین انواع سرطان روده کوچک عبارتاند از:
- آدنوکارسینوم: شایعترین نوع سرطان روده کوچک که از سلولهای غدهای پوشاننده دیواره روده، بهویژه در دوازدهه، شروع میشود
- تومور کارسینوئید: از سلولهای تولیدکننده هورمون منشا میگیرد و معمولاً رشد کندی دارد
- لنفوم: از سلولهای سیستم ایمنی در دیواره روده ایجاد میشود و میتواند با تب، درد شکم یا کاهش وزن همراه باشد
- سارکوم: از بافتهای عضلانی یا پیوندی روده منشأ میگیرد و اغلب تهاجمیتر از سایر انواع است
مراحل سرطان روده کوچک
سرطان روده کوچک بر اساس میزان پیشرفت و میزان درگیری بافتها درجهبندی میشود. در مراحل ابتدایی، سلولهای سرطانی محدود به روده هستند و هنوز به نواحی اطراف گسترش پیدا نکردهاند. با پیشروی بیماری، امکان نفوذ تومور به لایههای عمیقتر دیواره روده و سپس درگیری غدد لنفاوی وجود دارد. در مراحل پیشرفتهتر، سرطان میتواند از طریق جریان خون یا لنف به دیگر اندامها انتقال یابد و به شکل گستردهتری در بدن پخش شود. شناخت میزان گسترش سرطان نقش مهمی در انتخاب روش درمان و پیشآگهی بیماری دارد. در جدول زیر مراحل مختلف پیشرفت سرطان روده کوچگ را مشاهده میکنید.
| مرحله سرطان روده کوچک | توضیح خلاصه | پیشرفت بیماری |
|---|---|---|
| مرحله ۱ | تومور کوچک است و فقط در لایه داخلی روده رشد کرده | محدود به روده |
| مرحله ۲ | تومور به لایههای عمیقتر دیواره روده نفوذ کرده ولی هنوز به غدد لنفاوی نرسیده | رشد موضعی |
| مرحله ۳ | سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی نزدیک روده گسترش یافتهاند | گسترش منطقهای |
| مرحله ۴ | سرطان به اندامهای دیگر مانند کبد یا ریه متاستاز داده است | پیشرفته یا متاستاتیک |
علائم سرطان روده کوچک چیست؟
علائم سرطان روده کوچک معمولاً تدریجی و مبهم هستند و ممکن است با مشکلات گوارشی ساده اشتباه گرفته شوند. از شایعترین نشانهها میتوان به درد یا گرفتگی شکمی، نفخ، تهوع، استفراغ و احساس پری پس از خوردن غذا اشاره کرد. وجود خون در مدفوع یا تغییر رنگ آن به تیره میتواند نشاندهنده خونریزی داخلی باشد. همچنین کاهش وزن بدون دلیل، خستگی و ضعف ناشی از کمخونی از دیگر علائم مهم این بیماری هستند. در مراحل پیشرفته، انسداد روده یا یرقان نیز ممکن است دیده شود. بروز این علائم بهویژه در افراد دارای عوامل خطر باید جدی گرفته شود و نیاز به بررسی پزشکی دقیق دارد.
آزمایشهات نشوندهنده علائم مشکوک سرطان روده کوچیکه؟
برای ویزیت سریع، نوبت بگیر.
علل ابتلا به سرطان روده کوچک چیست؟
سرطان روده کوچک زمانی ایجاد میشود که سلولهای مخاط روده بهطور غیرقابلکنترل تقسیم شده و تومور تشکیل دهند. هرچند علت دقیق مشخص نیست، اما تحقیقات نشان دادهاند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، التهابی و محیطی میتواند در بروز آن نقش داشته باشد و احتمال ابتلا را افزایش دهد. این عوامل خطر عبارتاند از:
- سن: شانس ابتلا به سرطان روده کوچک با افزایش سن افزایش پیدا میکندو در حال حاضر میانگین سن تشخیص در این سرطان ۶۵ سال است.
- جنسیت: مردان شانس ابتلای بیشتری به سرطان روده کوچک دارند.
- بیماریهای ژنتیکی ارثی: وجود بیماریهایی مانند پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP)، سندروم پتز-جگرز، سندروم سرطان کولورکتال غیرپولیپی ارثی (HNPCC) و سندروم لینج در پدر و مادر، خواهر یا برادر و یا فرزندان فرد احتمال ایجاد سرطان روده کوچک را در او افزایش میدهد.
- ابتلا به بیماریهای التهابی: بیماریهایی که التهاب مزمن ایجاد میکنند بر سلامت رودهها تاثیر میگذارند مانند بیماریهای التهابی روده، بیماری کرون یا بیماری سلیاک.
- اختلالات خودایمنی یا سیستم ایمنی ضعیف: بیماریهایی که سیستم ایمنی را ضعیف میکنند مانند HIV/AIDS، بیماری کرون و سلیاک میتوانند شانس ابتلا را بیشتر کنند. همچنین درمانهایی مانند پرتودرمانی یا داروهای بعد از پیوند عضو که سیستم ایمنی را سرکوب میکنند میتوانند شرایط را برای ابتلا به سرطان روده کوچک مهیا کنند.
برای تشخیص و درمان سرطان روده کوچک همین حالا نوبت بگیر!
روش های تشخیص سرطان روده کوچک چگونه است؟
تشخیص سرطان روده کوچک معمولاً با ترکیبی از معاینه بالینی، آزمایشهای تصویربرداری و بررسیهای بافتی انجام میشود تا محل و نوع دقیق تومور مشخص شود. پزشک ابتدا بر اساس علائم بیمار مانند درد شکم، تهوع یا خون در مدفوع، بررسیهای تخصصی را آغاز میکند. مهمترین روشهای تشخیص سرطان روده کوچک عبارتاند از:
- آندوسکوپی: مشاهده مستقیم داخل روده با لوله باریک مجهز به دوربین برای تشخیص ضایعات و نمونهبرداری
- تصویربرداری (CT، MRI یا اسکن باریم): برای تعیین محل تومور، اندازه و گسترش آن در سایر اندامها
- آندوسکوپی کپسولی: بلع یک کپسول دوربیندار کوچک برای تصویربرداری از بخشهایی از روده که با آندوسکوپ معمولی قابل مشاهده نیستند
- نمونهبرداری (بیوپسی): برداشت بخشی از بافت مشکوک برای بررسی سلولهای سرطانی زیر میکروسکوپ
- آزمایش خون: برای بررسی کمخونی، عملکرد کبد و نشانگرهای احتمالی سرطان
روش های درمان سرطان روده کوچک چگونه است؟
درمان سرطان روده کوچک بسته به نوع تومور، مرحله بیماری و شرایط جسمی بیمار متفاوت است؛ اما هدف اصلی، حذف تومور و جلوگیری از گسترش آن است. معمولاً در مراحل اولیه جراحی بهترین گزینه محسوب میشود و در مراحل پیشرفته ممکن است درمانهای دارویی و تکمیلی نیز به کار گرفته شوند. روشهای درمانی رایج عبارتاند از:
- جراحی برای برداشتن بخش درگیر روده و غدد لنفاوی اطراف
- شیمیدرمانی جهت از بین بردن سلولهای سرطانی باقیمانده یا کوچک کردن تومور
- پرتودرمانی بهعنوان درمان کمکی در برخی موارد
- درمانهای هدفمند مخصوص برخی انواع تومورها
- داروهای هورمونی بهویژه در تومورهای کارسینوئیدی
عوارض سرطان روده کوچک چیست؟
سرطان روده کوچک علاوه بر عوارض گوارشی، میتواند بر کیفیت زندگی و طول عمر بیماران سرطان روده کوچک تأثیر قابلتوجهی بگذارد. این عوارض معمولاً به مرحله بیماری و نوع درمان بستگی دارند و در صورت پیشرفت تومور، احتمال گسترش آن به اندامهای دیگر افزایش مییابد. از مهمترین عوارض این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت و التهاب پس از عمل: که میتواند دوره نقاهت را طولانیتر کند
- انسداد روده: در اثر رشد تومور که باعث درد، تهوع و استفراغ میشود
- خونریزی داخلی: که میتواند منجر به کمخونی، ضعف و خستگی مزمن شود
- متاستاز: انتشار سرطان به اندامهایی مانند کبد یا ریه که روند درمان و طول عمر بیماران سرطان روده کوچک را کاهش میدهد
- سوءجذب مواد مغذی: به دلیل آسیب یا برداشتن بخشی از روده در حین جراحی
راهی برای جلوگیری از سرطان روده کوچک وجود دارد؟
پیشگیری کامل از سرطان روده کوچک ممکن نیست، اما با رعایت برخی عادات سالم میتوان خطر ابتلا را بهطور قابلتوجهی کاهش داد. داشتن رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه، سبزی و غلات سبوسدار در کنار مصرف محدود گوشت قرمز و غذاهای فرآوریشده به سلامت روده کمک میکند. ترک سیگار، پرهیز از مصرف الکل و حفظ وزن مناسب نیز نقش مهمی در کاهش خطر دارند. در افرادی که سابقه خانوادگی سرطان روده یا بیماریهایی مانند کرون و سلیاک دارند، انجام بررسیهای منظم و مراجعه دورهای به پزشک اهمیت ویژهای دارد. فعالیت بدنی منظم، کنترل استرس و درمان بهموقع بیماریهای التهابی روده نیز از دیگر راهکارهای مؤثر در پیشگیری از سرطان روده کوچک است.
۴.۷ (۱۹۶۹ نظر)۴.۹ (۸۹۰ نظر)۴.۲ (۱۰۱۹ نظر)۴.۸ (۸۲۶ نظر)۴.۸ (۸۰۱ نظر)۴.۷ (۷۵۹ نظر)نتیجه گیری
سرطان روده کوچک هرچند نادر است، اما به دلیل تشخیص دیرهنگام، اهمیت زیادی در سلامت دستگاه گوارش دارد. علائمی مانند درد شکمی، تهوع، استفراغ، خون در مدفوع و کاهش وزن بیدلیل از مهمترین نشانههایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. تشخیص با روشهایی چون آندوسکوپی، تصویربرداری و بیوپسی امکانپذیر است و درمان بر پایه جراحی، شیمیدرمانی یا پرتودرمانی انجام میشود. پیشگیری قطعی از این سرطان ممکن نیست، اما اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی سالم و پیگیری منظم وضعیت سلامت در افراد پرخطر میتواند احتمال بروز آن را کاهش دهد. آگاهی و اقدام بهموقع، کلید اصلی در کنترل و درمان مؤثر این بیماری است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!