فهرست مطالب
اندومتریوز وضعیت مزمن و غیرسرطانی است که در آن سلولهایی مشابه بافت داخلی رحم، به نام سلولهای آندومتر، خارج از رحم رشد میکنند و عمدتا در ناحیه لگن رخ میدهد. خون محبوس شده ناشی از این سلولهای جا به جا شده، باعث التهاب در ارگانها و بافتهای نزدیک میشود. این التهاب، علائم اندومتریوز مانند درد، خستگی و مشکلات گوارشی و در برخی موارد، ناباروری را بهدنبال دارد. اما رژیم غذایی آندومتریوز میتواند کلید کاهش این درد و ناراحتی باشد چرا که رژیم غذایی همانند دارو برای افراد مبتلا به اندومتریوز عمل میکند. اگر تشخیص آندومتریوز برای شما داده شده و تمایل به پیگیری رژیم غذایی دارید بهتر است در این باره با متخصص زنان یا تغذیه مشورت کنید. شما میتوانید از سامانه دکترتو نسبت به دریافت نوبت حضوری و یا مشاوره آنلاین با پزشکان اقدام کنید.
رژیم غذایی آندومتریوز چیست؟
التهاب و سطوح بالای استروژن میتوانند علائم اندومتریوز را بدتر کنند و رژیم غذایی همان چیزی است که میتواند بر هر دو عامل تاثیر بگذارد. غذا نقش مهمی در کمک به بدن برای مبارزه با التهاب و تعادل استروژن دارد. بسیاری از افراد متوجه میشوند که رژیم غذایی مناسب میتواند به طور قابل توجهی علائم اندومتریوز را کاهش دهد. نتایج مطالعات نشان میدهد که رژیم غذایی سالم میتواند از توسعه اندومتریوز یا حتی تشدید عارضه جلوگیری کند.
غذاهای موجود در این رژیم شامل میوهها، سبزیجات، غلات کامل و اسیدهای چرب امگا-۳ هستند. هرچند امکان پیشگیری چندان وجود ندارد، اما اجتناب از غذا و مواد شیمیایی افزایش دهنده سطح استروژن مانند کافئین و الکل، خطر ابتلا را کاهش میدهد. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که تغییرات رژیمی و سبک زندگی نمیتوانند اندومتریوز را درمان کنند، اما موجب بهبود علائم میشوند.
رژیم غذایی چگونه روی آندومتریوز تاثیر میگذارد؟
ضرورتی ندارد که ضایعات اندومتریوز (مناطق رشد بافت آندومتر) حتما به روده متصل شوند تا التهاب، نفخ و علائم مرتبط ایجاد کنند. التهاب رودهها باعث کند شدن حرکت غذا از طریق روده کوچک پس از خوردن میشود که نتیجه آن، درد و نفخ خواهد بود .مصرف چربیهای ترانس، اسید پالمیتیک و گوشت قرمز با افزایش خطر ابتلا به اندومتریوز مرتبط است، در حالی که مواد موجود در غذاهای گیاهی، بهویژه فیبر و آنتیاکسیدانها و ویتامین Dتاثیرات مفیدی در پیشگیری و درمان دارند.
مواد غذایی مفید برای آندومتریوز
برای مبارزه با التهاب و درد ناشی از اندومتریوز، بهتر است از رژیم غذایی مغذی و متعادل گیاهی و سرشار از ویتامینها و مواد معدنی استفاده کنید. مواد غذایی مفید برای آندومتریوز عبارتند از:
نوع ماده غذایی | شرح |
---|---|
غذاهای فیبردار | مانند میوه، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل |
غذاهای غنی از آهن | مانند سبزیجات برگ تیره، کلم بروکلی، حبوبات، غلات غنیشده، آجیل و دانهها |
غذاهای حاوی اسیدهای چرب ضروری | مانند سالمون، ساردین، قزلآلا، گردو، دانه چیا و دانه کتان |
میوهها و سبزیجات رنگی سرشار از آنتی اکسیدان | مانند پرتقال، توتها، شکلات تلخ، اسفناج و چغندر |
۱. پیاز درمانی برای آندومتریوز
پیاز به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی خود باعث کاهش علائم اندومتریوز میشود. این ماده غذایی غنی از ترکیباتی است که میتوانند به بهبود سلامت عمومی و کاهش التهاب در بدن کمک کنند. مصرف پیاز با افزایش سطح ویتامین C و سایر مواد مغذی در بدن، بهبود عملکرد سیستم ایمنی را بهدنبال دارد. علاوه بر این، پیاز میتواند به عنوان منبع فیبر، هضم را بهبود و نفخ را کاهش دهد.
۲. رازیانه برای کیست اندومتریوز
رازیانه غنی از فیتواستروژنها است که به طور طبیعی به تعادل هورمونها در زنان بالای ۴۰ سال کمک میکند. برای بهبود خواب و کاهش خشکی واژن و علائم گرگرفتگی، رازیانه گزینه مناسبی است و نفخ و گرفتگیهای متداول مرتبط با اندومتریوز را کاهش میدهد. این گیاه دارای خواص ضد التهابی و تسکیندهندگی است که علائم این بیماری را بهبود میبخشد.
۳. کلم بروکلی برای کیست اندومتریوز
کلم بروکلی به دلیل خواص تغذیهای و ترکیبات مفید خود کیستهای ناشی از اندومتریوز را مدیریت میکند. این سبزی غنی از ویتامین، مواد معدنی و آنتیاکسیدانها است که با بهبود سلامت عمومی، التهاب را کاهش میدهد. کلم بروکلی همچنین حاوی ترکیباتی به نام گلوکوزینولاتها است که رشد سلولهای غیرطبیعی را کاهش داده و موجب بهبود متابولیسم هورمونی میشوند و علائم و درد ناشی از اندومتریوز را کاهش میدهند.
۴. درمان آندومتریوز با روغن سیاه دانه
روغن سیاه دانه به عنوان درمان طبیعی برای کاهش درد و التهاب ناشی از این بیماری شناخته شده است و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و تعادل هورمونی میشود. مصرف منظم این روغن علائم مرتبط با اندومتریوز را بهبود میدهد.
۵. فیبر برای درمان اندومتریوز
فیبر به کاهش استروژن اضافی کمک میکند. استروژن هورمونی کلیدی است و بدن افراد برای عملکرد طبیعی به مقداری از آن نیاز دارید. اما مقدار زیاد استروژن میتواند علائم اندومتریوز مانند گرفتگی و درد را تشدید کند. مواد غذایی حاوی فیبر برای درمان اندومتریوز مفید هستند و بدن استروژن اضافی را از طریق مدفوع دفع میکند. نتایج مطالعات حاکی از رابطه افزایش فیبر میوه با کاهش خطر ابتلا به اندومتریوز هست. این نتایج نشان میدهد که مصرف بیشتر میوهها و فیبرهای غذایی میتواند به خطر ابتلا به این بیماری را کاهش میدهد.
۶. درمان اندومتریوز با سیر
مصرف ۴۰۰ میلیگرم پودر سیر منجر به کاهش قابل توجهی در علائم درد در زنان مبتلا به اندومتریوز میشود. تحقیقات نشان میدهند که سیر میتواند استرس اکسیداتیو را کاهش دهد، تولید پروستاگلاندین را محدود کند، تکثیر سلولهای آندومتر را کاهش داده و باعث بهبود دفع استروژن شود.
۷. امگا ۳
مطالعات نشان دادهاند که اسیدهای چرب امگا-۳ میتوانند التهاب مرتبط با اندومتریوز را کاهش دهند. التهاب مزمن یکی از ویژگیهای این بیماری است که منجر به درد و عوارض میشود. با گنجاندن غذاهای غنی از امگا-۳ در رژیم غذایی خود، میتوانید از شر برخی علائم این بیماری رهایی یابید.
۸. چربی های غیر اشباع
چربیهای غیر اشباع، بهویژه چربیهای امگا-۳ و امگا-۶، میتوانند در مدیریت علائم اندومتریوز مفید باشند. این نوع چربیها خواص ضد التهابی دارند و التهاب و درد مرتبط با این بیماری را کم میکنند. غذاهای حاوی چربیهای غیر اشباع عبارتند از:
- ماهیهای چرب (مانند سالمون و ساردین)
- آجیل (مانند گردو و بادام)
- دانهها (مانند دانه کتان و دانه چیا)
- روغنهای گیاهی (مانند روغن زیتون و روغن کانولا)
گنجاندن این چربیها در رژیم غذایی به ارتقای سلامت عمومی و کاهش علائم اندومتریوز کمک میکند. با این حال، مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه در برنامهریزی رژیم غذایی مناسب مفید است.
۹. کلسیم و منیزیم برای درمان اندومتریوز
کلسیم به عنوان یک ماده معدنی ضروری، کاهش دردهای قاعدگی و گرفتگیهای مرتبط با اندومتریوز را بهدنبال دارد. بهعلاوه اینکه، مصرف کلسیم باعث بهبود سلامت استخوانها و کاهش خطر ابتلا به مشکلات استخوانی در زنان مبتلا به این بیماری میگردد. منیزیم نیز دارای خواص آرام بخش است و میتواند التهاب و درد ناشی از این عارضه را در زنان کم کند.
گنجاندن این ماده معدنی در رژیم غذایی آندومتریوز، بهلطف کاهش استرس و بهبود خواب فرد مبتلا، منجر به مدیریت بهتر علائم میشود. لبنیات، سبزیجات برگ سبز، مغزها و دانهها از منابع غذایی غنی از کلسیم و منیزیم هستند که بهتر است در رژیم غذایی اندومتریوز باشند.
۱۰. روی برای اندومتریوز
روی (زینک) به عنوان ماده معدنی مهم در مدیریت اندومتریوز بهشمار میآید که دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است و با کاهش التهاب موجب بهبود سیستم ایمنی بدن میگردد. برخی از مزایای روی برای زنان مبتلا به اندومتریوز عبارتند از:
- کاهش التهاب در ناحیه لگن و کاهش علائم مرتبط با آن
- تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از عفونتهای مربوط به اندومتریوز
- بهبود کیفیت تخمک و باروری
منابع غنی از روی شامل گوشت قرمز، مرغ، غذاهای دریایی (مانند صدف، حبوبات، مغزها و دانهها هستند.
کدام مواد غذایی برای آندومتریوز مضر است؟
برخی غذاها میتوانند درد ناشی از اندومتریوز را با افزایش التهاب یا سطح استروژن بدتر کنند. بنابراین بهتر است مصرف این موارد را محدود کرده یا از آنها پرهیز کنید:
- نوشیدنیهای الکلی موجب تشدید علائم اندومتریوز میشوند. بهتر است مصرف این نوشیدنیها را به حداقل برسانید.
- مصرف روزانه کافئین خود را به ۴۰۰ میلیگرم یا کمتر محدود کنید. یک فنجان قهوه میتواند بسته به روش تهیه، بیش از ۱۰۰ میلیگرم کافئین داشته باشد.
- برخی از گوشتهای قرمز مفید هستند، اما مصرف چربیهای اشباع کلی خود را به ۱۰ درصد کالری روزانه محدود کنید.
- غذاهای فرآوریشده حاوی مواد پروالتهابی مانند قند اضافه، چربیهای اشباع و چربیهای ترانس هستند و از نظر فیبر، روی، منیزیم و چربیهای سالم فقیرند.
- آبمیوهها، نوشابهها و نوشیدنیهای انرژیزا معمولا حاوی قند زیادی هستند که التهاب را بدتر میکند. هدفگذاری کنید که روزانه کمتر از ۲۶ گرم قند مصرف کنید.
برخی از افراد مبتلا به اندومتریوز متوجه میشوند که رژیم غذایی بدون گلوتن یا بدون لبنیات موجب بهبود حالشان کمک میشود؛ البته این موضوع در افراد مختلف متفاوت است. اگر تغییر سبک زندگی و سالم خواری تاثیری در کاهش علایم اندومتریوز نداشته، بهتر است لبنیات و گلوتن را حذف کنید.
۱. سیب زمینی و اندومتریوز
سیبزمینی میتواند بخشی از رژیم غذایی متعادل برای زنان مبتلا به اندومتریوز باشد. این ماده غذایی حاوی کربوهیدراتهای پیچیده و فیبر است که بهبود هضم و کاهش نفخ را بهدنبال دارد. همچنین، سیبزمینی منبع خوبی از ویتامین و مواد معدنی است. با این حال، بهتر است از سیبزمینی سرخکرده و فرآوریشده پرهیز شود، زیرا این نوع مصرف ممکن است التهاب را افزایش دهد. مصرف سیبزمینی به صورت پخته یا بخارپز گزینه بهتری است.
۲. کافئین برای اندومتریوز
کافئین تاثیرات منفی بر زنان مبتلا به اندومتریوز دارد. مصرف زیاد کافئین که معمولا در قهوه، چای و نوشیدنیهای انرژیزا یافت میشود، ممکن است به افزایش التهاب و تشدید علائم مانند درد و نفخ منجر شود. برخی مطالعات نشان دادهاند که کافئین میتواند باعث افزایش سطح استروژن شود که وضعیت اندومتریوز را بدتر میکند.
به همین دلیل، بسیاری از متخصصان توصیه میکنند که مصرف کافئین را محدود کنید و در صورت امکان به جای آن از گزینههای بدون کافئین استفاده کنید. البته، تحقیقات اخیر نشان میدهند که هیچ تفاوتی در نرخ ابتلا به اندومتریوز بین زنانی که نوشیدنیهای کافئیندار مصرف میکنند و کسانی که مصرف نمیکنند، وجود ندارد. بنابراین، معمولا مصرف قهوه و چای در حد اعتدال بلامانع است.
اصلاح سبک زندگی برای اندومتریوز
اصلاح سبک زندگی میتواند به کاهش علائم آندومتریوز کمک کند. برخی از تغییرات مفید شامل رعایت رژیم غذایی ضدالتهابی (مانند مصرف میوهها، سبزیجات، ماهیهای چرب و اجتناب از غذاهای فرآوریشده)، ورزش منظم برای کاهش استرس و بهبود سلامت عمومی، خواب کافی و مدیریت استرس از طریق مدیتیشن یا یوگا است. همچنین، ترک سیگار و محدود کردن مصرف کافئین و الکل میتواند به بهبود وضعیت کمک کند. داشتن یک سبک زندگی سالم و متعادل میتواند در کنار درمانهای پزشکی به تسکین علائم آندومتریوز کمک کند. اصلاح سبک زندگی باعث مدیریت علائم اندومتریوز میشود.
- رژیم غذایی متعادل و مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل و چربیهای سالم (مانند امگا-۳)
- فعالیت بدنی منظم، تمرینات هوازی و یوگا
- تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و تمرینات آرامش
- خواب مناسب و کیفیت خوب خواب
- محدود کردن مصرف کافئین، الکل و غذاهای فرآوریشده
- مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
اندومتریوز بیماری مزمنی است که تاثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی زنان میگذارد. رژیم غذایی مناسب موجب کاهش التهاب، مدیریت علائم و بهبود وضعیت کلی میشود. مصرف مواد غذایی غنی از فیبر، چربیهای سالم و آنتیاکسیدانها، و پرهیز از غذاهای فرآوریشده، کافئین و الکل میتواند مفید باشد. مشاوره با متخصص زنان و زایمان یا دکتر تغذیه برای تعیین رژیم غذایی آندومتریوز ضروری است تا بهترین انتخابها را برای مدیریت علائم اندومتریوز و بهبود کیفیت زندگیتان داشته باشید. شما میتوانید از سامانه غیرحضوری دکترتو به منظور مشاوره متنی و تلفنی با بهترین پزشکان اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!