حقایقی که والدین باید در مورد بلوغ زودرس بدانند

آنچه در این مقاله می‌خوانید

بلوغ زودرس و علايم و عوارض آن را بشناسیم. با انواع بلوغ زودرس و درمان آن آشنا شویم. چگونه به کودکانمان در مورد بلوغ زودرس توضیح دهیم و کمک کنیم.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

بلوغ-زودرس

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

ادامه این پادکست را می‌توانید در این بخش گوش دهید:

بلوغ زودرس و مشکلات پس از آن را می‌توان اولین مشکل مشترک والدین و کودکان دانست. طی دو دهه‌ی گذشته، سن شروع بلوغ به ۱۱ سالگی و به ندرت، به سه سالگی کاهش یافته است. این شروع زودرس ممکن است خطر ابتلا به سرطان یا دیگر بیماری‌ها را در زندگی افزایش دهد. این موضوع یک اتفاق نادر است و در ۱ نفر از ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ کودک رخ می‌دهد. زودتر بالغ شدن در دختران و پسران منجر به رشد غیر طبیعی و زودرس استخوان‌ها و عضلات می‌شود. طی این اتفاق، بدن دچار تغییراتی می‌شود که معمولاً در سن نوجوانی ایجاد می‌شود، نه در سن کودکی.

بلوغ زودرس، به این معنی است که یک پسر یا دختر خیلی زودتر از زمان طبیعی بلوغ جنسی، علائم آن را تجربه می‌کنند. بلوغ به طور متوسط ​​در دختران بین ۸ تا ۱۳ سال و در پسران بین ۹ تا ۱۴ سال شروع می‌شود. اما بلوغ زودرس در سن ۸ تا ۹ سالگی دیده می‌شود. این بیماری معمولاً منجر به مشکلات طولانی مدت نمی‌شود و معمولا تأثیرات آن تا بزرگسالی باقی نمی‌ماند. تغییرات بلوغ شامل رشد سریع استخوان‌ها و عضلات، تغییر در شکل و اندازه‌ی بدن و توانایی تولید مثل است. با درمان و مشاوره‌ی مناسب، کودکان می‌توانند دوره‌ی بلوغ و بزرگسالی شاد و سالمی داشته باشند.


بلوغ چیست؟

بلوغ دوره‌ای است که در آن پسران یا دختران در حال رشد فرایند بلوغ جنسی را طی می کنند. بلوغ شامل یکسری مراحل جسمی است که منجر به دستیابی به باروری و ایجاد خصوصیات جنسی ثانویه، ویژگی های جسمی مرتبط با مردان و زنان بالغ می شود. در حالی که بلوغ شامل مجموعه ای از تحولات بیولوژیکی یا جسمی است، این روند همچنین می تواند بر رشد روانی – اجتماعی و عاطفی نوجوان تأثیر بگذارد. سن طبیعی بلوغ دختران ۷ تا ۱۳ سال و بلوغ پسران ۹ تا ۱۴ سال است. اگر بلوغ در دختران قبل از سن ۷ سالگی و در پسران قبل از سن ۹ سالگی رخ بدهد، بلوغ زودرس رخ داده است.


بلوغ زودرس را چگونه تشخیص دهیم؟

مهمترین عامل شروع بلوغ زودرس، ژنتیک است. عوامل دیگری که در بلوغ زودرس خصوصاً در اولین پریود زودرس در دختران نقش دارند؛ وزن پایین هنگام تولد و چاقی (BMI بالا) در ابتدای سن ۸ سالگی است . به طور کلی علل اصلی بلوغ زودرس، ناشناخته هستند، اما آسیب‌های (مغزی ضربه به سر)، رادیوتراپی، توده، التهاب، اختلالات هورمونی، اختلالات غدد فوق کلیوی، برخی جهش‌های ژنتیکی می توانند از دیگر دلایل این عارضه باشند. همچنین بروز برخی تومور‌ها مثل تومور‌های ترشح کننده (Hcg) و هورمون جنسی و همچنین اندروژن‌های خارجی (هورمون‌های مردانه) می‌تواند باعث بلوغ زودرس در پسران شود.

با مشاهده‌ی اولین علائم بلوغ در کودکان زیر ۸ یا ۹ سال، به دکتر متخصص اطفال مراجعه کنید. حتی اگر مطمئن نیستید آنچه را مشاهده می‌کنید نشانه‌ای از بلوغ است، برای ارزیابی کودک خود با دکتر مشورت کنید.

بلوغ-زودرس
برای تشخیص بلوغ زودرس به دکتر اطفال مراجعه کنید.

علائم بلوغ زودرس

بلوغ زودرس، در دختران و پسران با علائم مشابه بلوغ عادی یکسان است. تنها تفاوت آن در سن ایجاد این تغییرات است که می‌تواند مشکلات اساسی برای کودک به همراه داشته باشد. این تغییرات معمولا در سنین گفته شده و پیش از نوجوانی خود را نشان می‌دهند. شایع‌ترین علائم بلوغ زودرس‌، عبارتند از:

  • جهش سریع در رشد قد
  • رشد موهای شرمگاهی و زیربغل یا سبیل و ریش در پسران
  • آکنه و جوش
  • بوی بدن بزرگسالان

نشانه‌های بلوغ زودرس در دختران و پسران به تفکیک نیز عبارت است از:

علادم بلوغ زودرس در دختران:

  • بزرگ شدن و رشد سینه (اولین نشانه در دختران)
  • پریود زودهنگام در سنین ۸ تا ۹ سالگی

علائم بلوغ زودرس در پسران:

  • رشد و بزرگ شدن بیضه‌ها، آلت تناسلی و کیسه‌ی بیضه
  • بَم شدن زودهنگام صدا (آخرین نشانه‌های بلوغ پسران).

جهش رشد یکی دیگر از علائم این مشکل هم در پسران و هم در دختران است.

فرزندت دچار بلوغ زودرس شده؟

برای درمان اختلالات هورمونی همین الان مشاوره بگیر!

انواع بلوغ زودرس

بلوغ زودرس دو نوع اصلی دارد: بلوغ زودرس مرکزی و بلوغ زودرس محیطی. علل آن‌ها متفاوت است، اما تغییراتی که در بدن ایجاد می‌شود مشابه یکدیگر است.

۱. بلوغ زودرس مرکزی

بلوغ زودرس مرکزی (CPP) زمانی اتفاق می‌افتد که در سن پایین و در زمان غیر طبیعی، مغز گنادوتروپین ترشح می‌کند. گنادوتروپین‌ها هورمون‌هایی هستند که توسط غده‌ی هیپوفیز ترشح می‌شوند. سپس این گنادوتروپین‌ها به غدد جنسی، واقع در تخمدان‌های دختران و بیضه‌های پسران، می‌رسند. وظیفه‌ی گنادوتروپین، تحریک تولید هورمون‌های جنسی (استروژن و پروژسترون) که مسئول تغییرات فیزیکی مرتبط با بلوغ هستند، است. استروژن در رشد و نمو خصوصیات جنسی زنانه نقش دارد. تستوسترون نیز مسئول رشد و نمو خصوصیات جنسی مردانه است.

علت دقیق این اختلال مشخص نیست. اکثر کودکان مبتلا به آن، هیچ بیماری جدی پزشکی یا مشکلی در مورد سلامتی خود ندارند. در برخی موارد، نوع مرکزی ممکن است با تومور مغزی، تومور ستون فقرات، آسیب به مغز یا نخاع، تجمع مایعات در مغز هنگام تولد، کم کاری تیروئید و کم کاری غده‌ی تیروئید همراه باشد.

دلیل این اختلال چیست؟

دلیل بروز این نوع بلوغ را هنوز نمی‌توان به‌طور دقیق مشخص کرد. در اغلب موارد این اختلال در پسران و کودکان زیر ۶ سال رایج‌تر از دختران است. اگر کودک دچار علائم شدید بلوغ نابه‌هنگام باشد ممکن است تاثیرات این اختلال بر او بیشتر باشد. از جمله عوامل موثر بر بروز بلوغ مرکزی زودرس باشد. با دیدن علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید. بروز بلوغ مرکزی زودرس در دختران کمتر شایع است.

  • تومورها و انباشتگی‌های غیرطبیعی گوشتی که خوش خیم هستند.
  • آسیب‌های مغزی منجر به آسیب به سیستم توازن بدن
  • التهاب مغزی ناشی از عفونت

۲. بلوغ زودرس محیطی

بلوغ زودرس محیطی کم‌تر از نوع مرکزی آن شایع است. برخلاف نوع محیطی، بلوغ زودرس مرکزی با ترشح زودرس گنادوتروپین از غده‌ی هیپوفیز تحریک نمی‌شود. نوع محیطی به علت تولید زودهنگام هورمون‌های آندروژن و استروژن در سایر قسمت‌های بدن حاصل می‌شود. به همین دلیل گاهی اوقات با عنوان بلوغ زودرس مستقل از گنادوتروپین نیز شناخته می‌شود. تولید اولیه‌ی آندروژن و استروژن ممکن است به دلیل مشکلات اساسی در بیضه‌ها، تخمدان‌ها، غده‌ی آدرنال یا غدد فوق کلیوی (مثل کم کاری تیروئید) و غده‌ی هیپوفیز ایجاد شود. یکی دیگر از علل احتمالی این بیماری محیطی سندرم مک کون-آلبرایت است. یک اختلال ژنتیکی غیر معمول است که می‌تواند باعث ایجاد مشکل در تولید هورمون، رنگ پوست و سلامت استخوان شود.

۳. اشکال دیگر بلوغ زودرس

دختران می‌تونند دو نوع بلوغ زودرس را تجربه کرد. یکی از آن‌ها تلارک زودرس نامیده می‌شود، که به معنای رشد خفیف پستان‌ها در دختران است. رشد پستان‌ها محدود است و در نهایت با بلوغ طبیعی برطرف می‌شود.

شکل دیگر آن، آدرنارک زودرس است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که غدد فوق کلیوی در سن جوانی آندروژن ترشح می‌کنند. نتیجه‌ی این ترشح زودرس، رشد موی عانه و ایجاد بوی بدن بزرگسالان است. این دو نوع بلوغ زودرس درمانی لازم ندارند.


بیماری‌های مشابه با نشانه‌های بلوغ زودرس

  • تلارک زودرس (Premature thelarche) رشد زود هنگام سینه‌ها در دختران تلارک زودهنگام نام دارد. گاهی این اختلال حتی در سنین ۵ سالگی نیز شروع می‌شود. در چنین مواقعی والدین تصور می‌کنند کودک دچار بلوغ زودرس شده است، اما اینطور نیست. در واقع این نوعی بیماری رایج در دختران خردسال است که ناشی از عدم کارکرد مناسب غدد فوق کلیوی است. اگرچه این علائم می‌تواند برای والدین نگران‌کننده باشد، اما به درمان نیاز ندارد و فقط باید مورد بررسی قرار گیرد.
  • پوبارک مشکلی است که باعث رشد زودهنگام موهای شرمگاهی و زیربغل می‌شود. شاید اصطلاح «کودک ریش‌دار» را شنیده باشید. این اختلال بلوغ زودرس نبوده و یک بیماری هورمونی و ژنتیکی است. پوبارک به‌دلیل ترشح غیرعادی و بیش از اندازه آدرنال بوده که در موارد شدید نیاز به درمان دارد.
مشکلات-اجتماعی-بلوغ-زودرس
بلوغ زودرس می تواند باعث مشکلات اجتماعی شود.

چه کسی در معرض خطر بلوغ زودرس است؟

عوامل زیادی وجود دارد که فرزندانتان را در معرض زودتر بالغ شدن قرار می‌دهد که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری هستند.

  • سابقه‌ی خانوادگی

بلوغ زودرس دختران را با سرعت بسیار بیش‌تری نسبت به پسران تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر سابقه‌ی خانوادگی این بیماری وجود داشته باشد، ممکن است کودک شما در معرض خطر بلوغ زودرس باشد.

  • چاقی

در طی ۳۰ سال گذشته میزان چاقی در کودکان بیش از دو برابر شده است. تخمدان‌ها تنها مکانی در بدن نیستند که استروژن تولید می‌کنند. سلول‌های چربی نیز هورمون استروژن تولید می‌کنند. بنابراین، با افزایش سطح چاقی در سراسر جهان، تعجب آور نیست که میزان بلوغ زودرس افزایش یابد.

مصرف محصولات حاوی تستوسترون یا استروژن، مانند قرص‌های ضد بارداری، یا کرم و پمادهای هورمونی

  • نژاد

جالب است بدانید به‌طور متوسط دختران آمریکایی آفریقای و نژادهایی با پوست تیره، سریع‌تر از دختران سفیدپوست به بلوغ می‌رسند. در موارد حتی علائم بلوغ زودرس در ۶ سالگی نیز دیده شده است.

  • ژنتیک

گاهی اوقات بلوغ زودرس می‌تواند درنتیجه‌ی جهش‌های ژنتیکی باشد که باعث ترشح هورمون‌های جنسی می‌شود. در اکثر مواقع، کودکانی که به این علت دچار بلوغ زودرس مرکزی می‌شوند، والدین یا خواهر و برادرشان نیز به این اختلال دچار بوده‌اند.

عوارض-بلوغ-زودرس
کوتاهی قد از عوارض بلوغ زودرس است.
  • مهاجرت، فرزندخواندگی و غیره در سنین پایین

تاثیرات ناگهانی محل زندگی مانند مهاجرت یا فرزندخواندگی بین‌المللی می‌تواند بر بروز بلوغ زودهنگام موثر باشد. در تحقیقات نشان داده شده که کودکان این چنینی ۱۰ تا ۲۰ درصد بیش از سایرین در معرض ابتلا به این مشکل هستند. یکی از مهم‌ترین موارد در جلوگیری از ابتلا به بلوغ زودرس توجه به سن کودک در هنگام فرزندخواندگی یا مهاجرت است.

  • قرار گرفتن در معرض محصولات هورمونی

مصرف محصولات حاوی تستوسترون یا استروژن مانند قرص‌های ضدبارداری، کرم یا پمادها در دوران شیردهی می‌تواند زمینه‌ساز بلوغ زودرس در کودکان باشد. همچنین اگر کودکی ماده‌ای حاوی چنین هورمون‌هایی را مصرف کند، در معرض خطر بلوغ زودرس قرار دارد.

  • مشکلات پزشکی

برخی از مشکلات پزشکی زمینه‌ای یا اکتسابی می‌تواند زمینه‌ساز بلوغ زودرس در کودکان شود. از جمله شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با بلوغ زودرس می‌توان موارد زیر را نام برد:

  • پیچیدگی سندروم مککون-آلبرایت
  • هایپرلازی مادرزادی
  • کم کاری تیروئید
  • و …

این موارد می‌تواند باعث تولید هورمون‌های مردانه و بروز نشانه‌های بلوغ زودرس به‌خصوص در پسران شود.

  • پرتو درمانی و شیمی درمانی

کودکان مبتلا به انواع سرطان‌های خردسالی که تحت درمان‌های شدید مانند پرتو درمانی یا شیمی درمانی بوده‌اند، به دلیل مصرف داروهای خاص و تغییرات هورمونی در معرض بلوغ زودهنگام هستند. این مورد بیشتر در کودکانی دیده می‌شود که سرطان خون داشته‌اند.

آیا بلوغ زودرس می‌تواند عوارضی ایجاد کند؟

قطعا بله و اولین آسیب آن آسیب‌های روحی است. به‌خصوص با احساس خجالت و مسخره شدن از سوی همکلاسی‌ها و سایر عوارضی که این اختلال به‌دنبال دارد، فرد ممکن است در آینده به مشکلات جدی دچار شود. از جمله شایع‌ترین عوارض این مورد را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

۱. کوتاهی قد

کودکان دچار این بلوغ اغلب قد کوتاه و وزن بالا یا اندام‌های ریزه‌ای دارند. برعکس عده‌ای نیز بسیار قد بلندتر از هم سالان خود بوده و باعث تفاوت آن‌ها می‌شود. زمانی که بلوغ به پایان برسد، رشد نیز متوقف می‌شود. اگر بلوغ زودهنگام باشد، روند رشد در سنین پایین‌تر متوقف شده و باعث کوتاهی قد می‌شود.

۲. مشکلات روحی و روانی و رفتاری

براساس مطالعات بلوغ زودهنگام رابطه مستقیم با افسردگی و پرخاشگری و مشکلات رفتاری کودکان دارد. به‌خصوص کودکانی که دچار تاخیر در رشد می‌شود، احتمالا مشکلات رفتاری شدیدتری دارند.

۳. علاقه به رابطه جنسی

بلوغ زودهنگام و ترشح هورمون‌های جنسی باعث می‌شود، کودکان در سنین پایین به فعالیت جنسی علاقه پیدا کنند. تبلیغات نادرست و عدم آگاهی در این زمینه می‌تواند مشکلات بسیار زیادی از اجمه بارداری نوجوانان را به‌همراه داشته باشد.

۴. اضطراب و استرس

دوران بلوغ به‌تنهایی یکی از سخت‌ترین دوران های روحی در زندگی هر فردی است. حال اگر این مورد پیش از آمادگی فرد اتفاق بیفتد با عوارض شدیدتری همراه خواهد بود. بسیاری دختران با پریود شدن در سنین پایین دچار اضطراب شده و ممکن است بر رفتار آن‌ها تا همیشه تاثیر بگذارد. این مورد برای دخترانی که زودتر از ۹ سال به دوره ماهانه می‌رسند می‌تواند مشکلات جدی در رشد و اضطراب روحی آن‌ها داشته باشد.

۶. سایر مشکلات

تحقیقات نشان داده که دختران دچار بلوغ زودهنگام بیش از سایرین در خطر ابتلا به سرطان سینه در آینده یا نافرمی‌های سینه هستند.

والدین دقت داشته باشند که مهم‌ترین پیامد و اثر بلوغ زودهنگام بر روح و روان کودک خواهد بود. احساس خجالت، ترس از تفاوت‌ها و عدم تمایل به ارتباط با دیگران می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به افسردگی و عدم خودآگاهی صحیح در آینده شود.

بلوغ زودرس باعث کوتاهی قد میشه؟ همین حالا با دکتر متخصص مشورت کن!


چگونه بلوغ زودرس تشخیص داده می‌شود؟

پزشک متخصص اطفال، سابقه‌ی پزشکی کودک و خانوادگی را بررسی می‌کند. در این مرحله پس از مشاهده علائم بلوغ زودهنگام به پزشک مراجعه کنید. پس از معاینه فیزیکی، پزشک برای تشخیص دلیل بروز این مشکل آزمایشاتی از جمله موارد زیر را تجویز خواهد کرد:

  • آزمایش اشعه ایکس برای بررسی رشد استخوان‌ها
  • آزمایش تحریک هورمون آزاد کننده‌ی گنادوتروپین (Gnrh) جهت بررسی سطح هورمون‌هایی مانند تستوسترون در پسران و پروژسترون در دختران برای تأیید تشخیص بلوغ زودرس
  • ام آر آی جهت تشخیص مشکلات غده هیپوفیز
  • سونوگرافی از تخمدان‌ها و شکم
  • بررسی آزمایشگاهی هورمون‌های مختلف و نیز تعیین سن استخوانی
  • رادیوگرافی سر و صورت
  • آزمایش خون جهت بررس میزان هورمون‌ها

توجه: در مورد آزمایش تحریک هورمون، بهتر است بدانید در کودکان دارای نوع بلوغ مرکزی، سطح هورمون Gnrh افزایش می‌یابد. سطح هورمون‌ Gnrh در کودکانی که نوع محیطی آن را دارند ثابت خواهد ماند. به این ترتیب نتیجه آزمایش مشخص خواهد شد.

بلوغ-زودرس
جهش رشد از نشانه های بلوغ زودرس است

چه روش‌هایی برای درمان بلوغ زودرس موجود است؟

اگر بلوغ خفیف است و یا به آرامی پیشرفت می‌کند، ممکن است نیازی به درمان نباشد. اگر بروز علائم در زمانی نزدیک به سن بلوغ ایجاد شود، ممکن است نیازی به درمان نباشد. در غیر این صورت، درمان به نوع بلوغ زودرس کودک شما بستگی دارد. درمان بلوغ زودرس، بسته به نظر پزشک و پس از انجام آزمایشات و تشخیص نهایی با مشورت بیمار انجام می‌شود. بهتر است بدانید در کنار درمان جسمی و فیزیکی، کودک نیاز به حمایت روانی و عاطفی دارد که کمک یک تراپیست در این مرحله کار را برای شما بسیار ساده خواهد کرد. از جمله روش‌های درمان بلوغ زودهنگام عبارتند از:

دارو درمانی

مصرف دارو برای مدیریت بلوغ زودرس، در اغلب کودکان کافی است. در این نوع درمان پزشک مجموعه‌ای از قرص‌های حاوی هورمون‌های مصنوعی یا سنتزی که تولید هورمون‌های جنسی و تناسلی را کاهش می‌دهند برای او تجویز می‌کند.

جراحی

در موارد شدیدتری که بلوغ زودرس ناشی از وجود تومور باشد، عمل جراحی لازم است. در این روش پزشک با عمل جراحی توده را برداشته و در صورت نیاز از پروتز استفاده می‌کند. این مورد به‌خصوص در دختران دیده می‌شود. اگر توموری به تخمدان چسبیده باشد و باعث بلوغ زودهنگام شده باشد، آن را خارج کرده و از پروتز استفاده می‌کنند.

درمان بلوغ زودرس مرکزی

هدف از درمان نوع مرکزی، توقف تولید هورمون لوتئین ساز (LH) و هورمون تحریک کننده‌ی فولیکولی (FSH) در غده‌ی هیپوفیز است. دارویی به نام آگونیست GnRH می‌تواند به جلوگیری از فعالیت غده‌ی هیپوفیز کمک کند. این دارو معمولاً به صورت تزریقی و هر یک تا سه ماه یک بار استفاده می‌شود. علاوه بر کند کردن بلوغ، این روش درمانی ممکن است باعث شود کودک بدون هیچ درمانی بتواند قدی بلندتر از سن رشد خود را داشته باشد. معمولا بعد از ۱۶ ماه، درمان متوقف می‌شود و روند طبیعی بلوغ از سر گرفته می‌شود.

درمان بلوغ زودرس محیطی

از آنجایی که عامل بلوغ زودرس محیطی اغلب، وجود مشکل خاصی مانند تومور است، لذا درمان آن بر خارج کردن تومور و از بین بردن آن متمرکز است. گاهی ممکن است فرد تحت جراحی یا پرتو درمانی قرار گیرد. با این حال داروهایی برای متوقف کردن تولید زودهنگام استروژن و پروژسترون تجویز می‌شود.

بهترین پزشک برای درمان بلوغ زودرس کیست؟

متخصص اطفال، متخصص غدد کودکان، پزشک اطفال بهترین پزشکان برای تشخیص و درمان این اختلال هستند. دقت کنید در کنار روش درمان پزشکی تجویز شده حتما از کمک مشاور و تراپیست برای حل مشکلات روحی نوجوان نیز استفاده کنید. به این ترتیب به بهترین روش بلوغ زودرس را کنترل می‌کنید.


تاثیر تغذیه بر بلوغ زودرس

گرچه عوامل بلوغ زودرس بسیار گسترده است اما تحقیقات زیادی به نقش تغذیه کودکان در بلوغ زودرس اشاره کرده اند . در ادامه به این مسئله خواهیم پرداخت که چه ارتباطی بین تغذیه و بلوغ زودرس وجود داشته و چه غذاهایی باعث بلوغ زودرس می شود .

یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر بلوغ زودرس، به‌خصوص در دختران رژیم غذایی و نوع تغذیه است. عوامل بسیار زیادی بر بروز این مشکل موثر هستند اما «تغذیه» یکی از اصلی‌ترین این موارد است. از جمله غذاهایی که باعث بلوغ زودهنگام می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. گوشت قرمز

براساس تحقیقات دخترانی که قبل از سن بلوغ بیش از ۱۲ مرتبه در هفته از گوشت قرمز استفاده می‌کنند، دو برابر سایرین در خطر ابتلا به بلوغ زودهنگام هسند.

۲. کافئین

کافئین یکی از بدترین مواد غذایی برای کودکان زیر سن رشد و حتی بزرگسالان است. کافئین به هر شکلی باعث تغییرات هورمونی به‌خصوص در کودکان می‌شود. جالب است بدانید حتی مصرف چای در کودکان زیر سن رشد و به‌خصوص دختران باعث بلوغ زودرس می‌شود.

۳. غذاهای چرب و شیرین

مصرف بیش از حد فست فود و غذاهای شیرین، چاقی و سایر مشکلات را به دنبال دارد. همین مورد عاملی موثر بر بلوغ زودرس است. بنابراین باید وعده‌های غذایی این چنینی را در رژیم غذایی کودکان در سن رشد کاهش دهید. در برخی موارد حتی لبنیات پرچرب نیز باعث بلوغ زودرس و بروز جوش و آکنه‌های زودهنگام در کودکی می‌شوند.

۴. مصرف جگر مرغ

هورمون‌های موجود در جگر، سنگدان، کتف و بال مرغ می‌تواند باعث تغییر سطح هورمون‌ها در کودکان سن رشد شده و بلوغ زودرس را به دنبال داشته باشد.

۵. پیاز و بلوغ زودرس

براساس تحقیقات انجام شده پیاز و بلوغ زودرس، با یکدیگر مرتبط هستند. این ماده غذایی حاوی هورمون‌هایی است که باعث بلوغ زودهنگام در کودکان می‌شود.

۶. سویا

سویا و سایر مشتقات حاوی مقادیر بالایی از هورمون « فیتواستروژن »( Phytoestrogen ) هستند که زمینه‌ساز بلوغ زودرس در کودکان می‌شود. بنابراین مصرف دانه‌های سویا را به بعد از سن رشد موکول کنید.


چگونه با فرزند خود در مورد این اختلال صحبت کنیم؟

کودکانی که زود بلوغ را تجربه می‌کنند ممکن است از همسالان خود متفاوت باشند. احتمالا کودک شما درباره‌ی آنچه در بدن او اتفاق می‌افتد سوالات زیادی دارد. همکلاسی‌ها و دوستان او نیز ممکن است حرف‌هایی بزنند که آسیب زا باشد، شاید حتی ناخواسته.

مهم است که وقت بگذارید و به نگرانی های فرزند خود گوش دهید و با حساسیت، اما صادقانه به سوالات او پاسخ دهید.

به کودک خود توضیح دهید که همه‌ی بچه‌ها، بلوغ را پشت سر می‌گذارند. بلوغ در بعضی از بچه‌ها زود شروع می‌شود و در برخی دیگر دیرتر. با این حال تأکید کنید که همه‌ی این تغییرات بدنی در هر زمان، برای همه اتفاق خواهد افتاد.

به خاطر داشته باشید که این اختلال گاهی منجر به احساسات زودرس جنسی می‌شود. از کنجکاوی و سردرگمی کودک خود در مورد تغییراتی که در اثر تولید زودرس هورمون‌های جنسی ایجاد می‌شود، مطلع باشید.

اما در مورد رفتارهای او، مرزهایی را مشخص و تعیین کنید. درباره‌ی ارزش‌ها، اولویت‌ها و انتخاب‌های سالم، با کودک خود گفتگوی آزاد داشته باشید.

با کودک خود تا حد ممکن عادی رفتار کنید. تشویق به شرکت در ورزش، هنر و سایر فعالیت‌ها، می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس او کمک کند.

کودک خود را نزد یک مشاور ببرید تا استراتژی‌های مقابله با این شرایط را بیاموزد. ممکن است صحبت کردن در مورد این موضوعات با مشاور، و نه با والدین، برای کودک راحت‌تر باشد.



چه زمانی بلوغ زودرس مشکل آفرین می‌شود؟

در پاسخ به این سوال باید گفت با دیدن نشانه‌های بلوغ زودرس باید به پزشک مربوطه مراجعه کرد. بلوغ زودرس در صورت عدم توجه و رسیدگی به شرایط کودک مشکلات روحی نظیر اعتماد به نفس پایین یا خود کم‌بینی به دلیل اختلافی که با دیگران دارد را به دنبال خواهد داشت. این مشکلات ابتدای بیماری‌های روحی در آینده هستند. بنابراین در همان گام اول و پیش از شدید شدن اختلال به پزشک مراجعه کنید.

عوارض نادیده گرفتن تاثیرات بلوغ زودهنگام در نوجوانان

لیست عوارضی که این اختلال به‌دنبال دارد، بی‌پایان است. پسران و دختران درگیر این مشکل بیشتر با بیماری‌های روحی مواجه بوده و در خلال درمان نیاز به کم تراپیست دارند. نادیده گرفتن تغییرات فیزیکی زودهنگام در کودکان و عوارض روحی جدید در آن‌ها پیامدهای سنگینی دارد که می‌تواند آینده فرد را تحت تاثیر قرار دهد. از جمله این موارد عبارتند از:

  • احساس عزت نفس پایین
  • اعتیاد به مواد مخدر
  • خود کم بینی
  • ناتوانی زناشویی
  • عدم توانایی ارتباط با دیگران
  • انزوا
  • افسردگی
  • افکار منفی
  • آسیب به خود یا خودکشی
  • بنابراین بهتر است علائم بروز این اختلال را جدی گرفته و به پزشک مراجعه کنید.

آیا می‌توان از بلوغ زودرس جلوگیری کرد؟

زودتر بالغ شدن مرتبط با جنسیت، نژاد و سابقه‌ی خانوادگی عمدتا اجتناب ناپذیر هستند. با این حال مواردی وجود دارد که با رعایت آن‌ها می‌توانید از سریع تر بالغ شدن فرزندتان جلوگیری کنید.

نگه داشتن وزن کودک در یک محدوده‌ی سالم ممکن است به کاهش خطر بلوغ زودرس و سایر شرایط مرتبط با چاقی و اضافه وزن از جمله دیابت نوع ۲ کمک کند.

همچنین باید از دادن داروهای حاوی هورمون، مکمل‌های غذایی یا سایر محصولاتی که ممکن است حاوی استروژن یا تستوسترون باشند، به کودک خود اجتناب کنید. مگر اینکه توسط پزشک تجویز یا توصیه شده باشد.


کلام آخر از دکترتو

بلوغ به‌تنهایی یکی از سخت‌ترین دوران‌های زندگی افراد است. هرکدام از ما به نحوی با مشکلات این دوره روبه‌رو شده‌ایم. حال تصور کنید این اتفاق زمانی بیفتد که کودک در سنین ۷ تا ۱۱ سالگی بوده و برای رشد و تغییرات آماده نیست. بنابراین طبیعتا دچار شک یا مشکل روحی خواهد شد. اگر شما هم دچار چنین مشکلی هستید، می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت دکترتو نسبت به کسب اطلاعات بیشتر و نوبت‌گیری آنلاین از بهترین متخصصان اطفال اقدام کنید.

امتیاز شما به مقاله:
(3.8از5)
دسته بندی:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره بلوغ زودرس

  1. ط گفت:

    سلام شب بخیر ،دخترم از سن ۷سال و ده ماهگی بلوغش شروع شد دو ماه بعدش آمپول توقف بلوغ روشروع کرد دکتر براش ،الان آمپول میزنه ولی سینه هاشو رشد کرده موهای شرمگاهیش هم در اومده میخواستم ببینم آمپول ها جلوی بلوغش گرفته در ضمن برا آمپول خیلی چاق شده الان ۸سال و هشت ماهش هست ،قدش هم ۱۳۷ وزنش ۴۲
    آیا قدش به ۱۶۵ میرسه ؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      ابتدا باید ازمایش هورمونی لازم صورت گیرد
      بعد اقدام به درمان شوید
      بطور مداوم تحت نظر متخصص باشید

  2. ناشناس گفت:

    سلام پسرم من ۱۲ سالشه بلوغ زودرس شده آیا امکان داره به پزشک مراجعه کنیم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله حتمن به متخصص غدد مراجعه کنید

      https://doctoreto.com/doctors/speciality/endocrinologist

  3. ماه گفت:

    با سلام دختر من هفت سال وسه ماهشه ده روزی هست که یکی از سینه هاش رشد کرده دو ماه پیش هم این طوری شد سینه اش خود به خود خوابید خواهر بزرگترش هم وقتی شش سال داشت این مشکل براش پیش اومد بردم متخصص اطفال هر آزمایش لازم بود نوشت دکتر گفت بلوغ زود رس نیست وخوب شد .به نظر شما این بچمون ببرم دکتر۰

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      طبیعی است
      اما در صورت تکرار علایم حتمن نیاز به ازمایش هورمونی دارد

  4. زهره گفت:

    سلام وقت بخیر
    دختر من ۸ سال و ۷ ماهش هست سینه هاش کمی تغییر کرده در ناحیه شرمگاهی و زیر بغل چند تار مو در آمده آیا این علائم بلوغ زود رس هست به نظر شما نیاز هست به پزشک مراجعه کنم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      چندان طبیعی نیست
      حتمن و در اسرع وقت برای ازمایش و معاینات بالینی به متخصص غدد مراجعه فرمایید
      https://doctoreto.com/doctors/speciality/endocrinologist

  5. زهره گفت:

    سلام وقتتون بخیر یه سوال داشتم از خدمتتون

    دختر من ۸ سال و۸ ماهش هست سینه هاش یکم تغییر پیدا کرده در ناحیه زیر بغل و شامگاهی چند تار مو در آمده آیا این بلوغ زود رس هست نیاز هست به دکتر مراجعه کنم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      چندان طبیعی نیست
      حتمن و در اسرع وقت برای ازمایش و معاینات بالینی به متخصص غدد مراجعه فرمایید
      https://doctoreto.com/doctors/speciality/endocrinologist

  6. نازنین گفت:

    سلام دختر من ۹ سالشه داره میره تو ۱۰ و سینه هاش یه کمی بزرگ شده و متوجه شدم که موی زیر بغلش هم رشت کرده خاستم بگم که به سن بلوغ رسید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله کمی غیر طبیعی است
      گرچه در این سن هم شروع بلوغ وجود دارد
      ولی برای جلوگیری از سرکوب رشد حتمن تحت نظر متخصص باشید

  7. ناشناس گفت:

    سلام دختر من ۷ سال داره یی سینه اش ادامه نخود بزرگ ممکنه که بلوغ زود رس داشته باشه

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بنظر نمی رسد
      ولی برای اطمینان می توانید تحت نظارت متخصص غدد باشید

  8. فاطمه گفت:

    یه سوال ببخشید اندازه الت تناسلی یک بچه ۱۴ ساله چقدر است من در مورد فرزندم اطلاع داشته باشم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام فاطمه عزیز
      بطور متوسط بین ۱۲ تا ۱۵ سانتیمتر می‌باشد

  9. بیتا گفت:

    سلام پسرم نه سال و دوماهش هست به تازگی متوجه موهای بلند در بالای ناحیه تناسلیش شدم قد و وزنش متعادل هست هیییچ علایم دیگه که نشان دهنده بلوغ باشه نداره ایا این علامتش به طور قطع نشانه بلوغ زودرس هست یا اینکه ممکنه چیز خاصی نباشه خواهش میکنم جواب بدین خیلی نگرانم😔

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام دوست عزیز
      در این سن عادی نیست
      بهتر است برای ازمایش تستسترون و هورمون رشد به متخصص غدد مراجعه کنید

  10. ستایش گفت:

    پریودی در چه سنی اتفاق می افتد من دلم میخواد هر چه زودتر پریود شم . علائم پریودی کودکان ۱۲سال . در پریودی ام از چه چیزی استفاده کنم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام ستایش عزیز
      بیشتر دختران بین سنین ۱۱ تا ۱۴ سالگی پریود می‌شوند، راه دیگر برای پیش بینی زمان پریود شدن شما این است که به زمانی فکر کنید که متوجه تغییراتی در سینه خود شده‌اید؛ اولین پریود معمولا حدودا دو سال بعد از شروع رشد سینه‌ها اتفاق می‌افتد. همچنین اولین پریود شما می‌تواند از ۹ سالگی تا اواخر ۱۵ سالگی شروع شود