فهرست مطالب
- عمل قلب باز چیست؟
- انواع عمل قلب باز چیست؟
- چه زمانی جراحی قلب باز لازم است؟
- جراحی قلب باز چگونه انجام می شود؟
- چگونه برای جراحی قلب باز آماده شویم؟
- عمل باز قلب برای بار دوم هم ممکن است؟
- آیا جایگزینی برای جراحی قلب باز استاندارد وجود دارد؟
- جراحی قلب باز بهتر است یا عمل استنت قلب؟
- نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
ادامه پادکست را میتوانید در این بخش گوش دهید:
عمل قلب باز یکی از درمانهای قلب و عروق است. در طول این عمل، جراح استخوان سینه را بریده و قفسه سینه را برای دسترسی به قلب باز میکند. جراحی عمل قلب باز یا جراحی قلب باز ممکن است شامل CABG (جراحی بای پس)، پیوند قلب و تعویض دریچه قلب باشد. جراحی قلب باز گاهی اوقات جراحی قلب سنتی نامیده میشود. امروزه، بسیاری از روشهای جدید قلب را میتوان تنها با برشهای کوچک و نه با دهانههای وسیع انجام داد. بنابراین، اصطلاح «جراحی قلب باز» میتواند گمراهکننده باشد.
برای آگاهی از انجام جراحی عمل قلب باز و روشهای انجام جراحی عمل قلب میتوانید از دکتر قلب نوبت حضوری بگیرید. همچنین میتوانید از مشاوره آنلاین دکتر قلب استفاده ببرید.
عمل قلب باز چیست؟
عمل قلب باز (به انگلیسی Open-Heart Surgery)، مشکلات قلبی از جمله نارسایی قلبی، نقایص مادرزادی قلب، آریتمی، آنوریسم و بیماری عروق کرونر را درمان میکند. جراحی قلب باز نوعی جراحی قلب است که در آن قفسه سینه گشوده شده و در ماهیچهها، دریچهها و یا رگهای قلب جراحی انجام میشود. طبق آماری که در اختیار است، یکی از شایعترین جراحیهایی که در بزرگسالان صورت میگیرد، CABG است که در ادامه به معرفی آن میپردازیم.
عمل قلب باز یکی از جراحیهای تهاجمی است اما در عین حال جالب است بدانید که این جراحی آمار مرگومیر پایینی در بیمارستان دارد. احتمالا با شنیدن اسم عمل قلب باز استرس میگیرید و میترسید. اما بهتر است بدانید که آمار مرگ در بیمارانی که عمل قلب باز انجام میدهند، حدود ۲.۹ درصد است.
عمل قلب باز بای پس یا عمل قلب باز رگ پا چیست؟
بای پس عروق کرونر (CABG) رایجترین نوع از عمل جراحی قلب باز انجام شده در بزرگسالان است. در طی این جراحی، یک شریان یا ورید سالم به یک شریان کرونری مسدودشده، پیوند میشود. این به شریان پیوندشده اجازه میدهد تا شریان مسدودشده را بای پس کند و خون تازه را به قلب برساند.
انواع عمل قلب باز چیست؟
دو روش کلی برای انجام جراحی قلب باز وجود دارد. در ادامه نیز به بررسی سایر روشها میپردازیم:
روشهای عمل قلب | توضیحات |
---|---|
روی پمپ | بعد از آنژیوگرافی قلب، دستگاه بای پس قلب-ریه به قلب متصل میشود و به طور موقت قلب و ریهها را در اختیار میگیرد. درحالیکه خون را از قلب دور میکند، خون را در بدن به گردش در میآورد. سپس جراح قلبی را که نمیتپد و جریان خون ندارد، عمل میکند. پس از جراحی، جراح دستگاه را قطع میکند و قلب دوباره شروع به کار میکند. |
خارج از پمپ | در مراحل عمل قلب باز، جراحی بای پس خارج از پمپ روی قلبی انجام میشود که به خودی خود به تپش ادامه میدهد. این روش فقط برای جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) کار میکند. جراح شما ممکن است این را جراحی قلب تپنده بنامد. |
۱. عمل قلب باز با لیزر یا عمل لیزر قلب چگونه است؟
عمل سوزاندن رگ قلب با لیزر یا همان ablation یکی از جراحیهای قلب است که با عمل باز قلب انجام میشود و معمولا زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که رگهای قلب بیمار دچار فیبریلاسیون میشوند. این جراحی قلب باز در مواقعی که فرد سایر جراحیهای قلب باز را انجام دادهباشد، بیشتر اندیکاسیون انجامدادن پیدا میکند. مخصوصا برای افرادی که جراحی بای پس قلب و یا قرار دادن دریچه را انجام دادهاند.
۲. عمل آنژیو قلب
عمل آنژیو قلب برای افرادی انجام میگیرد که رگهای قلبی که خون را به قلب میرسانند، نمیتوانند مانند قبل خونرسانی کنند. یا گرفتهاند و یا تنگ شدهاند. رگهای کرونر قلب در این موارد با تعدادی مش و ابزار فلزی باز میشوند تا خونرسانی به قلب افزایش پیدا کند.
۳. عمل بسته قلب
عمل قلب بسته عملی است که در آن بیمار نیازی ندارد روی پمپ قلب-ریه باشد و برای انجام آن قلب باز نمیشود. این نوع از جراحی خطرات و عوارض کمتری نسبت به عمل قلب باز دارد اما تنها برای برخی از بیماران قابل استفاده است و در مواردی فرد باید عمل قلب باز انجام دهد تا بهبودی پیدا کند.
۴. عمل گشادی دریچه قلب
در مواردی که دریچه های قلب گشاد شدهباشد، ممکن است نتواند مانند قبل به عملکرد مناسب خود بپردازد. بنابراین در این موارد میتوان با انجام یک جراحی که کم تهاجم هم باشد، عملکرد دریچه را به آن بازگرداند و یا با جایگزین کردن دریچه، خیال بیمار را راحت کرد.
خطر مرگ ناشی از جراحی بسیار کمتر از خطر مرگ ناشی از عدم درمان عمل گشادی دریچه قلب است.
۵. عمل قلب باز تعویض دریچه آئورت و میترال
گاهی ممکن است که دریچه رگ آئورت خراب شدهباشد و به خوبی عمل نکند. در چنین مواقعی باید دریچه عوض شود و این کار نیازمند عمل تعویض دریچه آئورت است که تهاجمی هم هست.
۶. عمل باطری قلب
زمانیکه قلب بیمار به خوبی عمل نمیکند و نمیتواند منظم و با سرعت موزون بتپد، یک باتری قلبی که قلب را تحریک میکند تا با نظمی متناسب بتپد، در قلب قرار داده میشود و این کار توسط جراحی صورت میگیرد.
عمر کسانی که باتری قلب دارند معمولا زیاد است. بیشتر باتریهای قلب بسته به استفاده حداقل ۵ تا ۷ سال عمر میکنند. پس از این مدت، باتری یا ژنراتور پالس باید تعویض شود.هزینه باطری قلب با بیمه تکمیلی نیز بسیار کمتر خواهد شد.
عمل قلب باز برای چه کسانی مناسب است؟
افرادی که شرایط زیر را داشته باشند میتوانند عمل قلب باز را پیش بهترین دکتر برای عمل قلب باز انجام دهند:
- آریتمی، فیبریلاسیون آرتری
- مشکلات و نواقص مادرزادی مانند نقص دیواره، دیوارهی ناکامل و ناساختهی بین حفرههای قلبی
- بیماری کرونر قلب
- نارسایی قلبی
چه زمانی جراحی قلب باز لازم است؟
جراحی قلب باز ممکن است برای انجام CABG (جراحی بای پس) انجام شود. پیوند بای پس عروق کرونر ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب ضروری باشد. بیماری عروق کرونر یا گرفتگی عروق قلبی قلب زمانی رخ میدهد که رگهای خونی که خون و اکسیژن را به عضله قلب میرسانند باریک و سفت شوند. این اغلب «سخت شدن شریانها» نامیده میشود.
سخت شدن رگها زمانی اتفاق میافتد که مواد چرب پلاکی را روی دیواره عروق کرونر تشکیل دهند. این پلاک شریانها را باریک میکند و عبور خون را دشوار میکند. وقتی خون نتواند به درستی به سمت قلب جریان یابد، ممکن است حمله قلبی رخ دهد.
پزشکان برای درمان انواع بیماری قلبی از روش جراحی قلب باز استفاده میکنند. دلیل جراحی قلب باز میتواند متفاوت باشد. به علل زیر ممکن است به جراحی قلب باز نیاز داشتهباشید:
- تعمیر یا جایگزین دریچههای قلب با دریچه قلب مصنوعی (بیماری دریچه قلب)
- ترمیم نواحی آسیبدیده یا غیرطبیعی قلب
- کاشت وسایل پزشکی که به ضربان صحیح قلب کمک میکند
- جایگزینی قلب آسیبدیده با قلب اهدایی (پیوند قلب)
- آریتمی قلب، از جمله فیبریلاسیون دهلیزی
- درمان نقایص مادرزادی قلب، مانند نقص سپتوم دهلیزی (سوراخ در قلب) یا سندرم هیپوپلاستیک قلب چپ (ساختارهای قلب توسعه نیافته)
- بیماری عروق کرونر
- درمان نارسایی قلبی
- آنوریسم آئورت توراسیک.
جراحی قلب باز چگونه انجام می شود؟
عمل قلب باز در زنان و مردان از ۳ تا ۶ ساعت طول میکشد. به طور کلی این مراحل اساسی انجام میشود:
- به بیمار بیهوشی عمومی داده میشود (ممکن است عمل قلب باز در کودکان و نوزادان هم صورت بگیرد). بیهوشی تضمین میکند که بیمار در طول کل جراحی خواب و بدون درد خواهد بود.
- جراح یک برش ۸ تا ۱۰ اینچی در قفسه سینه ایجاد میکند.
- جراح تمام یا بخشی از استخوان سینه بیمار را برش میدهد تا قلب را در معرض دید قرار دهد.
- هنگامی که قلب قابل مشاهده است، بیمار ممکن است به دستگاه بای پس قلب و ریه متصل شود. این دستگاه خون را از قلب دور میکند تا جراح بتواند عمل کند. برخی از روشهای جدیدتر از این دستگاه استفاده نمیکنند.
- جراح از یک ورید یا شریان سالم برای ایجاد یک مسیر جدید در اطراف شریان مسدودشده استفاده میکند.
- جراح استخوان سینه را با سیم میبندد و سیم را داخل بدن میگذارد.
- برش اصلی دوخته شدهاست.
گاهی اوقات برای افرادی که در معرض خطر هستند، مانند افرادی که چندین عمل جراحی داشتهاند یا افراد در سنین بالا، استرنوم انجام میشود. آبکاری استرنوم زمانی است که استخوان سینه پس از جراحی با صفحات تیتانیومی کوچک دوباره به هم متصل میشود.
عمل قلب باز برای افراد دیابتی
بیشتر بیمارانی که جراحی بای پس قلب را انجام میدهند (جراحی CABG) معمولا بعد از انجام جراحی انسولین دریافت میکنند. این به دلیل آن است که بعد از انجام این جراحی ممکن است که میزان قند خون بیمار بالا برود.
از طرف دیگر، هنگامی که بیمار دیابتی نیازمند جراحی قلب باز میشود، خطر بیشتری نسبت به یک بیمار که به بیماری زمینهای دیابت مبتلا نیست را متحمل میشود. یکی از بزرگترین مشکلات عمل جراحی در افراد دیابتی، میزان زنده ماندن آنها بعد از انجام جراحی است.
هنگامی که فرد دیابتی عمل قلب باز میکند، معمولا بیشتر از باقی افراد به عفونتهای بعد از جراحی دچار میشود. همچنین احتمال موفقیتآمیز بودن عمل قلب باز کمتر است. از طرفی آمار مرگومیر در بیماران دیابتی بیشتر است.
به نقل از موسسه NCBI مطالعهای بر روی ۷۰۰ بیمار که نیازمند عمل قلب باز بودند انجام شد که ۳۵۰ نفر دیابتی بودند و ۳۵۰ نفر آنها دیابت نداشتند. به جز دیابت، باقی ویژگیهای جسمی و سلامتی آنها مشابه بود و حتی از نظر وزنی نیز شباهت زیادی داشتند. با وجود اینکه آمار مرگ بیماران دیابتی چندان بالاتر از افراد غیردیابتی نبود، اما بیماریها و مشکلاتی که بعد از جراحی به آنها مبتلا شدند، در بیماران دیابتی بسیار بالاتر از بیماران دیگر بود. این افراد بیشتر به مشکلات کلیوی، مغزی و عصبی مبتلا شدند و دو برابر بیشتر از باقی بیماران به انتقال خون نیاز پیدا کردند.
عمل قلب باز برای افراد مسن
جراحی قلب را میتوان در بیماران ۸۵ ساله و بالاتر با نتایج خوبی انجام داد. موردی که ممکن است اذیت کننده باشد، بستری طولانی مدت در بیمارستان برای بیماران مسن است.
عمل قلب باز در بیماران دیالیزی
گروه بیماران دیالیزی در مقایسه با بیماران با عملکرد طبیعی کلیه، خطر بیشتری برای مرگ و میر و عوارض پس از عمل جراحی قلب باز نشان دادند. بنابراین، مزایای درمان جراحی باید در مقابل خطرات احتمالی متعادل شود.
چگونه برای جراحی قلب باز آماده شویم؟
در مورد داروهایی که مصرف میکنید، حتی داروهای بدون نسخه، ویتامینها و گیاهان دارویی، به پزشک خود اطلاع دهید. آنها را از هر گونه بیماری از جمله شیوع تبخال، سرماخوردگی، آنفولانزا یا تب مطلع کنید. در ۲ هفته قبل از جراحی، پزشک ممکن است از شما بخواهد که سیگار را ترک کنید و مصرف داروهای رقیقکننده خون مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن را متوقف کنید.
قبل از اینکه برای جراحی آماده شوید، مهم است که در مورد مصرف الکل خود با پزشک خود صحبت کنید. اگر معمولاً بیشتر از ۳ نوشیدنی الکلی در طول روز مینوشید و درست قبل از جراحی آن را قطع میکنید، ممکن است دچار ترک الکل شوید. این ممکن است بعد از جراحی قلب باز باعث عوارض تهدیدکننده زندگی از جمله تشنج یا لرزش شود. پزشک میتواند به شما در ترک الکل کمک کند تا احتمال این عوارض را کاهش دهد.
یک روز قبل از جراحی ممکن است از شما خواسته شود که خود را با صابون مخصوص بشویید. این صابون برای از بین بردن باکتریهای روی پوست شما استفاده میشود و احتمال عفونت بعد از جراحی را کاهش میدهد. همچنین ممکن است از شما خواسته شود که بعد از نیمه شب چیزی نخورید یا ننوشید. هنگامیکه برای عمل جراحی به بیمارستان میرسید، ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی به شما دستورالعملهای دقیقتری میدهد.
عمل باز قلب برای بار دوم هم ممکن است؟
اگر نیاز به جراحی دوم قلب دارید ناامید نشوید. به لطف پیشرفتهای مداوم در جراحی قلب و بهبود امید به زندگی، بسیاری از مردم به اندازهای عمر میکنند که نیاز به عمل دوم قلب دارند که معمولاً به آن عمل مجدد قلب میگویند.
دلایل مختلفی وجود دارد که چرا ممکن است نیاز به عمل دوم ( سوم، چهارم یا بیشتر) قلب داشتهباشید. بیمارانی که فاکتورهای خطر بالایی دارند یا تحت عمل دوم قرار میگیرند در مراکز پزشکی معتبر، با تیمهای جراحی و پشتیبانی باتجربه، بهترین عملکرد را دارند. تقریباً یک سوم از عملهای جراحی قلب که انجام میشود، تکراری هستند.
اگر با یک عمل مجدد قلب مواجه هستید، به خاطر داشتهباشید که ایمنی و موفقیت این جراحیها همچنان در حال افزایش است، به ویژه زمانیکه یک جراح با تجربه، جراحی شما را در یک مرکز معتبر انجام میدهد. برای بهترین نتیجه وقت بگذارید و بیمارستان و جراح خود را بادقت انتخاب کنید.
آیا جایگزینی برای جراحی قلب باز استاندارد وجود دارد؟
به لطف پیشرفتهای پزشکی، بسیاری از روشهایی که زمانی نیاز به باز کردن قفسه سینه داشتند، اکنون میتوانند با استفاده از جراحی قلب کمتهاجمی یا با برشهای کوچک انجام شوند. جراح گاهی اوقات هنوز نیاز به برش بخشی از استخوان سینه دارد (استرنوتومی جزئی). بسته به شرایط شما، جراح شما ممکن است بتواند از این روشها استفاده کند:
۱. جراحی مبتنی بر کاتتر
جراح شما یک کاتتر (لوله نازک و توخالی) را به قلب میکشد. سپس جراح ابزارهای جراحی، بالونها یا استنتها را از طریق کاتتر وارد میکند تا یک روش را انجام دهد. روشهای مبتنی بر کاتتر شامل تعویض دریچه آئورت ترانس کاتتر (TAVR) و آنژیوپلاستی کرونر و استنت قلب یا فنر گذاشتن قلب است.
۲. جراحی قفسه سینه با کمک ویدئو (VATS)
جراح شما VATS را با قرار دادن یک دوربین فیلمبرداری کوچک (توراکوسکوپ) و ابزار جراحی در چندین برش کوچک قفسه سینه انجام میدهد. جراح شما ممکن است از VATS برای قراردادن ضربانساز، ترمیم دریچههای قلب یا درمان آریتمی استفاده کند.
۳. جراحی با کمک رباتیک
برخی از بیماران مبتلا به بیماری دریچهای قلب، تومورهای قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و نقایص سپتوم (سوراخهای قلب) ممکن است کاندیدای این رویکرد کمتهاجمی باشند که میتواند در مواردی، علائم بیماری قلبی مادرزادی در نوزادان را هم درمان کند. گاهی اوقات، جراحان میتوانند با ایجاد برشهای کمتهاجمی روی پوست و استفاده از ربات داوینچی برای انجام جراحی، عروق کرونر تنگشده را درمان کنند.
داوینچی یک ابزار جراحی چند پا و روباتیک است که جراح آن را از راه دور کنترل میکند. گفته میشود ربات داوینچی زمان بهبودی را سرعت میبخشد و جدیدترین روش عمل قلب باز است. این روش جراحی بایپس عروق کرونر آندوسکوپی نامیده میشود. این روش از نظر اثربخشی یا ایمنی نسبت به جراحی قلب باز هیچ مزیتی ندارد. هر دو نوع جراحی به طول اقامت و برنامه مراقبتی مشابه در بیمارستان نیاز دارند.
تفاوت اصلی این است که افرادی که تحت این عمل جراحی کمتر تهاجمی قرار گرفتهاند نسبت به افرادی که جراحی سنتیتری داشتهاند، در زمان کمتری بهبود مییابند.
جراحی قلب باز بهتر است یا عمل استنت قلب؟
تنگی عروق کرونر به چند روش درمان میشود. هر کدام از این روشها فواید و عوارض مخصوص به خودشان را دارند و در مورد بیماران مختلف بسته به نوع انسداد عروق کرونر و شدت بیماری قلبی میتوان از این روشها استفاده نمود:
- درمان دارویی
- استفاده از روش بالن زدن قلب یا آنژیوپلاستی
- عمل استنت قلب (عمل فنر قلب)
- و عمل جراحی قلب باز یا بایپس عروق کرونر.
عمل قلب باز برای گرفتگی رگ
در چندین دهه گذشته مطالعات و تحقیقات بسیار زیادی بر روی فواید هر کدام از روشهای درمان بیماری گرفتگی رگ قلب صورت گرفتهاست و تفاوت این روشها و اینکه کدام یک از آنها در شرایط خاصی بهتر از بقیه است، مورد بررسی و تحقیق قرار گرفتهاست.
بر پایه نتایج این مطالعات در برخی از بیماران به راحتی میتوان یکی از روشهای درمان انسداد عروق کرونر را پیشنهاد داد ولی در دیگر بیماران کار به این راحتی نیست و انتخاب روش درمانی برتر به شرایط بالینی بیمار و تصمیمگیری گروهی تیم درمان و بیمار وابسته است.
در هر صورت لازم است بیماران و خانواده آنها با روشهای درمان تنگی عروق قلبی و فواید و مضرات هر کدام از آنها آشنا باشند تا بتوانند بعد از دریافت اطلاعات از پزشک معالج، در انتخاب روش درمانی مناسب تصمیم گیری نمایند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
باتوجه به اینکه جراحی قلب باز یک عمل بسیار حساس و سخت است باید بهترین جراح قلب و عروق یا متخصص قلب را برای این عمل مهم انتخاب کنید. برای انجام جراحی قلب باز یا مشورت در این زمینه میتوانید بهترین پزشکان شهر خود را از طریق وبسایت دکترتو پیدا کنید و اقدام به مشاوره با دکتر قلب و عروق آنلاین و دکتر جراحی قلب و عروق آنلاین کنید یا به صورت آنلاین نوبت بگیرید و به صورت حضوری مورد معاینه پزشک متخصص قلب و عروق قرار بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
باساام پدرمن تقریبا ۵۴سالشه عمل قلب باز انجام داده ولی سیکارمیکشه وتنگی نفس داره وازکمربندهاتهیه نکردیم الان میتونیم تهیه کنیم یادیره نزدیک سه ماهه؟؟
سلام
بله می توانید
سیگار را تا حد امکان باید کم کنند
سلام اگه به دلیل سوراخی کوچک در دیواره قلب عمل باز در دختر بچه هشت ساله انجام بگیرد و عمل موفقیت آمیز باشد الان بعد گذشت دوازده سال باز نقصی در قلب او وجود دارد یا میتواند به زندگی عادی بدون مراجعه به پزشک ادامه دهد خواهش میکنم جواب دهید مهمه.
سلام
بله می تواند
ولی هر شش ماه نیاز به چکاپ کلی قلب و تغییر احتمالی دارو دارد
سلام، من پدرم الان نزدیک به هشت ماه است عمل باز انجام داده، من خونم یاسوج هست، امده پیش من الان پنج روز هست یه سرفه بد جوری گرفتش هم خلط اوره هم خشکه خیلی میترسم براش لطفا جواب بدین راهنمایی کنید
سلام
احتمال آب آوردکی ریه وجود دارد
بهتر است عکس رادیولوژی گرفته شود
عذرخواهی بابت تاخیر در پاسخگویی
وای خدایا خیلی کم ۵سال تا ۱۰سال زنده بمونن
چرا اینقدرکم ،۵سال تا ۱۰سال زنده میمونن
با سلام و عرض ادب خدمت شما واقعا خیلی برایم جالب بود در باره عملیات قلب باز و عمل سوختن رک قلب من خودم سال ۱۴۰۱.به بیمارستان شفا خرم.آباد لرستان رفتم به اوژنس بیمارستان شفا یک خانم دکتر مرا معاینه کردن فوری تمام آزمایش های واجب از من گرفته شد اگر این خانم دکتر نبود من یک سال چند رو ی بوده که به رحمت خدا رفته بودم)(اسم این خانم دکتر زهرا آخوندزاده پزشک حرفه تشکر می کنم خلاصه دکتر جراح قلب جناب دکتر عزیز و مردمی سید امین وحدانی جراح پنجه طلا عزیز مردم استان لرستان خیلی خیلی مردمی با اخلاق انشاءالله که همیشه شاد سلامت باشند دورد خدا بر این دکتر های مردم دوست و همچنین مدیریت خوب بیمارستان شفا خرم.آباد لرستان از همه نظر درجه ۱۰۰۰ بار طلایی با تشکر از همگی دکترها ایران اسلامی شاد سر بلند باشند ( یاحسین )
سلام و سپاس از همراهی تان
سلامت باشید
و سپاس از همه ی پزشکان دلسوز
چقدر جامع واقعاااا کیفکردم از توضیحات
مرسیی
سلام افرادی که عمل بنتال قلب داشته اند چند سال بعد از عمل زنده میمانند؟
سلام
افرادی که عمل بنتال انجام میدهند چند سال بعد از عمل زنده میمانند؟
یعنی افرادی که عمل قلب باز انجام میدهند فقط پنج سال نهایتا ده سال زنده هستند؟؟
من خودم چندین نفر میشناسم که حداقل بیست سال عمر کردنند بیشتربه زندگی سالم بستگی داره
سلام
دقیقا
سپاس از شما