هرآنچه در مورد شیمی درمانی باید بدانید

گاهی برخی افراد با شنیدن شیمی درمانی ترس به سراغشان می‌آید و به ‌نظرشان بیماران شیمی‌درمانی دیگر به آخر خط رسیده و سرطانشان درمانی ندارد. اما واقعیت ماجرا این‌گونه نیست. سرطان در اثر تکثیر و تولید غیرطبیعی سلول‌ها ایجاد می‌شود و شیمی درمانی از تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.

این روش کاربرد گسترده‌ای در درمان سرطان دارد و از طریق خون، بر سلول‌های سرطانی و سلول‌های سالم تاثیر می‌گذارد و سلول‌های در حال رشد و تکثیر را از بین می‌برد. البته میزان تاثیرگذاری شیمی درمانی به مقدار پیشرفت سرطان بستگی دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا با این روش درمانی، تاثیرگذاری و عوارض آن آشنا شوید.

شیمی درمانی چیست و چگونه انجام می شود؟

شیمی درمانی یک روش درمان دارویی برای بیماری سرطان محسوب می‌شود. در این درمان از مواد شیمیایی قدرتمندی جهت از بین بردن و جلوگیری از رشد سریع سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در این روش، داروهای ضدسرطان وارد خون شده و از طریق جریان خون به سلول‌های بدخیم در محل تومور و قسمت‌های متاستازی، منتقل می‌شود (قبل از آن نیز علائم سرطان در آزمایش باید مشخص شده باشد).

این روش به‌تنهایی و یا همراه با درمان‌های دیگری مثل پرتودرمانی، پیش یا پس از عمل جراحی انجام می‌گردد. معمولا در این روش درمانی، سلول‌های سالم هم تحت تاثیر قرار می‌گیرند و از بین می‌روند.

انجام مراحل شیمی درمانی باید در فاصله‌های زمانی منظم تکرار ‌شود تا بتواند از رشد و تکثیر سریع سلول‌های سرطانی جلوگیری کند. این شیوه درمان با استفاده از روش‌های زیر بر سلول‌های سرطانی تاثیر می‌گذارد:

• تخریب بخشی از سلول سرطانی
• توقف رشد سلول‌های سرطانی
• قطع تغذیه مورد نیاز سلول سرطانی.

در این روش بسته به نوع سرطان و وضعیت فرد، داروها به‌ شکل تزریقی (تزریق عضلانی، زیرجلدی، وریدی، اینتراکتاکال، تزریق داخل حفره صفاقی، تزریق داخل شریانی) یا به‌صورت خوراکی (قرص، کپسول و شربت) تجویز می‌شوند. گاهی نیاز است بیمار تحت نظر مداوم متخصص انکولوژی قرار بگیرد. به‌ همین دلیل در این شرابط بستری شدن در بیمارستان الزامی خواهد بود. اما در مواردی بیمار می‌تواند داروها را در منزل خود دریافت کند و نیازی به حضور در بیمارستان نیست.

آیا شیمی درمانی انواع مختلفی دارد؟

شیمی درمانی یکی از روش‌های درمانی برای بیماری سرطان است که انواع مختلفی دارد. در واقع این روش درمانی بیش از ۱۰۰ نوع روش مختلف دارد که هر کدام از این روش‌ها برای بیماران خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همان‌طور که می‌دانید شیمی درمانی روشی است که در آن از داروهای بسیار قوی و کشنده‌ی سلول‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا سلول‌های سرطانی که به سرعت در حال رشد و تکثیر هستند، متوقف شوند و یا از بین بروند. بنابراین اینکه از کدام نوع دارو برای کشتن سلول‌هایی که در حال رشد و تکثیر در بدن هستند، استفاده شود، نوع شیمی درمانی را معین می‌کنند.

تفاوت کارسینوما و سرطان چیست؟ تومور کارسینوما رایج‌ترین شکل سرطان است که در بافت پوششی اندام‌های مختلف بدن و پوست ایجاد می‌شود. و می‌تواند تهاجمی یا غیرتهاجمی باشد.

شیمی درمانی کودکان

شیمی درمانی کودکان کمی با بزرگسالان تفاوت دارد. در این روش درمانی باید متخصص هماتولوژی و انکولوژی کودکان با متخصصین شیمی درمانی همکاری کنند. سرطان‌های کودکان بیشتر در زمینه سرطان غده تیروئید، اشکال مختلف سرطان دهان و سرطان خون هستند.

معمولا در شیمی درمانی کودکان روش‌های ترکیبی دیگری هم استفاده می‌‌شوند. یکی از این روش‌ها ایمونوتراپی است که یک روش جدید در درمان سرطان در کودکان است و می‌تواند موثرتر باشد. دوره‌های درمانی استراحت هم دارند و باید کودک ریکاور شود. در غیر اینصورت آسیب‌های جدی در روند رشد او مشاهده خواهدشد. اگر در کودک خود عارضه خلط خونی مشاهده کردید، برای اطلاع از اینکه خلط خونی نشانه چیست؟ به پزشک مراجعه کنید.

شیمی درمانی زنان و مردان

شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد تفاوت‌های جنسی بر پیشگیری، استعداد سرطان، پیشرفت، بقا و پاسخ به درمان‌های مختلف سرطان تأثیر می‌گذارد. بیشتر سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان واژن و سرطان تخمدان پیشرفته در زنان رخ می‌دهد.

تأثیر جنسیت بیولوژیکی بر اتیولوژی سرطان به طور کامل مشخص نشده است، اما شواهد واضحی وجود دارد که نشان می‌دهد شیوع و پاسخ به بیماری سرطان در مردان و زنان یکسان نیست.

روش شیمی درمانی سالمندان

لازم به یادآوری است که شیمی درمانی می تواند یک گزینه درمانی برای بیماران در هر سنی باشد. در خصوص افراد مسن قبل، حین و بعد از شیمی درمانی باید مراقبت‌های بیشتری صورت بگیرد زیرا بیشتر آن‌ها به بیماری‌های قلبی، فشارخون و دیابت مبتلا هستند. همچنین برای جلوگیری از ریسک ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان مثانه و سرطان پروستات بدخیم بهتر است مراقبت‌ها را تا حد امکان بیشتر کرد.

فواید شیمی درمانی	توضیحات
درمان اصلی سرطان بدون استفاده از سایر روش‌های درمانی	شیمی درمانی در اکثر موارد روش اصلی یا تنها روش درمانی است که برای بیماران مبتلا به سرطان استفاده می‌شود.
از بین بردن سلول‌های سرطانی	گاهی بعد از جراحی، ممکن است سلول‌های سرطانی همچنان در بدن باقی‌مانده باشند. در چنین شرایطی این درمان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده تجویز می‌شود. از این روش در سرطان خون در کودکان هم ممکن است استفاده شود.
آماده‌سازی بدن بیمار برای دریافت سایر درمان‌ها	دیگر کاربرد این روش درمانی، کوچک‌کردن تومور یا غده سرطانی است. به‌علاوه اینکه به‌عنوان درمان جانبی در کنار جراحی و پرتو درمانی برای کمک به بیماران سرطانی تجویز می‌شود.
کاهش یا از بین بردن نشانه‌های سرطان	این روش درمانی می‌تواند راه مناسبی برای از بین بردن نشانه‌ها و علائم سرطان باشد. به این روش کاهش علائم سرطان، درمان تسکینی می‌گویند.

فواید شیمی درمانی چیست و چقدر موفقیت آمیز است؟

یکی از روش‌های درمانی کاربردی در درمان بیماری‌هایی که بر سلول‌های خونی و مغز استخوان تاثیر می‌گذارد، پیوند استخوان یا پیوند سلول‌های بنیادی است. شیمی درمانی معمولا در مرحله پیوند مغز استخوان کاربرد دارد. در بیماری‌هایی مثل آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) و لوپوس هم از دوز پایین داروها برای کنترل سیستم ایمنی بیش‌فعال استفاده می‌شود. در حالی‌که عوارض شیمی درمانی بر کسی پوشیده نیست، اما دلایل مختلفی هم برای انجام آن وجود دارند که در ادامه (جدول زیر) به مهم‌ترین آنها می‌پردازیم:

میزان موفقیت درمان به عوامل فردی مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• محل تومور سرطانی
• نوع تومور
• شدت پیشرفت بیماری
• سن بیمار
• سلامت جسمانی و سایر بیماری‌های فرد

گاهی شیمی‌درمانی کاملا جواب می‌دهد. به‌صورتی‌که فرد پس از اتمام دوره درمان بهبودی کامل پیدا می‌کند و سرطان دیگر عود نمی‌کند. در مواردی هم جهت تاثیرگذاری بیشتر، در کنار این روش درمان از پرتودرمانی یا جراحی هم استفاده می‌شود. در سرطان‌های پیشرفته، این روش درمان علائم و سرعت پیشروی بیماری را کاهش می‌دهد. 

شیمی درمانی تا چه حد شانس بهبودت رو افزایش میده؟

هر سوالی داری از متخصص بپرس.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص خون و سرطانمتخصص انکولوژی

عوارض شیمی درمانی چیست؟ (۹ مورد از عوارض شایع شیمی درمانی)

عوارض شیمی درمانی سرطان غدد لنفاوی، عوارض شیمی درمانی سرطان مغز استخوان و عوارض سایر سرطا‌ن‌ها می‌تواند ناتوان‌کننده باشد اگر با آنها آشنایی نداشته‌باشید و برای آنها آمادگی لازم را نداشته‌باشید.

به‌طور کلی اگر شیمی‌درمانی در همان مراحل ابتدایی سرطان شروع شود، معمولا موفقیت‌آمیز خواهد‌بود و درمان و بهبودی کامل برای فرد به وجود می‌آورد. در نتیجه بیمار به امید بهبودی، راحت‌تر می‌تواند عوارض آن را تحمل کند. نکته مهم این است که در بهترین حالت بیمار پیش از شروع درمان، عوارض جانبی این درمان را بشناسد. این داروها مانند بیشتر داروها، دارای اثرات جانبی هستند و تاثیرات منفی بر بدن می‌گذارند. در این باره و برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید از مشاوره تلفنی دکتر خون در وب‌سایت دکترتو استفاده کنید.

البته هر دارو عوارض جانبی خاص خودش را دارد که بسته به نوع سرطان، مقدار دوز و واکنش فرد بیمار به داروها متفاوت خواهدبود. این نکته را هم در نظر داشته‌باشید که بیشتر عوارض جانبی قابل پیشگیری و درمان هستند یا بعد از اتمام دوره درمانی از بین می‌روند. از جمله عوارض جانبی شایع در دوران درمان عبارت‌اند از:

• اسهال
• استفراغ
• یبوست
• خون‌ریزی
• زخم‌های دهانی
• کبودی
• از‌دست‌دادن اشتها
• ریزش مو، ریختن ابرو
• خستگی
• تب
• درد

۱. خستگی بیش از اندازه بعد از شیمی درمانی

یکی‌دیگر از عوارض جانبی شیمی درمانی که میان بیماران رواج دارد، خستگی مفرط مداوم یا خستگی ناشی از انجام بعضی کارهای خاص است. توصیه می‌شود در دوران درمان، فعالیت سنگین بدنی انجام ندهید و زمان بیشتری استراحت کنید. گاهی هم خستگی مفرط، ناشی از کاهش گلبول قرمز خون است که حتما باید در مورد آن با پزشک متخصص انکولوژیست مشورت کنید. (این مورد می‌تواند از عوارض شیمی درمانی تزریقی باشد).

۲. ریزش مو در شیمی درمانی

یکی از علل ریزش مو در بیماران سرطانی شیمی‌درمانی است. حتی اگر تا به‌ حال بیمار شیمی درمانی را از نزدیک ندیده باشید، اما تصاویر زیادی از بیماران مبتلا به سرطان در حال تراشیدن موهای‌شان دیده‌اید. معمولا چند هفته پس از اینکه مراحل درمان شروع می‌شود، موها (موهای هر قسمت از بدن) نازک و شکننده شده و کم‌کم شروع به ریزش می‌کنند. حتی ریزش ابرو هم در برخی‌ بیماران مشاهده می‌شود. این عارضه جانبی فشار روحی و روانی بیشتری به بیمار وارد می‌کند ولی چندان ضرری برای سلامتی‌اش ندارد.

استفاده از کلاه سرد در جلسات درمانی یکی از روش‌های کاهش ریزش مو و ابرو در این بیماران به شمار می‌رود. البته در روش‌هایی که دارو باید به جمجمه فرد برسد، مثل بیماران مبتلا به سرطان خون، دیگر این روش جوابگو نخواهد‌بود.

خبر خوب این است که رشد موها بعد از درمان معمولا به حالت طبیعی اولیه خود باز می‌گردد. مگر آنکه بسته به تشخیص پزشک و شدت بیماری، جلسات درمان افزایش پیدا کند. در این صورت ریزش مو در شیمی‌درمانی بیشتر خواهد‌بود و ممکن است حجم موها تا مدت زیادی کاهش یابد. خشکی پوست و حساسیت نسبت به نور آفتاب و نرم و شکننده شدن ناخن‌ها از دیگر عوارض جانبی این روش درمانی محسوب می‌شوند.

۳. کاهش گلبول های سفید خون و افزایش احتمال عفونت

شروع شیمی درمانی باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود که به آن عارضه نوتروپنی می‌گویند. از آنجایی‌که گلبول‌های سفید مسئول حفظ ایمنی بدن و مبارزه با عفونت هستند، کاهش این گلبول‌ها که دکتر از طریق بررسی wbc در آزمایش خون به آن پی می‌برد، می‌تواند میزان آسیب‌پذیری بدن در مقابل عفونت‌ها را افزایش دهد.

تجویز آنتی‌بیوتیک، رعایت بهداشت شخصی، رعایت بهداشت مواد غذایی، پرهیز از ارتباط با افرادی که بیماری عفونی دارند و مراقبت از زخم‌های پوستی از جمله روش‌های درمان عفونت بعد از شیمی درمانی هستند که به فرد مبتلا کمک می‌کند تا این مرحله را با سلامت پشت سر بگذارد. هرگونه عفونت و بیماری عفونی در طول شیمی درمانی باید سریع از طریق تزریق آنتی‌بیوتیک یا بستری در بیمارستان درمان شود.

متن انگلیسی: «People with cancer who are treated with chemotherapy are more likely to get infections because of their weakened immune system.»
ترجمه فارسی: «افراد مبتلا به سرطان که تحت درمان شیمی درمانی قرار می گیرند، به دلیل ضعف سیستم ایمنی، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هستند.»

به نقل از سایت cdc.gov

۴. کاهش گلبول های قرمز و کم خونی

کاهش تعداد گلبول‌های قرمز که مسئول اکسیژن‌رسانی در کل بدن هستند، موجب ایجاد کم‌خونی، تپش قلب، خستگی و نفس کم‌آوردن می‌شود. مصرف منابع غذایی آهن مثل گوشت، حبوبات، سبزیجات، مغزها و غیره به تولید گلبول قرمز بیشتر در بدن، به خصوص در افرادی که دچار عوارض شیمی درمانی سرطان سینه شده‌اند، کمک می‌کند.

۵. کاهش پلاکت خون و خونریزی

کاهش پلاکت‌های خون که به لخته ‌شدن خون کمک می‌کنند، منجر به عارضه ترومبوسیتوپنی می‌شود. خونریزی لثه و بند نیامدن خون هم از دیگر عوارض جانبی شیمی درمانی هستند.

۶. مشکلات بارداری و کاهش میل جنسی

کاهش میل جنسی یکی از مشکلات شایع در طول درمان است که پس از اتمام دوره درمان برطرف می‌شود. داروها روی باروری مردان و زنان اثر سوء می‌گذارند و ممکن است منجر به نقص مادرزادی در جنین گردد. به‌ همین دلیل توصیه می‌شود در طول فرآیند درمان فرد باردار نشوید و دست ‌کم تا یک سال پس از درمان هم همچنان به روش پیشگیری از بارداری ادامه دهد.

۷. مشکلات حافظه

عدم تمرکز، مشکل در حافظه کوتاه‌مدت و فقدان تفکر منسجم از جمله مشکلات شایعی هستند که در طول شیمی‌درمانی گزارش می‌شوند. تغییرات خلقی و افسردگی هم ممکن است در این دوره بروز پیدا کنند.

۸. اختلال شنوایی

کاهش موقتی یا دائمی شنوایی از دیگر عوارض جانبی شیمی‌درمانی است که در برخی بیماران دیده می‌شود.

۹. التهاب غشای مخاطی

معمولا ۷ تا ۱۰ روز بعد از شروع درمان، التهاب غشای مخاط دهانی ظاهر خواهد‌شد. در نتیجه آن در گوشه لب، دهان و روی زبان زخم‌هایی تشکیل می‌شوند که ممکن است خونریزی هم داشته‌باشند. معمولا التهاب غشای مخاطی دو هفته بعد از اتمام مراحل درمان از بین می‌رود. در اینباره پزشکان جهت پیشگیری، اشکال مختلف سرطان دهان را هم جدی می‌گیرند.

عوارض جانبی طولانی مدت شیمی درمانی کدامند؟

گاهی عورض شیمی درمانی ممکن است چند ماه یا حتی چند سال بعد از درمان همچنان وجود دارند. عوارض جانبی دیررس بسته به نوع دارویی که بیمار مصرف می‌کند، متغیر خواهند بود. شایع‌ترین عوارض جانبی بلندمدت عبارت‌اند از:

• مشکلات قلبی
• مشکلات کلیوی
• آسیب به بافت ریه
• آسیب عصبی (نوروپاتی محیطی)
• خطر ابتلا به سرطان دوم
• ناباروری

عوارض شیمی درمانی از جلسه چندم شروع میشود؟

عوارض و بیماری ناشی از شیمی درمانی می‌تواند در عرض چند ساعت پس از شروع درمان شروع شود. در بیشتر بیماران علاپم حالت تهوع و استفراغ یک هفته بعد بروز پیدا کرده است (به آن استفراغ تاخیری می‌گویند). برای درمان حالت تهوع داروهای مختلفی مانند قرص دمیترون وجود دارد.

حالت تهوع بعد از شیمی درمانی چند روز طول میکشد؟

دلیل حالت تهوع بعد از سیمی درمانی چیست؟ شواهد نشان می‌دهند که حدود ۷۰% بیماران پس از شروع درمان دچار حالت تهوع و استفراغ می‌شوند. در این دوره برای بیمار داروی ضدتهوع تجویز می‌شود و توصیه می‌گردد تا مدتی پس از بین رفتن عوارض هم مصرف شوند. زنجبیل و فراورده‌های آن هم یکی از روش‌های خانگی است که به رفع عارضه حالت تهوع کمک می‌کند.

حالت تهوع در شیمی درمانی به شکل‌های مختلفی رخ می‌دهد. برخی از افراد به حالت تهوع و استفراغ حاد دچار می‌شوند که بلافاصله بعد از انجام شیمی درمانی رخ می‌دهد. در این افراد در اولین دقایق بعد از انجام شیمی درمانی استفراغ رخ می‌دهد. کسانی که به این استفراغ حاد دچار می‌شوند بعد از ۲۴ ساعت این حالت فروکش می‌کند. می‌توانید با تشخیص پزشک در این زمان از شربت اندانسترون استفاده کنید. شربت اندانسترون برای چیست؟ دارویی است که به درمان حالت تهوع شما کمک می‌کند.

برخی دیگر از افراد هستند که به استفراغ تاخیری دچار می‌شوند. برای این افراد این تهوع و استفراغ بعد از ۲۴ ساعت اولیه‌ی روند درمانی بروز می‌کند و معمولا تا چند روز طول می‌کشد. می‌توان برای برطرف کردن این حالت از داروهای ضد تهوع و استفراغ و یا روش‌های درمان خانگی کمک گرفت.

عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان چیست و چگونه کنترل می شود؟

همه‌ی ما می‌دانیم که بیماری سرطان مسری نیست و به دیگران انتقال پیدا نمی‌کند اما می‌تواند تاثیراتی را بر روی اعضای خانواده بگذارد. مشارکت خانواده می‌تواند اثرات این عوارض را کاهش دهد و به بیمار در پیمودن این را کمک زیادی بکند.

اعضای خانواده ممکن است بخواهند به شما کمک کنند اما نحوه درست این کمک‌رسانی را ندانند. یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید بدانید این است که شیمی درمانی احتمال ابتلا به عفونت را برای بیمار افزایش می‌دهد. بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها باید محیطی را برای بیمار فراهم کنید که این خطر کاهش پیدا کند.

نزدیک شدن به بیماری که شیمی درمانی کرده است، خطری برای هیچ کس ازجمله زنان باردار و شیرده ایجاد نمی‌کند. بغل کردن و بوسیدن بیمار تحت درمان هم خطری برای بیمار و اطرافیان ندارد. نزدیک شدن کودک به بیمار تحت درمان هم مشکلی ایجاد نمی‌کند. تنها نکته مهمی که باید رعایت شود، این است که تا ۴۸ ساعت پس از انجام درمان، نباید با مایعات بدن بیمار تحت شیمی درمانی تماس داشته‌باشید.

سعی کنید که شرایط روحی خود را در بهترین حالت ممکن قرار دهید. اگر استرس و اضطراب شما را رها نمی‌کند، با تراپیست مشورت کنید. غم و ناراحتی خود را کنترل کنید و ناامیدی خود را با بیمار به اشتراک نگذارید. شیمی درمانی و تغییرات و عوارضی که بر روی بیمار به جای می‌گذارد می‌تواند برای شما ناراحت‌کننده باشد و شما را ناامید کند.

کاهش عوارض شیمی درمانی امکان پذیر است؟

اکنون عوارض شیمی درمانی را می‌شناسید. برای اینکه این عوارض را کاهش دهید، می‌توانید از روش‌های درمانی مختلفی استفاده کنید. یکی از اصلی‌ترین مواردی که در شیمی درمانی و بهتر پیش‌رفتن آن موثر است، حفظ روحیه‌ی بیمار است. بنابراین بهتر است که آماده‌ی این جنگ باشید و در آن پیروز شوید. مراقب بیمار خود باشید و سعی کنید فضا را برای آنها دلچسب‌تر کنید.

برای بهبود برخی از عوارض مانند تهوع و استفراغ و یا خستگی و بی‌حالی از دکتر هماتولوژی کمک بگیرید. برای دریافت مشاوره تلفنی می‌توانید از مشاوره تلفنی انکولوژی دکترتو استفاده کنید و با به‌کار‌گیری روش‌هایی مانند تغذیه مناسب و داروهای تقویتی حال عمومی بیمار خود را بهتر کنید. جهت آشنایی بیشتر با این روش درمانی می‌توانید از عکس شیمی درمانی و فیلم شیمی درمانی کمک بگیرید.

مراقبت های لازم برای شیمی درمانی شامل چه مواردی هستند؟

برای اینکه روند درمانی بهتر جوابگو باشد و بیمار از نظر جسمی و روحی آماده‌تر شود، انجام اقدامات زیر می‌تواند تاثیرگذار باشد:

• مثبت‌اندیشی و حفظ روحیه جنگندگی
• تهیه برنامه غذایی مناسب
• رژیم غذایی سالم و ورزش

مراقبت های لازم حین شیمی درمانی (موارد مهم در جلسه اول شیمی درمانی)

گاهی ممکن است عوارض جانبی شیمی درمانی شدید باشند. به ‌همین خاطر بیمار باید در کنار حفظ روحیه، رژیم غذایی مطلوب و ورزش را هم در برنامه بگنجاند تا بتواند روند درمان را با موفقیت به پایان برساند. بیمار مبتلا به سرطان باید برای مدیریت عوارض شیمی درمانی، مراقبت‌های لازم حین درمان را رعایت کند. حتما تست و آزمایش‌هایی را که پزشک توصیه می‌کند جدی بگیرید (ممکن است علاپم کوچکی مانند دلدرد گوارشی از نشانه‌های تومور استرومال باشد). برخی از نکاتی که باید در طول درمان رعایت شود تا عوارض را حداقل برسانند، عبارت‌اند از:

• خواب کافی و مطلوب
• دوری از استرس و فشارهای روانی
• پیاده‌روی و فعالیت ورزشی منظم
• پرهیز از ادویه و مصرف زیاد نمک
• پرهیز از قندهای مصنوعی و مصرف قندهای طبیعی
• مصرف غذاهای حاوی فیبر در صورت ابتلا به یبوست
• مصرف مایعات و غذای سبک در صورت بروز اسهال
• عدم مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی
• رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن مرتب و شستشوی دهان با آب و نمک حداقل روزی چهاربار.

۱. داروهای شیمی درمانی (قرص شیمی درمانی)

پزشکان معمولا از داروهای رایج و یکسانی برای درمان استفاده می‌کنند که عبارت‌اند از:

• متوترکسات
• پرلاترکسات
• دوکسوروبیسین
• دوکسوروبیسین لیپوزومی
• وین کریستین
• میتوکسانترون
• اتوپوزید
• بلئومایسین

۲. میوه های مفید و معجون مقوی برای شیمی درمانی

بهترین میوه‌هایی که در طول درمان سرطان می‌توان استفاده کرد:

• برای حالت تهوع و استفراغ: کنسرو میوه (معجون نیروبخشی به بیمار)، سیب، هلو و سایر میوه‌های نرم
• برای یبوست: میوه‌های خام، میوه های خشک، آب آلو
• برای اسهال: آب میوه، موز و سیب.

مراقبت های پس از شیمی درمانی

از روش‌های زیر برای آسایش بیشتر نزدیکانتان استقاده کنید:

• بیمار باید پس از پایان دوره شیمی درمانی همچنان به بهداشت دهان و دندان توجه کند. بهتر است از دهانشویه‌های الکلی استفاده نکند و دهان را با محلول جوش شیرین و آب شستشو دهد.
• ترجیحا در معرض ابتلا به عوامل عفونت‌زا مثل نزدیک شدن به حیوانات خانگی قرار نگیرد. چرا که حیوانات می‌توانند ناقل عفونت به فرد باشند.
• در صورتی‌که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، استفاده از کرم ضدآفتاب را فراموش نکند.
• پروتئین و کالری بیشتری مصرف کند.
• بهتر است در مکان‌های شلوغ و پرجمعیت قرار نگیرد.

در مورد مراقبت‌های بعد از شیمی درمانی اطلاعی نداری؟ با متخصص مشورت کن.

دکتر تومور بدخیم

۱. بعد از شیمی درمانی چه بخوریم؟

تغذیه مناسب و تقویت سیستم ایمنی در دوران شیمی درمانی اهمیت زیادی دارد. رعایت موارد زیر به بهبود زودتر شما کمک خواهد کرد:

• بهتر است وعده‌های غذایی را کم‌حجم، ولی در تعداد بیشتر بخورید.
• آب زیاد بنوشید.
• خواص دارویی عسل به التیام زخم‌های دهانی و گوارشی کمک می‌کند.
• وعده‌های غذایی حجیم، شیرین، داغ و تند مصرف نشود.
• تندتند غذا نخورید.
• همراه غذا نوشیدنی مصرف نکنید.
• به هیچ‌وجه بلافاصله پس از صرف غذا دراز نکشید.
• نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف نکنید.
• مصرف نوشیدنی‌های بسیار سرد و بسیار گرم ممنوع است.

۲. بهترین روغن برای رشد مو بعد از شیمی درمانی

بهتر است از اسانس و روغن طبیعی استفاده کنید. برخی از بهترین عصاره‌ها برای رشد مو می‌توانند اسانس اسطوخودوس، اسانس نعناع فلفلی، اسانس رزماری، اسانس درخت چای و اسانس ترنج باشند.

متن انگلیسی: « Chemotherapy is a type of cancer treatment that can cause hair loss or hair thinning «can affect the eyebrows, eyelashes, pubic hair, and leg hair, as well as the hair on the head
ترجمه فارسی: «شیمی درمانی نوعی درمان سرطان است که می‌تواند باعث ریزش مو یا نازک شدن مو شود و ابروها، مژه‌ها، موهای ناحیه تناسلی، موهای پا و همچنین موهای سر را تحت تاثیر قرار دهد.»

به نقل از سایت medicalnewstoday

در چه صورت پس از شیمی درمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

مشاهده هرگونه علائم زیر پس از شیمی درمانی می‌تواند خطرناک باشد و بهتر است با بروز آنها بلافاصله به متخصص انکولوژی یا پزشک معالج خود مراجعه کنید:

• درد در قسمت شکمی
• سردردهای طولانی و شدید
• سرفه‌های طولانی که به‌مرور زمان بدتر می‌شوند
• سخت‌شدن و تنگی نفس حین انجام کارهای ساده
• سوزش حین ادرار
• علایم آلرژیک مثل خارش شدید، خس‌خس سینه، تورم
• عفونت و تب و لرز شدید یا عرق کردن
• اسهال همراه خونریزی
• تهوع و استفراغ شدید
• بی‌اشتهایی.

اطلاعات بیشتر درباره شیمی درمانی

بسیاری از بیماران، قبل از اقدام به شیمی درمانی نیاز دارند تا اطلاعات کامل‌تری به‌دست بیاورند. بهتر است در این زمینه با متخصص انکولوژی و سرطان مشورت کنید. در این بخش به نکات مهم شیمی درمانی اشاره می‌کنیم.

شیمی درمانی چند جلسه است؟

برای هر نوع سرطان متفاوت است اما به‌طور کلی در طول یک دوره درمان، حدود ۴ تا ۸ جلسه درمانی (سیکل درمانی) درنظر گرفته می‌شود. سیکل، زمان بین یک دور درمان تا شروع دور بعدی است. پس از هر دور درمان، استراحت دارید تا به بدن خود اجازه بهبودی بدهید.

تفاوت شیمی درمانی و هورمون درمانی چیست؟

هورمون درمانی بیشتر در سرطانی که وابسته به هورمون است (مانند سرطان تخمدان یا پروستات) و برای جلوگیری از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

شیمی درمانی سلول‌هایی را که رشد سریعی دارند (جهش یافته) هدف قرار می‌دهد. از شیمی درمانی می‌توان برای کاهش خطر عود سرطان و کوچک کردن تومورها قبل از جراحی استفاده کرد.

ایا شیمی درمانی باعث مرگ میشود؟

یکی از سوال‌هایی که شاید ذهن شما را درگیر کند، این است که آیا شیمی درمانی می‌تواند باعث مرگ شود. بهتر است بدانید که شیمی درمانی یک روش درمانی است و برای بهتر شدن حال بیمار انجام می‌شود. در صورتی‌که این روش پاسخگو نباشد و امیدی به پیشرفت در بیماری نباشد، توصیه نمی‌شود.

پزشک تمامی این موارد را در نظر می‌گیرد و سپس این روش درمانی را به شما پیشنهاد می‌دهد. بنابراین اگر این روش برای بیمار انتخاب شده‌است، می‌تواند برای شما مفید باشد. در صورتیکه این روش درمانی باعث مرگ بیمار شود، خود سرطان هم عارضه‌ی مرگ را به جا می‌گذارد و نمی‌توان گفت که به دلیل شیمی درمانی این اتفاق افتاده‌است.

بهتر است در ابتدا نسبت به روش‌های درمانی بدبین نباشید. اگر در شرایط بدتر، مرگ بیمار همزمان با انجام شیمی درمانی اتفاق بیفتد، امکان دارد مستقیم به علت شیمی درمانی نبوده‌ و سرطان متاستاز و گسترش یافته باشد. متاستاز چیست؟ به گسترش سلول‌های سرطانی از نقطه‌ای به نقطه دیگر متاستاز می‌گویند.

هزینه شیمی درمانی چقدر است؟

هزینه شیمی درمانی به نوع و مدت زمان درمان بستگی دارد. البته محل زندگی فرد بیمار و اطلاع از اینکه آیا درمان در منزل انجام می‌شود یا در کلینیک و بیمارستان هم می‌تواند در هزینه نهایی درمان تاثیرگذار باشد. مثلا مراکز شیمی درمانی در تهران به ‌نسبت کلینیک‌های شهرهای کوچک هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

شاید دیگر سرطان به ‌اندازه گذشته ترسناک نباشد، چراکه این بیماری شایع و مرگبار با تشخیص زودهنگام، قابل پیشگیری و درمان خواهدبود. آنچه اهمیت دارد این است که فرد مبتلا به سرطان باید بلافاصله درمان را شروع کند. یکی از روش‌های درمان رایج در این بیماری شیمی درمانی تک دارو یا ترکیبی از داروهای مختلف است.

در طی این درمان داروهای شیمیایی از طریق خون وارد بدن بیمار شده و مانع از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی می‌شوند. همچنین ممکن است پزشک از این درمان در کنار روش‌‌های درمانی دیگر مانند پرتودرمانی استفاده کند (پرتو درمانی چیست؟ را در این مطلب بخوانید).

این روش درمانی در کنار عوارض جانبی، سیستم ایمنی بدن را هم ضعیف می‌کند. به‌همین دلیل حفظ روحیه بیمار و رعایت رژیم غذایی مناسب اهمیت زیادی در موفقیت فرایند شیمی درمانی پیدا می‌کند. 

برای پیدا کردن بهترین متخصص انکولوژی یا سرطان شناس می‌توانید به وب‌سایت دکترتو مراجعه کنید. در دکترتو این امکان برای شما فراهم شده است تا با استفاده از تجربیات دیگر بیماران و نظرات آنها، بهترین پزشک را برای درمان سرطان انتخاب کنید و سپس به‌راحتی از پزشک مورد نظرتان وقت ویزیت بگیرید. علاوه بر این می‌توانید از مشاوره آنلاین و تلفنی هم استفاده کنید. برای دریافت مشاوره تلفنی می‌توانید از لینک زیر استفاده کنید:

دکترتو مراقب سلامتی شماست!