سفتریاکسون چیست و چه کاربردی دارد؟

داروی سفتریاکسون در چه مواردی تجویز می‌شود؟ برای درمان عفونت‌های باکتریایی باید از انواع آنتی‌بیوتیک‌های موثری که وجود دارد استفاده کرد. انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک بر اساس تشخیص پزشک و نوع عفونت متفاوت است. آنها می‌توانند شامل داروهای خوراکی، کپسول‌ها و آمپول‌های تزریقی باشند. یکی از انواع آنتی‌بیوتیک‌های پر استفاده‌ای که از آن در درمان طیف گسترده‌ای از عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود، سفتریاکسون است. در این مقاله بیشتر با این دارو و موارد مصرف آن آشنا می‌شویم. قبل از مصرف این دارو می‌توانید از طریق سایت دکترتو مشاوره دارویی دریافت کنید.

آمپول سفتریاکسون چیست؟

سفتریاکسون (sef try AX one)  عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها را درمان می‌کند. سفتریاکسون یک آنتی‌بیوتیک سفالوسپورینی نسل سوم با طیف وسیع است. این دارو می‌تواند از رشد باکتری‌های عامل عفونت در بخش‌های مختلف بدن از جمله عفونت دستگاه تناسلی یا گلو جلوگیری کند.

سفتریاکسون نسبت به مابقی سفالوسپورین‌ها نیمه‌عمر بسیار طولانی‌تری دارد و نفوذپذیری آن هم بالاتر است. همچنین نسبت به سفالوسپورین‌های نسل اول یا دوم قدرت بالاتری در مقابله با باکتری‌های گرم منفی دارد، اما در برابر استافیلوکوکوس اورئوس حساس به متی سیلین کارایی بالایی ندارد. سفتریاکسون به دلیل فعالیت خوب آن در برابر انتروباکتریاسه‌های مقاوم به چند دارو، مشخصات و اثرات جانبی نسبتاً ایمن و نیمه‌عمر طولانی آن که امکان دوز روزانه دو بار در روز را آسان می‌کند، یک ضد میکروب رایج است.

اسامی رایج دارو:

• ویال سفتریاکسون لقمان ۱ گرم
• ویال سفتراکس ۱ گرم
• ویال سفتراکس ۲ گرم
• ویال سفتریانا ۱ گرم
• ویال سفتریانا ۲ گرم
• ویال سفتریانا ۲۵۰ میلی گرم
• ویال سفتریانا ۵۰۰ میلی گرم
• ویال سفتریاکسون-اکسیر ۱ گرم
• ویال سفتریاکسون-اکسیر ۵۰۰ میلی گرم
• ویال دارتریاکسون ۱ گرم
• ویال سفتریاکسون ژن ۱ گرم
• ویال سفتریاژن ۵۰۰ میلی گرم
• ویال سفتراکس ۵۰۰ میلی گرم
• ویال آفاکسون ۱ گرم
• ویال سفتریاکسون آفا شیمی ۲ گرم
• پودر قابل تزریق روسفین ۲ گرم
• پودر قابل تزریق عضلانی روسه فین ۱ گرم
• پودر قابل تزریق وریدی روسفین ۵۰۰ میلی گرم
• پودر قابل تزریق عضلانی روسه فین ۵۰۰ میلی گرم

نحوه مصرف سفتریاکسون

این دارو طبق دستور پزشک معمولاً یک یا دو بار در روز از طریق تزریق در عضله یا ورید تجویز می‌شود. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. در حین استفاده از این دارو مایعات زیادی بنوشید مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری به شما بدهد.

نمی‌دونی آمپول سفتریاکسون رو چند بار تزریق کنی؟

از متخصص سوال کن.

دکتر مشاوره دارویی آنلاینمتخصص داخلی

قرص سفتریاکسون

سفتریاکسون فاقد فرم خوراکی و قرص است و مصرف آن فقط به‌صورت تزریقی است.

تزریق آمپول سفتریاکسون

آمپول سفتریاکسون برای تزریق به دو فرم محلول تزریقی یا پودر برای تزریق در دوزهای مختلف در دسترس است. تزریق آن باید به‌صورت عضلانی یا در صورت تشخیص پزشک به‌صورت وریدی یا تزریق در سرم انجام شود.

موارد مصرف سفتریاکسون (آمپول سفتریاکسون برای چیست؟)

سفتریاکسون برای درمان عفونت‌ها (تنفسی، پوست، بافت نرم، UTI، گوش و حلق و بینی) ناشی از ارگانیسم‌های حساس استفاده می‌شود. به‌صورت معمول این دارو می‌تواند روی باکتری‌های هوازی گرم مثبت و عفونت‌های ناشی از برخی باکتری‌های گرم منفی تاثیر داشته باشد.

نکته مهم در خصوص موارد مصرف این دارو این است که اگرچه سفتریاکسون و سایر سفالوسپورین‌های نسل سوم در درمان طیف گسترده‌ای از عفونت‌های باکتریایی مؤثر هستند، اما معمولاً برای مواردی که درمان آن سخت‌تر است، استفاده می‌شوند. مهم‌ترین عفونت‌هایی که با این آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود شامل موارد زیر است:

• آبسه مغزی باکتریایی
• اندوکاردیت باکتریایی (عفونت قلب)
• مننژیت باکتریایی (التهاب بافت‌های اطراف مغز و نخاع)
• اوتیت میانی باکتریایی (عفونت گوش میانی)
• سپسیس باکتریایی (واکنش شدید سیستم ایمنی به عفونت)
• عفونت باکتریایی پوست
• عفونت‌های باکتریایی دستگاه ادراری
• عفونت استخوان و مفاصل
• پنومونی اکتسابی از جامعه
• اپیدیدیمیت (التهاب رگ داخل بیضه)
• اپی گلوتیت (التهاب نای)
• سوزاک (یک عفونت مقاربتی باکتریایی)
• عفونت باکتریایی بیمارستانی
• عفونت‌های داخل شکمی
• عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی
• نوروبورلیوز لایم (یک عارضه عصبی بیماری لایم)
• بیماری التهابی لگن
• تب حصبه

سفتریاکسون همچنین گاهی قبل از جراحی برای کاهش خطر عفونت بعد از عمل استفاده می‌شود. به این پروفیلاکسی قبل از عمل می‌گویند.

۱. آمپول سفتریاکسون برای گلو درد

در درجه اول از سفتریاکسون برای درمان عفونت گلو که ناشی از باکتری‌هاست استفاده می‌شود. زمانی که گلودرد چرکی باکتریایی ایجاد می‌شود و گلو درد بدون علائم سرماخوردگی است، با تزریق سفتریاکسون عفونت درمان می‌شود. سفتریاکسون خصوصا می‌تواند برای درمان فارنژیت لوزه حاد استفاده شود.

۲. آمپول سفتریاکسون برای عفونت واژن

در عفونت‌های واژن و خصوصاً عفونت‌های باکتریایی ادراری از سفتریاکسون استفاده می‌شود. این دارو برای عفونت واژن خصوصاً برای درمان قطعی عفونت گنوره آ (یک باکتری عفونی که از طریق جنسی منتقل می‌شود) در واژن یا همان بیماری سوزاک کاربرد دارد. انواع بیماری‌های التهابی لگن را نیز می‌توان با این دارو درمان کرد.

۳. آمپول سفتریاکسون برای عفونت ریه

انواع عفونت‌های ریه که توسط پنوموکوک‌ها ایجاد می‌شود می‌تواند توسط آمپول سفتریاکسون درمان شود. درمان قطعی پنومونی با این قبیل داروهای قوی ممکن است. در سایر عفونت‌های باکتریایی در دستگاه تنفسی از جمله مننژیت باکتریایی هم از سفتریاکسون استفاده می‌شود.

۴. آمپول سفتریاکسون برای کرونا

کرونا توسط ویروس کرونا ایجاد می‌شود و در نتیجه آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سفتریاکسون اثری روی آن ندارد. با این حال اگر در بیماری کرونا به دلیل ضعف سیستم ایمنی یک عفونت باکتریایی در گلو یا ریه‌ها ایجاد شود ممکن است پزشک از آمپول سفتریاکسون برای درمان عفونت باکتریایی استفاده کند.

۵. آمپول سفتریاکسون برای کودکان

آمپول سفتریاکسون به طور کلی برای درمان عفونت‌های مختلف باکتریایی شدید در نوزادان، کودکان نوپا و کودکان زیر ده سال استفاده می‌شود. خصوصاً برای درمان مننژیت باکتریایی در کودکان تزریق سفتریاکسون یکی از رویکردهای مهم درمانی است.

۶. سفتریاکسون برای عفونت دندان

سفتریاکسون یکی از قوی‌ترین چرک خشک‌کن‌هایی است که در عفونت‌های دهان و دندان و درمان آبسه دندان از آن استفاده می‌شود. این دارو خصوصاً به طرز موثری می‌تواند روی عفونت‌های شدید ادنتوژنیک دهانی تاثیر داشته باشد.

۷. امپول سفتریاکسون برای عفونت رحم

در عفونت‌های رحم ناشی از برخی باکتری‌ها هم از تزریق سفتریاکسون استفاده می‌شود. عفونت گنوکوکی دهانه رحم یا رکتوم را می‌توان با آمپول سفتریاکسون درمان کرد. این دارو علائم عفونت رحم را کاهش می‌دهد.

آمپول سفتریاکسون برای سرماخوردگی مناسب است؟

این دارو جزء آنتی‌بیوتیک‌هاست و هیچ اثری روی ویروس‌های عامل آنفلوانزا و سرماخوردگی ندارد؛ بنابراین از آن در درمان سرماخوردگی استفاده نمی‌شود.

تزریق سفتریاکسون در سرم برای چیست؟

در صورتی که تزریق دارو به‌صورت وریدی باشد، باید حتماً در سرم رقیق شده و به‌تدریج وارد جریان خون بیمار شود. در بسیاری از عفونت‌ها از جمله عفونت گلو، سینوس‌ها و عفونت‌های زخم و کلیه، سفتریاکسون در سرم تزریق می‌شود.

دوز مصرفی سفتریاکسون

دوز مصرفی بر اساس نوع عفونت، شدت آن، میزان پاسخ‌گویی بیمار به درمان، سن و مواردی از این دست تعیین می‌شود. این دارو در دوزهای ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرمی یا یک و دو گرمی موجود است. در تزریق عضلانی سفتریاکسون دو دوز ۲۵۰ میلی گرمی یا ۵۰۰ میلی گرمی مد نظر است. محلول داخل وریدی سفتریاکسون با غلظت ۱۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر تهیه می‌شود. دوز توصیه شده می‌تواند بسته به سن و نوع عفونت تحت درمان متفاوت باشد.

در کودکان برای عفونت‌های جدی غیر از مننژیت، دوز توصیه شده روزانه ۵۰ تا ۷۵ میلی گرم بر کیلوگرم (mg/kg) محاسبه می‌شود و در دو دوز مساوی با فاصله ۱۲ ساعت تجویز می‌گردد. کل دوز روزانه نباید بیش از ۲ گرم در روز باشد. برای مننژیت باکتریایی، دوز توصیه شده روزانه ۱۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم محاسبه می‌شود و در دو دوز مساوی با فاصله ۱۲ ساعت تجویز می‌شود. روزانه نباید بیش از ۴ گرم مصرف شود. برای اوتیت میانی باکتریایی، باید یک تزریق عضلانی با دوز ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم انجام شود.

دوز توصیه شده سفتریاکسون برای بزرگسالان بین ۲۵۰ میلی‌گرم تا ۲ گرم در روز است که به‌صورت یک دوز یا دو دوز مساوی تقسیم شده با فاصله ۱۲ ساعت تجویز می‌شود. در صورت نیاز روزانه تا ۴ گرم قابل استفاده است.

امپول سفتریاکسون ۱ گرم (سفتریاکسون ۱ گرمی)

سفتریاکسون در ویال‌های یک گرمی هم وجود دارد که بیشتر در درمان بیماری‌های عفونی شدید از آنها به‌صورت تک‌دوز استفاده می‌شود.

قرص سفتریاکسون ۵۰۰

این دارو به‌صورت قرص وجود ندارد و دوز ۵۰۰ میلی گرم آن به‌صورت یک محلول تزریقی موجود است.

عوارض جانبی مصرف سفتریاکسون

مانند همه داروها، سفتریاکسون ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. عوارض جانبی رایج سفتریاکسون مشابه سایر آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی یا داخل وریدی است. سفتریاکسون در همه افراد علائم ایجاد نمی‌کند، اما به احتمال زیاد در دوزهای بالاتر ممکن است یکسری عوارض را به دنبال داشته باشد. عوارض جانبی که حداقل ۱% از بیماران را تحت تاثیر قرار می‌دهد شامل موارد زیر است:

• درد و قرمزی در محل تزریق
• گرمی، سفت شدن و برجستگی پوست پس از مصرف داخل وریدی
• اسهال، از خفیف تا شدید
• بثورات پوستی (معمولاً با نواحی صاف و قرمز پوست که با برجستگی‌های ریز پوشیده شده است.)
• تعداد غیرطبیعی گلبول‌های سفید خون، اغلب ائوزینوفیلی (ائوزینوفیل بالا) و لکوپنی (لکوسیت کم)
• تعداد غیرطبیعی گلبول‌های قرمز، در درجه اول ترومبوسیتوز (پلاکت بیش از حد)

عوارض جانبی کمتر شایع عبارتند از سردرد، سرگیجه، خارش، تب، حالت تهوع، استفراغ، التهاب واژن (واژینیت) و برفک دهان (کاندیدیاز). کودکان گاهی اوقات ممکن است به دلیل تولید بیش از حد صفرا دچار سنگ کیسه صفرا شوند. عوارض جانبی عصبی شامل انسفالوپاتی و تشنج است.

در موارد نادر، سفتریاکسون ممکن است یک واکنش دارویی شدید و بالقوه تهدیدکننده زندگی به نام سندرم استیونز-جانسون (SJS) یا نکرولیز اپیدرمی سمی (TEN) ایجاد کند. هر دو با ایجاد تاول و لایه‌برداری سریع و گسترده پوست مشخص می‌شوند.  SJS و TEN معمولاً با علائمی شبیه آنفولانزا از جمله تب بالا، گلودرد، مشکل در بلع، سرفه، بدن درد و قرمزی و تورم چشم شروع می‌شوند.

آیا آمپول سفتریاکسون کشنده است؟

در برخی موارد اگر SJS  و TEN  به‌صورت اورژانسی درمان نشوند می‌توانند باعث کم‌آبی شدید بدن، سپسیس، شوک، ذات‌الریه، نارسایی اندام‌های متعدد و مرگ شوند. برخی از افراد هم نسبت به این دارو حساسیت نشان می‌دهند و واکنش‌های حساسیتی شدید از جمله شوک سپتیک می‌تواند جان بیماران را به خطر بیندازد. به همین دلیل دارو باید حتماً در بیمارستان‌ها و توسط افراد دارای صلاحیت تجویز شود.

دچار عفونت شدید شدی؟ خودسرانه این آمپول رو تزریق نکن. قبلش مشاوره بگیر!

دکتر عفونت واژن

موارد احتیاط و منع مصرف آمپول سفتریاکسون

در درجه اول این دارو برای کسانی که سابقه حساسیت به سفتریاکسون یا داروهای مشابه آن (مانند پنی‌سیلین‌ها یا سایر سفالوسپورین‌ها) را دارند ممنوع است. افرادی با سابقه آلرژی نیز باید در خصوص مصرف دارو احتیاط کنند. سایر موارد منع مصرف شامل موارد زیر می‌شود:

• افرادی با سابقه بیماری کیسه صفرا
• بیماران کلیوی
• بیماران کبدی
• افرادی که بیماری‌های معده و روده مانند کولیت دارند.
• نوزادان نارس یا نوزادان زیر یک ماه
• بارداری و شیردهی

مصرف سفتریاکسون در بارداری

اگر باردار هستید قبل از استفاده از این دارو به پزشک خود اطلاع دهید. با این حال این دارو در دوران بارداری در دسته داروهای گروه B قرار دارد و هیچ عارضه جدی برای آن مشاهده نشده است.

مصرف سفتریاکسون در شیردهی

این دارو به مقدار کم وارد شیر مادر می‌شود و بعید است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند. با این حال بهتر است قبل از شیردهی یا قبل از تزریق دارو با پزشک خود مشورت کنید.

سفتریاکسون در کودکان

این دارو در کودکان و نوزادان برای درمان عفونت‌های شدید باکتریایی تجویز می‌شود و تاکنون ممنوعیت استفاده‌ای برای آن در نظر گرفته نشده است. با این حال در صورت حساسیت دارویی باید به پزشک اطلاع داد.

تداخل دارویی آمپول سفتریاکسون

به دلیل خطر رسوب کلسیم سفتریاکسون در کیسه صفرا این دارو نباید با هیچ یک از محلول‌های حاوی کلسیم از جمله استات کلسیم، کلرید کلسیم یا کلسیم گلوکونات مصرف شود. همچنین سفتریاکسون ممکن است با یک سری از داروهای زیر هم تداخل داشته باشد:

• آمساکرین، یک داروی شیمی درمانی است که برای درمان برخی از انواع لنفوم استفاده می‌شود.
• آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزید، از جمله جنتاک (جنتامایسین) و توبرکس (توبرامایسین)
• دیفلوکان (فلوکونازول)، یک داروی ضدقارچ
• وانکوسین (وانکومایسین)، یک آنتی‌بیوتیک گلیکوپپتید
• انواع داروهای گیاهی

 اطلاعات دارویی سفتریاکسون

در جدول زیر می‌توانید اطلاعات دارویی آمپول سفتریاکسون را مشاهده کنید.

مکانیسم عملکرد داروی سفتریاکسون

فعالیت باکتری‌کش سفتریاکسون از مهار سنتز دیواره سلولی ناشی می‌شود. نحوه عملکرد سفتریاکسون از طریق اتصال دارو به پروتئین‌های متصل‌شونده به پنی‌سیلین (PBPs) انجام می‌گردد. سفتریاکسون با مهار سنتز موکوپپتید در دیواره سلولی باکتری عمل می‌کند. قسمت بتالاکتام سفتریاکسون به کربوکسی پپتیدازها، اندوپپتیدازها و ترانس پپتیدازها در غشای سیتوپلاسمی باکتری متصل می‌شود.

این آنزیم‌ها در سنتز دیواره سلولی و تقسیم سلولی نقش دارند. اتصال سفتریاکسون به این آنزیم‌ها باعث از دست دادن فعالیت آنزیم می‌شود؛ بنابراین، باکتری‌ها دیواره‌های سلولی معیوب تولید می‌کنند و باعث مرگ سلولی خواهد شد. سفتریاکسون در برابر هیدرولیز توسط انواع بتالاکتامازها، از جمله پنی سیلینازها، و سفالوسپورینازهای گسترش یافته، پایدار است.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سفتریاکسون یک آنتی‌بیوتیک تزریقی از دسته سفالوسپورین‌های نسل سوم است که می‌توان از آن برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌های باکتریایی (باکتری‌های گرم مثبت و برخی از گرم منفی‌ها) استفاده کرد. با این حال دوز مصرفی و نوع مصرف آن باید تنها توسط پزشک تعیین شود و نباید این دارو را بدون مشورت با پزشک مصرف کرد.

در صورتی که بعد از تزریق سفتریاکسون هر نوع عارضه جانبی را مشاهده کردید باید حتماً به پزشک اطلاع دهید، چرا که در برخی از افراد باسابقه آلرژی دارویی، امکان بروز مشکلات جدی و تهدیدکننده زندگی وجود دارد. قبل از تزریق دارو حتماً در خصوص سوابق پزشکی یا هر نوع حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید.

شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین متخصص داخلی یا سایر پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر داخلی آنلاین و همچنین دکتر مشاوره دارویی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!