فهرست مطالب
در دوران بارداری بدن تغییرات زیادی را تجربه میکند. اینکه چطور بدن به این تغییرات پاسخ میدهد و چه شرایطی در بدن افراد به وجود میآید، از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. تغییرات هورمونی، افزایش وزن، تغییرات خلق و خو و مواردی مشابه، همگی میتوانند روی سیستم جسمی و روحی زنان در دوران بارداری تاثیر بگذارند. یکی از مشکلات دوران بارداری، آسم بارداری است. در این مقاله به صورت کامل با آسم در دوران بارداری و دلایل آن آشنا میشویم. اگر در دوران حاملگی دچار آسم شدهاید، حتما با متخصص زنان یا دکتر آسم و آلرژی مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
آسم بارداری چیست؟
بارداری میتواند به دلایل مختلفی آسم را بدتر کند یا آسم نهفته را فعال کند (آسم چیست؟). آسم در دوران بارداری هم مانند سایر شرایط، وضعیتی است که در آن راههای هوایی سفت و منقبض میشوند و تنفس را سختتر میکنند. تنگی نفس خود به تنهایی یکی از علائم شایع در دوران بارداری است. حتی افرادی که آسم حاملگی ندارند هم ممکن است این تنگی نفس را تجربه کنند. زمانی که زنان باردار آسم را در بارداری تجربه میکنند، معمولا علاوه بر تنگی نفس علائم دیگری مانند خسخس سینه، دورههای سرفه طولانی و سفتی قفسه سینه را هم مشاهده خواهند کرد.
تاثیر بارداری بر آسم متفاوت است و در اکثر موارد بارداری نمیتواند موجب وخامت زیاد بیماری شود و اکثر زنان باردار، حملات شدید آسم را تجربه نمیکنند. بههرحال، کنترل آسم در دوران بارداری بسیار مهم است. حملات آسم در دوران بارداری میتواند عواقب جدی برای مادر و جنین در حال رشد داشته باشد.
اهمیت و شیوع آسم در دوران بارداری
در دوران بارداری مدیریت صحیح آسم بسیار مهم است. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، آسم ۴ تا ۱۲ درصد از زنان را در سنین باروری تحت تاثیر قرار میدهد. آسم برونشی، به عنوان شایعترین بیماری مزمن در بارداری در نظر گرفته میشود که ۴ تا ۸ درصد حاملگیها را با مشکل مواجه میکند. اکثر روشهای کنترل آسم برای کودک در حال رشد مضر نیستند و زمانی که مادر راحتتر نفس بکشد، کودک هم بهتر رشد میکند و کمتر با عوارض ناشی از آسم بارداری مواجه میشود. کسانی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند، در صورت سابقه ابتلا به آسم باید حتماً این موضوع را به پزشکشان اطلاع دهند تا مراقبتهای لازم برای آنها ارائه شود.
برخی معتقدند که بارداری میتواند آسم را بدتر کند. اما این تا حدود زیادی به شرایط متفاوت هر فرد بستگی دارد. تحقیقات اخیر نشان میدهد که در حدود ۴۰ درصد از افراد، آسم در دوران بارداری تشدید میشود. با این حال اکثر این افراد قبل از بارداری هم آسم شدید داشتهاند. ۶۰ درصد دیگر هم یا تغییرات قابل توجهی نخواهند داشت یا اینکه علائم آسم آنها با بارداری بهتر میشود. محققان همچنین دریافتهاند که آسمی که بدتر میشود معمولاً بین هفتههای ۲۹ تا ۳۶ بارداری رخ میدهد. آسمی که بهبود مییابد معمولاً در طول بارداری به تدریج بهبود مییابد.
علائم و نشانه های آسم بارداری
علائم آسم در حاملگی تفاوت چندانی با علائمی که هر فرد در دوران غیربارداری خود تجربه میکند ندارد و معمولا همان علائم با شدت کمتر یا بیشتر مشاهده میشود. رایجترین علائم آسم حاملگی شامل موارد زیر میشود:
- خسخس سینه
- تنگی نفس (تنگی نفس نشانه چیست؟)
- سفتی یا درد قفسه سینه
- سرفه کردن (سرفه زیاد نشانه چیست؟)
- مشکل خواب شبانه (مرتبط با سایر علائم آسم)
در صورت بروز علائم خطرناک در بارداری مانند تنگی نفس شدید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
علت و عوامل خطر آسم بارداری
هر یک از علائمی که برای آسم بارداری ذکر شد، میتوانند در نتیجه فاکتورهای مختلفی مانند عفونتها، ورزش کردن، مواجه با آلرژنها مانند گردوغبار یا گرده گلها، هوای سرد یا سایر محرکها ایجاد شوند. اما به صورت کلی تغییرات هورمونی که هر فرد در دوره بارداری تجربه میکند، فشارهای اضافی و افزایش وزنی که میتواند به دیافراگم فشار وارد کند و همچنین زمینههای ژنتیکی، همگی میتوانند آسم در این دوره را بدتر و شدیدتر کند. همانطور که پیشازاین هم گفته شد، بارداری باعث آسم نمیشود. اما تغییرات مرتبط با بارداری در بدن میتواند باعث شود که شرایط متفاوتی را تجربه کنید. تغییراتی که بر تنفس تأثیر میگذارد عبارتند از:
- افزایش هورمونهای بارداری و تغییرات هورمونی
- افزایش اندازه رحم
- افزایش ضربان قلب و زمینههای ژنتیکی
- فاکتورهای محیطی
۱. تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی اصلیترین دلیل تشدید آسم در دوران بارداری است. در واقع همانطور که پیشازاین هم گفته شد، تغییرات هورمونی موجب ابتلا به آسم در دوران حاملگی نمیشود، اما میتواند به عنوان یک عامل محرک، آسم را بدتر و شدیدتر کند.
تغییرات هورمونی که در دوران بارداری رخ میدهد میتواند هم روی بینی و سینوسها و هم روی ریههای تأثیر بگذارد. افزایش استروژن به احتقان کمک میکند که باعث گرفتگی بینی به خصوص در سهماهه سوم میشود. افزایش پروژسترون ممکن است باعث احساس تنگی نفس شود. متخصص آلرژی میتواند به شما کمک کند تا مشخص کند که آیا آسم علت تنگی نفس در دوران بارداری است یا خیر.
۲. رشد جنین و فشار بر ریه ها
علاوه بر تغییرات هورمونی، به دلیل رشد جنین و افزایش فشاری که به ریهها و دیافراگم وارد میشود، اکثر زنان باردار در طول دوره بارداریشان تنگی نفس را تجربه میکنند. حال اگر فردی از قبل با آسم شدید درگیر بوده باشد، قطعاً تنگی نفس به دنبال افزایش وزن و رشد جنین تشدید خواهد شد.
۳. عوامل محیطی و ژنتیکی
فاکتورهای محیطی مانند گردوغبار، گرده گلها، کپکها یا موارد مشابه میتوانند عامل ایجاد علائم متوسط تا شدید آسم بارداری باشند. علاوه بر این حتی برخی زمینههای ژنتیکی را هم میتوان عامل اصلی تشدید علائم آسم در این دوره در نظر گرفت.
روش های تشخیص آسم بارداری
از آن جایی که تنگی نفس در بارداری شایع و رایج است، تشخیص این که آیا علائم مشاهده شده در بارداری به آسم ارتباط دارد یا خیر، اهمیت زیادی دارد. در اکثر افراد، آسم قبل از بارداری تشخیص داده میشود. با این حال چه باردار باشید و چه نباشید، روند تشخیص آسم مشابه است. تشخیص ممکن است شامل موارد زیر شود:
- سابقه پزشکی، از جمله شرح علائم و زمانی که آنها تمایل به ایجاد یا بدتر شدن دارند.
- معاینه بدنی
- اسپیرومتری، آزمایشی که جریان هوا را در سراسر ریه اندازهگیری میکند.
- همچنین ممکن است برای رد کردن شرایطی غیر از آسم که بر تنفس تأثیر میگذارد به آزمایش خون و روشهای تصویربرداری نیاز باشد.
درمان آسم بارداری
مهمترین هدف درمان آسم در دوران بارداری، کنترل آسم در طول بارداری است. بهترین راه برای دستیابی به این هدف، پیروی از برنامه درمانی و مصرف داروها طبق دستور پزشک معالج است. اولین گزینه درمانی، پرهیز از هر نوع محرکی است که میتواند ایجاد علائم آسم را در این دوره شدیدتر کند؛ بنابراین درمانهای دارویی نمیتواند جایگزین حذف محرکها باشد. نکته مهمی که در این دوره میتواند مشکلساز شود این است که بسیاری از افراد فکر میکنند، مصرف داروهای آسم در این دوره میتواند مضر باشد. از مصرف داروهای آسم خود در دوران بارداری نترسید. متخصص آلرژی به شما کمک میکند تا داروهایی را انتخاب کنید که میتوانند با خیال راحت در دوران بارداری مصرف شوند.
۱. استفاده از داروهای ایمن در دوران بارداری
داروهای ایمن و موثر آسم به اشکال مختلف از جمله داروهای استنشاقی و خوراکی (قرصها و مایعات) وجود دارند. هنگام تجویز داروهای آسم در دوران بارداری، پزشک عوامل متعددی را در نظر میگیرد، از جمله:
- کدام داروها طولانیترین سابقه استفاده ایمن در دوران بارداری را دارند.
- کدام داروها در کنترل آسم شما مؤثرتر هستند (بر اساس شدت آن).
- کدام داروها در هر سهماهه بیخطرترین و موثرترین هستند.
با این حال اکثر افراد میتوانند در دوران بارداری و زایمان و در دوران شیردهی، به مصرف داروهای معمول آسم خود ادامه دهند.
۲. روش های سنتی و گیاهی
روشهای سنتی و گیاهی برای کنترل آسم وجود دارد که از جمله آنها میتوان به مصرف عسل، درمان سنتی آسم با دمنوش آویشن یا بخور اکالیپتوس اشاره کرد. دمنوش نعناع و دمنوش گلپر هم جزو درمانهای سنتی توصیه شده برای بیمارانی است که آسم دارند. با این حال روشهای سنتی در کنار مزیتهایی که دارند ممکن است به صورت کامل برای بارداری ایمن نباشند. در نتیجه بهتر است بدون نظر یک پزشک، از گزینههای درمان گیاهی و سنتی آسم بارداری استفاده نکنید.
۳. درمان خانگی آسم حاملگی
اگر در دوره بارداری خود حملات آسم متوسط تا شدید را تجربه کردید، بهتر است از حرکات مناسب برای بهبود جریان تنفسی کمک بگیرید. برای مثال به هیچ عنوان دراز نکشید و سعی کنید کاملا صاف بنشینید. با انجام دقیق تنفس دم و بازدم، سعی کنید تنفس بهتری داشته باشید. زردچوبه، دارچین، کندر و حمام بخار از جمله درمانهای خانگی برای آسم است. باز هم در خصوص استفاده از این روشها بهتر است با یک پزشک مشورت کرد تا از ایمن بودن و بیضرر بودن این درمانها برای دوران بارداری مطمئن شد.
ویتامینهای D، E و C به همراه امگا ۳ میتوانند خطر بروز حملات شدید آسم را کاهش دهد و مصرف آنها در دوران بارداری بیضرر است. برخی نیز توصیه میکنند که میتوان به میزان کمی در روز، از کافئین استفاده کرد تا راههای هوایی باز شود و عملکرد راههای هوایی در افراد مبتلا به آسم بهبود یابد.
خطرات و عوارض آسم بارداری برای مادر و نوزاد
آسم کنترل نشده میتواند خطر برخی از عوارض بارداری را افزایش دهد. همچنین، افرادی که مبتلا به آسم شدید تشخیص داده میشوند، نسبت به افراد مبتلا به آسم خفیف یا متوسط، بیشتر احتمال دارد که عوارض را تجربه کنند. عوارض عبارتند از:
عوارض آسم در بارداری | توضیحات |
---|---|
پره اکلامپسی | یک وضعیت فشار خون جدی است که میتواند اندامهای شما را تحت فشار قرار دهد و خطرات جدی برای جنین ایجاد کند. |
زایمان زودرس | زمانی که نوزاد قبل از هفته ۳۷ بارداری به دنیا میآید. نوزادانی که خیلی زود به دنیا میآیند ممکن است مشکلات سلامتی مرتبط با مسائل رشدی داشته باشند. |
سن حاملگی کم یا وزن کم هنگام تولد | نوزادانی که کوچکتر از حد طبیعی هستند ممکن است سیستمهای توسعهنیافتهای داشته باشند که میتواند باعث مشکلات سلامتی شود. |
مردهزایی | – |
اثرات آسم کنترل نشده بر رشد جنین
حملات آسم در دوران بارداری میتواند منجر به کاهش اکسیژن برای نوزاد شود. این ممکن است بر رشد و تکامل کودک تأثیر بگذارد. آسم کنترل نشده همچنین ممکن است شانس تولد زودرس نوزاد یا مردهزایی را افزایش دهد. پره اکلامپسی یا فشار خون بالا ناشی از آسم در دوره بارداری هم میتواند هم برای مادر و هم برای سلامت و رشد جنین خطرناک باشد. به همین دلیل کنترل و مدیریت آسم در بارداری بسیار اهمیت دارد.
اثرات طولانی مدت آسم بارداری بر سلامتی نوزاد
برخی از اثرات منفی آسم بارداری روی جنین میتواند به صورت مادامالعمر باشد. برای مثال زایمان زودرس میتواند خطر نقص برخی از اندامها را افزایش دهد. کاهش اکسیژنرسانی به کودک هم میتواند روی تکامل مغز جنین تاثیر منفی داشته باشد و موجب فلج مغزی کودک یا مشکلات تنفسی شدید در او شود. شکاف لب یا شکاف کام هم از جمله عوارض طولانیمدت ناشی از آسم حاملگی است.
راه های پیشگیری از آسم در بارداری
بهترین راه برای کاهش خطر این است که برنامه درمانی خود را دنبال کنید که شامل اجتناب از محرکها و مصرف منظم داروها میشود. بسیاری از افراد مصرف داروهای آسم خود را در دوران بارداری متوقف میکنند؛ زیرا نگران تأثیر آن بر جنین هستند.
مدیریت ضعیف آسم نسبت به اکثر عوارض جانبی رایج درمان، خطر بیشتری برای جنین دارد. همچنین، ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی شما بر داروهای شما نظارت میکند تا مطمئن شود که ایمنترین درمان ممکن را دریافت میکنید. اجتناب از قرارگیری در معرض محرکها یا مصرف غذاهایی که میتوانند آسم در بارداری را تشدید کنند هم میتواند به مدیریت بیماری کمک کنند. با این حال از آن جایی که اساسا خود بارداری عامل ایجاد آسم نیست، نمیتوان به صورت قطعی از آسم حاملگی پیشگیری کرد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد بارداری میتواند موجب ایجاد آسم شود و در نتیجه آسم بارداری، از قبل وجود داشته است. اکثر افراد در دوران بارداری ممکن است به دلیل تغییرات شرایط بدن، علائم شدیدتر آسم را تجربه کنند. با این حال آسم در بارداری کاملا قابلکنترل است و میتوان با مصرف داروها و کنترل علائم، از بروز عوارض جدی و خطرناک برای مادر و جنین جلوگیری کرد. آسم کنترل نشده میتواند خطرات زیادی را برای جنین در حال رشد داشته باشد.
شما میتوانید برای درمان و کنترل علائم آسم در بارداری از طریق سایت دکترتو با بهترین دکتر متخصص زنان یا فوق تخصص آسم و آلرژی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره پزشک زنان آنلاین و همچنین دکتر آسم و آلرژی آنلاین وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!