هرآنچه باید درباره سندرم تخمدان پلی کیستیک بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از اختلالات هورمونی شایع در زنان است که به‌ویژه در سنین باروری تأثیر زیادی بر سلامتی و کیفیت زندگی فرد می‌گذارد. این بیماری با علائمی همچون قاعدگی‌های نامنظم، افزایش هورمون مردانه (آندروژن)، و تخمدان‌های پر از کیست‌های ریز شناخته می‌شود. زنان مبتلا به PCOS ممکن است با مشکلاتی مانند اختلالات قاعدگی، ناباروری، و حتی افزایش وزن و مشکلات پوستی مواجه شوند. شناسایی و درمان زودهنگام این اختلال می‌تواند به مدیریت علائم و بهبود وضعیت سلامتی کمک کند. در این مقاله، به بررسی علائم، علل و روش‌های درمانی برای سندروم تخمدان پلی‌کیستیک پرداخته و شما را با این بیماری بیشتر آشنا خواهیم کرد.

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک چیست؟

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌ها (ارگان‌هایی که تخمک تولید و آزاد می‌کنند) هورمون‌های اضافی تولید می‌کنند. در PCOS، فولیکول‌ها و سلول‌های تخمدان میزان آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) را افزایش می‌دهند که در زنان به طور طبیعی در مقادیر کمتری وجود دارد. افزایش آندروژن‌ها باعث بروز علائمی مانند رشد موهای زائد، آکنه و ریزش مو می‌شود. این اختلال می‌تواند منجر به قاعدگی‌های نامنظم، از دست دادن پریود و تخمک‌گذاری غیرقابل پیش‌بینی شود. کیست‌های کوچک فولیکولی (کیسه‌های پر از مایع با تخمک‌های نارس) ممکن است در سونوگرافی در تخمدان‌ها دیده شوند، به دلیل عدم تخمک‌گذاری (آن‌اوولاسیون).اگرچه نام این سندروم به وجود کیست‌ها اشاره دارد، وجود کیست در تخمدان‌ها برای تشخیص PCOS ضروری نیست و بسیاری از زنان مبتلا کیست قابل مشاهده ندارند. همچنین این فولیکول‌های کوچک معمولاً بی‌ضرر و بدون درد هستند. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از شایع‌ترین علل اختلال تخمک‌گذاری و ناباروری در زنان در سنین باروری است.

سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS یک اختلال شایع هورمونی در زنان است که با عدم تعادل در سطح هورمون‌های جنسی همراه می‌شود. در این وضعیت، تخمدان‌ها ممکن است بزرگ‌تر از حالت طبیعی شوند و کیست‌های کوچک متعددی در آن‌ها دیده شود.

این سندروم معمولا با علائمی مانند قاعدگی نامنظم، افزایش سطح آندروژن (هورمون مردانه)، آکنه، ریزش مو و ناباروری همراه است. علل دقیق PCOS هنوز به طور کامل مشخص نشده‌اند، اما عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی دارند.

عکس تخمدان پلی کیستیک

در این سونوگرافی ترانس‌واژینال، نقاط سیاهِ گردی که با فلش زرد مشخص شده‌اند همان فولیکول‌های ریزی هستند که در اطراف تخمدان ردیف شده‌اند؛ این چیدمان شبیه «گردنبند مرواریدی» است و معمولاً در سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) دیده می‌شود. به زبان ساده، یعنی تخمدان به‌جای آزاد کردن یک تخمک بالغ در هر ماه، تعداد زیادی تخمک نیمه‌کاره نگه می‌دارد. اگر پزشک شما چنین تصویری ببیند و هم‌زمان علائمی مثل قاعدگی‌های نامنظم یا رشد موهای زائد داشته باشید، احتمال دارد به PCOS مشکوک شود و برای تنظیم هورمون‌ها و پیشگیری از عوارض بعدی، درمان مناسب را پیشنهاد دهد.

تاثیر تخمدان پلی کیستیک بر تنبلی تخمدان

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) یکی از مهم‌ترین علل تنبلی تخمدان در زنان در سنین باروری محسوب می‌شود. این اختلال هورمونی با افزایش سطح آندروژن‌ها، مقاومت به انسولین و اختلال در تعادل هورمون‌های تخمدانی همراه است که در نتیجه باعث اختلال در رشد فولیکول‌های تخمدان و توقف تخمک‌گذاری منظم می‌شود. زنان مبتلا به PCOS معمولاً دچار قاعدگی‌های نامنظم، ناباروری، رشد موهای زائد و گاهی افزایش وزن می‌شوند. تنبلی تخمدان ناشی از PCOS نه تنها باروری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های متابولیک مانند دیابت نوع ۲ نیز باشد. تشخیص زودهنگام و مدیریت اصولی این سندرم، نقش مهمی در بهبود عملکرد تخمدان و حفظ سلامت باروری دارد.

متن انگلیسی:
Women who are affected by PCOS may experience the effects throughout their lifetime.
There may be an increased risk of miscarriage, gestational diabetes, preeclampsia, and preterm births.
ترجمه فارسی:
زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) ممکن است در سراسر زندگی خود اثرات این اختلال را تجربه کنند.
در این افراد، خطر سقط جنین، دیابت بارداری، پره‌اکلامپسی و زایمان زودرس ممکن است افزایش یابد.

به نقل از سایت medicalnewstoday

انواع تخمدان پلی کیستیک کدام است؟

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) به‌رغم نام یکسان، می‌تواند در بیماران مختلف با ویژگی‌ها و علائم متفاوتی بروز کند. پژوهشگران برای دسته‌بندی این تنوع، چهار نوع اصلی از PCOS را بر اساس معیارهای تشخیصی و علائم غالب معرفی کرده‌اند.

نوع PCOS	ویژگی شاخص	علائم اصلی	درمان پیشنهادی
مقاوم به انسولین	مقاومت به انسولین	آکنه، رشد مو، چاقی	رژیم، ورزش، متفورمین
التهابی	التهاب مزمن، CRP بالا	خستگی، حساسیت غذایی	رژیم ضدالتهاب، مکمل، سبک زندگی
ناشی از قرص ضدبارداری	قطع قرص ضدبارداری	تأخیر در قاعدگی، کیست موقت	صبر، تغذیه مناسب، مکمل‌های هورمونی
آدرنال	افزایش DHEA-S بدون تستوسترون	موهای زائد، آکنه	کاهش استرس، مکمل آداپتوژن، تنظیم خواب

متن انگلیسی:
A healthy diet and more physical activity can help you lose weight and reduce your symptoms.
ترجمه فارسی:
رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی باعث کاهش وزن و برطرف کردن علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌شود.

به نقل از hopkinsmedicine

علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک چیست؟

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک با مجموعه‌ای از نشانه‌های متنوع بروز می‌کند که اغلب به دلیل عدم تعادل هورمونی و مقاومت به انسولین ایجاد می‌شوند. علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توانند چرخه قاعدگی، ظاهر فیزیکی، وزن بدن و حتی توانایی باروری را تحت تأثیر قرار دهند. شدت و نوع علائم تخمدان پلی کیستیک در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است برخی زنان تنها با یکی از نشانه‌ها روبه‌رو شوند.

به دنبال راهی برای درمان تخمدان پلی کیستیک هستی؟

از باتجربه‌ترین متخصص سوال کن!

دکتر متخصص زنان

علت سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

علت تخمدان پلی کیستیک (PCOS) بصورت دقیق مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، اختلالات هورمونی (افزایش آندروژن‌ها)، مقاومت به انسولین و التهاب مزمن در بروز آن نقش دارند. این عوامل با هم موجب اختلال در تخمک‌گذاری و بروز علائم متنوع می‌شوند.

تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک؛ از کجا بفهمیم تخمدان پلی کیستیک داریم؟

اینکه از کجا بفهمیم تخمدان پلی کیستیک داریم باید بگوییم که تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) بر اساس ارزیابی تخصصی و چند مرحله مشخص انجام می‌شود. برای اطمینان از ابتلا به این سندرم، پزشک از ترکیبی از معاینه فیزیکی، آزمایش‌های هورمونی و تصویربرداری استفاده می‌کند.

۱. بررسی تاریخچه پزشکی و سیکل قاعدگی: در مرحله اول، پزشک وضعیت سیکل‌های قاعدگی، سابقه خانوادگی بیماری‌های هورمونی، تغییرات وزنی و سابقه اختلالات متابولیک یا ناباروری را بررسی می‌کند.

۲. آزمایش‌های خون برای ارزیابی هورمون‌ها: آزمایش خون برای اندازه‌گیری هورمون‌هایی مانند LH، FSH، تستوسترون، آندروستن‌دیون، DHEA-S، انسولین، گلوکز ناشتا، پرولاکتین و TSH انجام می‌شود. نسبت غیرطبیعی LH به FSH، افزایش آندروژن‌ها یا مقاومت به انسولین می‌تواند به نفع PCOS باشد.

۳. سونوگرافی ترانس واژینال یا شکمی: سونوگرافی تخمدان‌ها جهت بررسی وجود فولیکول‌های نابالغ متعدد (معمولاً ۱۲ عدد یا بیشتر) یا افزایش حجم تخمدان انجام می‌شود. این مرحله یکی از ارکان اصلی تشخیص ساختاری سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است.

۴. استفاده از معیار روتردام: برای تشخیص قطعی PCOS بر اساس معیار روتردام، باید دست‌کم دو مورد از موارد زیر وجود داشته باشد:
– اختلال تخمک‌گذاری (مثلاً قاعدگی‌های نامنظم)
– شواهد آزمایشگاهی یا بالینی افزایش آندروژن‌ها
– نمای سونوگرافی تخمدان پلی‌کیستیک

۵. رد سایر بیماری‌های مشابه: پزشک برای حذف اختلالات دیگری که علائمی مشابه ایجاد می‌کنند، مانند نارسایی اولیه تخمدان، اختلالات تیروئید، افزایش پرولاکتین یا هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، آزمایش‌های تکمیلی انجام می‌دهد.

درمان قطعی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک

درمان قطعی تخمدان پلی کیستیک (PCOS) وجود ندارد، اما با مدیریت اصولی می‌توان علائم آن را به‌طور مؤثر کنترل کرد و از عوارض بلندمدت جلوگیری نمود. هدف درمان، تنظیم تخمک‌گذاری، کاهش سطح آندروژن‌ها، کنترل مقاومت به انسولین و بهبود کیفیت زندگی است.

عوارض سندرم تخمدان پلی‌کیستیک

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) اگر به‌موقع تشخیص داده نشود و تحت کنترل قرار نگیرد، می‌تواند عوارض جسمی و متابولیکی متعددی ایجاد کند. این عوارض ممکن است در کوتاه‌مدت یا بلندمدت بروز پیدا کنند و سلامت باروری، متابولیسم و حتی سلامت قلب را تحت تأثیر قرار دهند. عوارض رایج تخمدان پلی‌کیستیک شامل موارد زیر است:

• ناباروری یا کاهش قدرت باروری به دلیل اختلال در تخمک‌گذاری
• قاعدگی‌های نامنظم یا قطع قاعدگی که منجر به ضخامت غیرطبیعی دیواره رحم می‌شود
• هایپرآندروژنیسم شامل رشد موی زائد، آکنه و نازک شدن موهای سر
• افزایش خطر دیابت نوع ۲ به‌دلیل مقاومت به انسولین
• افزایش خطر فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی-عروقی
• افزایش احتمال ابتلا به سندرم متابولیک شامل چاقی شکمی، اختلال چربی خون و قند خون بالا
• افزایش خطر سرطان آندومتر به‌دلیل تحریک مزمن دیواره رحم
• اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و کاهش اعتمادبه‌نفس

مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک

مقاومت به انسولین یکی از عوامل مهم مرتبط با PCOS است که می‌تواند باعث افزایش تولید آندروژن‌ها و اختلال در تخمک‌گذاری شود و همچنین ریسک بیماری‌های متابولیک را افزایش دهد. در این حالت، بدن به انسولین پاسخ مناسبی نمی‌دهد و برای جبران، انسولین بیشتری تولید می‌شود. این افزایش انسولین، تخمدان‌ها را تحریک به ترشح بیش‌ازحد آندروژن می‌کند که نتیجه آن اختلال در تخمک‌گذاری، قاعدگی نامنظم، آکنه و موهای زائد است.

مقاومت به انسولین همچنین خطر دیابت، چاقی شکمی و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. کاهش وزن، تغذیه کم‌قند، ورزش منظم و داروی متفورمین از راه‌های مؤثر در کنترل این مشکل و بهبود علائم تخمدان پلی‌کیستیک هستند.

همین الان بهترین دکتر برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک را پیدا کن!

دکتر تخمدان پلی کیستیک

آیا تخمدان پلی کیستیک خطرناک است؟

تخمدان پلی‌کیستیک به‌تنهایی بیماری خطرناکی نیست، اما در صورت عدم درمان و پیگیری، می‌تواند به مرور زمان باعث بروز عوارض جدی مانند ناباروری، دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی، افزایش ریسک سرطان آندومتر و اختلالات روانی شود. بنابراین اگرچه ذات آن تهدیدکننده نیست، ولی در صورت بی‌توجهی می‌تواند برای سلامت عمومی و باروری خطرناک باشد. کنترل علائم با اصلاح سبک زندگی و درمان دارویی، خطرات آن را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

احتمال حاملگی با تخمدان پلی کیستیک چند درصده؟

یکی از سوالاتی که ممکن است زنان مبتلا به این بیماری بپرسند این است که چگونه با تخمدان پلی کیستیک باردار شویم. احتمال بارداری در زنان مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) به عوامل مختلفی مانند شدت اختلال در تخمک‌گذاری، سن، وزن، وضعیت هورمونی و پیگیری درمان بستگی دارد و نمی‌توان یک درصد دقیق و یکسان برای همه تعیین کرد. اما به‌طور کلی:

• در صورت عدم درمان و تخمک‌گذاری نامنظم یا غیرفعال، احتمال بارداری به‌طور طبیعی بسیار کاهش می‌یابد و ممکن است به کمتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد در هر سیکل برسد.
• با درمان دارویی مناسب (مانند لتروزول یا کلومیفن)، احتمال تخمک‌گذاری و در نتیجه بارداری تا ۶۰ تا ۷۰ درصد در طول چند ماه افزایش می‌یابد.
• در صورت استفاده از روش‌های کمک‌باروری مانند IVF، نرخ موفقیت بارداری می‌تواند بین ۳۰ تا ۵۰ درصد در هر سیکل درمانی باشد، بسته به سن و شرایط فرد.

بنابراین، اگرچه تخمدان پلی‌کیستیک احتمال بارداری را کاهش می‌دهد، اما با درمان مناسب، درصد موفقیت به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. تشخیص زودهنگام و پیگیری پزشکی نقش مهمی در افزایش شانس بارداری دارد.

یکی از عوارض سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، نازایی است. در ویدئو زیر دکتر سیروس رستمی به پرسش و پاسخ‌هایی درباره نازایی می‌پردازد که می‌تواند برای شما مفید باشد.

جلوگیری از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ممکن است؟

جلوگیری کامل از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) ممکن نیست، زیرا عوامل ژنتیکی و هورمونی در بروز آن نقش دارند. اما با پیشگیری ثانویه و اصلاح سبک زندگی می‌توان خطر ابتلا یا شدت علائم را تا حد زیادی کاهش داد. حفظ وزن سالم، تغذیه متعادل با کاهش مصرف قند و چربی‌های ناسالم، فعالیت بدنی منظم و کنترل استرس، می‌تواند از بروز مقاومت به انسولین و اختلالات هورمونی که در ایجاد PCOS نقش دارند، جلوگیری کند. همچنین تشخیص زودهنگام و پیگیری پزشکی منظم در زنان با سابقه خانوادگی این بیماری، نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از پیشرفت آن دارد.

داده‌ای یافت نشد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یک اختلال شایع اما قابل کنترل است که اگر به‌موقع تشخیص داده شود و فرد سبک زندگی سالمی در پیش بگیرد، می‌توان عوارض آن را به‌طور قابل توجهی کاهش داد. اگرچه درمان قطعی ندارد، اما با تغذیه مناسب، فعالیت بدنی، کنترل وزن و درمان دارویی، بسیاری از زنان می‌توانند چرخه قاعدگی منظم، تخمک‌گذاری مؤثر و حتی بارداری موفق را تجربه کنند. آگاهی و پیگیری مداوم، کلید مدیریت مؤثر این بیماری است.

اگر در خود یا اطرافیانتان نشانه‌هایی از این مشکل مشاهده می‌کنید، بهتر است هرچه سریع‌تر با متخصص زنان یا متخصص غدد مشورت کنید. برای رزرو نوبت آنلاین و گفت‌وگو با بهترین پزشکان، می‌توانید به دکترتو مراجعه کنید و مسیر درمان را با آگاهی و اطمینان آغاز کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!