هرآنچه باید درباره تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

تنبلی تخمدان اصطلاحی است که به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome) یا PCOS گفته می‌شود. تنبلی تخمدان از اختلالات هورمونی شایع برای زنان در سن باروری است. زنان مبتلا به این اختلال ممکن است قاعدگی‌های نامنظم و طولانی یا هورمون مردانه (آندروژن) اضافی داشته‌باشند. در این شرایط تخمدان‌ها دچار نارسایی می‌شوند و ممکن است نتوانند به‌طور منظم تخمک‌گذاری را انجام دهند. تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک، موضوع مهمی است که شناخت آن می‌تواند به کنترل بهتر سلامت زنان کمک کند. در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا بیشتر با این عارضه آشنا شویم. برای تشخیص دقیق و شروع درمان این بیماری هم می‌توانید از طریق دکترتو نوبت آنلاین رزرو کنید و با پزشک متخصص مشورت کنید.

تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یک اختلال شایع هورمونی در زنان است که باعث بی‌نظمی قاعدگی، رشد بیش از حد مو، آکنه و گاهی مشکلات باروری می‌شود. علت دقیق آن مشخص نیست اما مقاومت به انسولین و عوامل ژنتیکی نقش مهمی دارند. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند به کنترل علائم و پیشگیری از عوارض کمک کند.

علائم	درمان	علت
پریودهای نامنظم	تغییر سبک زندگی (مانند رژیم غذایی)	مقاومت به انسولین
رشد بیش‌ازحد مو (هیرسوتیسم)	ورزش، کاهش وزن	آندروژن اضافی
آکنه یا پوست چرب	دارو درمانی (مثل مصرف قرص متفورین)	استعداد ژنتیکی
نازک شدن مو یا ریزش مو در پوست سر	جراحی	التهاب
مقاومت به انسولی	طب سوزنی	تغذیه و سبک زندگی
افزایش آندروژن	مکمل‌های غذایی (به عنوان مثال، اینوزیتول، ویتامین D)	چاقی
درد یا ناراحتی لگن	درمان‌های رفع موهای زائد (مانند الکترولیز، لیزر موهای زائد)	عدم تعادل هورمونی
مشکل باردار شدن (ناباروری)	روان درمانی یا مشاوره برای افسردگی و اضطراب

سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS یک اختلال شایع هورمونی در زنان است که با عدم تعادل در سطح هورمون‌های جنسی همراه می‌شود. در این وضعیت، تخمدان‌ها ممکن است بزرگ‌تر از حالت طبیعی شوند و کیست‌های کوچک متعددی در آن‌ها دیده شود.

این سندروم معمولا با علائمی مانند قاعدگی نامنظم، افزایش سطح آندروژن (هورمون مردانه)، آکنه، ریزش مو و ناباروری همراه است. علل دقیق PCOS هنوز به طور کامل مشخص نشده‌اند، اما عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی دارند.

فرق تنبلی تخمدان با سندروم تخمدان پلی کیستیک

تنبلی تخمدان، در حقیقت اصطلاح غیررسمی برای توصیف سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. از نظر پزشکی، تفاوتی بین این دو وجود ندارد؛ هر دو به یک اختلال هورمونی با علائمی مانند قاعدگی نامنظم، تخمک‌گذاری کم یا نبود تخمک‌گذاری و نشانه‌های افزایش هورمون‌های مردانه اشاره دارند.

با این حال، استفاده از اصطلاح “تنبلی تخمدان” ممکن است ساده‌تر و عمومی‌تر باشد و در گفتگوهای غیررسمی رایج‌تر است.

متن انگلیسی:
Women who are affected by PCOS may experience the effects throughout their lifetime.
There may be an increased risk of miscarriage, gestational diabetes, preeclampsia, and preterm births.
ترجمه فارسی:
زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، عوارضی مانند سقط جنین، دیابت بارداری، پره اکلامپسی و زایمان زودرس را تجربه می‌کنند.

به نقل از سایت medicalnewstoday

تصاویر تنبلی تخمدان

تصاویر مرتبط با تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک معمولا نمایانگر تخمدان‌هایی هستند که حاوی کیست‌های کوچک متعددی در حاشیه خارجی خود هستند. این کیست‌ها، فولیکول‌های نابالغی هستند که نتوانسته‌اند به تخمک بالغ تبدیل شوند.

در سونوگرافی، این حالت به شکل نقاط کوچک گرد یا تخمدانی بزرگ‌تر از حد معمول دیده می‌شود. البته وجود کیست به‌تنهایی برای تشخیص PCOS کافی نیست؛ بلکه ترکیبی از علائم بالینی و نتایج آزمایش‌ها نیز باید بررسی شود.

انواع تنبلی تخمدان چیست؟

سندروم تخمدان پلی کیستیک ۴ نوع مختلف دارد که بر اساس علت ایجاد آن طبقه‌بندی می‌شود. در ادامه با ۴ نوع مختلف تنبلی تخمدان آشنا می‌شوید:

• تنبلی تخمدان مقاوم به انسولین (Insulin-resistant PCOS)
• نوع التهابی سندورم تخمدان پلی کیستیک (Inflammatory PCOS)
• سندروم تخمدان پلی کیستیک ناشی از مصرف قرص (Post-pill PCOS)
• تخمدان پلی کیستیک آدرنال (Adrenal PCOS)

داشتن نوع خفیف و شدید این بیماری به انتخاب روش درمانی کمک زیادی می‌کند. مثلا اگر تنبلی تخمدان از نوع خفیف باشد، یک درمان سبک که شامل تغییر سبک زندگی و ورزش کردن و در صورت نیاز کاهش وزن است، می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

فرق تنبلی تخمدان خفیف و شدید چیست؟

تنبلی تخمدان می‌تواند شدت‌های مختلفی داشته‌باشد. فرق تنبلی تخمدان خفیف و شدید این است که در موارد خفیف، ممکن است فقط یکی از علائم مانند قاعدگی نامنظم یا آکنه خفیف دیده شود و تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی نگذارد.

در مقابل، در موارد شدید، چندین علامت به طور همزمان بروز می‌کند، مانند قاعدگی بسیار نامنظم یا قطع آن، رشد زیاد موهای زائد، ناباروری و خطر بالای ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی. شدت علائم تعیین‌کننده نوع درمان و مدیریت بیماری خواهد بود.

متن انگلیسی:
A healthy diet and more physical activity can help you lose weight and reduce your symptoms.
ترجمه فارسی:
رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی باعث کاهش وزن و برطرف کردن علائم تنبلی تخمدان می‌شود.

به نقل از hopkinsmedicine

علائم تنبلی تخمدان چیست؟

تصور کنید دختری جوان به نام مهسا، با اشتیاق به زندگی روزمره‌اش ادامه می‌دهد اما به‌مرور زمان متوجه تغییراتی در بدن خود می‌شود. چرخه قاعدگی‌اش نامنظم می‌شود، جوش‌های پوستی او افزایش می‌یابد و احساس خستگی دائمی دارد. پس از مراجعه به پزشک، او می‌فهمد که دچار تنبلی تخمدان شده است؛ اختلالی که ممکن است میلیون‌ها زن در سراسر جهان بدون اطلاع از آن زندگی کنند.

تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک علائم گسترده‌ای دارد که شدت آن‌ها می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد. مهم‌ترین علائم تنبلی تخمدان شامل قاعدگی‌های نامنظم یا عدم قاعدگی، رشد زیاد موهای صورت و بدن (هیرسوتیسم)، آکنه مقاوم به درمان و ریزش موی سر شبیه به الگوی مردانه است.

افزایش وزن و تیرگی پوست در ناحیه گردن یا زیر بغل (آکانتوزیس نیگریکانس) در کنار مشکلات باروری هم از دیگر نشانه‌های رایج تنبلی تخمدان هستند. همچنین برخی زنان ممکن است علائم افسردگی و اضطراب را هم تجربه کنند. شناسایی به موقع این علائم نقش مهمی در جلوگیری از عوارض بلندمدت این بیماری دارد.

به دنبال راهی برای درمان تنبلی تخمدان هستی؟

از باتجربه‌ترین متخصص سوال کن!

دکتر متخصص زنان

علت تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

علت دقیق تنبلی تخمدان مشخص نیست اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، مقاومت به انسولین، عدم تعادل هورمونی و سبک زندگی ناسالم در بروز این اختلال نقش دارند.

سایر عواملی که ممکن است در ایجاد این عارضه یا بیماری pco موثر باشند عبارت‌اند از:

• انسولین اضافی: انسولین بیشتر ممکن است تولید آندروژن (هورمون مردانه) را افزایش دهد که به نوبه‌ی خود تخمک گذاری را دچار مشکل می‌کند. حدود ۷۰ درصد از زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، به انسولین هم مقاومت پیدا کرده‌اند.
• التهاب درجه پایین: این اصطلاح برای توصیف تولید مواد مختلف توسط گلبول‌های سفید برای مبارزه با عفونت به کار می‌رود. تحقیقات نشان داده‌است که خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، دچار نوعی از التهاب درجه پایین می‌شوند که تخمدان‌های پلی کیستیک را برای تولید آندروژن تحریک می‌کند. آندروژن هم به نوبه خود باعث مشکلات قلبی و عروقی می‌شود.
• نارسایی تخمدان: که باعث از کار افتادن تخمدان قبل از ۴۰ سالگی می‌شود.
• وراثت: اگر در خانواده افرادی مانند مادر یا خواهر به این بیماری مبتلا هستند، ممکن است شانس ابتلای آن شخص بالاتر باشد.
• آندروژن اضافی: تخمدان‌ها با افزایش غیرعادی تولید آندروژن، باعث مردمویی و آکنه می‌شوند. بنابراین این مشکل می‌تواند ناشی از اختلالات هورمونی باشد.
• استرس و اضطراب: با افزایش سطح اضطراب و استرس در زنان، هورمون کورتیزول و در نتیجه افزایش هورمون آندروژن(هورمون مرادانه) می‌شود. آندروژن بر عملکرد تخمدان تاثر دارد و تخمک‌گذاری را مختل می‌کند.
• ژنتیک: تحقیقات نشان داده که ژنتیک در ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک موثر است.
• متابولیک و چاقی: چاقی بر هورمون‌های مردانه و انسولین خون تاثیر منفی دارد و یکی از علل تنبلی تخمدان است.

تشخیص تنبلی تخمدان؛ از کجا بفهمیم تخمدان پلی کیستیک داریم؟

آزمایش مشخصی برای تشخیص قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان وجود ندارد. احتمالا دکتر زنان تاریخچه پزشکی، از جمله چرخه قاعدگی و پریود و تغییرات وزن را از بیمار جویا شود. معاینه بدنی، شامل معاینه برای نشانه‌های رویش بی‌رویه مو، مقاومت به انسولین و آکنه می‌شود.

پزشک ممکن است برای تشخیص بهتر سندروم تخمدان پلی کیستیک، این کارها را توصیه کند:

• معاینه لگن: پزشک اندام‌های تولید مثل را به صورت تصویری و بالینی برای پیدا‌کردن توده‌ها، تومورها و سایر ناهنجاری‌ها معاینه می‌کند.
• آزمایش هورمونی خون: سپس آزمایش خون برای بررسی سطوح هورمونی انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند سایر مشکلاتی را که مشابه سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند و باعث اختلال در قاعدگی یا افزایش آندروژن می‌شوند را رد کند.

اگر پزشک تنبلی تخمدان یا سندرم پلی کیستیک را تشخیص داده‌باشد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای اطمینان از عوارض توصیه کند:

• آزمایش‌های دوره‌ای فشارخون، تحمل گلوکز و سطوح کلسترول و تری‌گلیسرید
• غربالگری برای افسردگی و اضطراب
• غربالگری برای آپنه خواب انسدادی

اندازه تخمدان تنبل چقدر است؟

در سونوگرافی، تخمدان مبتلا به تنبلی معمولا حجمی بیش از ۱۰ سانتی‌متر مکعب دارد. فولیکول‌ها نیز در این تخمدان‌ها کوچک هستند و قطر آن‌ها معمولا بین ۲ تا ۹ میلی‌متر است. این فولیکول‌های نابالغ در حاشیه تخمدان قرار می‌گیرند و تصویری شبیه به گردنبند ایجاد می‌کنند.

تشخیص تنبلی تخمدان با سونوگرافی

سونوگرافی تنبلی تخمدان یکی از بهترین روش‌های تشخیص این بیماری است. پزشک با استفاده از سونوگرافی، ظاهر تخمدان و قطر مخاط رحم را اندازه‌گیری می‌کند. یک فرستنده وارد دستگاه تناسلی می‌شود و با استفاده از امواج صوتی، اندازه تخمدان، وجود کیست‌های مایع در تخمدان، تعداد کیست‌های ریز در تخمدان را بررسی می‌کند. در صورت وجود این علائم در سونوگرافی، پزشک درخواست آزمایش هورمونی می‌دهد.

pcom در سونوگرافی چیست؟

PCOM یا ظاهر تخمدان پلی کیستیک در سونوگرافی، به وضعیتی گفته می‌شود که تخمدان‌ها بزرگ‌تر از حد طبیعی دیده می‌شوند و حاوی تعداد زیادی فولیکول کوچک (معمولا بیش از ۱۲ عدد) هستند. این موضوع می‌تواند بخشی از تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک باشد اما به تنهایی برای تشخیص کافی نیست.

بهترین زمان سونوگرافی برای تشخیص تخمدان پلی کیستیک

بهترین زمان سونوگرافی برای تشخیص تخمدان پلی کیستیک بلافاصله بعد از اتمام قاعدگی است. اگر نیاز به بررسی PCOS و بررسی وضعیت تخمک‌گذاری و احتمال بارداری باشد، بهترین زمان در روز ۱۴ ام سیکل است.

درمان قطعی تنبلی تخمدان

درمان قطعی تخمدان پلی کیستیک در حال حاضر وجود ندارد، اما روش‌های مؤثری برای مدیریت آن پیشنهاد شده‌اند. تغییر سبک زندگی شامل کاهش وزن، ورزش منظم و تغذیه سالم نقش مهمی دارند.

مصرف داروهایی مانند قرص‌های جلوگیری از بارداری برای تنظیم قاعدگی، متفورمین برای بهبود مقاومت به انسولین و داروهای ضد آندروژن برای کاهش علائم مردانه نیز توسط متخصص زنان برای درمان تنبلی تخمدان تجویز می‌شوند. در صورت تمایل به بارداری، داروهای تحریک تخمک‌گذاری مانند کلومیفن یا لتروزول به کار می‌روند. گاهی اوقات در موارد مقاوم، لاپاروسکوپی و انجام جراحی تخمدانی نیز توصیه می‌شود.

عوارض تنبلی تخمدان

در صورتی که تنبلی تخمدان درمان نشود، می‌تواند به دیابت نوع ۲، ناباروری، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، افسردگی و افزایش خطر ابتلا به سرطان آندومتر منجر شود.

به طور کلی، شایع‌ترین عوارض تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک شامل موارد زیر است:

• نازایی
• دیابت بارداری یا افزایش فشارخون در بارداری
• سقط جنین یا زایمان زودرس
• بیماری کبد چرب غیر الکلی
• سندرم متابولیک: مجموعه‌ای از نشانگان شامل فشار خون بالا، قند خون بالا و سطوح غیرعادی کلسترول یا تری‌گلیسرید که شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهند.
• دیابت نوع ۲ یا پیش‌دیابت
• آپنه خواب
• افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن
• خونریزی غیرطبیعی رحم و لکه‌بینی بعد از پریود
• سرطان پوشش داخلی رحم (سرطان مخاط رحم)

چاقی با تنبلی تخمدان مرتبط است و می‌تواند عوارض آن را بیشتر کند.

همین الان بهترین دکتر برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک را پیدا کن!

دکتر تخمدان پلی کیستیک

آیا تخمدان پلی کیستیک خطرناک است؟

تخمدان پلی کیستیک اگر کنترل نشود می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. این خطر برای زنانی که اضافه وزن دارند، دیابت یا پیش‌زمینه خانوادگی بیماری‌های متابولیک دارند، بیشتر و جدی‌تر است. در این افراد احتمال بروز مشکلات قلبی-عروقی و دیابت به میزان زیادی افزایش می‌یابد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک و بارداری

یکی از نگرانی‌های اصلی خانم‌های مبتلا به تنبلی تخمدان تأثیر آن روی بارداری است. اگر تنبلی تخمدان درمان نشود می‌تواند روی باروری تاثیر جدی بگذارد.

از طرفی اگر این اختلال به موقع درمان نشود هم می‌تواند موجب نازایی شود. روند تخمک‌گذاری با ابتلا به تنبلی تخمدان تحت تاثیر قرار می‌گیرد و ممکن است تلاش برای بارداری بی‌نتیجه باشد. درمان تنبلی تخمدان و بارداری امکان‌پذیر است و تنها نیازمند توجه و مراجعه به موقع به پزشک است.

یکی از عوارض تنبلی تخمدان نازایی است. در ویدئو زیر دکتر سیروس رستمی به پرسش و پاسخ‌هایی درباره نازایی می‌پردازد که می‌تواند برای شما مفید باشد.

جلوگیری از تنبلی تخمدان ممکن است؟

جلوگیری کامل از تنبلی تخمدان همیشه امکان‌پذیر نیست اما با رعایت سبک زندگی سالم می‌توان خطر بروز آن را کاهش داد. حفظ وزن مناسب از طریق تغذیه متعادل و ورزش منظم، کنترل قند خون، ترک سیگار، مدیریت استرس و انجام معاینات دوره‌ای زنان نقش مهمی در پیشگیری از سندروم تخمدان پلی کیستیک دارند. همچنین آگاهی از سابقه خانوادگی و مشورت منظم با پزشک می‌تواند در پیشگیری یا تشخیص زودهنگام کمک کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

تنبلی تخمدان اختلالی شایع اما قابل کنترل است که با تشخیص به‌موقع و رعایت توصیه‌های درمانی می‌توان از بسیاری از عوارض آن پیشگیری کرد. توجه به علائم و اهمیت دادن به سلامت زنان نباید نادیده گرفته شود.

اگر در خود یا اطرافیانتان نشانه‌هایی از این مشکل مشاهده می‌کنید، بهتر است هرچه سریع‌تر با متخصص زنان یا متخصص غدد مشورت کنید. برای رزرو نوبت آنلاین و گفت‌وگو با بهترین پزشکان، می‌توانید به دکترتو مراجعه کنید و مسیر درمان را با آگاهی و اطمینان آغاز کنید.

• دکتر زنان تهران
• دکتر زنان شیراز
• دکتر زنان اصفهان
• دکتر زنان مشهد
• دکتر زنان کرج
• دکتر زنان بندر عباس

دکترتو مراقب سلامتی شماست!