سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نوعی اختلال هورمونی است که به دلیل افزایش بیش از حد هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن) در زنان ایجاد می‌شود. این بیماری همچون مهمان ناخوانده‌ای است که می‌تواند زندگی یک زن را دچار آشفتگی کند و روی بسیاری از جنبه‌های زندگی او تاثیر بگذارد. اما نیازی به نگرانی نیست زیرا ما اینجاییم تا به شما کمک کنیم این بیماری را بهتر بشناسید تا بتوانید به طور موثری آن را تشخیص دهید. اگر برایتان سوال است که از کجا بفهمیم تخمدان پلی کیستیک داریم، در ادامه با دکترتو همراه باشید تا با علائم، آزمایش‌ها و روش‌های تشخیص این سندرم آشنا شوید. اگر با چالش‌های تشخیص قطعی این بیماری مواجه هستید بهتر از طریق سامانه نوبت دهی و مشاوره آنلاین دکترتو با بهترین متخصصین زنان و مامایی در ارتباط باشید.
تشخیص تخمدان پلی کیستیک
اگر علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک را تجربه می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و دریافت مراقبت‌های پزشکی مناسب می‌تواند به کاهش علائم کمک کرده و از بروز عوارض بلندمدت جلوگیری کند. با توجه به گستردگی و تنوع علائم، تشخیص این سندرم ممکن است در ابتدا کمی چالش برانگیز باشد. با این حال، پزشکان معمولا از یک یا ترکیبی از روش‌هایی که در ادامه خواهید خواند برای تشخیص دقیق استفاده می‌کنند.
متن انگلیسی:
gleneagles
PCOS can be exceptionally tricky to diagnose, especially in adolescents and menopausal women who experience normal hormonal changes.
ترجمه متن:
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) خصوصا در نوجوانان و زنان یائسه که به طور طبیعی دچار تغییرات هورمونی می‌شوند، می‌تواند دشوارتر باشد.
۱. معاینه بالینی برای تشخیص تخمدان پلی کیستیک
پزشک معمولا روند تشخیص تخمدان پلی کیستیک را با پرسش‌هایی درباره علائم، داروهای مصرفی و دیگر مشکلات پزشکی‌تان آغاز می‌کند. همچنین ممکن است سابقه خانوادگی ابتلا به این سندرم یا سایر بیماری‌های مرتبط را نیز مورد بررسی قرار دهد.
در ادامه، پزشک درباره الگوی قاعدگی و تغییرات وزنی اخیرتان سوالاتی مطرح می‌کند. سپس نوبت به معاینه فیزیکی می‌رسد که در آن علائمی مانند رشد موی زائد، ریزش مو و آکنه بررسی می‌شوند.
در برخی موارد، پزشک ممکن است معاینه لگنی را نیز انجام دهد تا وضعیت اندام‌های داخلی دستگاه تناسلی از جمله واژن، دهانه رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را ارزیابی کند.
۲. تشخیص تخمدان پلی کیستیک با آزمایش خون
آزمایش‌های خون نقش مهمی در ارزیابی و تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک ایفا می‌کنند. این آزمایش‌ها اطلاعات حیاتی در اختیار پزشکان قرار می‌دهند که بر اساس آن‌ها می‌تواند می‌توان به درک بهتری از شرایط فرد رسید. برخی از مهم‌ترین موارد بررسی شده در آزمایش خون عبارتند از:
سطح هورمون ها
از آنجایی که تخمدان پلی کیستیک در درجه اول یک اختلال هورمونی است، بررسی سطح هورمون‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. با آزمایش خون می‌توان میزان هورمون‌هایی مانند LH (هورمون لوتئینه کننده)، FSH (هورمون محرک فولیکول)، آندروژن‌ها و سایر هورمون‌ها را اندازه‌گیری کرد. تحلیل این داده‌ها به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد آیا نوعی عدم تعادل هورمونی عامل بروز علائم این سندرم است یا خیر. دقت شود که تفسیر آزمایش‌های هورمونی به تنهایی کافی نیست و باید در کنار علائم بالینی استفاده شود.
هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها): افزایش سطح هورمون‌هایی مانند تستوسترون آزاد و کل می‌تواند نشانه‌ای از هایپرآندروژنیسم باشد.
هورمون لوتئینه‌کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH): نسبت LH به FSH در PCOS معمولاً افزایش می‌یابد، هرچند این شاخص به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست.
پرولاکتین و تیروئید (TSH): برای رد سایر علل نامنظمی قاعدگی و علائم مشابه بررسی می‌شوند.
سطح قند خون
مقاومت به انسولین یکی از مشکلات شایع ولی نه همیشگی در زنان مبتلا به PCOS است و وجود آن باید با آزمایش‌های دقیق تأیید شود. آزمایش خون می‌تواند میزان گلوکز (قند خون) را مشخص کند تا نشان دهد آیا شما دچار مقاومت به انسولین هستید یا در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارید.
حس می‌کنی سطح هورمونات بهم ریخته؟
برای بررسی نوبت بگیر.
۳. تشخیص تخمدان پلی کیستیک با سونوگرافی
سونوگرافی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که به پزشکان این امکان را می‌دهد که نگاهی دقیق‌تر به تخمدان‌ها بیندازند. در روند تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک، معمولا از دو نوع سونوگرافی استفاده می‌شود:
سونوگرافی واژینال
در این نوع سونوگرافی، پزشکان یک پروب مخصوص را به آرامی داخل واژن قرار می‌دهند تا تصاویر دقیقی را از تخمدان‌ها و رحم تهیه کنند. در سونوگرافی واژینال، پزشکان به‌دنبال شناسایی فولیکول‌های نابالغ متعدد در تخمدان‌ها هستند که یکی از ویژگی‌های PCOS است.
سونوگرافی شکمی
در برخی شرایط، پزشکان از سونوگرافی شکمی برای بررسی تخمدان‌ها استفاده می‌کنند. در این روش، پروب روی سطح شکم قرار می‌گیرد تا تصاویری واضح و باجزئیات از اندام‌های تولید مثل تهیه شود. اگر چه تصاویر حاصل از این روش به اندازه سونوگرافی واژینال دقیق نیستند، اما همچنان می‌توانند اطلاعات مفیدی را در اختیار پزشک قرار دهند.
۴. تفاوت روش تشخیص تخمدان پلی کیستیک با بیماری های مشابه
یکی از چالش‌های اصلی در تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک، شباهت علائم این عارضه با برخی دیگر از اختلالات پزشکی است. علائمی مانند نامنظمی قاعدگی، آکنه، رشد موهای زائد و افزایش وزن ممکن است در بیماری‌هایی نظیر اختلالات تیروئید، مشکلات غدد فوق کلیوی (مانند هیپرپلازی مادرزادی آدرنال) و سندرم کوشینگ نیز دیده شوند. به همین خاطر، پزشکان برای رسیدن به تشخیص دقیق، آزمایش‌های تخصصی نظیر آزمایش خون، سونوگرافی و آزمایش ادرار را انجام می‌دهند تا وجود این بیماری‌ها را رد کنند.
| تمایز | شرح |
|---|---|
| تمایز بین تخمدان پلی کیستیک با سندرم کوشینگ | در کنار سایر آزمایش‌ها، آزمایش ادرار ۲۴ ساعته برای اندازه‌گیری کورتیزول توصیه می‌شود. به این خاطر که در سندرم کوشینگ کورتیزول خیلی بالا است، اما در سندرم تخمدان پلی کیستیک سطح آن بالا نیست. |
| تمایز بین سندرم تخمدان پلی کیستیک با اختلالات تیروئید یا غدد فوق کلیوی | از آزمایش خون برای بررسی هورمون‌هایی مثل TSH، T3، T4 و آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) استفاده می‌شود. |
تنها پس از کنار گذاشتن این گزینه‌ها، پزشک می‌تواند با اطمینان وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک را تشخیص دهد و برنامه درمانی متناسبی را بر اساس شرایط شما طراحی کند. تشخیص افتراقی بین PCOS و سندرم کوشینگ نیازمند مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و ارزیابی‌های بالینی است، نه فقط یک آزمایش خاص.
علائم تخمدان پلی کیستیک کلافه‌ات کرده؟ همین حالا مشاوره بگیر.
علائم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است علائم متفاوتی در هر فرد داشته باشد. با این حال رایج‌ترین علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک که بسیاری از زنان آن‌ها را تجربه می‌کنند شامل این مواردند:
- قاعدگی نامنظم یا قطع قاعدگی
- رشد موهای زائد خصوصا در ناحیه صورت، سینه، شکم یا کمر (هیرسوتیسم)
- بروز آکنه خصوصا در ناحیه صورت و کمر
- افزایش وزن خصوصا در ناحیه شکم یا دشواری در کاهش وزن
- ریزش مکرر موها، نازک شدن موی سر یا کاهش تراکم آن‌ها
- پوست چرب و براق
- تیرگی پوست در برخی نواحی مانند گردن، زیر سینه یا کشاله ران (آکانتوز نیگریکانس)
- تغییرات خلقی مانند اضطراب یا افسردگی
- مشکلات خواب مثل بی‌خوابی یا آپنه خواب
متن انگلیسی:
PubMed Central
“Polycystic ovary morphology is defined by the presence of 20 or more antral follicles measuring 2–۱۰ mm in diameter or increased ovarian volume (≥۱۰ mL) on ultrasound.”
ترجمه متن:
«مورفولوژی تخمدان پلی‌کیستیک با وجود ۲۰ یا بیشتر فولیکول آنترال با قطر ۲ تا ۱۰ میلی‌متر یا حجم تخمدان برابر یا بیشتر از ۱۰ میلی‌لیتر در سونوگرافی تعریف می‌شود.»
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از اختلالات شایع هورمونی در زنان است که می‌تواند چرخه قاعدگی، وزن، سلامت پوست و قدرت باروری را تحت تاثیر قرار دهد. برای پاسخ به این پرسش که از کجا بفهمیم تخمدان پلی کیستیک داریم، بهتر است لیستی از علائم و تغییراتی که اخیرا در بدن‌تان مشاهده کرده‌اید را یادداشت کنید و در اختیار متخصص زنان و زایمان یا مامایی قرار دهید. این متخصصان معمولا با انجام معاینه فیزیکی، آزمایش‌های خون و سونوگرافی می‌توانند این عارضه را تشخیص دهند. سپس با توجه به شرایط‌تان، تغییر در سبک زندگی، مصرف دارو یا در موارد خاص، لقاح آزمایشگاهی (IVF) را به عنوان گزینه‌های درمانی پیشنهاد می‌کنند. اگر با چنین مشکلی مواجه هستید می‌توانید از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!