فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
ورم معده یکی از شایعترین بیماریهای گوارشی است که به التهاب یا تحریک پوشش داخلی معده اشاره دارد. این عارضه میتواند بهصورت ناگهانی (حاد) یا تدریجی و در بلندمدت (مزمن) ایجاد شود و علائمی مانند درد معده، سوزش سر دل، نفخ و حالت تهوع را به همراه داشته باشد. عوامل مختلفی مانند عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، استرس و رژیم غذایی نامناسب در بروز این بیماری نقش دارند. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روشهای پیشگیری و درمان ورم معده میپردازیم تا شما بتوانید با آگاهی بیشتر از سلامت دستگاه گوارش خود مراقبت کنید.
ورم معده چیست؟
ورم معده یا گاستریت به التهاب پوشش داخلی معده اطلاق میشود که میتواند بهصورت حاد یا مزمن بروز کند. این وضعیت ممکن است به دلایلی مانند عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، استرس، مصرف الکل و رژیم غذایی نامناسب ایجاد شود. علائم شایع ورم معده شامل درد یا سوزش در قسمت فوقانی شکم، تهوع، استفراغ، احساس سیری زودرس پس از خوردن و نفخ است. در برخی موارد، ورم معده میتواند بدون علائم باشد. تشخیص و درمان بهموقع این بیماری برای جلوگیری از عوارض جدیتر مانند زخم معده یا خونریزی ضروری است.
متن انگلیسی:
به نقل از Mayoclinic
“Gastritis is an inflammation of the stomach lining. The stomach lining is a mucus-lined barrier that protects the stomach wall. Weaknesses or injury to the barrier allows digestive juices to damage and inflame the stomach lining. Several diseases and conditions can increase the risk of gastritis.”
ترجمه فارسی:
“گاستریت التهاب لایه داخلی معده است. لایه داخلی معده یک سد پوشیده از موکوس است که از دیواره معده محافظت میکند. ضعف یا آسیب به این سد باعث میشود که مواد هاضم به لایه داخلی معده آسیب زده و آن را ملتهب کنند. برخی بیماری ها و شرایط مختلف میتوانند خطر ابتلا به گاستریت را افزایش دهند.”
انواع ورم معده
متخصصان انواع مختلفی از گاستریت و گاستروپاتی را شناسایی کردهاند. دلیل این دستهبندی مختلف نیز تفاوت علل ایجادکننده التهاب معده است. یکی از دستهبندیهای آن را میتوان شامل حاد یا مزمن بودن بیماری در نظر گرفت.
در حالت مزمن بیماری بهآهستگی ایجاد میشود و برای مدتی طولانی ادامه مییابد. در حالت حاد نیز بیماری بهصورت ناگهانی و برای مدتی کوتاه ایجاد میشود. برخی از اشکال ورم معده فرسایشی هستند، به این معنی که پوشش معده را از بین میبرند و باعث ایجاد شکستگیهای کمعمق در دیواره و پوشش داخلی معده خواهند شد که در نهایت منجر به زخم میشوند. سایر اشکال گاستریت نیز غیر فرسایشی هستند. در نهایت بسته به دلیل التهاب معده، دستهبندی موجود برای این بیماری شامل موارد زیر میشود.
۱. گاستریت هلیکوباکترپیلوری
گاستریت هلیکوباکتری که به دلیل یک باکتری با نام هلیکوباکتری (H.pylori) ایجاد میشود، یکی از شایعترین انواع گاستریت است. این نوع از التهاب معده در اثر عفونت با باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد میشود و از گاستریتهای مزمن محسوب میشود. این نوع از التهاب معده میتواند مهمترین عامل زخم معده باشد. در صورت درمان نشدن عفونت ناشی از این باکتری، گاستریت هلیکوباکترپیلوری میتواند بهصورت مادامالعمر باقی بماند و احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
۲. گاستروپاتی واکنشی
گاستروپاتی واکنشی زمانی ایجاد میشود که پوشش معده در مدت طولانی با مواد تحریککننده تماس پیدا کند. برخی از انواع داروهای مسکن به نام داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، الکل و صفرا از رایجترین مواد تحریککننده هستند. گاستروپاتی واکنشی مزمن است و میتواند فرسایشی باشد. NSAIDها شایعترین علت غیرعفونی زخمهای گوارشی هستند و میتوانند باعث خونریزی، انسداد، یا سوراخ شدن معده یا روده کوچک شوند. در نتیجه در این شرایط نیاز به درمان التهاب معده و روده وجود دارد.
۳. گاستریت خودایمنی
گاستریت خودایمنی زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی به سلولهای سالم در پوشش معده حمله میکند. این بیماری خودایمنی مزمن و به طور معمول غیر فرسایشی است. گاستریت خودایمنی در افراد مبتلا به سایر اختلالات خودایمنی مانند بیماری هاشیموتو و دیابت نوع یک شایعتر است. همچنین بروز این حالت با کمبود ویتامین B12 نیز مرتبط است.
۴. گاستروپاتی فرسایشی حاد
گاستروپاتی فرسایشی حاد ممکن است پس از تماس با مواد تحریککننده مانند NSAIDS ، الکل یا کوکائین رخ دهد. نوعی از گاستروپاتی فرسایشی حاد به نام گاستریت استرسی زمانی ایجاد میشود که مشکلات سلامتی جدی مانند جراحات یا سوختگیهای شدید، بیماریهای بحرانی یا سپسیس پیوند خارجی باعث کاهش جریان خون به پوشش معده شود.
این کاهش جریان خون از عملکرد طبیعی مکانیسمهای محافظتی معده جلوگیری میکند که اجازه میدهد اسید معده با پوشش معده تماس پیدا کند و به آن آسیب برساند. در گاستروپاتی فرسایشی حاد، پوشش معده بهسرعت دچار فرسایش، زخم و خونریزی میشود. خونریزی اغلب خفیف است اما ممکن است شدید نیز شود.
علائم ورم و التهاب معده چیست؟
علائم ورم معده و التهاب دیواره آن میتواند در تشخیص و رصد بیماری توسط خود بیمار و دکتر گوارش کمککننده باشد. مهمترین نشانههای گاستریت شامل موارد زیر میشود:
- معده درد و شکم درد
- نفخ شکم
- سوءهاضمه
- سکسکه
- سوزش معده خصوصا حس سوزش در قسمت بالای شکم که با غذا خوردن بدتر یا بهتر میشود
- گرفتگی و اسپاسمهای دردناک در معده
- حالت تهوع
- استفراغ، خصوصا در برخی مواقع استفراغ خونی یا محتوی موادی قهوهایرنگ
- مدفوع سیاه و قیری رنگ
- احساس پری در بالای شکم بعد از غذا خوردن
- گاهی اوقات به دلیل حس پر بودن و سنگینی در معده، باعث تنگی نفس میشود و باید راهکارهایی برای درمان ورم معده و تنگی نفس پیدا کرد.
- ورم دیواره معده و بیاشتهایی
- کاهش وزن بدون معنی
- آروغ زدن به دنبال عدم هضم غذا یا رفلاکس نیز از دیگر نشانههای التهاب معده محسوب میشود.
البته باید به این مورد اشاره کرد که گاستریت همیشه علائم و نشانههایی را از خود نشان نمیدهد و ممکن است بیماری بهصورت خاموش پیشرفت کند.
علت ورم معده چیست؟
ورم دیواره معده زمانی رخ میدهد که عوامل مختلف به مخاط محافظ معده آسیب میزنند. شایعترین علت آن عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری است. مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، استرس شدید جسمی یا عاطفی، مصرف بیش از حد الکل، ریفلاکس صفراوی و بیماریهای خودایمنی نیز از عوامل مهم محسوب میشوند. علاوه بر این، عفونتهای ویروسی یا انگلی، رژیم غذایی نامناسب، سیگار کشیدن و بیماریهای مزمن مانند دیابت میتوانند باعث گاستریت شوند. علل شایع ورم معده (گاستریت) عبارتند از:
- بیماریهای مزمن مانند دیابت
- عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری
- مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- استرسهای جسمی یا عاطفی شدید
- مصرف بیش از حد الکل
- ریفلاکس صفراوی
- بیماریهای خودایمنی
- عفونتهای ویروسی یا انگلی
- رژیم غذایی نامناسب و مصرف غذاهای تحریککننده معده
- سیگار کشیدن
ورم معده و بی اشتهایی
ورم معده (گاستریت) میتواند باعث بی اشتهایی شود، زیرا التهاب پوشش داخلی معده منجر به اختلال در عملکرد طبیعی هضم و تحریک گیرندههای درد میشود. این وضعیت که ممکن است ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا استرس مزمن باشد، موجب تهوع، احساس پری زودرس و کاهش میل به غذا خوردن میشود. مطالعات منتشرشده در Mayo Clinic و Cleveland Clinic تأیید میکنند که بیاشتهایی در بیماران مبتلا به ورم معده شایع است و در موارد مزمن، میتواند منجر به کاهش وزن و کمبودهای تغذیهای شود. درمان شامل شناسایی و حذف عامل محرک، استفاده از مهارکنندههای اسید معده مانند مهارکنندههای پمپ پروتون (PPIs) و رعایت رژیم غذایی مناسب برای کاهش التهاب معده است.
ورم معده چطور تشخیص داده می شود؟
تشخیص ورم معده معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینات بالینی و آزمایشهای تخصصی انجام میشود. پزشک ابتدا با پرسش در مورد علائم بیمار و انجام معاینه فیزیکی، احتمال ورم معده را بررسی میکند. برای تایید تشخیص و بررسی شدت التهاب، از روشهای مختلفی استفاده میشود. این روشها شامل آزمایشات خون برای شناسایی عفونت هلیکوباکتر پیلوری، آندوسکوپی (که در آن لولهای با دوربین وارد معده میشود تا از نزدیک بررسی شود)، و آزمایشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس با باریوم برای مشاهده تغییرات در ساختار معده است (WebMD، NHS). همچنین، نمونهبرداری از بافت معده در صورت لزوم جهت بررسی آسیب یا عفونت انجام میشود.
روشهای تشخیص ورم معده:
- آزمایش خون برای شناسایی عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- آندوسکوپی (Endoscopy)
- آزمایشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس با باریوم
- آزمایش مدفوع برای شناسایی هلیکوباکتر پیلوری
- بیوپسی از بافت معده در صورت لزوم
درمان ورم معده چیست؟
درمان ورم معده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. خصوصا بعد از تشخیص نوع ورم و دلیل بروز آن، انتخاب درمان مناسب از طریق مشاوره دارویی توسط متخصص گوارش اهمیت زیادی دارد. درمان گاستریت به علت بروز آن بستگی دارد. درمان دارویی برای گاستریت شامل طیف گستردهای از درمانها میشود. درمانهای موردنظر شامل موارد زیر است:
- مصرف آنتیاسیدها و سایر داروهای مناسب برای گاستریت
- درمان التهاب معده با قرص شیمیایی
- درمانهای خانگی و رژیم غذایی برای التهاب دیواره معده
- درمانهای گیاهی و مصرف داروی گیاهی برای ورم معده
- درمان التهاب معده در طب سنتی.
ورم معده چه عوارضی دارد؟
در صورت درمان نشدن ورم معده، عوارض بیماری میتواند از خفیف تا عوارض شدید و آسیبرسان گسترده باشد. ورم و التهاب معده ممکن است منجر به زخم معده و خونریزی معده شود. بهندرت برخی از اشکال گاستریت مزمن ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. خصوصا اگر همراه با التهاب معده، نازک شدن گسترده پوشش معده و تغییرات در سلولهای پوششی نیز ایجاد شود.
معده درد، ورم دیواره معده و بیاشتهایی، سوءهاضمه و مشکلات گوارشی، حالت تهوع شدید و مواردی ازایندست نیز از جمله عوارضی است که در صورت درمان نشدن گاستریت میتواند مزمن و ادامهدار شده و مشکلات متعددی را برای افراد به وجود آورد.
کمخونی نیز میتواند از عوارض التهاب معده باشد. گاستریت هلیکوباکترپیلوری و گاستریت خودایمنی میتوانند در جذب آهن از غذا اختلال ایجاد کرده و در نتیجه فرد به کمخونی ناشی از فقر آهن مبتلا شود. در نهایت این که اغلب گاستریت هلیکوباکترپیلوری و گاستریت خودایمنی، میتواند منجر به گاستریت آتروفیک شود. در گاستریت آتروفیک، التهاب مزمن منجر به ازبینرفتن غدد مخاط معده میشود که اسید معده و آنزیمها را میسازند. گاستریت آتروفیک نیز با ایجاد سرطان معده مرتبط است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
ورم و التهاب معده حالتی است که در آن پوشش داخلی معده دچار التهاب و در مواردی فرسایش میشود. این حالت با نشانههای مختلفی از جمله معده درد، سوزش سر دل و حالت تهوع خود را نشان میدهد. برای درمان التهاب معده میتوان گزینههای مختلفی از جمله درمانهای خانگی، گیاهی و قرص ورم معده را در نظر گرفت. گاهی افراد میپرسند که طول درمان ورم معده چقدر است؟ در پاسخ باید گفت این مورد بهشدت بیماری و علائم آن بستگی دارد. برای درمانهای خانگی احتمالاً به مدتزمان بیشتری نیاز است. بههرحال درمان التهاب معده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و بیتوجهی به آن میتواند موجب بروز عوارض بسیار شدیدی مانند خونریزیهای معده شود.
در دکترتو میتوانید با بهترین پزشکان متخصص گوارش در شهر خود آشنا شوید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام خسته نباشید من ۱۰ سال پیش مبتلا به زخم معده و مری و اثنی عشر شدم طی آزمایشگاه میکردم اچ پیلوری هم دیده شد . در مدت ۱ ماه ۲۰ کیلو کاهش وزن داشتم و اشتها به غذا رو کلا از دست دادم . تحت بستری و درمان به مدت ۲ سال بودم و همینطور ورم معده مزمن هم اضافه شد . بعد از دو سال درمان فقط گاهی چند بار در ماه معده درد و تهوع شدید داشتم تا یک هفته قبل که احتمال مسمومیت غذایی میدادم به پزشک مراجعه کردم ولی ورم معده شدید و درد در پشت قفسه سینه همینطور درد قفسه سینه که باعث تنگی نفس میشه و تهوع های فوق العاده شدید مثل گذشته دوباره برگشته داروها هم جواب گو نیستن و درد واقعا زندگی ام رو مختل کرده. آیا دوباره مشکلات قدیم برگشته من قبلا هم معده عصبی داشتم و این مدت هم تحت تاثیر فشار زیاد عصبی و استرس بودم . لطفا راهنمایی کنید واقعا نمیتونم دردی رو که ۱۰ سال پیش برای ۲ سال تحمل کردم و با این حال ورم معده و تهوع به طور کامل از بین نرفت برگرده دوباره
طب سنتی بهتر جواب میدهد
سلام . وقت بخیر .من دو روزه که سر معده میسوزه و درده . باید چیکار کنم؟
دوست عزیز
علت سوزش سر معده شما رفلاکس است. بهتره برای بررسی علت رفلاکس و درمان صحیح به متخصص گوارش مراجعه کنید.
رزرو نوبت پزشک گوارش
سلام خسته نباشین من رفتم دکتر فوق تخصص و آندوسکوپی شدم و گفتن که ورم معده و التهاب اثناعشر داری الان ۴ ماهه دارو دادن مصرف کردم حالم خوب شده اما به محض اینکه دارو قطع شد به حالت قبل برگشتم و درد دارم،الانم گفتن استرس نداشته باش و دوباره دارو بخور،من واقعا از بهبود یافتن نا امید شدم
سلام من بعضی وقتا استفراق میکنم و انگار یک چیزی روی معده ورم کرده .موقعی که روی شکمم دست میزارم لمسش میکنم ..تورو خدا راهنمایی کنید
سلام دوست عزیز
استفراغ و علامت ذکر شده میتونه به علت التهاب و عفونت معده باشه که بهتره با مراجعه به متخصص گوارش و انجام اندوسکوپی بررسی صورت گیرد.
پزشک متخصص گوارش و کبد
مندرد معده دارم
سلام
درد معده ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله التهاب معده (گاستریت)، زخم معده، رفلاکس اسید، یا مشکلات گوارشی دیگر. برای کاهش درد، میتوانید از غذاهای سبک و ملایم مانند سوپ، برنج پخته، و سیبزمینی آبپز استفاده کنید و از خوردن غذاهای تند، چرب یا اسیدی پرهیز کنید. مصرف داروهای ضد اسید یا ضد التهاب برای کاهش علائم ممکن است مفید باشد، اما مهم است که علت اصلی درد معده شناسایی شده و درمان مناسب با مشورت پزشک شروع شود. اگر درد شما ادامهدار یا شدید است، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان لازم انجام شود.
متخصص گوارش
سلام خسته نباشید من ۱۰ سال پیش مبتلا به زخم معده و مری و اثنی عشر شدم طی آزمایشگاه میکردم اچ پیلوری هم دیده شد . در مدت ۱ ماه ۲۰ کیلو کاهش وزن داشتم و اشتها به غذا رو کلا از دست دادم . تحت بستری و درمان به مدت ۲ سال بودم و همینطور ورم معده مزمن هم اضافه شد . بعد از دو سال درمان فقط گاهی چند بار در ماه معده درد و تهوع شدید داشتم تا یک هفته قبل که احتمال مسمومیت غذایی میدادم به پزشک مراجعه کردم ولی ورم معده شدید و درد در پشت قفسه سینه همینطور درد قفسه سینه که باعث تنگی نفس میشه و تهوع های فوق العاده شدید مثل گذشته دوباره برگشته داروها هم جواب گو نیستن و درد واقعا زندگی ام رو مختل کرده. آیا دوباره مشکلات قدیم برگشته من قبلا هم معده عصبی داشتم و این مدت هم تحت تاثیر فشار زیاد عصبی و استرس بودم . لطفا راهنمایی کنید واقعا نمیتونم دردی رو که ۱۰ سال پیش برای ۲ سال تحمل کردم و با این حال ورم معده و تهوع به طور کامل از بین نرفت برگرده دوباره
سلام،من چهارروزپیش معده دردشدیدکه احساس سوراخ شدن داشتم گرفتم،بعدش تب۳۷/۵داشتم،یبوست هم داشتم،یعنی کروناگرفتم یاالتهاب معده دارم،ازمعده ام یه داغی میزنه توگلوم،دلیلش چیه
سلام دوست عزیز
علایم ذکر شده بیشتر گوارشی است و در صورت داشتن علایم شبیه سرماخوردگی ممکنه درگیری با ویروس کرونا باشد در غیر این صورت برای بررسی علایم گوارشی و درمان مناسب بهتره از این لینک نوبت متخصص گوارش گرفته و مراجعه کنید.
پزشک متخصص گوارش و کبد
سلام خسته نباشید
من پدرم قطع نخاع است و از زیر قفسه سینه به پایین بی حسه
الان چند وقته که بعد از غذا معدش به شدت ورم میکنه و احساس سوزش تو انتهای گلوش میکنه و اینکه چند شب پیش استفراغ کرد که رنگ قهوه ای تیره داشت
میخواستم بدونم این وضعیت حاده یا ن
هرچند که تو اون زمان یبوست شدید داشت
سلام
بابای من قطع نخاع نیست دیسک کمر داره ولی مشکلش همینه لطفاً یه داروی بدین ورم معدش خوب بشه خیلی اذیته
سلام همسرم اندوسکوپی انجام داده و در جوابش گاستریت خفیف داره ایا به سرطان دچار شده؟
گاستریت خفیف کجا سرطان کجا خانم
به راحتی رفع میشه نگران نباشید
سپاس از شما
دقیقا
بله، گاستریت خفیف با درمان مناسب کاملاً قابل کنترل است و فاصله زیادی با سرطان دارد. نگران نباشید!
با سلام. بابت مطالب ارزشمند و مفیدتان بسیار سپاسگزارم. عالی ، دست مریزاد
ممنون از همراهی شما دوست عزیز.
اصلا این سرطان نیست. یه مقدار مراعات میخواد
سپاس از شما
سلام خسته نباشیدخواهر۳۱ساله که از۱۸سالگی معده در دداشت والان یک سال بیشترورم معده دارد وبهش میگن که معدت عصبی و کاملا رژیم حفظ کرده و هیچ غذای که معدش ناراحت میکنه نمیخوره خیلی اذیته نظرشما ممنون میشم حالشون ضعیفه خیلی حزینه دکتر رفتن هم نداره
سلام ورم معده دارم
سلام دوست عزیز
نیازه اندوسکوپی توسط متخصص گوارش جهت شما انجام شده و داروی مناسب برای کاهس ورم معده به شما تجویز شود. از این لینک می تونید از بهترین متخصصان گوارش نوبت بگیرید.
نوبت دکتر گوارش و کبد
عالی ممنون
سلام دوست عزیز
ممنون از همراهی شما.
با عرض سلام
خواهر من ۸ روز پیش اومیکرون گرفته سه روز پیش حالت تهوع داشت هیچی نمیتونست بخوره و هی بالا میاورد انقدر ضور زده درد معده گرفته الان سه روزه یک قطره اب هم نخوره فقط سرم وصل میکنیم.
چندین بیمارستان هم مراجعه کردیم چیز خاصی تشخیص ندادند. الان حالت تهوع داره چیزی نمیتونه بخوره چیکار کنیم خواهش میکنم راهنمایی کنین
سلام دوست عزیز
بنظر می رسد عفونت ویروسی دستگاه گوارش در ایشان عامل این تهوع و بی اشتهایی باشد. بهتره از این لینک با متخصص گوارش نیز مشورت کنید.
رزرو نوبت پزشک گوارش
سلام ممنون بابت توضیحات تون من شش ماهه سنگینی قفسه ی سینه دارم به حدی که به دست چپ و پشت کتف هم سرایت میکنه حس سوزن سوزن شدن قفسه ی سینه وگاهی اوقات همراه با سوزش سر دل و سخت نفس کشیدن و عدم درست خالی کردن باد معده در واقع به سختی آروغ زدن اکو ی قلب دادم قلب کاملا سالم بود اسکن ریه نیز سالم بود احتمال داره که ورم معده داشته باشم؟
دوست عزیز
این علایم میتونه به علت رفلاکس معده و التهاب و مشکلات گوارشی باشد. بهتره از این لینک نوبت متخصص گوارش گرفته و برای بررسی بیشتر مراجعه کنید.
رزرو نوبت پزشک گوارش
هرکی معده دردداره سیلابی بخوره حل میشه
سلام
چنین نظری علمی نیست
تندرست باشید
سلام من گاستریت مزمن شدید دارم سرطان گرفتم؟