علائم سرمازدگی چیست و چگونه از آن پیشگیری کنیم؟

سرمازدگی چگونه به وجود می‌آید؟ آيا تا به حال در شرایط بسیار سرد قرار گرفته‌اید؟ آيا می‌دانید که پوست شما در این شرایط چه واکنشی نشان می‌دهد و چه اتفاقی برایش می‌افتد؟ حتما فیلم‌هایی که در آب و هوای سرد و در میان برف ساخته‌شده‌اند را دیده‌اید!

سرما زدگی یک آسیب ناشی از سرمای شدید است که طی آن پوست و بافت‌های زیرین آن به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در دمای بسیار سرد یخ می‌زنند. این اتفاق بیشتر اندام‌ها مانند انگشتان دست، انگشتان پا، گوش‌ها و بینی را درگیر می‌کند و شدت و علائم آن از بی‌حسی و تغییر رنگ تا تشکیل تاول و آسیب بافتی تغییر می‌کند.

در صورتیکه شما یا اطرافیانتان دچار سرمازدگی شده‌اید، می‌توانید با مراجعه به متخصص پوست و مو و زیبایی و یا دکتر عمومی برای درمان سرمازدگی‌های بالاتر از درجه‌ی یک، اقدامات لازم را انجام دهید. برای اینکار کافی است وارد سایت نوبت دهی آنلاین دکترتو شوید و با جستجوی این دو تخصص در شهر مورد نظر خود، به لیستی از پزشکان دسترسی داشته‌باشید و مناسب‌ترین مورد را انتخاب کنید.

سرما زدگی چیست؟

سرمازدگی به انگلیسی chilblains یا pernio، آسیبی است که وقتی پوست در معرض سرما قرار می‌گیرد، ایجاد‌می‌شود. در معرض سرما بودن می‌تواند باعث یخ‌زدن لایه رویی و برخی از بافت‌های زیرین پوست شود. سرما زدگی در انتهای اندام‌ها مانند انگشت‌های دست و پا، گوش‌ها و بینی شایع‌تر است. در بسیاری از موارد پوست می‌تواند از حالت سرما‌زدگی بهبود‌یابد. با این وجود، در موارد شدید، مرگ بافتی یا از دست‌دادن بافت ممکن است اتفاق‌بیفتد.

فرق سرمازدگی و هیپوترمی چیست؟

شاید با قرارگرفتن در سرمای شدید و دمای پایین دچار هر دو عارضه‌ی هیپوترمی و سرمازدگی با هم بشوید، اما این دو مورد مشابه نیستند و فرق دارند. هنگامی که شما دچار سرمازدگی می‌شوید، به پوست شما و یا بافت‌های زیرین آسیب می‌رسد. اولین مرحله‌ی سرمازدگی یخ زدگی است که با کاهش دمای منطقه‌‌ی مورد نظر و با تنگ شدن عروق این ناحیه ایجاد می‌شود. مثلا اگر انگشتان پای شما دچار سرمازدگی بشود، آنها را احساس نمی‌کنید و دچار کرختی دست و پا می‌شوید. ممکن است که پوست شما بسیار سرد شود اما این کاهش دما مختص آن ناحیه است.

هیپوترمی یک عارضه‌ی بسیار خطرناک است که با سرمازدگی متفاوت است. ترم به معنای دما و هیپو به معنای کاهش است. درواقع هیپوترمی به حالتی گفته می‌شود که فرد دچار کاهش دمای بدن می‌شود. هیپوترمی ضرورتا در سرما اتفاق نمی‌افتد و ممکن است در شرایط بیماری هم فرد دچار افت دمای بدن شود. کمااین‌که در نوزادانی که دچار عفونت می‌شوند و هنوز سیستم ایمنی قوی ندارند، به جای تب کردن و بالا رفت دمای بدن، کاهش دمای بدن اتفاق می‌افتد و هیپوترم می‌شوند.

هنگامی که دمای بدن کاهش پیدا می‌کند باید مراقبت‌های اورژانسی پزشکی در اختیار بیمار قرار بگیرند، در غیر اینصورت احتمال عارضه‌ی شدید و حتی مرگ هم وجود دارد.

علائم سرمازدگی چیست؟

علائم همراه با سرمازدگی با درجه‌ی آن مرتبط است، با توجه به اینکه درجات سرما زدگی در قسمت‌های بعد به تفصیل شرح داده‌می‌شوند در اینجا به ذکر چند علامت که همراه با سرمازدگی دیده‌می‌شوند بسنده می‌کنیم. در مراحل ابتدایی سرمازدگی ممکن است قرمزی و کاهش حس لامسه یا احساس سوزش همراه با عدم تحمل سرما، وجود داشته‌باشد.

با پیشرفت درجه سرمازدگی ممکن است رنگ‌پریدگی، رنگ آبی یا حتی لکه‌لکه‌شدن ظاهر پوست اتفاق‌بیفتد، علاوه بر آن تاول‌هایی که پر از مایعات شفاف یا خون باشند و اختلال عملکرد عضلات نزدیک به ناحیه درگیر ممکن‌است در مراحل پیشرفته دیده‌شود.

سریع‌ترین روش برای درمان سرمازدگی چیست؟

همین حالا مشاوره بگیرید.

مشاوره آنلاین با دکتر عمومیبهترین پزشکان عمومی

۱. سرمازدگی در کودکان

سرمازدگی در کودکان زمانی رخ می‌دهد که برای مدت طولانی در معرض دمای بسیار سرد قرار می‌گیرند یا دچار بیماری های فصل سرما می‌شوند. همانند بزرگسالان، سرمازدگی در کودکان بیشتر اندام‌ها مانند انگشتان دست، انگشتان پا، گوش‌ها و بینی را درگیر می‌کند.

۲. علائم سرمازدگی کلیه

کلیه‌ها در داخل بدن قرار دارند و در معرض محیط خارجی یعنی محیطی که سرمازدگی رخ می‌دهد قرار نمی‌گیرند. سرمازدگی وضعیتی است که پوست و بافت‌ها را به دلیل دمای بسیار سرد تحت تاثیر قرار می‌دهد و حساسیت به سرما ایجاد می‌کند. کلیه‌ها در شرایط عادی دچار سرمازدگی نمی‌شوند مگر اینکه شرایط بسیار نادر و غیرعادی وجود داشته باشد.

۳. سرمازدگی در کرونا

اگر دچار ویروس کرونا شدید و می‌خواهید بدانید علت سردی دست و پا ناگهانی چیست، در بیشتر موارد به دلیل تب و لرز بدن است. ممکن است بعضی از بیماران، به خصوص در کرونای دلتا، برای مبارزه با ویروس دچار لرز و احساس سرما شوند که با سرمازدگی متفاوت است.

علل سرما زدگی چیست؟

پوست بزرگ‌ترین ارگان بدن است و از لایه‌های مجزای متعددی تشکیل شده‌است. پوست از فرد محافظت می‌کند و همچنین فرد را قادر می‌سازد از طریق حس لامسه محیط را درک کند. عروق خونی در همه‌ی قسمت‌های بدن از جمله پوست یافت‌می‌شوند. عمل عروق خونی، انتقال خون به بافت‌های مختلف بدن برای سالم نگه‌داشتن آنها است.

هنگامی که فرد در سرما است، عروق خونی منقبض می‌شوند، تا باریک شده و جریان خون را از انتهای اندام‌ها مانند انگشتان دست و پا، به مسیر دیگری هدایت کنند. این عمل به نگه‌داشتن دمای مرکزی بدن کمک می‌کند. با گذر زمان، کاهش جریان خون به این مناطق می‌تواند باعث آسیب به پوست و بافت‌های اطراف شود. خطر سرمازدگی در صورتی که فرد برای مدت طولانی در معرض دماهای سرد باشد، دمای سرد همراه با باد باشد و اینکه فرد در ارتفاع بالا باشد، افزایش می‌یابد.

سرمازدگی انگشتان پا و دست

انگشتان پا از قسمت‌هایی است که در سرما می‌تواند دچار سرما زدگی شود. این اتفاق زمانی شدت پیدا می‌کند که از کفش نامناسب استفاده کنید. معمولا افرادی که دچار سرما زدگی انگشتان پا می‌شود با قرمزی و خارش انگشتان پا به خانه برمی‌گردند. سعی کنید در برابر میل شدید به خارش این ناحیه مقاومت کنید تا از آسیب رساندن به انگشتان پا و پوست خود پیشگیری کنید.

همچنین می‌توانید از پماد موضعی کالامین برای بهبود جای سرمازدگی کمک بگیرید. تمام بدن خود را گرم نگه دارید و جوراب‌های پشمی و گرم بپوشید. به محض اینکه گردش خون به شدت قبل اتفاق بیفتد، احساس بهتری پیدا خواهید کرد و سرمازدگی شما برطرف خواهد شد.

درمان سرمازدگی چیست؟

مرحله‌بندی که بالاتر از سرمازدگی به شما ارائه کردیم، در درمان سرمازدگی کمک بسیاری می‌کند. برای اینکه این حالت را به خوبی درمان کنیم، باید به میزان سرمازدگی توجه کنیم. گاهی می‌توان سرمازدگی را در منزل و با چند راهکار خانگی درمان کرد و گاهی حتما باید به متخصص مراجعه کرد و مراقبت‌های اورژانسی پزشکی دریافت کرد. در ادامه به روش‌های درمانی سرمازدگی پرداخته‌ایم.

دچار تب و گلودرد شدی؟

همین الان بهترین دکتر برای درمان سرماخوردگی رو پیدا کن.

دکتر سرماخوردگی

۱. درمان یخ زدگی

درمان یخ‌زدگی با کمک‌های اولیه‌ی ساده است که جلوگیری از تماس بیشتر با سرما و گرم‌کردن مجدد را شامل می‌شود. گرم‌کردن مجدد می‌تواند با غوطه‌ور کردن ناحیه‌ی  درگیر در آب گرم (نه داغ) برای ۱۵ تا ۳۰ دقیقه انجام‌شود.

از گرم‌کردن مجدد با استفاده از منابع گرما مانند اجاق گاز یا پدهای حرارتی باید اجتناب شود، زیرا این ابزارها ممکن است باعث سوختن شوند. وقتی که گرم‌شدن پوست شروع شد، ممکن است احساس درد یا سوزن‌سوزن‌شدن ایجاد‌شود. می‌توان از داروهای ضددرد بدون نسخه مانند ایبوپروفن برای التیام هرگونه احساس ناخوشایند و درد استفاده کرد.

۲. درمان سرما زدگی سطحی (درمان سرمازدگی پوست صورت)

در سرمازدگی سطحی گرم‌کردن مجدد باید هرچه زودتر انجام‌شود. پزشک برای کمک به دردی که همراه با گرم‌کردن مجدد اتفاق‌می‌افتد داروهای ضددرد تجویز می‌کند. بعد از گرم‌کردن مجدد ناحیه آسیب‌دیده را می‌پوشانند تا از آن حفاظت شود.

مایعات داخل وریدی نیز ممکن است برای حفظ آب بدن تجویز شود. اگر تاول وجود داشته‌باشد ممکن است پزشک آن را تخلیه کند. اگر هر کدام از تاول‌ها عفونی شود، دوره‌های آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت تجویز می‌شود.

متن انگلیسی:
Don’t rewarm frostbitten skin with direct heat, such as a stove, heat lamp, fireplace or heating pad.» This can cause burns.»
ترجمه فارسی:
«پوست سرمازده را با حرارت مستقیم اجاق گاز، لامپ حرارتی، شومینه یا پد گرمایشی دوباره گرم نکنید. این کار می‌تواند باعث سوختگی شود.»

به نقل از سایت mayoclinic

۳. درمان سرما زدگی عمقی

سرمازدگی عمقی نیاز به رسیدگی پزشکی فوری دارد. مانند درمان سرمازدگی سطحی، پزشک آن ناحیه را مجددا گرم می‌کند. همچنین داروی ضددرد تجویز می‌شود، ناحیه‌ی درگیر پوشانده می‌شود و ممکن است مایعات وریدی تجویز شوند. اگر بیمار سرمازدگی عمقی دارد، ممکن است داروهایی از دسته «حل کننده‌ی لخته» دریافت کند. این نوع داروها می‌توانند به برقراری جریان خون در ناحیه‌ی آسیب‌دیده کمک‌کنند.

پزشک همچنین ممکن است هفته‌ها بعد از آسیب سرمازدگی، برای تعیین گستره‌ی کامل آسیب، صبر کند. در برخی موارد، جراحی برای برداشتن بافت‌های مرده لازم است. در دکترتو می‌توانید با بهترین دکتر عمومی در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

داروی گیاهی برای سرمازدگی (دارو و قرص سرمازدگی)

بسیاری افرادی که در سرمای شدید زندگی می‌کنند سعی می‌کنند از مواد غذایی استفاده کنند که گرمای بیشتری در بدن نگه می‌دارد و طبع گرمی دارد. یکی از مواردی که بسیار کمک کننده‌است، اسطخودوس است. افرادی که در مناطق سردسیر زندگی می‌کنند و دچار سرمازدگی می‌شوند، با درست کردن یک فنجان دمنوش اسطخودوس به درمان این عارضه کمک می‌کنند.

برای سرمازدگی بدن چه بخوریم؟

برای درمان سرما زدگی بدن می‌توانید از مواد غذایی زیر استفاده کنید:

• غذاهای غنی از ویتامین C و روی استفاده کنید: این مواد مغذی برای بهبود زخم مفید هستند و در مرکبات، انواع توت‌ها، اسفناج، فلفل دلمه، کلم بروکلی، گوشت بدون چربی و آجیل یافت می‌شوند.
• پروتئین کافی مصرف کنید: مصرف پروتئین برای ترمیم و بهبود بافت آسیب‌دیده بسیار مهم است. منابع پروتئین بدون چربی مانند مرغ، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، عدس و محصولات لبنی کم چرب را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• از غذاهای ضد التهابی استفاده کنید: غذاهای دارای خواص ضد التهابی مانند ماهی‌های چرب (ماهی آزاد، ماهی خال خالی)، گردو، دانه کتان، انواع توت‌ها، سبزی‌های برگ‌دار، زردچوبه و زنجبیل باعث بهبودی و کاهش التهاب می‌شوند.

اقدامات بعد از سرمازدگی چیست؟

در مواردی که سرمازدگی شدید نباشد و درجه‌ی ۲ و ۳ نباشد، می‌توان آن را در خانه درمان کرد و حتی بدون درمان بعد از ۱ تا ۲ هفته خود به خود از بین می‌رود. اما اقداماتی که بعد از رسیدن به یک مکان گرم باید انجام دهید شامل موارد زیر هستند؛

• تمامی لباس‌های خیس و سرد خود را تعویض کنید.
• لباس‌های گرم بپوشید و خود را خشک و گرم نگه دارید.
• مناطقی که سرمازده شده‌است را با یک پماد موضعی ماساژ دهید تا بعدا آن‌ها را نخارانید.
• از جوراب‌ها و دستکش‌های گرم استفاده کنید.
• نوشیدنی و غذای گرم بخورید تا گرما به داخل بدن شما بازگردد.

انواع سرمازدگی کدامند؟

سرمازدگی اعضای بدن انواع مختلفی دارد و به درجات مختلفی تقسیم می‌شوند. این مرحله بندی در درمان و رویکرد ما در مواجهه با سرمازدگی موثر و کمک‌کننده است.

انواع اشکال سرما زدگی	علائم آن‌ها
سرمازدگی درجه یک (یخ زدگی)	خفیف‌ترین شکل سرمازدگی بوده و علائم آن قرمزی پوست، بی‌حسی و ظاهری رنگ پریده یا سفید است.
بیماری سرمازدگی درجه دو	پوست و بافت‌های زیرین تحت تأثیر قرار می‌گیرند. علائم آن تشکیل تاول، تورم و ظاهر رنگ پریده یا مومی شکل است.
سرمازدگی درجه سه	درگیری بافت عمیق پوست که روی عضلات، تاندون‌ها، عروق خونی و اعصاب تأثیر می‌گذارد. علائم آن زدن تاول‌های بیشتر و تغییر رنگ پوست به رنگ آبی یا خاکستری است.
عارضه سرمازدگی درجه چهار	شدیدترین مرحله و تهدید کننده زندگی است. علائم آن انجماد کامل بافت‌ها است و باعث نکروز گسترده (مرگ بافت) می‌شود. ناحیه آسیب دیده نیز ممکن است سیاه به نظر برسد. سرمازدگی درجه چهار نیاز به درمان فوری پزشکی دارد و در موارد شدید ممکن است باعث قطع ناحیه آسیب دیده شود.

۱. یخ زدگی، اولین درجه سرما زدگی

این مرحله بسیار خفیف است و آسیبی به پوست نمی‌رسد و از این نظر کاملا برعکس گرمازدگی است. در مرحله‌ی یخ‌زدگی، پوست به حالت قرمز درمی‌آید و در لمس، سرما احساس می‌شود. اگر برای مدت طولانی در سرما بمانید، ممکن است بی‌حسی یا احساس سوزش و سرمازدگی دندان آغاز شود.

۲. سرمازدگی سطحی، دومین درجه سرما زدگی

طی این درجه از سرمازدگی تغییر رنگ پوست از قرمز به رنگ‌پریدگی آغاز می‌شود. در برخی موارد پوست به رنگ آبی درمی‌آید. همچنین ممکن است تشکیل کریستال‌های یخ در پوست شروع شود، بنابراین محل درگیر ممکن است در لمس حالت سفت یا یخ زده داشته‌باشد.

احتمالا در این مرحله احساس گرما آغاز شود و تورم دیده‌شود. این اتفاقات نشانه‌های شروع آسیب بافتی پوست هستند. در این شرایط بافت‌های زیرین پوست هنوز سالم هستند، اما درمان پزشکی سریع برای جلوگیری از آسیب بیشتر، لازم است. ممکن است بعد از شروع درمان (گرم‌کردن مجدد)، انواع تاول‌های پوستی پر از مایع در محل درگیر ایجاد‌شود. همچنین پوست ممکن است به رنگ‌های آبی یا بنفش درآید.

به علاوه ممکن است پوست متورم شود و احساس سوختن یا تیرکشیدن نیز ایجاد‌شود. بسیاری از افراد به طور کامل پس از سرما‌زدگی سطحی بهبود پیدا می‌کنند و پوست جدید زیر تاول‌ها یا پوسته‌ریزی‌ها تشکیل می‌شود. با این حال، برخی افراد پس از سرما‌زدگی سطحی نیز ممکن است مشکلات دائمی پیدا کنند که شامل درد یا بی‌حسی در ناحیه‌ی سرما زده، سرمازدگی عضلات و سرمازدگی دست می‌شود.

۳. سرما زدگی عمقی، سومین درجه سرما زدگی

سرمازدگی عمقی شدید‌ترین مرحله‌ی سرمازدگی است و پوست و بافت‌های زیرین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر بیمار دچار مرحله‌ی سوم سرمازدگی شود پوست ناحیه‌ی درگیر ممکن است ظاهر آبی یا لکه لکه داشته‌باشد. همچنین ممکن است بی‌حسی نسبت به احساس سرما یا درد داشته‌باشیم. در این صورت ماهیچه‌های نزدیک به محل درگیر نیز به درستی کار نمی کنند.

به علاوه تاول های پر از خون نیز ممکن است در این مرحله تشکیل شود. ضمنا در موارد بسیار شدید سرمازدگی می‌تواند منجر به ایجاد لخته‌ی خون شود، مانند موارد سرمازدگی سطحی افرادی که سرمازدگی عمقی دارند نیز ممکن است مشکلات دائمی داشته‌باشند که به شکل درد یا بی‌حسی و همچنین افزایش حساسیت به سرما در ناحیه‌ی سرما‌زده است.

۴. سرمازدگی بسیار شدید

سرمازدگی بسیار شدید، که به عنوان سرمازدگی درجه چهار نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت بحرانی است که باعث آسیب زیاد بافتی و از دست دادن احتمالی قسمت‌های آسیب‌دیده بدن می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های بدن کاملا منجمد می‌شوند و منجر به نکروز گسترده (مرگ بافت) می‌شود. بسیار مهم است که در این موارد به دنبال مراقبت فوری پزشکی باشید زیرا درمان اورژانسی ضروری است.

عوارض سرما زدگی چیست؟

برخی از عوارض جانبی سرمازدگی عبارتند از:

• قرمزی: ناحیه آسیب دیده ممکن است به رنگ قرمز، بنفش یا آبی به نظر برسد
• خارش: این عارضه می‌تواند باعث خارش شدید و ناراحت‌کننده شود
• احساس سوزش یا سوزن‌سوزن شدن در ناحیه آسیب دیده که یکی از مهم‌ترین عوارض سردی بدن است
• تورم، تاول و زخم که ممکن است دردناک باشد و خطر عفونت را افزایش دهد.

روش‌ های جلوگیری از سرمازدگی چه هستند؟

همیشه شنیده‌ایم که پیشگیری بهترین درمان است. اما چگونه می‌توان از سرمازدگی پیشگیری کرد؟ آیا می‌توان جلوی سرمازدگی انگشتان دست و پای خود را گرفت؟ پاسخ مثبت است. در ادامه چند راهکار برای پیشگیری از سرما زدگی به شما پیشنهاد داده‌ایم؛

• ساده‌ترین و منطقی‌ترین پیشنهادی که می‌توان به شما برای پیشگیری از سرمازدگی داد این است که کم‌تر در معرض سرما قرار بگیرید. اگر می‌توانید مواجهه با سرما را تا حد امکان کاهش دهید.
• به جای اینکه تنها یک لباس گرم بپوشید، سعی کنید که لایه لایه لباس بپوشید. لایه‌های مختلف شل و ول می‌توانند به شما کمک کنند که عایق دمایی درست کنید و از ورود سرما به داخل‌ترین لایه‌ها جلوگیری کنید. همچنین دستکش و جوراب را فراموش نکنید.
• تمامی بخش‌های پوست را در برابر سرما بپوشانید. حتی نوک دماغ خود را با شال گردن و یا یک محافط پوشش دهید تا از سرمازدگی پوست بیرون مانده و در معرض سرما پیشگیری کنید.
• دستان، پاها و صورت خود را خشک و گرم نگه‌دارید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

درباره سرمازدگی و پیشگیری و درمان آن اطلاعات پایه‌ای را کسب کرده‌اید. اکنون می‌دانید که سرمازدگی چه نشانه‌هایی دارد و در مواجهه با آن چه برخوردی باید بکنید. پس نگران نباشید و سعی کنید اقدامات لازم برای پیشگیری از سرمازدگی را انجام دهید. در صورت برخورد با این عارضه، طبق موارد ذکر شده عمل کنید.

همانطور که پیشتر اشاره شد، سرمازدگی درجه دو و سه نیاز به رسیدگی پزشکی فوری دارند و باید به اورژانس مراجعه شود. اگر در این مورد نیاز به اطلاعات بیشتر دارید، می‌توانید با دکتر پوست، بهترین پزشکان عمومی یا دکتر داخلی مشورت کنید. در سایت دکترتو امکان مشاوره آنلاین دکتر پوست و مو، مشاوره آنلاین با دکتر عمومی و مشاوره آنلاین دکتر متخصص داخلی نیز برای شما فراهم شده است.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!