عفونت قارچی واژن چیست؟

عفونت قارچی واژن یکی از شایع‌ترین مشکلات در میان زنان است که به‌دلیل رشد بیش‌ازحد قارچ‌هایی مانند کاندیدا آلبیکنس در محیط واژن ایجاد می‌شود. این عفونت معمولاً با علائمی مانند خارش، سوزش، ترشحات غلیظ و سفیدرنگ و گاهی درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی همراه است. اگرچه این مشکل به‌ندرت خطرناک است، اما می‌تواند باعث ناراحتی و اختلال در زندگی روزمره شود. خوشبختانه، با تشخیص صحیح و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان این عفونت را به‌خوبی مدیریت و درمان کرد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر علائم، عوامل ایجادکننده و روش‌های درمان عفونت قارچی واژن می‌پردازیم.

عفونت قارچی واژن (candidal vulvovaginitis) چیست؟

عفونت قارچی واژن یک عفونت واژن ناشی از رشد بیش از حد قارچ‌های نوع کاندیدا در واژن است. این بیماری به‌طور معمول توسط گونه‌های مختلف کاندیدا ایجاد می‌شود که معمولاً گونه کاندیدا آلبیکانس عامل اصلی آن است. کاندیدا به‌طور طبیعی در بدن انسان زندگی می‌کند، اما زمانی که این قارچ‌ها به‌طور غیرعادی رشد کنند، ممکن است عفونت ایجاد شود. عفونت قارچی واژن معمولاً به‌عنوان یک بیماری مقاربتی شناخته نمی‌شود، اما در موارد نادر می‌تواند از طریق تماس جنسی منتقل شود. این عفونت اغلب با علائمی چون خارش، سوزش و ترشحات غیرطبیعی واژن همراه است.

شیوع و اپیدمیولوژی عفونت قارچی واژن

عفونت قارچی واژن یکی از شایع‌ترین انواع واژینیت است که حدود یک‌سوم از موارد واژینیت را شامل می‌شود. در حدود ۷۰% از زنان حداقل یک‌بار به این عفونت مبتلا می‌شوند و بین ۴۰% تا ۴۵% از آنها ممکن است این مشکل را دوباره تجربه کنند. این عفونت بیشتر در زنان پس از بلوغ و پیش از یائسگی شایع است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که عفونت‌های قارچی واژن به‌دلیل درمان‌های بدون نسخه (OTC) کمتر گزارش می‌شوند. در بیش از ۹۰% موارد، عامل این عفونت، گونه کاندیدا آلبیکانس است.

تفاوت عفونت قارچی و باکتریایی واژن چیست؟

تفاوت عفونت قارچی و باکتریایی واژن در عامل ایجادکننده، علائم و درمان است. این تفاوت‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم:

• درمان قارچی با داروهای ضدقارچ و باکتریایی با آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود.
• عفونت قارچی توسط قارچ کاندیدا ایجاد شده و علائم آن شامل خارش، سوزش و ترشحات سفید و بدون بو است.
• عفونت باکتریایی ناشی از عدم تعادل باکتری‌های واژن است و با ترشحات رقیق، خاکستری‌رنگ و بوی ناخوشایند مشخص می‌شود.

علت عفونت قارچی واژن چیست و چگونه به وجود میاد؟

عفونت قارچی واژن به‌طور عمده توسط قارچ کاندیدا آلبیکانس ایجاد می‌شود. این قارچ به طور طبیعی در بدن انسان زندگی می‌کند و معمولاً در واژن، روده‌ها و دهان به میزان کمی وجود دارد. اما زمانی که تعادل میکروبیوم واژن به هم می‌خورد و رشد کاندیدا بیش از حد افزایش می‌یابد، این قارچ می‌تواند باعث ایجاد عفونت شود.

علت اصلی این وضعیت، رشد غیرقابل کنترل قارچ به دلیل عواملی است که تعادل طبیعی میکروارگانیسم‌های واژن را مختل می‌کنند. رشد بیش از حد کاندیدا معمولاً به دلیل عواملی مانند تغییرات هورمونی، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، سیستم ایمنی ضعیف یا شرایط محیطی خاص ایجاد می‌شود که اجازه می‌دهند این قارچ تکثیر بیشتری داشته باشد. در نهایت، تکثیر بیش از حد کاندیدا باعث عفونت و علائم مربوط به آن می‌شود.

درمان قطعی عفونت قارچی واژن چیست؟

از بهترین متخصصان مشاوره بگیر!

دکتر زنان

عوامل خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن چیست؟

قارچ واژن به طور طبیعی در بدن وجود دارد و در شرایط معمولی مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما عوامل مختلفی می‌توانند موجب افزایش رشد این قارچ و ایجاد عفونت شوند. در ادامه به برخی از عوامل خطر این عفونت پرداخته‌ایم. این عوامل می‌توانند به‌تنهایی یا در ترکیب با هم، خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن را افزایش دهند:

1. دیابت کنترل نشده: سطح قند خون بالا در افرادی که دیابت دارند، می‌تواند زمینه را برای رشد قارچ‌ها فراهم کند.
2. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف: این داروها می‌توانند با تغییر در تعادل میکروبیوم طبیعی واژن، شرایط مناسب برای تکثیر قارچ‌ها ایجاد کنند.
3. استفاده از کورتیکواستروئیدها: داروهایی که برای کاهش التهاب تجویز می‌شوند، ممکن است قدرت سیستم ایمنی بدن را کاهش داده و باعث رشد قارچ‌ها شوند.
4. بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به عفونت قارچی را افزایش دهد.
5. ضعف سیستم ایمنی: بیماری‌هایی مانند HIV یا درمان‌های شیمی درمانی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند، ممکن است خطر ابتلا به این عفونت را افزایش دهند.
6. سطوح بالای استروژن: استفاده از داروهای ضد بارداری یا درمان‌های هورمونی می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را بیشتر کند.
7. پوشیدن لباس زیر تنگ: لباس‌های زیر که رطوبت را به دام می‌اندازند و مانع تنفس پوست می‌شوند، شرایط مساعدی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌آورند.
8. مرطوب بودن لباس زیر: استفاده از لباس‌های شنا یا لباس‌های مرطوب پس از ورزش می‌تواند محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها ایجاد کند.
9. استفاده از محصولات معطر: تامپون‌ها، اسپری‌ها و صابون‌های معطر می‌توانند باعث تغییر pH واژن و تحریک آن شوند که زمینه‌ساز عفونت‌های قارچی می‌گردد.
10. سابقه ژنتیکی: برخی افراد به‌طور ژنتیکی مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی مکرر هستند.

از کجا بفهمیم عفونت قارچی واژن داریم؟

برای تشخیص عفونت قارچی واژن یا کاندیدا واژن، پزشک از ترکیبی از معاینات بالینی و آزمایشات مختلف استفاده می‌کند تا از وجود عفونت قارچی و نوع قارچ‌های عامل آن اطمینان حاصل کند. افرادی که علائم عفونت قارچی واژن دارند، باید به پزشک مراجعه کنند. اگر این علائم به طور مکرر رخ دهند یا به درمان خانگی عفونت قارچی واژن پاسخ ندهند، تشخیص دقیق از طریق آزمایشات و بررسی‌های دقیق‌تر ضروری است. حالا، در ادامه به روش‌های مختلف تشخیص عفونت قارچی واژن می‌پردازیم که شامل آزمایش‌های میکروسکوپی، آزمایش pH واژن و آزمایش‌های کشت قارچ است.

معاینه بالینی برای تشخیص عفونت قارچی واژن

معاینه بالینی اولین مرحله در تشخیص عفونت قارچی واژن است. پزشک با بررسی علائم بالینی بیمار، تاریخچه پزشکی و علائم شکایت‌شده، به تشخیص اولیه می‌پردازد. در این مرحله، پزشک به بررسی نشانه‌هایی مانند خارش، ترشحات غلیظ و سفید رنگ، سوزش و درد در هنگام مقاربت یا ادرار می‌پردازد.

تشخیص عفونت قارچی واژن با آزمایش

برای تشخیص عفونت قارچی واژن، پزشکان از مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و تست‌ها استفاده می‌کنند تا به دقت نوع و شدت عفونت را مشخص کنند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌های میکروسکوپی و کشت قارچ هستند که به کمک آنها می‌توان به شناسایی قارچ‌های مسئول و انتخاب درمان عفونت قارچی واژن مناسب پرداخت. آزمایش‌های تشخیصی قارچ واژن عبارتند از:

1. آزمایش pH واژن: در این آزمایش، سطح pH واژن بررسی می‌شود. در شرایط طبیعی، pH واژن باید کمتر از ۴.۵ باشد. اگر سطح pH بیشتر باشد، احتمال وجود عفونت افزایش می‌یابد.
2. میکروسکوپی (Wet Mount / KOH): در این آزمایش، ترشحات واژن زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند. ویژگی‌های مورد بررسی در این آزمایش شامل:
   • قارچ‌های در حال جوانه‌زنی: حضور این نوع قارچ‌ها نشان‌دهنده عفونت قارچی است.
   • پیش‌روی قارچی (Pseudohyphae): نوعی ساختار قارچی که در عفونت‌های قارچی مشاهده می‌شود.
   • میسلیا (Mycelia): ساختارهای طولانی و منشعب که در قارچ‌ها یافت می‌شوند.
   • باکتری‌های لاکتوباسیل: معمولاً در واژن سالم وجود دارند، اما در عفونت قارچی حضور آنها کاهش می‌یابد.
   • سلول‌های التهابی: حضور این سلول‌ها می‌تواند نشان‌دهنده التهاب و عفونت باشد.
3. کشت قارچ (Fungal Culture): در این آزمایش، نمونه‌های ترشحات واژن در محیط کشت قرار داده می‌شوند تا قارچ‌ها تکثیر یابند. این روش دقیق‌تر از آزمایش‌های دیگر است و به شناسایی نوع قارچ‌های مسئول عفونت کمک می‌کند.
4. آزمایش PCR: این آزمایش معمولاً برای شناسایی دقیق‌تر گونه‌های خاص قارچ مانند Candida که به درمان‌های معمولی مقاوم هستند، انجام می‌شود. این روش بیشتر برای عفونت‌های مکرر یا مقاوم به درمان به کار می‌رود.
5. آزمایش برای گونه‌های غیر آلبیکانس کاندیدا (مانند Candida glabrata): در صورتی‌که عفونت قارچی واژن به طور مکرر رخ دهد، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی برای شناسایی گونه‌های غیر آلبیکانس کاندیدا انجام دهد. این آزمایش‌ها کمک می‌کنند تا درمان مناسب‌تری تجویز شود.

انواع عفونت قارچ واژن کدامند؟

عفونت‌های قارچی واژن عمدتاً توسط گونه‌های مختلف کاندیدا ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین نوع آن عفونت کاندیدا آلبیکانس است. این عفونت می‌تواند به دو صورت ساده (غیر پیچیده) یا پیچیده (مانند عفونت‌های مکرر یا مقاوم به درمان) باشد. در عفونت‌های پیچیده، ممکن است گونه‌های غیرآلبیکانس کاندیدا مانند کاندیدا گلابراتا نیز درگیر شوند.

عفونت قارچ تناسلی پیشرفته چیست؟

عفونت قارچی تناسلی پیشرفته به وضعیتی گفته می‌شود که عفونت قارچی به‌طور مکرر یا شدیدتر از حالت عادی رخ می‌دهد و علائم آن طولانی‌مدت یا مقاوم به درمان‌های معمولی است. این نوع عفونت معمولاً به‌دلیل رشد بیش‌ازحد قارچ کاندیدا آلبیکنس یا گونه‌های دیگر قارچ در شرایط خاص، مانند ضعف سیستم ایمنی (به‌دلیل دیابت کنترل‌نشده، مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا HIV)، ایجاد می‌شود. علائم عفونت قارچ تناسلی پیشرفته عبارتند از:

• خارش و سوزش شدید و پایدار.
• التهاب و قرمزی گسترده در ناحیه تناسلی.
• ترشحات غلیظ و سفیدرنگ در حجم زیاد.
• درد یا سوزش شدید هنگام ادرار یا رابطه جنسی.
• در موارد شدید، ممکن است به مناطق دیگر پوست اطراف گسترش یابد.

اگر عفونت قارچی درمان نشود چه میشود؟

عفونت قارچی واژن در بارداری

عفونت قارچی واژن در دوران بارداری به‌دلیل تغییرات هورمونی و افزایش قند در ترشحات واژن شایع است و معمولاً با علائمی مانند خارش، سوزش، قرمزی و ترشحات سفید و غلیظ همراه است. این عفونت معمولاً برای جنین خطرناک نیست، اما درمان آن ضروری است تا از ناراحتی مادر و احتمال انتقال عفونت در هنگام زایمان جلوگیری شود. پزشک معمولاً داروهای موضعی مانند کرم‌ها یا شیاف‌های ضدقارچ را تجویز می‌کند، زیرا داروهای خوراکی در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند. رعایت بهداشت، استفاده از لباس‌های نخی و خشک نگه‌داشتن ناحیه تناسلی می‌تواند از عفونت پیشگیری کند.

آیا عفونت قارچی واژن خطرناک است؟

عفونت قارچی واژن معمولاً به‌راحتی قابل درمان است و در بیشتر موارد در طی چند روز تا یک هفته با استفاده از درمان‌های مناسب از بین می‌رود. با این حال، بازگشت این عفونت در افراد سالم معمول است و حدود ۱۴ تا ۲۸ درصد از افراد مبتلا ممکن است دچار عود شوند. عود عفونت ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله وجود ارگانیسم‌های مقاوم به درمان، عفونت مجدد، یا تغییرات جدید در شرایط محیطی و فیزیکی، مانند مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، تغییرات رژیم غذایی یا فعالیت جنسی. مدیریت این عفونت نیازمند نظارت دقیق و درمان مناسب است تا از عودهای مکرر جلوگیری شود.

با این حال، اگر این عفونت به درستی درمان نشود یا مکرراً عود کند، می‌تواند منجر به عوارضی مانند التهاب شدید، قرمزی و زخم‌های واژن، که باعث درد و ناراحتی می‌شود، گردد. علاوه بر این، درمان‌های ضد قارچ نیز می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند که شامل درد شکم، تهوع، سردرد، جوش‌های پوستی و علائم مشابه باشد.

عفونت‌های مکرر و درمان نشده ممکن است به بیماری‌های پیچیده‌تری تبدیل شوند، به‌ویژه در زنان باردار یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. در برخی موارد نادر، عفونت قارچی می‌تواند باعث مشکلات جدی‌تر مانند عفونت‌های مزمن واژن یا گسترش به سایر بخش‌های بدن شود.

روش های پیشگیری از عفونت قارچی واژن

با رعایت کردن این نکات می‌توانید تا جای ممکن از ابتلا به عفونت قارچی واژن پیشگیری کنید:

1. پرهیز از دوش واژینال: دوش واژینال می‌تواند فلور طبیعی واژن را مختل کند و باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی شود.
2. پرهیز از اسپری‌ها/دئودورانت‌های واژنی: این محصولات ممکن است تحریک‌کننده باشند و منجر به عدم تعادل در pH واژن شوند.
3. پرهیز از تامپون‌ها یا پدهای معطر: استفاده از این محصولات ممکن است باعث تحریک و افزایش حساسیت واژن شود.
4. تعویض سریع لباس‌های خیس: مرطوب بودن ناحیه تناسلی برای مدت طولانی می‌تواند باعث رشد قارچ‌ها شود.
5. استفاده از لباس زیر نخی و لباس‌های آزاد: این کمک می‌کند تا هوا در ناحیه تناسلی بهتر جریان یابد و رطوبت کاهش یابد.
6. استفاده از لوبریکانت‌های بر پایه آب: این روان‌کننده‌ها می‌توانند به کاهش اصطکاک کمک کنند و از تحریک بیشتر جلوگیری کنند.
7. مدیریت قند خون (در صورت ابتلا به دیابت): دیابت کنترل نشده می‌تواند محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها ایجاد کند.
8. پرهیز از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری: آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند تعادل میکروبی فلور واژن را به هم بزنند.
9. خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی: این کار می‌تواند از رشد قارچ‌ها جلوگیری کند و شرایط مناسبی برای حفظ سلامت واژن فراهم آورد.

دکترتو برای درمان عفونت واژن از دکترِتو پیدا کن!

دکتر عفونت واژن

سخن پایانی دکترتو درباره کاندیدیازیس واژن

عفونت قارچی واژن یک مشکل شایع است که می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی زنان بگذارد. علائم این عفونت شامل خارش، سوزش و ترشحات غیرعادی است که ممکن است باعث ناراحتی‌های جسمی و روانی شود. خوشبختانه، درمان‌های مختلفی از جمله داروهای ضد قارچ، کرم‌ها و پمادهای موضعی، به علاوه درمان‌های خانگی، می‌توانند این عفونت را به راحتی کنترل کنند. پیشگیری از این عفونت از طریق رعایت بهداشت مناسب، اجتناب از استفاده از محصولات معطر و پوشیدن لباس‌های راحت و تنفسی امکان‌پذیر است. در مواردی که عفونت مکرر است یا به درمان‌های اولیه پاسخ نمی‌دهد، مشاوره پزشکی ضروری است. آگاهی از علائم، تشخیص سریع و درمان مؤثر می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تری جلوگیری کرده و سلامت واژن را حفظ کند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!