دلایل زرد شدن زبان چیست؟ زردی زبان چه درمانی دارد؟

اگر دچار زردی زبان هستید و با انجام درمان‌های خانگی نتوانسته‌اید، این عارضه را درمان کنید، باید برای تشخیص بیماری زمینه‌ای به پزشک مراجعه کنید. اما علائم زرد شدن زبان چیست؟ کدام بیماری‌ها می‌توانند علت زرد شدن زبان باشند؟ در صورت عدم درمان این عارضه چه عوارضی ممکن است ایجاد شود؟ در این مطلب سعی می‌کنیم توضیحات کاملی در مورد علائم، علل و درمان زردی زبان ارائه دهیم.

برای پیداکردن بهترین متخصص گوش و حلق و بینی و درمان زرد شدن زبان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.

زرد شدن زبان چیست؟

معمولا زرد شدن زبان به علت تجمع سلول‌های مرده پوست روی برآمدگی‌های ریز زبان ایجاد می‌شود. زمانی که این برآمدگی‌ها یا پاپیلارها بزرگ باشند، باکتری‌ها داخل دهان رنگ‌دانه‌های رنگی تولید می‌کنند. گاهی این عارضه تنفس را مشکل می‌کند. همچنین ممکن است با خشکی دهان نیز ارتباط داشته باشد.

زبان زرد اغلب بی‌ضرر است و به مرور زمان از بین می‌رود. فقط شرایطی مانند زردی (یرقان) که باعث زرد شدن زبان می‌شود، جدی‌تر بوده و نیاز به درمان دارد.

علائم زردی زبان

علائم رایجی که همراه با زرد شدن زبان مشاهده می‌شوند، عبارتند از:

• بوی بد دهان
• لکه‌های سفید اضافی روی پوشش زبان یا غشای مخاطی
• طعم بد در دهان
• گلودرد
• احساس سوزش
• برآمدگی‌های کوچک روی زبان
• رفلاکس معده یا سوءهاضمه
• دهان خشک
• تب
• ظاهرشدن مو روی زبان
• درد

شما هم دچار زردی زبان شدید؟

وقت را تلف نکنید و همین حالا مشاوره بگیرید

مشاوره آنلاین متخصص گوش و حلق و بینیدکتر متخصص گوش و حلق و بینی

دلایل زردی زبان

شایع‌ترین علت زردی زبان، تجمع سلول‌های پوستی و باکتری‌ها بر روی زبان است. این تجمع اغلب به دلیل بهداشت نامناسب دهان و دندان است. زردی، خشکی دهان، زبان سیاه کرک‌دار و مصرف تنباکو از دیگر علل ایجاد این عارضه هستند.

یک علت شایع زردی زبان، تجمع سلول‌های پوستی و باکتری‌ها بر روی زبان است. این تجمع اغلب به دلیل بهداشت نامناسب دهان و دندان است.

در زیر به بررسی کامل دلایل زردی زبان می‌پردازیم:

۱. زبان سیاه کرک دار

این وضعیت بی‌ضرر زمانی اتفاق می‌افتد که برآمدگی‌های کوچک در سطح زبان که پاپیلا نام دارند، در قسمت‌های نوک زبان و کناره‌های زبان بزرگ‌تر می‌شوند. باکتری‌ها، خاک، مواد غذایی و دیگر مواد می‌تواند بر روی این برجستگی‌ها جمع شوند و باعث تغییر رنگ آنها به رنگ‌های مختلف شوند. حتی اگر نام این اختلال “زبان سیاه” باشد، زبان قبل از تغییر رنگ دادن به سیاه، می‌تواند به رنگ زرد یا دیگر رنگ‌ها تبدیل شود.

۲. بهداشت دهان و دندان نامناسب

هنگامی که دندان‌های خود را در بازه‌های زمانی کوتاه مدت و به طور کامل مسواک نزنید، سلول‌های پوستی و باکتری‌ها می‌توانند در پاپیلاهای زبان تجمع یابند. باکتری‌ها رنگدانه‌هایی که دلیل تغییر رنگ زبان به رنگ زرد هستند، را آزاد می‌کنند. مواد غذایی، تنباکو، و دیگر مواد نیز می‌توانند در زبان به دام افتاده و رنگ زبان را به زرد تغییر دهند.

۳. خشکی دهان یا تنفس از راه دهان

خشکی دهان فقدان بزاق کافی در دهان است. بزاق، باکتری‌ها را از دهان پاک می‌کند که به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. عوارض جانبی داروها، بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن و دیابت، همچنین پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز می‌توانند باعث خشکی دهان شوند. تنفس از طریق دهان در حین خواب نیز منجر به خشکی دهان می‌شود.

۴. زبان جغرافیایی

این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که تکه‌هایی از پاپیلاهای سطح زبان از بین بروند. این تکه‌ها اغلب قرمز هستند، اما می‌توانند زرد نیز شوند و گاهی اوقات دردناک نیز می‌شوند. پزشکان علت این بیماری را نمی‌دانند، اما گاهی اوقات در خانواده‌ها ارثی می‌شوند. تکه‌های پاپیلای از دست رفته در سطح زبان مانند یک نقشه به نظر می‌رسند و به همین دلیل این بیماری این نام را گرفته است.

۵. زردی (یرقان)

زردی بیماریی است که در آن پوست و سفیدی چشم‌ها به رنگ زرد در می‌آیند. این اتفاق زمانی می‌افتد که کبد آسیب دیده است و نمی‌تواند به درستی محصولات زائد بیلی روبین را پردازش و دفع کند. بیلی روبین یک رنگدانه زرد است که در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود. وقتی بیلی روبین در خون رها می‌شود، پوست، سفیدی چشم‌ها و زبان، زرد می‌شوند.

۶. محصولات بهداشتی دهان با مواد اکسیدکننده

برخی از محصولاتی بهداشتی دهان مانند دهان‌شویه یا خمیردندان حاوی مواد شیمیایی یا ذراتی هستند که باعث خشکی دهان، تحریک سلول‌های روی سطح زبان و تغییر رنگ آن می‌شود. معمولا ترکیباتی شامل پراکسیدها، منتول، الکل، تیمول و اکالیپتوس باعث زرد شدن زبان می‌شوند. استفاده از دهان شویه‌های حاوی پراکسید، نارون کوهی یا جوهر نعنای خشک، می‌توانند رنگ زبان را تغییر دهند.

۷. مصرف تنباکو

تنباکو دارای ترکیبات و سمومی است که باعث تغییر رنگ سلول‌های پوست می‌شوند یا آن‌ها را تحریک می‌کنند. همچنین تنباکو می‌تواند به بزرگ‌شدن سلول‌ها کمک کرده و احتمال به دام انداختن ذرات و باکتری‌ها را افزایش دهد. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو و سیگار می‌تواند باعث زرد شدن زبان شود.

۸. غذاهای حاوی رنگ یا چسبناک

بسیاری از مواد غذایی حاوی رنگ‌هایی هستند که می‌توانند باعث زرد شدن زبان شوند. برخی نیز چسبنده بوده و با چسبیدن به زبان، سطح آن را تغییر می‌دهند.

۹. برخی داروها

بعضی از داروها مواد رنگی دارند که باعث تغییر رنگ رنگ‌دانه‌ها یا تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند. مواد و داروهایی که احتمال زرد شدن زبان را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• دیابت و داروهای کنترل دیابت
• داروهای رقیق‌کننده خون
• آنتی‌بیوتیک‌ها
• لانزوپرازول
• کلرهگزیدین (در برخی دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده موجود است.)
• نمک آهن
• مینوسیکلین
• بیسموت ساب سالیسیلات (داروهای حاوی بیسموت می‌توانند رنگ زبان را از زرد تا سیاه تغییر دهند.)
• داروهای سرطان و استفاده از اشعه
• داروهای ضد روان‌پریشی
• برخی مواد غیرقانونی مانند کوکائین

۱۰. برفک دهان

برفک دهان در نتیجه رشد بیش از حد باکتری کاندیدا ایجاد می‌شود. این بیماری ابتدا لکه‌های سفیدی روی زبان ایجاد می‌کند. درصورتی‌که درمان نشود، به‌مرور این لکه‌ها باعث زرد شدن زبان می‌شوند.

۱۱. اگزما و بیماری‌های خودایمنی

برخی بیماری‌های خودایمنی مانند اگزما سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و باعث می‌شوند باکتری‌های بی‌ضرر روی سطح زبان بیش از حد رشد کنند. طبق تحقیقی که روی ۳۵ نفر با زردی زبان انجام شد، ۳۲ نفر از آن‌ها اگزمای حاد یا شدید داشتند.

۱۲. عفونت معده

زمانی که شرایطی باعث التهاب پوشش معده شود، می‌تواند روی ایجاد پوشش زرد روی زبان موثر باشد. طبق تحقیقاتی که انجام شده است، پوشش ضخیم و زردرنگ زبان با بیماری مزمن گاستریت یا التهاب مخاط معده مرتبط است. به‌ویژه زمانی که بیماری توسط باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد شود، احتمال این عارضه بالاتر می‌رود.

۱۳. عفونت ادراری

یکی از علائم هشداردهنده اولیه عفونت دستگاه ادراری زرد شدن زبان (به‌ویژه پوشش ضخیم انتهای زبان) است. اگر زردی در قسمت جلویی زبان باشد، احتمالا به عفونت ادراری مربوط نبوده و می‌تواند نشانه عفونت دستگاه تنفسی فوقانی باشد.

۱۴. پیرسینگ

گاهی پیرسینگ می‌تواند منجر به عفونت دهان و دندان شود. باید پس از انجام پیرسینگ به نکات بهداشتی توجه ویژه‌ای داشت. این نوع عفونت باعث التهاب پاپیلا شده و زردی زبان را در پی دارد.

۱۵. عمل لوزه

هر نوع جراحی امکان ایجاد عوارضی همچون عفونت را دارد. اگر پس از انجام عمل لوزه دچار عفونت دهان یا دندان شوید، با زرد شدن زبان این مشکل مشخص می‌شود. باید پس از عمل مراقبت‌های دهان و دندان را بیش از قبل رعایت کنید.

۱۶. خلط بینی

تجمع خلط یا مخاط پشت بینی یا گلو می‌تواند باعث زرد یا سفید شدن زبان شود. همچنین این مشکل بوی بد دهان را نیز در پی دارد. معمولا به علت آلرژی، رفلاکس معده یا اختلالات بلع این مشکل به وجود می‌آید.

۱۷. تب مخملک

عامل ایجاد مخملک باکتری استرپتوکوک است. این بیماری بیشتر در کودکان شایع است و باعث ورم لوزه می‌شود. یکی از نشانه‌های مخملک تغییر رنگ زبان است. در این بیماری برجستگی‌هایی روی زبان ایجاد می‌شود و رنگ زبان به زرد، سفید یا حتی قرمز تغییر می‌کند.

۱۸. بیماری مقاربتی ایدز

افراد مبتلا به بیماری ایدز ممکن است دچار تغییر رنگ در زبان شوند. تمامی افرادی که دچار ایدز هستند، این علامت را ندارند. در واقع به دلیل تضعیف سیستم ایمنی بدن امکان ایجاد عفونت و درنتیجه تغییر رنگ زبان وجود دارد.

---

علت زردی زبان نوزاد چیست؟

یکی از علل اصلی این عارضه در نوزادان زردی است. زردی در چند روز اول پس از تولد شایع است. این بیماری به علت سطوح بالای بیلی‌روبین ایجاد می‌شود. در این شرایط علاوه بر زبان، پوست، سفیدی چشم و داخل دهان نوزاد زرد می‌شود. اگر احساس می‌کنید، پوست نوزاد زرد است، باید به‌آرامی با نوک انگشت فشار وارد کنید. اگر پوست سفید به نظر برسد و روشن‌تر از نواحی دیگر شود، احتمالا نوزاد مشکلی ندارد. اما اگر با فشار زرد به نظر رسید، احتمال زردی نوزاد بالا است.

---

علت زردی زبان کودک چیست؟

در کودکان نیز همانند بزرگسالان هر یک از دلایل ذکرشده می‌تواند علت ایجاد این عارضه باشد. اگر زردی در زبان کودک مشاهده کردید، سریع نگران نشوید. در بیشتر مواقع خوردن خوراکی‌های مختلف باعث ایجاد زردی می‌شود. همچنین کودکان نمی‌توانند مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان را به‌درستی رعایت کنند. گاهی علت زرد شدن زبان بهداشت ضعیف دهان است.

---

علت زردی زبان در بارداری

در دوره بارداری تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌شود. احتمال دارد باکتری‌های مضر در حفره‌های دهان بیشتر شوند. به همین دلیل رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان ضرورت بیشتری پیدا می‌کند. در این دوره باید دقت بیشتری روی مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه داشته باشید. در بیشتر مواقع علت زرد شدن زبان در زنان باردار مشکلات بهداشتی دهان است.

---

عوامل خطر زرد شدن زبان

هر شخصی در هر سنی ممکن است دچار زردی زبان شود. اما برخی عوامل احتمال ایجاد این عارضه را بیشتر می‌کنند. عوامل خطر ابتلا به زردی زبان عبارتند از:

• بهداشت ضعیف دهان
• استفاده از تنباکو
• مصرف زیاد قهوه یا چای سیاه
• مصرف الکل
• کم‌آبی بدن
• سرطان
• اختلالات خودایمنی
• اختلالات عصبی

عوارض زردی زبان

زرد شدن زبان معمولا عوارضی ایجاد نمی‌کند. با این حال، بیماری‌هایی که موجب زردی (یرقان) می‌شوند می‌توانند منجر به مشکلات زیر شود:

• تشکیل زخم روی کبد
• نارسایی کبد
• تورم در پاها و شکم
• بزرگ شدن طحال
• خونریزی در دستگاه گوارش
• سرطان کبد

---

درمان زردی زبان

برای درمان زبان زرد، با یک محلول که شامل مخلوطی از یک واحد پراکسید هیدروژن و پنج واحد آب است، یک بار در روز مسواک بزنید، سپس دهان خود را چند بار با آب بشویید.

درمان بیماری زمینه‌ای که علت زرد شدن زبان است، باید علائم را کاهش دهد.

درمان زبان سیاه کرک‌دار

دندان هایتان را حداقل دوبار در روز،بعد از هر وعده غذایی بشویید. چند بار در روز با آب دهان خود را بشویید. سیگار نکشید.

بهبود بهداشت دهان و دندان

دوبار در روز با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و مسواک نرم، دندان‌هایتان را مسواک بزنید. حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید. استفاده‌ی روزانه از دهان شویه‌ی حاوی فلوراید به بهداشت دهان و دندان کمک می‌کند. هر شش ماه یک بار برای معاینه‌ی دندان هایتان به دندانپزشک مراجعه کنید. استفاده از شیرینی‌ها و مخصوصا غذاهای چسبناک و صمغی مثل شکلات را محدود کنید.

درمان خشکی دهان

استفاده از دهان شویه‌ی ویژه‌ای که باعث افزایش میزان بزاق در دهان می‌شود. اگر دارویی باعث خشکی دهان شود، با مشورت پزشک دوز دارو را تغییر دهید یا از داروی دیگری استفاده کنید. نوشیدن آب یا سایر نوشیدنی‌های بدون قند در طول روز کمک کننده است. اجتناب از کافئین، تنباکو و الکل، که می‌تواند خشکی دهان را تشدید کنند. جویدن آدامس بدون قند برای تحریک تولید بزاق. اگر در شب از دهانتان نفس می‌کشید، از رطوبت دهنده‌ی هوا استفاده کنید تا به هوای اتاق خوابتان رطوبت اضافه کند.

درمان زبان جغرافیایی

استفاده از داروهای ضد درد یا دهان شویه‌ی حاوی بی‌حس کننده برای از بین بردن هر گونه درد مفید است. پزشک ممکن است پماد یا دهان شویه‌ی کورتیکواستروییدی برای درمان ناراحتی‌های ناشی از بیماری، تجویز کند.

درمان زردی

اگر عفونتی مانند هپاتیت باعث ایجاد زردی شود، پزشک ممکن است برای درمان آن دارو تجویز کند. درمان زردی ناشی از اختلالات خونی مانند کم‌خونی سلول‌های داسی شکل، ممکن است شامل درمان شامل انتقال خون یا داروهای شیمیایی که آهن‌زدا هستند و به آهن متصل می‌شوند، باشد. برای جلوگیری از آسیب بیشتر کبدی از مصرف الکل خودداری کنید یا میزان مصرف‌تان را کاهش دهید. برای بیماری‌های شدید کبدی، پیوند کبد ممکن است از گزینه‌های درمانی باشد.

ترک سیگار

برای ترک سیگار با دکتر خود مشورت کنید. می‌توانید از محصولات جایگزین نیکوتین مانند چسب‌های نیکوتینی، قرص، آدامس و اسپری بینی استفاده کنید. این محصولات به کاهش میل به سیگار کمک می‌کنند. پزشک می‌تواند برای تسکین علائم ترک نیکوتین از داروهایی مانند وارنیکلین یا بوپروپیون، تجویز کند. گروه‌های پشتیبانی و مشاوره فردی می‌تواند برای کنار آمدن با هر گونه مسائل ناشی از ترک سیگار به شما کمک کند.

داروهای درمان زرد شدن زبان

زمانی که این عارضه باعث درد، سوزش یا ناراحتی شخص شود، ممکن است پزشک داروهای خاصی را تجویز کند. برخی از این داروها عبارتند از:

• استروئیدهای موضعی یا محلول شستشو
• دهان‌شویه اسید سالیسیلیک
• داروهای رتینوئید (ویتامین A)
• آنتی‌هیستامین‌ها
• داروهای ضدقارچ موضعی برای برفک دهان
• داروهای بی‌حس‌کننده موضعی
• کرم‌های موضعی با ۳۰% اوره
• آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضد ویروس‌ها برای درمان عفونت زمینه‌ای
• داروهای ضد درد

سریع‌ترین روش برای درمان زردی زبان چیست؟

همین حالا از پزشک متخصص بپرسید

دکتر جراحی دهان، فک و صورت

درمان خانگی زردی زبان

برای درمان خانگی این عارضه باید دفعات و دقت مسواک زدن را بالا ببرید. می‌توانید از دهان‌شویه‌های ضدباکتری بعد از غذا استفاده کنید. یک‌بار در روز دهان را به مدت ۶۰ ثانیه با مخلوطی از پراکسید هیدروژن و آب شستشو دهید. نسبت پراکسید هیدروژن به آب باید ۱ به ۵ باشد. پس از آن چندین بار دهان را با آب بشویید.

راه‌حل دیگر این است که جوش‌شیرین را مستقیما روی زبان بمالید و به مدت ۶۰ ثانیه صبر کنید. همچنین بهتر است مصرف شیرینی‌های قندی و چسبناک را به حداقل برسانید.

---

پیشگیری از زردی زبان

به منظور کاهش تعداد باکتری‌ها و کاهش مقدار تجمع سلول‌هایی که می‌توانند باعث زرد شدن زبان شوند، سعی کنید موارد زیر را رعایت کنید:

• ترک سیگار
• مسواک زدن دندان‌ها دو بار در روز و استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز
• به منظور حذف سلول‌های مرده، مواد غذایی و دیگر مواد، با یک لیسه زبان به آرامی بر سطح زبان خود بکشید.
• افزایش میزان فیبر در رژیم غذایی، تعداد باکتری‌های دهان را کاهش می‌دهد.

چه مواقعی برای درمان زردی زبان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر زردی زبان تنها علامت شماست، نیازی به کمک‌های پزشکی ندارید. اما در صورت وجود علائم زیر باید با دکتر گوش و حلق و بینی تماس بگیرید:

بروز علائم دیگری از زردی، عفونت یا آسیب کبدی، مانند:

• درد شکم
• خون در مدفوع
• استفراغ
• تب
• به آسانی کبود شدن و خونریزی
• زردی زبان پس از دو هفته از بین نرود.
• پوست و یا سفیدی چشم نیز به رنگ زرد در بیایند.
• زبان دردناک شود.

---

رنگ زبان و بیماری‌ها

زمانی که رنگ زبان تغییر می‌کند و از حالت صورتی طبیعی خارج می‌شود، احتمالا مشکل اساسی در سلامتی ایجاد شده است. ممکن است علت تغییر رنگ زبان موارد زیر باشد.

• قرمز: احتمال دارد نشانه کمبود ویتامین B باشد. مخملک، اگزما و بیماری کاوازاکی نیز می‌توانند باعث قرمزی زبان شوند.
• بنفش: مشکلات قلبی و گردش خون ضعیف می‌توانند باعث بنفش شدن زبان شوند. در بیماری کاوازاکی ممکن است زبان ارغوانی رنگ شود.
• آبی: این حالت نشانه گردش ضعیف اکسیژن در خون است. اغلب مربوط به مشکلات ریوی یا کلیوی می‌شود.
• خاکستری: گاهی مشکلات گوارشی باعث خاکستری شدن زبان می‌شوند. این حالت می‌تواند نشانه زخم معده یا اگزما هم باشد.
• سفید: عفونت‌های قارچی مانند برفک دهان باعث بروز لکه‌های سفید روی زبان می‌شوند. بیماری‌های خوش‌خیمی مانند لکوپلاکیا یا لیکن پلان دهان نیز ممکن است باعث سفیدی زبان شوند.
• قهوه‌ای: اغلب بی‍ضرر است. خوردن مواد غذایی خاص یا مصرف تنباکو گاهی رنگ زبان را قهوه‌ای می‌کنند.
• سیاه: زبان تیره یا سیاه اغلب مربوط به عادات بد بهداشت دهان است. دیابت نیز می‌تواند این حالت را ایجاد کند.

---

برای درمان زردی زبان باید به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

اگر دچار زردی زبان هستید و علائمی مانند بوی بد دهان، تب، خشکی دهان یا رفلاکس معده دارید، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. متخصص با معاینه زبان و انجام برخی آزمایش‌ها علت ایجاد این عارضه را تشخیص می‌دهد.

برای پیداکردن بهترین متخصص گوش و حلق و بینی می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصص وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!