آزمایش چربی خون نرمال؛ شرایط، نحوه انجام و تفسیر آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

آزمایش چربی خون یک آزمایش تشخیصی رایج است که مولکول‌های چربی خون به نام لیپیدها را اندازه گیری می‌کند. افزایش مقدار لیپید در خون باعث تجمع چربی در رگ‌ها و باریک شدن آنها می‌شود. نتیجه‌ی آن افزایش خطر بیماری قلبی و عروقی است. این آزمایش برای تشخیص بیماری‌های مختلفی مثل بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته قلبی و مغزی و کبد چرب تجویز می‌شود. در صورت بالا بودن چربی خون و با در نظر گرفتن عوامل خطر شناخته شده، می‌توان با ورزش، رژیم غذایی و دارو، سطح چربی خون را کاهش داد و از پیامدهای نامطلوب پیشگیری کرد.

آزمایش چربی خون چیست؟

پنل چربی (Lipid Panel) یا آزمایش چربی خون، آزمایشی رایج برای اندازه‌گیری میزان چربی خون یا لیپیدها در خون است. کلسترول و تری گلیسیریدها چربی‌هایی هستند که برای سلامت سلول‌ها ضروری‌اند، اما وقتی در خون جمع می‌شوند می‌توانند مضر باشند. در این آزمایش سطح انواع کلسترول و تری‌گلیسیریدها در خون بررسی می‌شود. پزشکان با استفاده از این آزمایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی را ارزیابی می‌کنند. آزمایش چربی خون به ویژه برای افرادی که دارای عوامل خطر مانند فشار خون بالا، دیابت یا سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی هستند، بسیار مفید است.

این آزمایش برای افرادی تجویز می‌شود که سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا سکته مغزی دارند یا در معرض خطر بیماری قلبی هستند. عوامل خطر شامل فشار خون بالا، دیابت یا پیش‌دیابت، اضافه وزن یا چاقی، سیگار کشیدن، عدم ورزش، رژیم غذایی ناسالم، استرس و کلسترول کل بالا هستند. همچنین، افرادی که در حال درمان بیماری قلبی هستند، ممکن است این آزمایش را برای بررسی اثر بخشی درمان انجام دهند.

می‌ترسی که چربی خون داشته باشی؟

پس همین حالا مشاوره بگیر.

نوبت دکتر قلب و عروق

در آزمایش چربی خون چه فاکتورهایی بررسی می‌شود؟

فاکتورهای اصلی آزمایش خون شامل کلسترول‌ها و تری‌گلیسیریدها هستند. کلسترول شامل کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) است که به حذف کلسترول بد (LDL) کمک می‌کنند. کلسترول لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) که به آن کلسترول بد می‌گویند با تجمع در رگ خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. به طورکلی آزمایش خون شامل چهار فاکتور اصلی است:

• تری گلیسیرید
• کلسترول کل
• کلسترول LDL
• کلسترول HDL

تری گلیسیرید در آزمایش چربی خون

برخی از تری گلیسیریدها توسط غذایی که می‌خوریم به دست می‌آید و برخی از آن‌ها را بدن می‌سازد. آزمایش تری گلیسیرید این مقادیر را اندازه گیری می‌کند. کالری مصرف‌شده‌ی ما اگر بیشتر از مورد نیاز بدن باشد، به  تری گلیسیرید تبدیل شده و در سلول‌های چربی ذخیره می‌شوند. بالا رفتن تری گلیسیرید خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های پانکراس را افزایش می‌دهد. رژیم غذایی پرچرب، مصرف الکل، دیابت و کم‌تحرکی می‌تواند باعث افزایش این چربی در خون شود.

کلسترول کل در آزمایش چربی خون

آزمایش کلسترول کل مجموعه کلسترول‌های HDL , LDL و VLDL است. مقدار زیاد کلسترول در خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، حملات قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. برای کاهش کلسترول خون باید رژیم غذایی سالم داشت و منظم ورزش کرد.

LDL در آزمایش چربی خون

کلسترول LDL که به آن کلسترول بد هم می‌گویند می‌تواند در رگ‌ها خون جمع شود و احتمال ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. رژیم غذایی پرچرب، مصرف سیگار، کم‌تحرکی، عوامل ژنتیکی و برخی بیماری‌ها مانند دیابت و فشار خون بالا می‌تواند باعث افزایش LDL در آزمایش خون شود. با پیروی از سبک زندگی سالم، افزایش فعالیت بدنی و ترک سیگار می‌توان ldl نرمال داشت.

HDL در آزمایش چربی خون

کلسترول HDL که به آن کلسترول خوب هم گفته می‌شود به کاهش تجمع سطح LDL در خون کمک می‌کند. این نوع کلسترول می‌تواند به محافظت از قلب و عروق کمک کند و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. سطح پایین HDL معمولاً به دلیل رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی، چاقی و برخی عوامل ژنتیکی ممکن است افزایش یابد.

نحوه انجام آزمایش چربی خون

آزمایش چربی خون با گرفتن یک نمونه خون که از طریق یک سوزن از رگ بازوی شما گرفته می‌شود، انجام می‌شود. ابتدا تکنسین آزمایشگاه رگ مناسب برای گرفتن خون را پیدا می‌کند. پس از تمیز کردن محل، یک سوزن کوچک وارد رگ می‌شود تا نمونه خون گرفته شود. این کار ممکن است کمی درد یا سوزش داشته باشد. پس از جمع‌آوری خون، سوزن را بیرون می‌آورند و محل تزریق را با گاز یا پنبه می‌پوشانند تا خونریزی متوقف شود. سپس یک چسب زخم می‌زنند. این آزمایش یکی از مهم‌ترین آزمایشات چکاپ کامل است و به همین دلیل ممکن است در کنار آن چند شیشه آزمایشی خون دیگر نیز دریافت شود.

متن انگلیسی:
Your healthcare provider will tell you when you’ll need a lipid panel. It depends mostly on if you have risk factors for cardiovascular disease, although age and medical history also play a role. Even young children may need to have a lipid panel if they have one or more risk factors. It’s best to talk to your healthcare provider and give them your complete health history to see what they recommend.
ترجمه‌ی فارسی:
پزشک به شما می‌گوید که چه زمانی به آزمایش چربی خون نیاز دارید. بستگی به عوامل خطر بیماری‌های قلبی دارد، اما سن و سابقه پزشکی هم مهم هستند. حتی ممکن است کودکان هم اگر چند عامل خطر داشته باشند، نیاز به این آزمایش داشته باشند. بهترین کار این است که با پزشک خود مشورت کنید و تاریخچه کامل سلامتی‌تان را با او در میان بگذارید تا ببینید چه توصیه‌ای برای شما دارد.

به نقل از: clevelandclinic

نحوه خواندن برگه آزمایش چربی خون

قبل از خواندن جواب آزمایش چربی خون باید به این نکته توجه کنید که نتایج آزمایش ممکن است بسته به سن، جنسیت، سابقه سلامتی، روش استفاده شده برای آزمایش و عوامل دیگر متفاوت باشد. پس بهتر است برای خواندن جواب آزمایش و تفسیر آن به دکتر مراجعه کنید. میزان نرمال چربی خون در آزمایش به شرح زیر است:

مقدار تری گلیسیرید در آزمایش چربی خون:

• مقدار طبیعی و مطلوب: کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر
• لب مرز: ۱۵۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر
• بالا: ۲۰۰ تا ۲۴۹ میلی گرم در دسی لیتر
• خیلی بالا: ۲۲۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر

مقدار کلسترول کل:

• مقدار طبیعی و مطلوب: کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر
• لب مرز: ۲۰۰ تا ۲۳۹ میلی گرم در دسی لیتر
• بالا: ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر

کلسترول بد (LDL):

• مقدار طبیعی و مطلوب: کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر
• بالاتر از حد مطلوب: ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی گرم در دسی لیتر
• لب مرز: ۱۳۰ تا ۱۵۹ میلی گرم در دسی لیتر
• بالا: ۱۶۰ تا ۱۸۹ میلی گرم در دسی لیتر
• خیلی بالا: بالاتر از ۱۹۰ میلی گرم در دسی لیتر

کلسترول خوب (LDL):

• زنان
  • کمتر از مقدار طبیعی: کمتر از ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر
  • مقدار طبیعی و مطلوب: ۵۰ تا ۵۹ میلی گرم در دسی لیتر
  • بالاتر از مقدار طبیعی: ۶۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر
• مردان
  • کمتر از مقدار طبیعی: کمتر از ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر
  • مقدار طبیعی و مطلوب: ۴۰ تا ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر
  • بالاتر از مقدار طبیعی: ۶۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۰۴۴ نظر)

دکتر آرش یزدان شناس

فلوشیپ اینترونشنال کاردیولوژی

نوبت بگیرید

۵ (۷۹۵ نظر)

دکتر خاطره دهقانی

فلوشیپ اینترونشنال کاردیولوژی

نوبت بگیرید

۵ (۶۵۷ نظر)

دکتر رحمان علیزادیان

تخصص قلب و عروق

نوبت بگیرید

۴.۷ (۵۱۵ نظر)

دکتر راضیه نعیمی

تخصص قلب و عروق

نوبت بگیرید

۵ (۴۷۲ نظر)

دکتر محمد مهدی دائی

فلوشیپ اینترونشنال کاردیولوژی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۴۲۸ نظر)

دکتر سیده سهیلا منصوری

تخصص قلب و عروق

نوبت بگیرید

تفسیر آزمایش چربی خون

برای تفسیر نتایج آزمایش چربی، مقادیر ایده‌آل برای هر یک از چهار آزمایش استاندارد در پنل چربی بررسی می‌شود. معمولاً سطوح بالاتر از حد نرمال کلسترول کل، LDL و تری گلیسیریدها و سطوح پایین‌تر از حد نرمال HDL می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. پایین بودن غیرمعمول سطح کلسترول نادر است و معمولاً به دلیل یک بیماری که باعث سوءتغذیه می‌شود، رخ می‌دهد. مقادیر بالای کلسترول کل، LDL و تری گلیسیریدها می‌تواند نشان‌دهنده‌ی افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های زیر باشد:

• بیماری های قلبی عروقی
• فشار خون بالا
• دیابت نوع دو
• بیماری کبدی
• سکته مغزی

چربی خون بالا معمولا علائم مشخصی ندارد، اما می تواند خطر ابتلا به بیماری هایی را که دارای علائم هستند از جمله آنژین (درد قفسه ی سینه ناشی از بیماری قلبی)، فشار خون بالا، سکته‌ مغزی و سایر بیماری های گردش خون را افزایش دهد. بدون آزمایش خون، ممکن است تا زمانی که دچار حمله ی قلبی یا سکته نشده باشید، هیچگاه نفهمید که مقادیر زیادی چربی در خون شما وجود دارد. در برخی از افراد که دارای سطح چربی خون بالایی هستند، برآمدگی های مایل به زرد و چربی که گزانتوم نامیده می شود، در پوست آن ها دیده می شود.

تفسیر نتایج شما بر اساس سن و وضعیت سلامتی شما متفاوت خواهد بود. اگر فشار خون بالا یا دیابت دارید، شما در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری قلبی هستید. ممکن است پزشک برای کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید برای شما دارو تجویز کند. رژیم غذایی، مقدار ورزش هفتگی، مصرف سیگار، سابقه خانوادگی بیماری، مصرف دارو می‌تواند بر تفسیر نتیجه آزمایش چربی خون تأثیر بگذارد.

فاکتورهای پروفایل لیپید	مقدار کم	مقدار نرمال	مقدار زیاد
HDL	کمتر از مقدار طبیعی: کمتر از ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر کمتر از مقدار طبیعی: کمتر از ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر	مقدار طبیعی و مطلوب: ۵۰ تا ۵۹ میلی گرم در دسی لیتر مقدار طبیعی و مطلوب: ۴۰ تا ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر	بالاتر از مقدار طبیعی: ۶۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر بالاتر از مقدار طبیعی: ۶۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر
LDL	—–	کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر	بالاتر از حد مطلوب: ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی گرم در دسی لیتر لب مرز: ۱۳۰ تا ۱۵۹ میلی گرم در دسی لیتر بالا: ۱۶۰ تا ۱۸۹ میلی گرم در دسی لیتر خیلی بالا: بالاتر از ۱۹۰ میلی گرم در دسی لیتر
Cholestrole	—–	کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر	بالاتر از حد مطلوب: ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی گرم در دسی لیتر لب مرز: ۱۳۰ تا ۱۵۹ میلی گرم در دسی لیتر بالا: ۱۶۰ تا ۱۸۹ میلی گرم در دسی لیتر خیلی بالا: بالاتر از ۱۹۰ میلی گرم در دسی لیتر
Triglycreide	—–	کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر	لب مرز: ۲۰۰ تا ۲۳۹ میلی گرم در دسی لیتر بالا: ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر

شرایط آزمایش چربی خون

برای اینکه نتایج حاصل از آزمایش چربی خون دقیق و قابل اعتماد باشد باید نکاتی را رعایت کنید. مهم‌ترین نکات آمادگی قبل از این آزمایش عبارت است از:

• ناشتا بودن: معمولاً باید ۱۰ تا ۱۴ ساعت قبل از آزمایش، هیچ‌گونه غذا یا نوشیدنی (به جز آب) مصرف نکنید.
• پرهیز از مصرف برخی مواد: قبل از آزمایش، از مصرف قهوه، چای، آب‌میوه، آدامس، نوشیدنی‌های گازدار و شیرین، شربت‌های سینه و قرص‌های نرم‌کننده گلو خودداری کنید.
• فعالیت بدنی: از انجام ورزش‌های شدید یا فعالیت بدنی زیاد ۲۴ ساعت قبل از آزمایش پرهیز کنید،
• سیگار: حداقل یک ساعت قبل از آزمایش از کشیدن سیگار خودداری کنید، زیرا نیکوتین می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
• داروها: اگر دارویی مصرف می‌کنید که ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است نیاز باشد مصرف آن را موقتاً قطع کنید.
• زمان‌بندی آزمایش: بهتر است آزمایش در ساعات اولیه صبح انجام شود تا با دوره ناشتایی شبانه تداخل نداشته باشد.

میخوای تفسیر نتیجه آزمایش چربی خون رو بدونی؟ همین الان مشاوره بگیر

دکتر هیپرکلسترولمی

شام شب قبل از آزمایش چربی خون چه بخوریم؟

برای شام شب قبل از آزمایش چربی خون نباید غذای سنگین و چرب مصرف کنید، زیرا مصرف چربی‌های اشباع‌شده می‌تواند سطح کلسترول را بالا ببرد. بهتر است غذایی سبک و سالم مصرف کنید که شامل مواد مغذی و فیبر باشد. غذاهایی مانند جو دوسر، مغزها، عدس، جو و میوه‌ها گزینه‌های مناسبی هستند. همچنین، مصرف الکل و غذاهای پرچرب مانند گوشت قرمز، کره و لبنیات پرچرب باید از شب قبل از آزمایش اجتناب شود، زیرا این مواد می‌توانند تاثیر منفی بر نتایج آزمایش بگذارند.

برای آزمایش چربی خون چند ساعت باید ناشتا بود؟

اگر می‌خواهید آزمایش چربی خون انجام دهید، لازم است ۱۰ تا ۱۴ ساعت قبل از نمونه گیری ناشتا باشید. به این منظور، شب قبل از انجام آزمایش، وعده ی شام سبک و در حد وعده صبحانه، مصرف کنید. اما نوشیدن آب مانعی ندارد.

چه کسانی باید آزمایش چربی خون ناشتا دهند؟

مردان با سن بیشتر از ۴۵ سال و زنان با سن بیشتر از ۵۵ سال، در صورت عدم وجود عوامل خطر، هر ۴ تا ۶ سال لازم است آزمایش چربی خون را انجام دهند. آزمایش چربی خون در کودکان، نوجوانان و جوانان، ۱ بار در سن ۹ تا ۱۱ سالگی و بار دیگر در سن ۱۷ تا ۲۱ سالگی، انجام می شود. کودکان با سن زیر ۲ سال، لازم نیست آزمایش چربی خون انجام دهند.

 اگر کودک سابقه ی خانوادگی ابتلا به بیماری عروق کرونر زودرس یا سابقه ی شخصی چاقی یا دیابت را دارد، ممکن است آزمایش چربی خون زودهنگام یا مکرر انجام شود. در صورت وجود عوامل خطر یا برای نظارت بر اثربخشی درمان، برای نظارت بر چربی خون، لازم است در فواصل منظم و با توجه به نتایج آزمایشات قبلی، آزمایش چربی خون تکرار شود.

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

آزمایش چربی خون آزمایشی است که سطح کلسترول کل، LDL (کلسترول بد)، HDL (کلسترول خوب) و تری گلیسیریدهای خون را بررسی می‌کند. با استفاده از این آزمایش می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را ارزیابی کرد. برای انجام این آزمایش، باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت ناشتا بود و از مصرف مواد مضر مانند قهوه، چای و سیگار خودداری کرد. نتایج طبیعی باید شامل مقادیر مشخصی برای هر یک از این چربی‌ها باشد. اگر نتایج آزمایش غیرنرمال باشد باید با پزشک متخصص قلب و عروق یا پزشک عمومی مشورت کرد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!