فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
آزمایش چربی خون یک آزمایش تشخیصی رایج است که مولکول‌های چربی خون به نام لیپیدها را اندازه گیری می‌کند. افزایش مقدار لیپید در خون باعث تجمع چربی در رگ‌ها و باریک شدن آنها می‌شود. نتیجه‌ی آن افزایش خطر بیماری قلبی و عروقی است. این آزمایش برای تشخیص بیماری‌های مختلفی مثل بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته قلبی و مغزی و کبد چرب تجویز می‌شود. در صورت بالا بودن چربی خون و با در نظر گرفتن عوامل خطر شناخته شده، می‌توان با ورزش، رژیم غذایی و دارو، سطح چربی خون را کاهش داد و از پیامدهای نامطلوب پیشگیری کرد.
آزمایش چربی خون چیست؟
پنل چربی (Lipid Panel) یا آزمایش چربی خون، آزمایشی رایج برای اندازه‌گیری میزان چربی خون یا لیپیدها در خون است. کلسترول و تری گلیسیریدها چربی‌هایی هستند که برای سلامت سلول‌ها ضروری‌اند، اما وقتی در خون جمع می‌شوند می‌توانند مضر باشند. در این آزمایش سطح انواع کلسترول و تری‌گلیسیریدها در خون بررسی می‌شود. پزشکان با استفاده از این آزمایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی را ارزیابی می‌کنند. آزمایش چربی خون به ویژه برای افرادی که دارای عوامل خطر مانند فشار خون بالا، دیابت یا سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی هستند، بسیار مفید است.
این آزمایش برای افرادی تجویز می‌شود که سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا سکته مغزی دارند یا در معرض خطر بیماری قلبی هستند. عوامل خطر شامل فشار خون بالا، دیابت یا پیش‌دیابت، اضافه وزن یا چاقی، سیگار کشیدن، عدم ورزش، رژیم غذایی ناسالم، استرس و کلسترول کل بالا هستند. همچنین، افرادی که در حال درمان بیماری قلبی هستند، ممکن است این آزمایش را برای بررسی اثر بخشی درمان انجام دهند.
می‌ترسی که چربی خون داشته باشی؟
پس همین حالا مشاوره بگیر.
در آزمایش چربی خون چه فاکتورهایی بررسی می‌شود؟
فاکتورهای اصلی آزمایش خون شامل کلسترول‌ها و تری‌گلیسیریدها هستند. کلسترول شامل کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) است که به حذف کلسترول بد (LDL) کمک می‌کنند. کلسترول لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) که به آن کلسترول بد می‌گویند با تجمع در رگ خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. به طورکلی آزمایش خون شامل چهار فاکتور اصلی است:
- تری گلیسیرید
- کلسترول کل
- کلسترول LDL
- کلسترول HDL
تری گلیسیرید در آزمایش چربی خون
برخی از تری گلیسیریدها توسط غذایی که می‌خوریم به دست می‌آید و برخی از آنها را بدن می‌سازد. آزمایش تری گلیسیرید این مقادیر را اندازه گیری می‌کند. کالری مصرف‌شده‌ی ما اگر بیشتر از مورد نیاز بدن باشد، به تری گلیسیرید تبدیل شده و در سلول‌های چربی ذخیره می‌شوند. بالا رفتن تری گلیسیرید خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های پانکراس را افزایش می‌دهد. رژیم غذایی پرچرب، مصرف الکل، دیابت و کم‌تحرکی می‌تواند باعث افزایش این چربی در خون شود.
کلسترول کل در آزمایش چربی خون
آزمایش کلسترول کل مجموعه کلسترول‌های HDL , LDL و VLDL است. مقدار زیاد کلسترول در خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، حملات قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. برای کاهش کلسترول خون باید رژیم غذایی سالم داشت و منظم ورزش کرد.
LDL در آزمایش چربی خون
کلسترول LDL که به آن کلسترول بد هم می‌گویند می‌تواند در رگ‌ها خون جمع شود و احتمال ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. رژیم غذایی پرچرب، مصرف سیگار، کم‌تحرکی، عوامل ژنتیکی و برخی بیماری‌ها مانند دیابت و فشار خون بالا می‌تواند باعث افزایش LDL در آزمایش خون شود. با پیروی از سبک زندگی سالم، افزایش فعالیت بدنی و ترک سیگار می‌توان ldl نرمال داشت.
HDL در آزمایش چربی خون
کلسترول HDL که به آن کلسترول خوب هم گفته می‌شود به کاهش تجمع سطح LDL در خون کمک می‌کند. این نوع کلسترول می‌تواند به محافظت از قلب و عروق کمک کند و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. سطح پایین HDL معمولاً به دلیل رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی، چاقی و برخی عوامل ژنتیکی ممکن است افزایش یابد.
نحوه انجام آزمایش چربی خون
آزمایش چربی خون با گرفتن یک نمونه خون که از طریق یک سوزن از رگ بازوی شما گرفته می‌شود، انجام می‌شود. ابتدا تکنسین آزمایشگاه رگ مناسب برای گرفتن خون را پیدا می‌کند. پس از تمیز کردن محل، یک سوزن کوچک وارد رگ می‌شود تا نمونه خون گرفته شود. این کار ممکن است کمی درد یا سوزش داشته باشد. پس از جمع‌آوری خون، سوزن را بیرون می‌آورند و محل تزریق را با گاز یا پنبه می‌پوشانند تا خونریزی متوقف شود. سپس یک چسب زخم می‌زنند. این آزمایش یکی از مهم‌ترین آزمایشات چکاپ کامل است و به همین دلیل ممکن است در کنار آن چند شیشه آزمایشی خون دیگر نیز دریافت شود.
متن انگلیسی:
به نقل از: clevelandclinic
Your healthcare provider will tell you when you’ll need a lipid panel. It depends mostly on if you have risk factors for cardiovascular disease, although age and medical history also play a role. Even young children may need to have a lipid panel if they have one or more risk factors. It’s best to talk to your healthcare provider and give them your complete health history to see what they recommend.
ترجمه‌ی فارسی:
پزشک به شما می‌گوید که چه زمانی به آزمایش چربی خون نیاز دارید. بستگی به عوامل خطر بیماری‌های قلبی دارد، اما سن و سابقه پزشکی هم مهم هستند. حتی ممکن است کودکان هم اگر چند عامل خطر داشته باشند، نیاز به این آزمایش داشته باشند. بهترین کار این است که با پزشک خود مشورت کنید و تاریخچه کامل سلامتی‌تان را با او در میان بگذارید تا ببینید چه توصیه‌ای برای شما دارد.
نحوه خواندن برگه آزمایش چربی خون
قبل از خواندن جواب آزمایش چربی خون باید به این نکته توجه کنید که نتایج آزمایش ممکن است بسته به سن، جنسیت، سابقه سلامتی، روش استفاده شده برای آزمایش و عوامل دیگر متفاوت باشد. پس بهتر است برای خواندن جواب آزمایش و تفسیر آن به دکتر مراجعه کنید. میزان نرمال چربی خون در آزمایش به شرح زیر است:
| نوع چربی خون | مقدار طبیعی و مطلوب | لب مرز | بالا و خیلی بالا |
|---|---|---|---|
| تری گلیسیرید | کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر | ۱۵۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر | ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر |
| کلسترول کل | کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر | ۲۰۰ تا ۲۳۹ میلی گرم در دسی لیتر | ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر |
| کلسترول بد (LDL) | کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر | ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی گرم در دسی لیتر | ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر |
| کلسترول خوب (HDL) | ۵۰ تا ۵۹ میلی گرم در دسی لیتر (زنان) | ۵۰ تا ۵۹ میلی گرم در دسی لیتر (زنان) | ۶۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر (زنان) |
| ۴۰ تا ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر (مردان) | ۴۰ تا ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر (مردان) | ۶۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر (مردان) |
تفسیر آزمایش چربی خون
برای تفسیر نتایج آزمایش چربی، مقادیر ایده‌آل برای هر یک از چهار آزمایش استاندارد در پنل چربی بررسی می‌شود. معمولاً سطوح بالاتر از حد نرمال کلسترول کل، LDL و تری گلیسیریدها و سطوح پایین‌تر از حد نرمال HDL می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. پایین بودن غیرمعمول سطح کلسترول نادر است و معمولاً به دلیل یک بیماری که باعث سوءتغذیه می‌شود، رخ می‌دهد. مقادیر بالای کلسترول کل، LDL و تری گلیسیریدها می‌تواند نشان‌دهنده‌ی افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های زیر باشد:
- بیماری های قلبی عروقی
- فشار خون بالا
- دیابت نوع دو
- بیماری کبدی
- سکته مغزی
چربی خون بالا معمولا علائم مشخصی ندارد، اما می تواند خطر ابتلا به بیماری هایی را که دارای علائم هستند از جمله آنژین (درد قفسه ی سینه ناشی از بیماری قلبی)، فشار خون بالا، سکته مغزی و سایر بیماری های گردش خون را افزایش دهد. بدون آزمایش خون، ممکن است تا زمانی که دچار حمله ی قلبی یا سکته نشده باشید، هیچگاه نفهمید که مقادیر زیادی چربی در خون شما وجود دارد. در برخی از افراد که دارای سطح چربی خون بالایی هستند، برآمدگی های مایل به زرد و چربی که گزانتوم نامیده می شود، در پوست آن ها دیده می شود.
تفسیر نتایج شما بر اساس سن و وضعیت سلامتی شما متفاوت خواهد بود. اگر فشار خون بالا یا دیابت دارید، شما در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری قلبی هستید. ممکن است پزشک برای کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید برای شما دارو تجویز کند. رژیم غذایی، مقدار ورزش هفتگی، مصرف سیگار، سابقه خانوادگی بیماری، مصرف دارو می‌تواند بر تفسیر نتیجه آزمایش چربی خون تأثیر بگذارد.
شرایط آزمایش چربی خون
برای اینکه نتایج حاصل از آزمایش چربی خون دقیق و قابل اعتماد باشد باید نکاتی را رعایت کنید. مهم‌ترین نکات آمادگی قبل از این آزمایش عبارت است از:
- ناشتا بودن: معمولاً باید ۱۰ تا ۱۴ ساعت قبل از آزمایش، هیچ‌گونه غذا یا نوشیدنی (به جز آب) مصرف نکنید.
- پرهیز از مصرف برخی مواد: قبل از آزمایش، از مصرف قهوه، چای، آب‌میوه، آدامس، نوشیدنی‌های گازدار و شیرین، شربت‌های سینه و قرص‌های نرم‌کننده گلو خودداری کنید.
- فعالیت بدنی: از انجام ورزش‌های شدید یا فعالیت بدنی زیاد ۲۴ ساعت قبل از آزمایش پرهیز کنید،
- سیگار: حداقل یک ساعت قبل از آزمایش از کشیدن سیگار خودداری کنید، زیرا نیکوتین می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
- داروها: اگر دارویی مصرف می‌کنید که ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است نیاز باشد مصرف آن را موقتاً قطع کنید.
- زمان‌بندی آزمایش: بهتر است آزمایش در ساعات اولیه صبح انجام شود تا با دوره ناشتایی شبانه تداخل نداشته باشد.
میخوای تفسیر نتیجه آزمایش چربی خون رو بدونی؟ همین الان مشاوره بگیر
شام شب قبل از آزمایش چربی خون چه بخوریم؟
برای شام شب قبل از آزمایش چربی خون نباید غذای سنگین و چرب مصرف کنید، زیرا مصرف چربی‌های اشباع‌شده می‌تواند سطح کلسترول را بالا ببرد. بهتر است غذایی سبک و سالم مصرف کنید که شامل مواد مغذی و فیبر باشد. غذاهایی مانند جو دوسر، مغزها، عدس، جو و میوه‌ها گزینه‌های مناسبی هستند. همچنین، مصرف الکل و غذاهای پرچرب مانند گوشت قرمز، کره و لبنیات پرچرب باید از شب قبل از آزمایش اجتناب شود، زیرا این مواد می‌توانند تاثیر منفی بر نتایج آزمایش بگذارند.
برای آزمایش چربی خون چند ساعت باید ناشتا بود؟
اگر می‌خواهید آزمایش چربی خون انجام دهید، لازم است ۱۰ تا ۱۴ ساعت قبل از نمونه گیری ناشتا باشید. به این منظور، شب قبل از انجام آزمایش، وعده ی شام سبک و در حد وعده صبحانه، مصرف کنید. اما نوشیدن آب مانعی ندارد.
چه کسانی باید آزمایش چربی خون ناشتا دهند؟
مردان با سن بیشتر از ۴۵ سال و زنان با سن بیشتر از ۵۵ سال، در صورت عدم وجود عوامل خطر، هر ۴ تا ۶ سال لازم است آزمایش چربی خون را انجام دهند. آزمایش چربی خون در کودکان، نوجوانان و جوانان، ۱ بار در سن ۹ تا ۱۱ سالگی و بار دیگر در سن ۱۷ تا ۲۱ سالگی، انجام می شود. کودکان با سن زیر ۲ سال، لازم نیست آزمایش چربی خون انجام دهند.
اگر کودک سابقه ی خانوادگی ابتلا به بیماری عروق کرونر زودرس یا سابقه ی شخصی چاقی یا دیابت را دارد، ممکن است آزمایش چربی خون زودهنگام یا مکرر انجام شود. در صورت وجود عوامل خطر یا برای نظارت بر اثربخشی درمان، برای نظارت بر چربی خون، لازم است در فواصل منظم و با توجه به نتایج آزمایشات قبلی، آزمایش چربی خون تکرار شود.
۴.۷ (۱۰۴۴ نظر)۵ (۷۹۵ نظر)۵ (۶۵۷ نظر)۴.۷ (۵۱۵ نظر)۵ (۴۷۲ نظر)۴.۹ (۴۲۸ نظر)نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
آزمایش چربی خون آزمایشی است که سطح کلسترول کل، LDL (کلسترول بد)، HDL (کلسترول خوب) و تری گلیسیریدهای خون را بررسی می‌کند. با استفاده از این آزمایش می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را ارزیابی کرد. برای انجام این آزمایش، باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت ناشتا بود و از مصرف مواد مضر مانند قهوه، چای و سیگار خودداری کرد. نتایج طبیعی باید شامل مقادیر مشخصی برای هر یک از این چربی‌ها باشد. اگر نتایج آزمایش غیرنرمال باشد باید با پزشک متخصص قلب و عروق یا پزشک عمومی مشورت کرد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
شاید باورتون نشه ولی من فقط سیگارمصرف میکنم وباخوندن این مقاله ازهمین الان اونو کنارمیزارم چربی من بالاست فردام ازمایش دارم ولی تاپایان عمرم سیگارنخواهم کشید از مقاله مفیدی ک گذاشتین ازشما تشکرمیکنم🙏
سلام جناب حسینی عزیط
همیشه سلامت و شاد باشید
خیلی خوب بود درباره رزیم غذایی بیشتر توزیع دهید
سلام دوست عزیز
در پست های دیگر می توانید مطالعه کنید
تندرست باشید
بسیار عالی وجامع توضیح دادید ممنون
سلام دوست عزیز
سپاس از همراهی شما
چربی ۲۷۲خیلی زیاده؟؟؟؟
سلام
بله خیلی بالاست
هم نیاز به تغییر رژیم غذایی و هم استفاده از دارو های استاتین تحت نظر پزشک نیاز دارید
(عذرخواهی بعلت تاخیر در پاسخگویی)
سلام بله زیاد است
چربی خون من ۱۶۸است خوب است یا بالا ۳۰سال دارم
سلام
مقدار طبیعی و مطلوب: کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است
بنابراین چربی خونتان بالاست و نیاز به درمان دارید
رژیم غذایی تان هم باید اصلاح شود
متخصص داخلی
دستتون درد نکنه خیلی مفید بود🙏🙏🙏
توضیحات عالی و جامع بود سپاس از شما
سپاس از همراهی شما.
سلام خسته نباشید.من۲۶سالم هس آزمایش چربی خون دادم ۲۳۵بوده.یعنی چربی خونم بالاس ۶ماه هس هم رژیم غذایی گرفتم ولی بیشترشده علائم بدنی ام میشه راهنمایی کنیدلطفا
مطالب خوب و اموزنده بود
درود و مهر بر شما مراه عزیز دکترتو
تندرست باشید دوست عزیز
خیلی عالی بود ممنون
سلام خیلی عالی وآموزنده بود .دستتون طلا
توضیحات عالی و جامع بود سپاس از شما
سلامتی شما آرزوی ماست.
سن ۲۴۵ سال !!!!
اشتباه تایپی رو تصحیح کنید😉
ممنونم دوست عزیز، اصلاح شد