جراحی سرطان دهان چگونه انجام می شود و چه مزایا و خطراتی دارد؟

سرطان دهان انواع مختلفی دارد و ممکن است در بخش‌های مختلف دهان شروع شود. درمانی که برای سرطان دهان انتخاب می‌شود، به اندازه سرطان و جایی که سرطان از آن جا شروع شده بستگی دارد. همچنین پزشک برای درمان گزینه‌هایی مانند متاستاز یا تغییرات ژنتیکی خاص را هم در نظر می‌گیرد. در کنار درمان‌های کمتر تهاجمی مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی، جراحی سرطان دهان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها است. اما اینکه چه زمانی نیاز به انجام این روش است بستگی به شرایط بیمار دارد که یک دندانپزشک یا متخصص گوش و حلق و بینی بهتر می‌تواند در این باره تصمیم‌گیری کند. شما می‌توانید از طریق سامانه نوبت دهی دکترتو نسبت به دریافت نوبت حضوری و یا مشاوره آنلاین اقدام کنید.

جراحی سرطان دهان چیست؟

جراحی اغلب اولین و اصلی‌ترین درمان برای کسانی است که به سرطان دهان مبتلا شده‌اند. بسته به محل قرارگیری سرطان و مرحله آن، می‌توان از چندین نوع مختلف جراحی برای از بین بردن بافت‌های سرطانی استفاده کرد. هدف اصلی جراحی سرطان دهان، حذف سلول‌ها و بافت‌های سرطانی و همچنین حاشیه‌های محدودی از بافت‌های سالم اطراف آنهاست. این نوع از جراحی گام مهمی در درمان سرطان دهان است و در بیشتر مواقع با کمک سایر درمان‌های ترکیبی می‌تواند به بهبودی کامل بیماران کمک کند.

جراحی سرطان دهان برای چه کسانی مناسب است؟

پزشکان اغلب جراحی را به عنوان اولین درمان برای افرادی که در مراحل اولیه سرطان حفره دهان و سرطان دهان و حلق قرار دارند توصیه می‌کنند. این یک درمان رایج برای سرطان‌های کوچکی است که گسترش نیافته‌اند. هدف جراحان معمولاً برداشتن تومور و بافت‌های آسیب‌دیده و همچنین کاهش خطر گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن است. سن و سلامت عمومی بیماران هم مشخص می‌کند که آیا امکان جراحی سرطان دهان برای آنها وجود دارد یا خیر.

نمی‌دونی جراحی سرطان دهان برای تو بهترین گزینه است یا نه؟

از پزشک راهنمایی بگیر.

رزرو نوبت دکتر دندانپزشکی

جراحی سرطان دهان برای چه کسانی مناسب نیست؟

گاهی اوقات برای برخی از بیمارانی که به سرطان دهان مبتلا شده‌اند، جراحی گزینه اول نیست یا این که به دلیل ریسک بالای جراحی، اصلا امکان عمل کردن بیماران وجود ندارد. اولین فاکتور سیگاری بودن بیماران است. کسانی که در حال حاضر سیگار می‌کشند، تا زمان ترک کامل امکان جراحی را ندارند. از طرفی سن بالای بیماران، وجود سایر شرایط زمینه‌ای که تحمل جراحی را دشوار می‌کند و پیشرفته بودن سرطان از دیگر مواردی است که ممکن است انجام جراحی سرطان دهان را با محدودیت مواجه کند.

انواع روش های جراحی سرطان دهان

جراحی سرطان دهان به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. بسته به این که شدت و گستردگی سرطان چقدر است و از همه مهم‌تر کدام بافت‌ها و قسمت‌ها درگیر سرطان هستند، جراح شما از روش‌های مختلفی برای انجام این عمل استفاده می‌کند. هم تکنیک‌ها و هم ابزارهای مورد استفاده ممکن است متفاوت باشد و از همه مهم‌تر میزان تهاجمی بودن روش‌های مختلف جراحی سرطان گلو و دهان هم با هم فرق دارد. حتی در کنار روش‌های اصلی جراحی که هدف آنها از بین بردن بافت‌ها و سلول‌های سرطانی است، برخی از انواع جراحی‌ها با هدف ترمیم و بازسازی انجام می‌شوند. رایج‌ترین جراحی‌های سرطان دهان عبارت‌اند از:

• جراحی تومور در مراحل اولیه که در آن جراح از طریق یک برش در دهان یا گلو، تومورها را خارج می‌کند.
• گلوسکتومی که جراحی زبان است.
• ماندیبولکتومی
• ماکسیلکتومی
• جراحی میکروگرافیک که برای درمان سرطان روی لب‌ها انجام می‌شود.
• بیوپسی غدد لنفاوی
• تشریح گردن که در آن غدد لنفاوی گردن برداشته می‌شوند.
• جراحی‌های بازسازی و ترمیم

۱. جراحی گلوسکتومی

یکی از انواع جراحی‌هایی که برای درمان سرطان دهان انجام می‌شود، جراحی گلوسکتومی نام دارد. در این عمل جراح زبان را برمی‌دارد، چرا که بافت‌های زبان درگیر سرطان شده‌اند. زمانی که سرطان جزئی است، تنها حدود یک‌سوم زبان در جراحی برداشته می‌شود. اما زمانی که سرطان زبان بزرگ‌تر و گسترده‌تر است، ممکن است به برداشتن کامل زبان نیاز باشد. افرادی که گلوسکتومی جزئی انجام داده‌اند، تنها یک سری تغییرات در گفتار را تجربه می‌کنند. اما اگر فردی تحت عمل گلوسکتومی کامل قرار بگیرد، از آن جایی که کل زبان طی عمل برداشته می‌شود، جراحان زبان را بازسازی خواهند کرد. با این حال، افراد در بلع و گفتار تفاوت‌هایی را تجربه می‌کنند و احتمالا برای یادگیری مجدد این عملکردها به توان‌بخشی نیاز خواهند داشت.

۲. ماندیبولکتومی

یکی از انواع مهم جراحی سرطان دهان، ماندیبولکتومی نام دارد. در این جراحی همه یا بخشی از استخوان فک یا فک پایین برداشته می‌شود. در صورتی که آزمایشات و اسکن‌های تصویربرداری شواهدی از سرطان را نشان ندهند، جراحان ممکن است تنها بخشی از استخوان فک را بردارند. اما در صورتی که تست‌های تصویربرداری سرطان را در استخوان فک تایید کنند، جراحان احتمالا قسمت بزرگ‌تری از استخوان را بر می‌دارند. معمولا در ادامه، جراح، فک را با کمک یک استخوان از دیگر بخش‌های بدن بیمار، پروتزهای مصنوعی یا استخوان از بدن یک اهداکننده بازسازی می‌کند.

۳. ماگزیلکتومی

یکی دیگر از انواع جراحی سرطان دهان، ماگزیلکتومی یا جراحی فک بالا نام دارد. در این نوع از جراحی، تمام یا بخشی از فک بالا برداشته می‌شود. فک بالا استخوانی است که قسمت بالایی فک از جمله قسمت جلویی سقف دهان را تشکیل می‌دهد. اگر سرطان به کام سخت سرایت کرده باشد، معمولا به این روش جراحی نیاز است. از آن جایی که در پایان این عمل یک حفره در دهان یا فک بالا به جا می‌ماند، جراحان معمولا از یک پروتز برای جایگزینی و ترمیم فک استفاده می‌کنند.

۴. جراحی بازسازی دهان و بافت ها

در تمامی عمل‌هایی که برای درمان سرطان دهان انجام می‌شود، ممکن است بخشی از استخوان یا بافت‌های فک و دهان برداشته شود. به همین دلیل معمولا به بازسازی بافت‌ها و استخوان‌های آسیب‌دیده نیاز است. خصوصا در جراحی‌هایی که بخش‌های بزرگی از بافت‌ها برداشته شده است، با یک جراحی ترمیمی یا بازسازی، شکاف‌های باقی مانده از تومورها، بخش‌هایی از لب‌ها، زبان، کام یا فک جایگزین می‌شود. در برخی موارد، جراحی ترمیمی با برداشتن استخوان و بافت سالم از سایر نواحی بدن بیمار انجام می‌شود.

۵. جراحی برای درمان متاستاز (گسترش سرطان)

یکی از سناریوهای مهم برای انواع سرطان، گسترش آنها به دیگر بافت‌ها و متاستاز است. در مورد سرطان دهان هم همین موضوع وجود دارد و ممکن است که بیماری به سایر اندام و بخش‌ها، از جمله مری و ریه گسترش یابد. در این شرایط ممکن است به جراحی‌های بیشتری برای درمان متاستاز سرطان دهان یا حتی تشخیص سرطان در دیگر بافت‌ها نیاز باشد.

۶. جراحی های کمکی مانند برداشتن غدد لنفاوی

در مواردی ممکن است سرطان دهان و اوروفارنکس به بخش‌های دیگری از جمله غدد لنفاوی گردن هم گسترش یابد. در این شرایط بخشی از جراحی سرطان دهان، مربوط به برداشتن این غدد است. اگر جراح مطمئن شود که سرطان به غدد لنفاوی هم رسیده، باید بخشی از این غدد یا تمام آنها را بردارد. به این عمل دیسکسیون گردن هم گفته می‌شود. در صورتی که جراح مطمئن نباشد سرطان به غدد لنفاوی رسیده یا خیر، احتمالا تنها به برداشتن چند غده نزدیک به ناحیه سرطانی اکتفا می‌کند. به این روش، کالبدشکافی انتخابی گردن گفته می‌شود. گاهی هم جراحی تنها محدود به برداشتن نمونه از اولین گره لنفاوی یا گره نگهبان است.

نحوه انجام جراحی سرطان دهان

نحوه انجام جراحی سرطان دهان به این بستگی دارد که بیماری در چه مرحله‌ای است، به چه تکنیکی نیاز است و چقدر جراحی تهاجمی است. دو نوع اصلی انجام این عمل، شامل تکنیک‌های زیر است:

زمانی که سرطان کوچک است و دسترسی به آن آسان است، جراحی از طریق دهان انجام می‌شود. جراحی ترانسپورال با دو روش میکروسرجری لیزری از راه دهان و جراحی رباتیک از راه دهان قابل انجام است. میکروسرجری با لیزر ترانسورال به این معنی است که جراح از لیزر برای برش بافت استفاده می‌کند. نوع لیزری که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، لیزر دی‌اکسیدکربن است. برای جراحی رباتیک، جراح از یک سیستم رباتیک استفاده می‌کند. آنها بازوهای ربات را کنترل می‌کنند. بازوها به وسایلی که جراح برای جراحی استفاده می‌کند متصل می‌شود. این به جراح کمک می‌کند تا جراحی پیچیده‌تری انجام دهد.

آمادگی قبل از جراحی سرطان دهان

معمولا باید دو هفته قبل از عمل، ارزیابی لازم برای آمادگی جهت انجام جراحی سرطان دهان را انجام دهید. در این ارزیابی شما باید لیست تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشکتان بدهید. همچنین ممکن است بر اساس نوع عمل، پزشک یک رژیم غذایی مناسب را برای شما در نظر بگیرد یا این که به شما بگوید باید مصرف برخی از داروها را متوقف کنید.

مراقبت بعد از جراحی سرطان دهان

مراقبت‌های بعد از انجام جراحی سرطان دهان بر اساس نوع جراحی که انجام داده‌اید متفاوت است. بخشی از روند بهبودی بعد از جراحی، مربوط به ترمیم زخم‌ها و عوارض ناشی از جراحی است. بخش دیگر، مربوط به مشکلاتی است که معمولا بعد از عمل سرطان دهان ایجاد می‌شود.

توان‌بخشی به شما برای بازیابی قدرت تکلم و رفع مشکلات بلع یا حرکت دهان و فک کمک می‌کند. بعد از جراحی معمولا یک گفتاردرمانگر و یک بلع درمانگر به بیماران کمک می‌کنند تا عوارض ناشی از جراحی به حداقل برسد و بیماران عملکردهای خود را به دست آورند. همچنین بعد از عمل، پرستاران به شما کمک می‌کنند تا با انجام یک سری تمرینات تنفسی، مشکلات احتمالی را برطرف کنید.

بخش دیگر مراقبت‌های بعد از جراحی سرطان دهان، مربوط به برنامه غذایی و رژیم غذایی است. یک متخصص تغذیه می‌تواند با ارائه یک برنامه غذایی سفارشی، چالش‌های مربوط به خوردن و آشامیدن بیماران را برطرف کند.

بیمارانی که جراحی انجام می‌دهند باید حتما تحت نظر یک دندانپزشک یا متخصص پروتزهای فک و دهان قرار داشته باشند. رعایت بهداشت دهان و دندان بخش مهمی از روند بهبودی بعد از جراحی است. در نهایت بیماران باید بعد از عمل، به صورت منظم تحت نظر یک انکولوژیست، معاینات لازم را به صورت دوره‌ای انجام دهند.

مراقبت بعد از جراحی سرطان رو نمی‌دونی؟ مشاوره بگیر.

دکتر سرطان دهان

عوارض و خطرات جراحی سرطان دهان

یکی از خطرات اصلی پس از جراحی، احتمال عفونت در محل جراحی است که می‌تواند به بافت‌های اطراف آسیب برساند و روند بهبودی را به تاخیر بیندازد. برای جلوگیری از عفونت، معمولا پزشکان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. همچنین خونریزی در حین یا پس از جراحی ممکن است رخ دهد، به‌ویژه اگر رگ‌های خونی مهمی در ناحیه جراحی آسیب ببینند. جراحی در نواحی حساس مانند فک، زبان یا دهان می‌تواند به اعصاب مهم آسیب برساند که می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند بی‌حسی، اختلال در تکلم یا بلع یا تغییر در حس چشایی شود.

یکی دیگر از عوارض جراحی دهان این است که پس از برداشتن بافت‌های دهانی، به‌ویژه در نواحی زبان یا فک، ممکن است مشکلاتی در صحبت کردن، غذا خوردن یا بلع ایجاد شود. این مشکلات ممکن است نیاز به جراحی‌های ترمیمی یا توان‌بخشی برای بازسازی عملکردهای دهانی داشته باشد. در جراحی‌های بزرگ، به‌ویژه زمانی که بخشی از صورت یا فک برداشته می‌شود، اسکارهای قابل توجهی باقی می‌مانند که ممکن است نیاز به جراحی‌های ترمیمی برای بهبود ظاهر صورت داشته باشد.

مزایا و معایب جراحی سرطان دهان

یکی از مزایای بزرگ جراحی سرطان دهان، توانایی آن در برداشتن تومور و بافت‌های آلوده است که می‌تواند شانس درمان و بهبودی بیمار را افزایش دهد. همچنین، جراحی می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی‌تری مانند متاستاز یا گسترش سرطان به غدد لنفاوی کمک کند. از طرف دیگر، جراحی سرطان دهان معایبی نیز دارد، از جمله خطرات مرتبط با خود جراحی مانند خونریزی، عفونت و آسیب به اعصاب که ممکن است به مشکلات بلندمدت در تکلم، بلع و احساس چشایی منجر شود. علاوه بر این، ممکن است بیمار پس از جراحی نیاز به درمان‌های ترمیمی یا توان‌بخشی داشته باشد تا به عملکرد طبیعی دهان و صورت بازگردد. همچنین، جراحی ممکن است باعث تغییرات در ظاهر صورت شود که برای برخی افراد، به‌ویژه در جراحی‌های گسترده، چالش‌برانگیز باشد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

جراحی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین درمان‌ها برای انواع مختلف سرطان‌های دهان و گردن است و می‌تواند در مراحل اولیه بیماری، به صورت موثری، سرطان را درمان کند. تکنیک‌های مختلفی برای انجام جراحی سرطان دهان وجود دارد که بر اساس نوع سرطان، توسط فوق تخصص دندانپزشکی یا دکتر گوش و حلق و بینی انتخاب می‌شود. هدف جراحان برداشتن بافت سرطانی، حاشیه‌ای از بافت سالم و همچنین حفظ بافت سالم تاحدامکان است. جراحی ترمیمی ممکن است برای بازگرداندن ظاهر و عملکرد نواحی تحت درمان ضروری باشد. خبر خوب اینکه شما می‌توانید با مشاهده هر نوع شرایط غیرطبیعی حتی بدون حضور در مطب نیز از مشاوره آنلاین در دکترتو بهره مند شوید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!