فهرست مطالب
- آزمایش قند خون چیست؟
- قند خون بالا چه علایمی دارد؟
- قند خون باعث پایین چه علائمی دارد؟
- آیا شما مستعد دیابت هستید؟
- آیا قبل از انجام آزمایش قند خون باید ناشتا باشیم؟
- آیا می‌توان در خانه، قند خون را اندازه گیری کرد؟
- آزمایش قند خون شامل اندازه گیری چه پارامترهایی می شود؟
- راهنمای خواندن آزمایش قند خون در خانه
- نتایج آزمایش قند خون چه معنایی دارد؟
- چه داروهایی می توانند بر روی سطح قند خون تاثیر بگذارند؟
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
آزمایش قند خون به عنوان یک آزمایش تشخیصی؛ از مهم ترین و پرکاربردترین آزمایش هاست که ضرورت آن بر کسی پوشیده نیست. آزمایش قند خون، میزان گلوکز در خون را اندازه گیری می‌کند. گلوکز نوعی قند است که منبع اصلی انرژی بدن شماست. بدن شما کربوهیدرات‌هایی را که می‌خورید به گلوکز تبدیل می‌کند. هورمونی به نام انسولین به انتقال گلوکز از جریان خون به سلول‌ها کمک می‌کند و با این مکانیسم باعث کاهش قند خون میشود. افزایش یا کاهش سطح گلوکز در خون می‌تواند نشانه‌ی یک بیماری جدی باشد. سطح بالای گلوکز خون (هایپرگلایسمی) ممکن است نشانه‌ای از دیابت باشد.
آزمایش قند خون چیست؟
اهمیت بیماری دیابت، عوارض آن و بار مالی، جسمی و روحی که این بیماری بر افراد تحمیل می‌کند، بر هیچکس پوشیده نیست. دیابت می‌تواند باعث بیماری قلبی، اختلالات بینایی، نارسایی کلیوی و سایر عوارض شود.
سطح پایین گلوکز خون (هیپوگلیسمی) نیز در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات عمده‌ای در سلامتی از جمله تشنج، کما و آسیب مغزی شود.
برای اینکه بفهمید سطح قند خون شما در محدوده‌ی طبیعی است یا خیر، از آزمایش قند خون استفاده می شود. این آزمایش، نتایجی را ارائه می‌دهد که بر اساس آن می‌توان برای برنامه ریزی در مورد سلامت فرد، استفاده کرد.
برنامه ریزی برای مواردی مانند: رژیم غذایی، ورزش، تنظیم دوز داروهای دیابت و اهداف درمانی برای کنترل دیابت. علاوه بر این، پزشک ممکن است آزمایش قند خون را به عنوان بخشی از یک معاینه‌ی معمول برای بررسی ابتلا به دیابت یا قرار داشتن در مرحله‌ی پیش دیابت، درخواست دهد.
در مقاله “لیست آزمایش های لازم برای چکاپ کامل بدن” می توانید راهنمایی کامل از چکاپ های لازم برای سلامت را مطالعه کنید.
آزمایش قند خون، میزان گلوکز در خون را اندازه گیری می‌کند که سطح بالای گلوکز خون ممکن است نشانه‌ای از دیابت باشد.
| قند خون بالا چه علایمی دارد؟ | قند خون باعث پایین چه علائمی دارد؟ |
|---|---|
| افزایش تشنگی | اضطراب |
| تکرر ادرار | تعریق |
| تاری دید | لرز |
| خستگی | گرسنگی |
قند خون بالا چه علایمی دارد؟
افزایش سطح قند خون در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به آسیب شدید اعضای بدن شود. علائم سطح بالای گلوکز خون شامل موارد زیر است:
- افزایش تشنگی
- تکرر ادرار
- تاری دید
- خستگی
- زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابند.
برای برآورد هزینه آزمایش قند خون همین الان از دکتر متخصص مشاوره بگیر
قند خون باعث پایین چه علائمی دارد؟
علائم سطح پایین گلوکز خون عبارتند از:
- اضطراب
- تعریق
- لرز
- گرسنگی
- سرگیجه
آیا شما مستعد دیابت هستید؟
در صورتی که عوامل خطر زیر را دارید، بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به دیابت هستید. به همین دلیل برای پایش سطح گلوکز خون به آزمایش قند خون نیاز خواهید داشت. عوامل خطر دیابت عبارتند از:
- سن بالای ۴۵ سال
- اضافه وزن
- ورزش نکردن
- سابقه‌ی ابتلا به دیابت در یکی از اعضای خانواده
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- سطح بالای تری گلیسیرید
- سطح پایین کلسترول خوب (HDL)
- سابقه‌ی مقاومت به انسولین
- سابقه‌ی سکته‌ی مغزی
- سابقه‌ی دیابت حاملگی یا به دنیا آوردن نوزادی با وزن بیش از ۴ کیلوگرم
- نژاد آسیایی، آفریقایی، اسپانیایی یا بومیان آمریکا.
اگر باردار هستید، بین هفته‌های ۲۴ و ۲۸ بارداری، برای غربالگری از نظر دیابت بارداری لازم است آزمایش قند خون بدهید. دیابت بارداری، نوعی دیابت است که فقط در دوران بارداری اتفاق می‌افتد.
مقرون به‌صرفه‌ترین روش برای درمان قند خون را پیدا کن
آیا قبل از انجام آزمایش قند خون باید ناشتا باشیم؟
برای اندازه گیری قند خون ناشتا (FBS) لازم است ۸ ساعت قبل از نمونه گیری خون برای انجام آزمایش، ناشتا باشید. برای مثال، اگر ساعت ۷ نوبت خونگیری دارید، از ساعت ۱۲ شب قبل باید ناشتا باشید. برای وعده‌ی شام نیز، یک غذای سبک در اندازه‌ی وعده‌ی صبحانه، غذا بخورید. نوشیدن آب اشکالی ندارد.
برای مرحله‌ی اول غربالگری دیابت بارداری نیازی نیست ناشتا باشید. اگر نتایج آزمایش قند خون بالاتر از حد طبیعی باشد، به آزمایش دیگری به نام تست تحمل گلوکز نیاز خواهید داشت که در آن باید ناشتا باشید.
برای اندازه گیری قند خون ناشتا (FBS) لازم است ۸ ساعت قبل از نمونه گیری خون برای انجام آزمایش، ناشتا باشید.
آیا می‌توان در خانه، قند خون را اندازه گیری کرد؟
با استفاده از دستگاه گلوکومتر (دستگاه سنجش قند خون) می‌توانید قند خون را در خانه اندازه بگیرید. مراحل دقیق اندازه گیری قند خون به وسیله‌ی گلوکومتر، بسته به نوع دستگاه متفاوت است و هر دستگاه دستورالعمل مخصوص به خود را دارد.
برای اندازه گیری قند خون در خانه یا چکاپ برای افراد دیابتی، ابتدا باید دستان خود را به خوبی بشویید و خشک کنید. وجود غذا و سایر مواد روی انگشت می‌تواند باعث اندازه گیری نادرست قند خون شود. سپس نوک انگشت خود را سوراخ کنید. برای این کار می‌توانید از یک خودکار مخصوص که در انتهای آن یک سوزن نازک (لانست) قرار دارد، کمک بگیرید.
یک نوار تست قند خون را در دستگاه گلوکومتر قرار دهید. سپس بر روی نوار تستی که از قبل در دستگاه گلوکومتر قرار داده‌اید، یک قطره خون قرار دهید. نتایج اندازه گیری قند خون در عرض ۱۰ تا ۲۰ ثانیه بر روی صفحه، نمایش نشان داده میشود.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص کار با دستگاه سنجش قند خون می توانید به مقاله ی “تجهیزات پزشکی که در خانه لازم است” مراجعه نمایید.
آزمایش قند خون شامل اندازه گیری چه پارامترهایی می شود؟
از آزمایشاتی که برای سنجش سطح قند خون استفاده می‌شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قند خون ناشتا (FBS)
- قند خون ۲ ساعت بعد از غذا (۲hpp)
- هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C)
- آزمایش چالش گلوکز
- و تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)
تست تحمل گلوکز، میزان قند خون را قبل و بعد از نوشیدن مایع حاوی گلوکز، اندازه گیری می‌کند. شب قبل از آزمایش باید ناشتا باشید و بعد از اندازه گیری سطح قند خون ناشتا، مایعی را باید بنوشید. سطح قند خون در زمان‌های ۱ ساعت، ۲ ساعت و در مواقعی ۳ ساعت بعد از آن، اندازه گیری میشود.
تست قند خون تصادفی، میزان قند خون شما را در همان زمان آزمایش، اندازه گیری می‌کند. هر وقت خواستید می‌توانید این آزمایش را انجام دهید و لازم نیست ناشتا باشید. سطح قند خون تصادفی، بالای ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر، نشان دهنده‌ی ابتلا به دیابت است.
اندازه گیری هموگلوبین گلیکوزیله که به آن هموگلوبین A1C نیز گفته میشود، میزان قند خون را در طی ۹۰ روز گذشته منعکس می‌کند. نتایج نشان می دهد که آیا شما دیابت پیش دیابت دارید یا می توانید دیابت خود را کنترل کنید.
تست قند خون تصادفی، میزان قند خون شما را در همان زمان آزمایش، اندازه گیری می‌کندپس هر وقت خواستید می‌توانید این آزمایش را انجام دهید و لازم نیست ناشتا باشید.
راهنمای خواندن آزمایش قند خون در خانه
در این قسمت به به بررسی و تحلیل پارامتر هایی که در آزمایش قند خون اندازه گیری می‌شوند، می‌پردازیم:
قند خون ناشتا (FBS)
- طبیعی (کم‌تر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر)
- مختل (بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ میلی گرم در دسی لیتر)
- پیش دیابتی (۱۱۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر)
- دیابتی (بالاتر از ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر)
هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C)
- طبیعی (کم‌تر از ۵/۷ درصد)
- پیش دیابتی (۵/۷ تا ۶/۴ درصد)
- دیابتی (بالاتر از ۶/۵ درصد).
قند خون ناشتا طبیعی کم‌تر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و افراد دیابتی بالاتر از ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر است.
مقایسه نتایج آزمایش قند خون در افراد دیابتی و غیردیابتی
قند خون ناشتا (FBS):
- در افراد غیر دیابتی باید کم‌تر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- در افراد دیابتی باید ۸۰ تا ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
قند خون قبل از غذا
- در افراد غیر دیابتی باید کم‌تر از ۱۱۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- در افراد دیابتی باید ۷۰ تا ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
قند خون ۲ ساعت بعد از غذا (۲hpp)
- در افراد غیر دیابتی باید کم‌تر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- در افراد دیابتی باید زیر ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
قند خون هنگام خواب
- در افراد غیر دیابتی باید کم‌تر از ۱۲۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- در افراد دیابتی باید کم‌تر از ۱۲۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C)
- در افراد غیر دیابتی باید کم‌تر از ۵/۹ درصد باشد.
- در افراد دیابتی باید زیر ۷ درصد باشد.
نتایج آزمایش قند خون چه معنایی دارد؟
در صورتی که نتایج آزمایش قند خون غیر طبیعی باشد، لزوما به این معنی نیست که شما بیمار هستید و نیاز به درمان دارید. استرس زیاد و داروهای خاصی می‌توانند سطح گلوکز را تحت تاثیر قرار دهند. در هر حال، اگر نتایج آزمایش قند خون از سطح گلوکز طبیعی بالاتر باشد، به این معناست که شما دیابت دارید یا در معرض خطر ابتلا به آن هستید.
دلایل بالا بودن سطح قند خون
سطح بالای گلوکز همچنین ممکن است نشانه‌ای از موارد زیر باشد:
- بیماری کلیوی
- پرکاری تیروئید
- پانکراتیت یا التهاب پانکراس
- سرطان پانکراس
- استرس وارد شده به بدن در اثر بیماری، ضربه یا جراحی
- داروها
- حمله‌ی قلبی
- در موارد نادر، سطح بالای گلوکز خون می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات هورمونی به نام آکرومگالی یا سندرم کوشینگ باشد، که به علت تولید بیش از حد کورتیزول در بدن رخ می‌دهد.
دلایل پایین بودن سطح قند خون
اگر نتایج آزمایش خون پایین‌تر از حد طبیعی گلوکز باشد، ممکن است نشانه‌ای از موارد زیر باشد:
- کم کاری تیروئید
- استفاده‌ی بیش از حد نیاز از انسولین
- استفاده از داروهای دیابت با دوز بالاتر از حد نیاز
- کم کاری غده‌ی هیپوفیز
- بیماری آدیسون که با سطح پایین کورتیزول مشخص میشود
- سو مصرف الکل
- انسولینوما که نوعی تومور پانکراس است
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
چه داروهایی می توانند بر روی سطح قند خون تاثیر بگذارند؟
داروهایی که می‌توانند سطح گلوکز خون شما را تحت تاثیر قرار دهند شامل موارد زیر است:
- کورتیکواستروئیدها
- ادرار آورهاقرص‌های جلوگیری از بارداری
- داروهای مورد استفاده برای هورمون درمانی
- آسپرین
- داروهای ضد روان پریشی
- لیتیوم
- اپی نفرین (آدرنالین)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
- مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI)
- فنی توئین
- داروهای سولفونیل اوره
قیمت آزمایش قند خون
آزمایش قند خون هزینه زیادی ندارد. قیمت دقیق آن با توجه به نوع آزمایش متفاوت است. در این آزمایش ممکن است، علاوه بر قند خون، تعداد سلول‌ها، چربی خون و عملکرد کلیه و کبد نیز بررسی شود. به همین دلیل قیمت دقیق آزمایش را باید از آزمایشگاه بپرسید. اگر می‌خواهید دستگاه تست قند خون را در منزل داشته باشید، قیمت آن در فروشگاه‌های آنلاین از ۵۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون تومان متغیر است.
سلام خانومم بارداره دکتر گفته قند خونش بالاست
باید چیکار کنیم گفتن باید بستری بشه
سلام دوست عزیز
در بارداری ممکن است چنین اتفاقی بیفتد حتی اگر سابقه قند خون نداشته باشد
برای جنین و مادر می تواند خطرناک باشد
کنترل و بستری می تواند کمک کند
با ارزوی سلامتی
سلام وقت بخیر fbs ناشتای من ۱۰۰ است ۲۵ سالمه آیا طبیعیه؟؟
نه متاسفانه شما مستعد دیابت پنهان بارداری هستید
سپاس از راهنمایی تان
تندرست باشید
سلام وقتتون بخیر
من دیابت بارداری داشتم سه سال پیش
اما بعدش خوب شده بودم
اما الان آزمایش قند خونم ۱۳۷هستش ب نظر شما الان دیابت دارم یا نه؟؟
ممنون میشم راهنمائیم کنید
سلام و درود همراه عزیز
دیابت شما نسبتا بالاست
توصیه میشود جهت مشاوره و راهنمایی بیشتر به پزشک عمومی مراجعه کنید دکتر عمومی
سلام دخترم ۷ سالش آزمایش قند خونش ناشتا ۱۰۵ رو نشون میده خیلی نگرانم یعنی دیابت داره؟
دوست عزیز
این میزان قندخون نیاز به رژیم غذایی کم کربوهیدرات و بررسی است تا وارد مرحله پیش دیابت و دیابت نشود.
سلام من قند خونم ۱۰۸ هستش الان دیابت دارم یا نه .و اگه قند خونم بالاست چکار کنم
دوست عزیز
میزان قند خون ناشتای شما بالاتر از میزان نرمال است و میتونه پیش دیابت باشد. با ورزش و رژیم غذایی در این مرحله قابل کنترل است.
کسانی که قند خون ناشتا(FBS)ی آنها بین ۱۰۰تا۱۲۶قرار دارد در دوره پیش دیابت به سر میبرند و باید هم به پزشک مراجعه کنند و هم رعایت کنند🙏🏻
سپاس از ما
سلام ببخشیدقندخون من ۹۸است ایامن دیابت دارم ؟
سلام
خیر
ولی باید مراقب باشید
و دوماه بعد ازمایش را تکرار کنید
سلام وقت بخیر
قند خون ناشتای من در آزمایش ۱۰۷ هست باید چی کار کنم
ممنون از راهنمایی شما
سلام و درود همراه عزیز
به نظر می‌رسد طبیعی باشد.
توصیه میشود جهت مشاوره و راهنمایی بیشتر به پزشک عمومی مراجعه کنید.دکتر عمومی
سلام من قند خون ناشتام ۸۲ یعنی الان دیابت دارم یا نه و اینکه نوشته پایین اون دیابت>۶.۱٪ ولی مال خودم ۵.۱ هست
سلام دوست عزیز. میزان نرمال FBS در افراد بالغ که به دیابت مبتلا نیستند بین ۷۰ تا ۱۱۰ میلی گرم بر دسی لیتر تعیین شده است. دیابت قند خون بالای ۱۲۶ است.
سلام وقت بخیر
قند خون ناشتای من در آزمایش ۱۰۷ هست باید چی کار کنم
ممنون از راهنمایی شما
سلام و درود همراه عزیز
طبیعی است.
توصیه میشود جهت مشاوره و راهنمایی بیشتر به پزشک عمومی مراجعه کنید.دکتر عمومی
با سپاس از زحمات بیکرانتان ممنونم
تشکر فراوان از شما برای مطالب مفیدتون
سپاس از همراهی شما.
سلام وقتتون بخیر آزمایش دادم وقند خون ناشتای من ۹۰بود، اما قند بعد صبحانه ۶,۵
آیا من مشکلی دارم؟؟ کدوم ملاکه؟؟
دوست عزیز
قند ناشتا ۹۰ نرمال است و ۶.۵ قند بعد غذا نبوده بلکه میانگین قند سه ماهه شماست که نرمال نیز می باشد.
ممنون از زحماتی که در تهیه مطالب می کشید ، و در تمام موارد اطلاعات خوب ساده تهیه می کنید ، آرزوی موفقیت و شادکامی همیشگی برایتان دارم ،
سپاس از همراهی شما.
سلام من زیاد دهانم خشک میشود علت آن چیست
دوست عزیز
برای اطلاع از علت خشکی دهان این لینک را به طور کامل مطالعه کنید.
چه بیماری هایی باعث خشکی دهان میشود؟
بسیار بسیار ممنون از پاسخگویی شما 🙏💐🌺
سپاس از همراهی شما.