فهرست مطالب
اگر اخیرا برای چکاپ به پزشک مراجعه کرده باشید، احتمالا یکی از تست‌هایی که پزشک درخواست می‌کند، تست کشت ادرار است. در این آزمایش، دستگاه ادراری شما و سلامت آن از طریق بررسی نمونه ادرار بررسی میشود. اما دقیقا آزمایش کشت ادرار چیست و برای چه مواردی، پزشک این تست را درخواست می‌کند. در این مقاله از دکترتو هر چیزی که باید در مورد تست ادرار بدانید را بررسی می‌کنیم. اما برای بررسی نتایج کشت بهتر است با یک متخصص اورولوژی در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سامانه دکترتو نسبت به دریافت نوبت ویزیت حضوری و یا مشاوره آنلاین اقدام کنید.
آزمایش کشت ادرار چیست؟ (آزمایش کشت ادرار برای چیه؟)
کشت ادرار در واقع آزمایشی است که پزشک از آن برای بررسی عفونت دستگاه ادراری (UTI) استفاده می‌کند تا ببیند که آیا باکتری‌ها یا قارچ‌ها در نمونه کشت ادرار شما رشد کرده‌اند یا خیر. این تست می‌تواند نوع باکتری یا قارچ‌های عامل عفونت را هم شناسایی کند و مشخص کند که چه نوع داروهایی می‌توانند برای درمان عفونت دستگاه ادراری، بهتر عمل کنند. در صورت مثبت شدن کشت ادرار، مشخص میشود که علت مشکلات شما از جمله سوزش و درد هنگام ادرار کردن به دلیل عفونت ادراری است یا خیر.
متن انگلیسی:
my.clevelandclinic
A urine culture is a test that checks your pee (urine) for bacterial or fungal (yeast) infections.
ترجمه متن:
کشت ادرار آزمایشی است که ادرار شما را از نظر عفونت‌های باکتریایی یا قارچی بررسی می‌کند.
۱. آزمایش کشت ادرار در بارداری
یکی از اصلی‌ترین شرایطی که در آن به آزمایش کشت ادرار نیاز است، دوره بارداری است. عفونت دستگاه ادراری یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که زنان باردار با آن درگیر می‌شوند. به همین دلیل پزشک در صورت مشاهده علائم عفونت، برای جلوگیری از بروز عوارض جدی برای جنین، تست کشت ادرار را درخواست می‌کند. این تست خصوصا در اواخر بارداری برای تایید یا رد عفونت استرپتوکوک‌های گروه B انجام میشود.
متن انگلیسی:
healthline
If you are pregnant, your obstetrician may have you do a urine culture at several points during your prenatal care as a precautionary measure
ترجمه متن:
در صورت باردار بودن، پزشک زنان شما ممکن به عنوان یکی از روتین‌های مراقبت‌های دوران بارداری، در چندین نوبت انجام آزمایش کشت ادرار را درخواست کند.
۲. آزمایش کشت ادرار ناشتا
با وجودی که برخی از تست‌های آزمایشگاهی به ناشتا بودن نیاز دارند، اما تست کشت ادرار جزو آزمایش‌هایی است که به ناشتایی نیاز ندارد. تنها در صورتی که همراه با آزمایش کشت ادرار به انجام تست آنالیز ادرار هم نیاز باشد، رعایت ناشتایی قبل از نمونه‌گیری ضروری است، چرا که در این شرایط باید فاکتورهای کلیوی یا وجود قند در ادرار هم بررسی شود.
۳. آزمایش کشت ادرار کودک
عفونت ادراری در کودکان امر رایجی است و برای تشخیص آن به آزمایش کشت ادرار نیاز است. تهیه نمونه ادرار در کودکان بسته به سن و جنسیت آنها متفاوت است. در صورتی که کودکان هنوز برای دفع ادرار متکی به والدین هستند و پوشک می‌شوند، تهیه نمونه ادرار آنها از طریق کیسه‌های مخصوص انجام میشود.
۴. دلایل انجام آزمایش کشت ادرار
در کل دلیل اصلی انجام تست کشت ادرار، بررسی هر نوع عفونت باکتریایی یا قارچی در کودکان و بزرگسالان است. در صورت وجود علائم عفونت ادراری یا عفونت مثانه، مانند درد و سوزش هنگام ادرار کردن، پزشک ممکن است این آزمایش را تجویز کند. همچنین در صورت تکرر ادرار، ادرار کدر و بدبو و درد شکم و پهلو، به انجام تست کشت ادرار نیاز است. علاوه بر این، پس از درمان عفونت، برای اطمینان از ناپدید شدن کامل باکتری‌ها، انجام آزمایش کشت ادرار ضروری است. از کشت ادرار برای غربالگری زنان باردار از نظر باکتریوری بدون علامت هم استفاده میشود، وضعیتی که در آن مقادیر قابل توجهی باکتری در ادرار وجود دارد اما علائمی ایجاد نمی‌کند.
۵. تشخیص عفونت های دستگاه ادراری
در عفونت‌های ادراری، تمامی میکروارگانیسم‌هایی که باعث ایجاد عفونت در دستگاه ادراری شده‌اند، شناسایی خواهند شد. عموما این باکتری‌ها شامل باکتری‌های گرم منفی و گرم مثبت می‌شوند که در آزمایش کشت ادرار، با کمک محیط کشت‌های اختصاصی و جداگانه، می‌توان آنها را از هم تشخیص داد.
قارچ‌ها و مخمرها هم می‌توانند باعث بروز علائم ناراحت‌کننده‌ای مانند سوزش، خارش یا حتی التهاب در دستگاه ادراری شوند. با انجام یک تست کشت ادرار، می‌توان وجود عفونت را تایید یا رد کرد. در این آزمایش مشخص میشود که آیا باکتری‌ها علت بروز عفونت دستگاه ادراری هستند یا این که عفونت به دلیل رشد قارچ‌ها یا مخمرها ایجاد شده است.
عفونت ادراری مداوم کلافه‌ات کرده؟
برای درمان ویزیت شو.
۶. شناسایی باکتری ها یا قارچ های موجود در ادرار
در کشت ادرار علاوه بر این که وجود عفونت باکتریایی یا قارچی تشخیص داده میشود، امکان افتراق باکتری‌ها یا قارچ‌ها و تشخیص نوع عامل بیماری زا هم وجود دارد؛ بنابراین کارشناسان آزمایشگاه با کشت نمونه ادرار روی محیط‌های مخصوص، می‌توانند تشخیص دهند که کدام باکتری عامل ایجاد عفونت است. این تشخیص می‌تواند روند درمان را آسان‌تر کند تا پزشک بتواند خیلی سریع‌تر و موثرتر، عفونت دستگاه ادراری را درمان کند. با این حال این نوع تست نمی‌تواند باکتری‌های عفونت‌زای مقاربتی را تشخیص دهد و نمی‌توان از طریق آزمایش کشت ادرار، عفونت‌هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند (از جمله عفونت کلامیدیا) را شناسایی کرد.
۷. تعیین حساسیت میکروارگانیسم ها به آنتی بیوتیک ها
یکی دیگر از مراحل مهم تشخیصی در آزمایش کشت ادرار، بررسی حساسیت آنتی‌بیوتیکی است. تست افتراقی در این مرحله تعیین می‌کند که باکتری‌های عامل عفونت به کدام آنتی بیوتیک‌ها حساس‌ترند و چطور می‌توان بر اساس آن، از بهترین درمان‌ها برای رفع عفونت استفاده کرد. تست تعیین حساسیت میکروارگانیسم‌ها به آنتی بیوتیک‌ها، تاثیر قابل توجهی در تسریع روند درمان دارد، چرا که پزشک براین‌اساس می‌تواند از موثرترین آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت ادراری استفاده کند.
شرایط آزمایش کشت ادرار
به صورت کلی برای انجام تست کشت ادرار به رعایت اصول خاصی نیاز نیست. البته همه چیز بسته به این دارد که شرایط بیمار برای انجام تست به چه شکل است و پزشک چه توصیه‌هایی را برای انجام آزمایش به بیماران می‌کند.
ادرار مورد نیاز برای کشت را می‌توان به روش‌های مختلفی جمع‌آوری کرد که رایج‌ترین آن، روش جمع‌آوری ادرار میانی است. در این روش باید در حین ادرار کردن، مقداری از ادرار میانی را در یک ظرف استریل مخصوص جمع‌آوری ادرار، جمع کرد و در سریع‌ترین زمان ممکن آن را به آزمایشگاه رساند. در مواردی که فرد به هر دلیلی نمی‌تواند از این طریق ادرار مورد نیاز برای آزمایش را جمع‌آوری کند، از سایر روش‌ها از جمله کاتتریزاسیون یا کیسه ادرار، برای جمع‌آوری نمونه استفاده میشود.
یکی از مهم‌ترین موارد در خصوص جمع‌آوری نمونه برای کشت ادرار، مربوط به مصرف آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچ است. مصرف این داروها می‌تواند روی نتیجه آزمایش اثر بگذارد و در نتیجه جواب تست، منفی کاذب شود. به همین دلیل به بیماران توصیه میشود حداقل ۴۸ ساعت قبل از انجام تست، آنتی‌بیوتیک مصرف نکرده باشند.
دستورالعمل آزمایش کشت ادرار
یک سری دستورالعمل‌ها برای انجام کشت ادرار وجود دارد که رعایت آنها ضروری است و روی دقت جواب آزمایش تاثیر می‌گذارد. این دستورالعمل‌ها شامل موارد زیر است:
- قبل از جمع‌آوری نمونه نباید آب زیادی نوشید، چرا که رقیق شدن ادرار می‌تواند روی نتیجه کشت اثر بگذارد. با این حال مصرف مقدار محدود آب برای این که میزان ادرار به حد کافی باشد، ضروری است.
- مصرف آنتی‌بیوتیک باید قبل از نمونه‌گیری قطع شده باشد.
- ادرار مناسب برای انجام آزمایش کشت ادرار، ادرار اول صبح است.
- حجم ادرار برای انجام تست باید کافی باشد و در صورت کم بودن حجم نمونه، آزمایش باید تکرار شود.
- زنان در صورت پریودی باید تست کشت ادرار خود را تا پایان دوره به تعویق بیندازند.
- نمونه‌ها باید تا زیر ۲ ساعت حتما بررسی و کشت آنها انجام شود.
- کشت اولیه ۲۴ ساعت است و بعد از آن باید مراحل بعدی روی کشت‌ها انجام شود.
نحوه جمع آوری نمونه ادرار برای آزمایش کشت ادرار
نحوه جمع‌آوری نمونه ادرار برای آزمایش کشت ادرار، بسته به نوع روش مورد استفاده متفاوت است. آزمایشگاه بر اساس شرایط هر فرد و نوع روش مناسب برای او، دستورالعمل نحوه جمع‌آوری نمونه ادرار را به مراجعه‌کنندگان می‌دهد.
| ویژگی | کشت ادرار در کودکان | کشت ادرار در بزرگسالان |
|---|---|---|
| دلایل انجام آزمایش | – تشخیص عفونت ادراری در کودکان | – تشخیص عفونت ادراری، اختلالات کلیوی یا پروستات |
| روش جمع‌آوری نمونه ادرار | – در نوزادان و شیرخواران: استفاده از کیسه‌های ادراری. – در کودکان بزرگ‌تر: جمع‌آوری مستقیم ادرار. | – جمع‌آوری مستقیم ادرار (در مورد زنان ممکن است از کاتتر استفاده شود). |
| زمان مناسب برای انجام کشت | – وقتی علائم عفونت ادراری ظاهر شود (تب، بی‌قراری، تغییر رنگ ادرار). | – در صورت شک به عفونت ادراری، تب یا درد در ناحیه مثانه یا کلیه. |
| نوع عفونت‌های رایج | – عفونت‌های ادراری باکتریایی (E. coli معمول‌ترین عامل). | – عفونت‌های ادراری باکتریایی، عفونت‌های پیچیده‌تر یا مزمن. |
| نوع نمونه ادرار | – نمونه ادرار تمیز (Midstream) یا نمونه گرفته شده از کیسه ادراری. | – نمونه ادرار تمیز (Midstream) یا از طریق کاتتر. |
| نتایج آزمایش | – معمولا نتایج سریع‌تری در کودکانی که عفونت دارند. | – ممکن است برای شناسایی انواع باکتری‌ها نیاز به زمان بیشتری باشد. |
| عوارض یا مشکلات احتمالی | – خطر عفونت ناشی از استفاده نادرست از کیسه ادراری. | – ممکن است در زنان به دلیل جمع‌آوری از طریق کاتتر عوارضی ایجاد شود. |
| مراقبت‌های بعد از کشت ادرار | – پیگیری نتایج و درمان‌های ضدباکتری مطابق تجویز پزشک. | – مصرف داروهای ضدباکتری طبق دستور پزشک تا دوره درمان کامل شود. |
کشت ادرار به‌ویژه در کودکان و بزرگسالان با علائم عفونت ادراری یا مشکلات کلیوی انجام میشود. اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد، درمان‌های آنتی‌بیوتیکی برای درمان عفونت تجویز میشود.
روش تمیز
جمع‌آوری نمونه ادرار ساده است، اما باید چند نکته را رعایت کرد. دستورالعمل کلی برای جمع‌آوری نمونه برای آزمایش کشت ادرار به صورت زیر است:
- حتما قبل از نمونه‌گیری دست‌های خود را خوب بشویید.
- ناحیه تناسلی را قبل از جمع‌آوری ادرار خوب بشویید و آن را با یک دستمال تمیز، خوب خشک کنید.
- به هیچ عنوان از مواد ضدعفونی‌کننده یا شوینده برای شست‌وشوی آلت تناسلی استفاده نکنید.
- ابتدا کمی ادرار خود را دور بریزید و سپس ادرار کردن را متوقف کرده و ادرار میانی را در یک ظرف تمیز و استریل جمع‌آوری کنید.
- حداقل تا نصف ظرف را پر کنید و باقی مانده ادرار را در توالت بریزید.
- بدون تماس آب با ظرف، درب آن را خوب ببندید و در سریع‌ترین زمان ممکن (زیر یک ساعت) ادرار را به آزمایشگاه تحویل دهید.
- بهتر است در صورت امکان نمونه‌گیری را در خود آزمایشگاه انجام دهید.
سوند گذاری
سوندگذاری برای افرادی که به هر دلیلی امکان جمع‌آوری نمونه به روش بالا را ندارند، انجام میشود. در این روش ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر را از طریق مجرای ادرار وارد مثانه فرد می‌کند. ادرار از طریق این کاتتر به یک کیسه استریل وارد شده و به این طریق نمونه ادرار جمع‌آوری میشود.
تفسیر آزمایش کشت ادرار
بعد از گذشت ۴۸ ساعت، نتیجه آزمایش کشت ادرار مشخص میشود و می‌توان تعیین کرد که آیا عفونت ادراری وجود دارد یا خیر و این که در صورت وجود عفونت، علت آن چیست. گاهی اوقات نتیجه کشت نامشخص است و به دلیل آلوده بودن نمونه‌ها، به تکرار آزمایش نیاز است.
۱. تفسیر آزمایش کشت ادرار no growth
در صورت منفی بودن آزمایش کشت ادرار، نتیجه به صورت no growth گزارش میشود. این عبارت به این معنی است که رشد قابل توجهی دیده نشده است و عفونت وجود ندارد.
۲. آزمایش کشت ادرار مثبت
در صورتی که نتیجه آزمایش کشت ادرار مثبت باشد، نتیجه مثبت با گزارش میزان رشد میکروارگانیسم، قارچ یا باکتری بودن عامل عفونت‌زا و همچنین نوع باکتری مشخص میشود. علاوه بر این، با انجام تست حساسیت آنتی‌بیوتیکی در برگه آزمایش، نتیجه میزان اثربخشی آنتی بیوتیک‌ها هم گزارش میشود.
نتیجه مثبت کشت ادرارت مثبت شده و نگرانت کرده؟ مشاوره بگیر.
۳. تفسیر آزمایش کشت ادرار کودکان
در آزمایش ادرار کودکان بزرگ‌ترین مشکل آلوده بودن نمونه‌هاست. در این شرایط اگر کارشناس آزمایش تشخیص داد که نمونه‌ها به درستی گرفته نشده‌اند، ممکن است برای کودکان درخواست نمونه‌گیری مجدد و تکرار تست داده شود.
مدت زمان جواب آزمایش کشت ادرار
به صورت متوسط مدت زمانی که طول می‌کشد تا نتیجه تست کشت ادرار مشخص شود، ۴۸ ساعت است. در برخی مواقع، خصوصا زمانی که به تست‌های افتراقی بیشتری برای شناسایی عامل عفونت نیاز باشد، ممکن است این بازه زمانی به ۷۲ ساعت هم افزایش یابد.
هزینه آزمایش کشت ادرار
هزینه آزمایش کشت ادرار بسته به نوع پوشش بیمه‌ای متفاوت است. از طرفی هزینه تست بسته به نوع آزمایشگاه (خصوصی یا دولتی بودن آن) تعیین میشود. به صورت کلی هزینه انجام این تست خیلی زیاد نیست و اکثر بیمه‌ها آن را پوشش می‌دهند. در صورت داشتن بیمه تکمیلی، معمولا هزینه انجام این آزمایش برای بیماران صفر است.
هزینه ازمایش کشت ادرار با دفترچه تامین اجتماعی
آزمایش کشت ادرار تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرد. در صورت داشتن دفترچه تامین اجتماعی، هزینه انجام این آزمایش، بسته به این که در آزمایشگاه خصوصی تست را انجام می‌دهید یا در یک مرکز عمومی و دولتی، بر اساس تعرفه سالانه متفاوت است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
در صورتی که علائمی مانند سوزش ادرار یا درد در هنگام ادرار کردن دارید، باید حتما برای معاینه و انجام بررسی‌های بیشتر به پزشک اورولوژی مراجعه کنید. تست کشت ادرار یکی از آزمایش‌هایی است که به پزشک برای تشخیص عفونت کمک می‌کند. اگر نتیجه آزمایش کشت ادرار مثبت بود، معمولا به راحتی می‌توان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک، عفونت را درمان کرد. اما اگر فرصت حضور در مطب برای تفسیر آزمایش خود را ندارید می‌توانید از طریق سامانه غیرحضوری دکترتو برای مشاوره آنلاین با پزشکان اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!