نکات مهم درباره نازایی یا ناباروری در زنان و مردان

ناباروری یا نازایی مشکلی‌ است که هم زنان و هم مردان ممکن است تجربه کنند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یک زوج بعد از ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم بدون جلوگیری، موفق به بارداری نشوند (این مدت ممکن است برای زنان بالای ۳۵ سال به ۶ ماه کاهش یابد.). ناباروری می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در زنان، بیشتر مشکلات تخمک‌گذاری، انسداد لوله‌های فالوپ، بیماری‌هایی مانند اندومتریوز و اختلالات هورمونی از عوامل مهم هستند. در مردان معمولا کاهش کیفیت اسپرم، واریکوسل، مشکلات هورمونی، عفونت‌ها، اختلالات ژنتیکی و مصرف مواد مخدر نقش دارند. درمان‌ها براساس علت مشکل متفاوت هستند و می‌توان از دارو، جراحی یا روش‌های کمک‌باروری مثل IVF استفاده کرد. مراجعه زودهنگام به پزشک شانس درمان را افزایش می‌دهد.

نازایی چیست؟

ناباروری یا infertility یکی از مشکلات میان زوج‌ها است که حدود ۸ تا ۱۲ درصد از آن‌ها را درگیر می‌کند. این مشکل زمانی تشخیص داده می‌شود که بعد از یک سال تلاش برای بارداری، هیچ نتیجه‌ای حاصل نشود. در زنان، سن یکی از عوامل مهم است، زیرا با افزایش سن، تخمک‌گذاری و کیفیت تخمک کاهش پیدا می‌کند. در مردان نیز عواملی مانند واریکوسل، کم‌تحرکی اسپرم و مشکلات ژنتیکی می‌توانند تأثیرگذار باشند. تشخیص ناباروری باید حتما تحت نظر پزشک انجام شود زیرا گاهی درمان ساده‌ای مانند مصرف دارو یا تنظیم سبک زندگی می‌تواند مؤثر باشد.

متن انگلیسی:
Infertility is when a male or female cannot conceive due to a problem with the reproductive system of either partner.
ترجمه فارسی:
ناباروری زمانی اتفاق می‌افتد که زن یا مرد به دلیل مشکلی در دستگاه تولید مثل یکی از آن‌ها، قادر به باردار شدن نیستند.

به نقل از medicalnewstoday

انواع ناباروری کدام است؟

عارضه ناباروری انواع مختلفی دارد که شناخت آن‌ها برای درمان مؤثر ضروری‌ است. ناباروری اولیه زمانی اتفاق می‌افتد که یک زن هرگز باردار نشده باشد، در حالی که ناباروری ثانویه زمانی‌ است که زن حداقل یک بارداری موفق داشته اما حالا دیگر قادر به بارداری نیست.

ناباروری بدون علت مشخص ممکن است ناشی از تعاملات پیچیده بین عوامل مختلف بیولوژیکی یا حتی مشکلاتی که در آزمایش‌های استاندارد قابل شناسایی نیستند، باشد. هر نوع از این مشکلات با روش خاصی بررسی و درمان می‌شود و لازم است زوج‌ها با صبر و آگاهی به مسیر درمان ادامه دهند.

نوع ناباروری	توضیحات
ناباروری اولیه	زمانی‌ است که زن هرگز باردار نشده باشد
ناباروری ثانویه	زمانی‌ است که زن قبلا باردار شده اما اکنون قادر به بارداری نیست
ناباروری زنانه	علت آن مشکل در سیستم تولیدمثل زن است
ناباروری مردانه	علت آن مشکل در تعداد یا کیفیت اسپرم مرد است
نازایی ترکیبی	هم زن و هم مرد دچار مشکل باروری هستند
ناباروری با علت ناشناخته	زمانی‌ است که پس از بررسی، دلیل مشخصی برای ناباروری یافت نمی‌شود

ناباروری مردان

ناباروری تنها محدود به زنان نیست. نازایی مردان نیز نقش مهمی در مشکلات باروری دارد. در مردان، دلایلی مانند تعداد کم اسپرم، اسپرم‌های غیرطبیعی، واریکوسل، مشکلات هورمونی یا سابقه بیماری‌های خاص می‌توانند باعث ناباروری شوند.

ناباروری زنان

ناباروری در زنان ممکن است به علت‌های متعددی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، اندومتریوز، انسداد لوله‌های رحمی یا اختلالات هورمونی ایجاد شود. برای تشخیص دقیق باید هم زن و هم مرد تحت بررسی‌های تخصصی قرار بگیرند تا بهترین روش درمان مشخص شود.

در این ویدئو دکتر سیروس رستمی فوق تخصص نازایی به سؤالات کاربردان در مورد نازایی پاسخ می‌دهد.

علائم ناباروری در زنان و مردان

نشانه‌های ناباروری همیشه واضح نیستند اما برخی علائم می‌توانند هشداردهنده باشند. در زنان، بی‌نظمی یا قطع کامل قاعدگی، درد شدید هنگام پریود یا ترشحات غیرعادی ممکن است به مشکلات تخمک‌گذاری یا رحم اشاره داشته‌باشد.

در مردان نیز کاهش میل جنسی، مشکلات در نعوظ، درد یا تورم در بیضه‌ها و کاهش حجم مایع منی از نشانه‌های مهم هستند. اگر زوجی بعد از یک سال رابطه بدون پیشگیری، نتیجه‌ای نگرفته باشد، بهتر است این علائم را جدی بگیرند و به پزشک مراجعه کنند:

علائم ناباروری در زنان	علائم ناباروری در مردان
پریودهای نامنظم یا قطع قاعدگی	کاهش میل جنسی
درد شدید هنگام قاعدگی	مشکلات در نعوظ
خونریزی غیرعادی بین سیکل‌ها	درد یا تورم در بیضه‌ها
نشانه‌های تخمدان پلی‌کیستیک (موهای زائد، آکنه زیاد)	کاهش حجم یا کیفیت اسپرم
ناتوانی در باردار شدن بعد از یک سال تلاش	سابقه عفونت‌های تناسلی یا بیماری‌های مربوط به بیضه

علائم نازایی قبل از ازدواج

گاهی برخی از نشانه‌های ناباروری قبل از ازدواج هم دیده می‌شوند. در زنان، قاعدگی‌های بسیار نامنظم یا دردناک، سابقه بیماری‌هایی مانند آندومتریوز یا کیست تخمدان، و اختلالات هورمونی مانند رشد موهای زائد یا آکنه زیاد می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات باروری باشد. در مردان نیز کاهش میل جنسی، سابقه بیضه پایین نیامده یا جراحی‌های بیضه در کودکی و مشکلات ادراری می‌توانند هشداردهنده باشند.

برای درمان نازایی دنبال راه حل مطمئن هستی؟

با یک کلیک، نوبت پزشک بگیر و سریع‌تر به جواب برس!

دکتر متخصص زنان

علت ناباروری در زنان و مردان – چه کارهایی باعث نازایی میشه؟

دلایل ناباروری می‌توانند ترکیبی از عوامل جسمی، هورمونی یا محیطی باشند. مهمترین علت ناباروری مردان و زنان به سبک زندگی، وضعیت جسمی و برخی بیماری‌ها برمی‌گردد. در مردان، واریکوسل، کم‌تحرکی اسپرم و مصرف دخانیات تأثیر زیادی دارد.

در زنان، بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، چسبندگی رحم، سن بالا، وزن زیاد یا کم یا انسداد لوله‌های فالوپ از دلایل شایع هستند. مصرف الکل، مواد مخدر و استرس شدید نیز در هر دو جنس تأثیر منفی دارند. برای پیشگیری از ناباروری، داشتن سبک زندگی سالم و بررسی‌های دوره‌ای بسیار کمک‌کننده است.

علل ناباروری در زنان	علل ناباروری در مردان
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)	واریکوسل (وریدهای متورم بیضه)
اختلالات تخمک‌گذاری	کم‌تحرکی یا تعداد کم اسپرم
اندومتریوز	عفونت‌ها یا بیماری‌های جنسی درمان‌نشده
انسداد لوله‌های فالوپ	قرار گرفتن بیضه‌ها در معرض گرمای زیاد
افزایش سن (بالای ۳۵ سال)	مصرف استروئیدها یا داروهای بدنسازی
کم‌وزنی یا اضافه‌وزن شدید	دیابت یا مشکلات هورمونی
مصرف سیگار و الکل

خوردن چه غذاهایی باعث نازایی میشود؟

برخی خوراکی‌ها می‌توانند در طولانی‌مدت روی سلامت باروری اثر منفی بگذارند. غذاهای فرآوری‌شده، چرب و سرشار از قند ساده مانند فست‌فودها، نوشابه‌ها و شیرینی‌های صنعتی می‌توانند هورمون‌ها را به هم بریزند و تخمک‌گذاری یا کیفیت اسپرم را کاهش دهند. مصرف زیاد سویا، به‌ویژه در مردان، ممکن است سطح تستوسترون را کاهش دهد. همچنین غذاهای حاوی نگهدارنده‌های مصنوعی، نیترات‌ها و چربی‌های ترانس مانند چیپس‌ها، سوسیس و کالباس نیز در بلندمدت تأثیر منفی دارند. تغذیه سالم نقش کلیدی در حفظ باروری دارد.

پزشکان پیشنهادی

۴.۴ (۸۸۲ نظر)

دکتر ربابه حسینی سادات

فلوشیپ نازایی و آی وی اف

نوبت بگیرید

۴.۸ (۷۸۹ نظر)

دکتر سارا عبداللهی کشکولی

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۷ (۷۹۷ نظر)

دکتر سید محسن هاشمی

تخصص اورولوژی (جراحی مجاری ادراری و تناسلی)

نوبت بگیرید

۴.۹ (۵۶۲ نظر)

دکتر آزاده نبی زاده بابکی

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۳.۸ (۵۴۸ نظر)

دکتر مژگان صیادی

فلوشیپ نازایی و آی وی اف

نوبت بگیرید

۵ (۳۹۲ نظر)

فرح ناز رشیدی

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

چه بیماری هایی باعث نازایی میشود؟

برخی بیماری‌ها مستقیم یا به‌طور غیرمستقیم باعث ناباروری می‌شوند. در زنان، بیماری‌هایی مانند اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، چسبندگی رحم، فیبروم رحم و عفونت‌های لگنی از دلایل شایع هستند. در مردان نیز واریکوسل، عفونت‌های مکرر دستگاه تناسلی، مشکلات تیروئیدی یا دیابت می‌توانند قدرت باروری را کاهش دهند.

ایا ارضا شدن در زمان پریودی باعث نازایی میشود؟

ارضای جنسی در دوران قاعدگی به‌خودی‌خود باعث ناباروری نمی‌شود اما برخی موارد مهم باید در نظر گرفته شوند. در این دوره، دهانه رحم کمی بازتر می‌شود و اگر بهداشت رعایت نشود، احتمال ورود میکروب به رحم و بروز عفونت لگنی افزایش می‌یابد.

این نوع عفونت‌ها اگر درمان نشوند، ممکن است به انسداد لوله‌های رحمی یا مشکلات باروری منجر شوند. بنابراین ارضا شدن در این دوران فقط زمانی خطرناک است که به عفونت منجر شود.

آیا pco باعث نازایی میشود؟

سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCO) یکی از دلایل شایع ناباروری در زنان است. این اختلال باعث نامنظمی در تخمک‌گذاری می‌شود و در بسیاری موارد با افزایش هورمون‌های مردانه همراه است. زنان مبتلا به PCO معمولا پریودهای نامنظم دارند و ممکن است دچار مشکلاتی مانند آکنه، افزایش وزن یا رشد موهای زائد شوند.

اگرچه PCO می‌تواند روند بارداری را دشوار کند اما با درمان دارویی، کنترل وزن و روش‌های کمک‌باروری مانند IVF، بسیاری از این زنان می‌توانند باردار شوند.

آیا لیزر باعث نازایی میشود؟

بیشتر انواع لیزرهای زیبایی یا درمانی مثل لیزر موهای زائد، باعث ناباروری نمی‌شوند. اشعه لیزر فقط روی سطح پوست عمل می‌کند و به تخمدان‌ها یا دستگاه تولیدمثل نمی‌رسد. اما اگر لیزر به‌صورت تخصصی در ناحیه لگن یا برای درمان داخلی استفاده شود، باید زیر نظر پزشک انجام شود.

امروزه از لیزردرمانی به‌عنوان یکی از روش‌های نوین کمک به درمان ناباروری هم استفاده می‌شود. در برخی مراکز ناباروری، لیزردرمانی رحم برای بهبود خون‌رسانی و افزایش شانس لانه‌گزینی جنین کاربرد دارد.

آيا خودارضايی باعث ناباروری ميشود؟

در حالت کلی، خودارضایی باعث ناباروری نمی‌شود، چه در مردان و چه در زنان. این عمل تأثیری روی توانایی تولید تخمک یا اسپرم سالم ندارد. اگر خودارضایی به‌صورت وسواسی، مکرر یا همراه با آسیب فیزیکی انجام شود، ممکن است مشکلاتی در سیستم تولیدمثل یا عملکرد جنسی ایجاد کند. اما در مردان، انزال مکرر طی مدت کوتاه می‌تواند روی غلظت اسپرم اثر بگذارد که ناباروری دائمی ایجاد نمی‌کند.

در این ویدئو دکتر هادی رضایی جراح و متخصص مجاری ادراری و تناسلی در مورد دلایل ناباروری با شما صحبت می‌کند.

نازایی به علت اختلالات تخمک گذاری و نارسایی تخمدان

اختلالات سیکل تخمک گذاری رایج‌ترین علت نازایی در زنان هستند. تخمک‌گذاری در واقع آزادسازی یک تخمک در هر ماه است. در اختلالات تخمک گذاری ممکن است هیچ تخمکی آزاد نشود یا فقط در برخی چرخه‌ها تخمک آزاد شود. علل اختلالات تخمک‌گذاری می‌تواند شامل موارد زیر شود؛

• نارسایی زودرس تخمدان؛ تخمک ها قبل از ۴۰ سالگی از کار می افتند
• هایپرپرولاکتینمی: اگر سطح پرولاکتین بالا باشد، و خانم باردار یا در حال شیردهی نباشد، ممکن است تخمک‌گذاری و باروری را تحت تاثیر قرار دهد
• تنبلی تخمدان

ناباروری به علت یائسگی

یائسگی، پایان طبیعی چرخه باروری در زنان است و معمولا بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سال رخ می‌دهد. با یائسگی، تخمک‌گذاری متوقف می‌شود و رحم برای بارداری آماده نمی‌ماند. بنابراین، یائسگی به‌صورت طبیعی باعث ناباروری دائمی می‌شود.

با این حال، در موارد نادر، یائسگی زودرس ممکن است قبل از ۴۰ سالگی اتفاق بیفتد که نیازمند بررسی و درمان‌های خاص است. در برخی شرایط خاص، روش‌هایی مانند اهدای تخمک یا لقاح مصنوعی می‌توانند گزینه‌های باروری برای زنان یائسه باشند.

در این ویدئو دکتر پگاه کرامتی متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص نازایی در مورد کاهش ذخیره تخمدان با شما صحبت می‌کنند.

View this post on Instagram

A post shared by دکترتو، نوبت و مشاوره آنلاین (@doctoreto)

درمان نازایی چیست؟

درمان ناباروری گاهی با تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن، ترک سیگار یا بهبود تغذیه انجام می‌شود تا شانس بارداری افزایش پیدا کند. در برخی موارد، درمان‌های دارویی برای تنظیم هورمون‌ها یا تحریک تخمک‌گذاری تجویز می‌شود. در مردان، دارو یا جراحی می‌تواند کیفیت اسپرم را بهبود دهد. اگر این روش‌ها مؤثر نباشند، از تکنیک‌های کمک‌باروری مانند IUI (تزریق اسپرم داخل رحم) یا IVF (لقاح خارج رحمی) استفاده می‌شود.

عوارض نازایی چیست؟

ناباروری فقط یک مشکل فیزیکی نیست؛ بسیاری از افراد درگیر، دچار فشارهای روحی، اضطراب و حتی افسردگی می‌شوند. در برخی موارد، اختلافات خانوادگی یا کاهش اعتمادبه‌نفس نیز دیده می‌شود. احساس تنهایی، اضطراب بابت آینده و فشار اجتماعی می‌تواند زندگی زوجین را دچار چالش کند. همچنین هزینه‌های درمانی بالا و روند طولانی درمان ممکن است باعث خستگی روحی شود. حمایت روانی و مشاوره در کنار درمان پزشکی نقش مهمی در کاهش این عوارض دارد:

• اضطراب و افسردگی
• کاهش اعتمادبه‌نفس
• احساس گناه
• فشار اجتماعی و خانوادگی
• اختلاف در روابط زناشویی
• هزینه‌های سنگین درمان
• افت کیفیت زندگی
• ناامیدی نسبت به آینده

سریع‌ترین راه برای درمان نازایی، همین‌جاست.

 

دکتر نازایی و آی وی اف

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

نازایی مشکلی رایج اما قابل درمان است. بسیاری از زوج‌ها با روش‌های نوین و علمی، حتی پس از سال‌ها تلاش، به فرزندآوری دست یافته‌اند. نکته مهم این است که نازایی پایان راه نیست، بلکه شروع مسیری است که با تشخیص دقیق و درمان مناسب می‌تواند نتیجه‌بخش باشد. اگر بعد از یک سال تلاش منظم برای بارداری، نتیجه‌ای حاصل نشد، حتما به پزشک متخصص زنان یا اورولوژیست مراجعه کنید. تشخیص به‌موقع و حمایت روحی، دو رکن مهم در موفقیت درمان هستند.

دکترتو مراقب سلامت شماست!