یائسگی به وضعیتی گفته می‌شود که یک زن دیگر پریود نمی‌شود و نمی‌تواند به طور طبیعی باردار شود. در یائسگی معمولا چند ماه یا چند سال قبل از توقف کامل قاعدگی، پریود‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابند. در برخی موارد حتی ممکن است پریود‌ها به طور ناگهانی قطع شوند.
یائسگی بخش طبیعی از پیری است و معمولا بین 45 تا 55 سالگی رخ می‌دهد. اما حدود 1 درصد از زنان یائسگی را قبل از 40 سالگی تجربه می‌کنند. به این وضعیت یائسگی زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان نیز گفته می‌شود.
گرگفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و کاهش میل جنسی از شایع‌ترین علامت‌های اولیه یائسگی هستند و همچنین یائسه شدن می‌تواند منجر به اضطراب و تغییر در خلق و خو شود. در ادامه همراه دکترتو باشید تا این دوره از زندگی زنان را مورد بررسی کامل قرار دهیم.
در دکترتو می‌توانید با بهترین متخصص زنان در شهر خود آشنا شوید، با آنها به‌صورت آنلاین یا تلفنی مشورت کنید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
چرا یائسه می‌شویم؟
عوامل زیر دلایل اصلی یائسه گی هستند.
۱. کاهش طبیعی هورمون‌های زنانه
با نزدیک شدن به اواخر دهه سوم زندگی، تخمدانها شروع به تولید استروژن و پروژسترون کمتری می‌کنند(هورمون‌هایی که قاعدگی را تنظیم می‌کنند) در نتیجه باروری کاهش می‌یابد. در 40 سالگی، دوره‌های قاعدگی ممکن است طولانی‌تر یا کوتاه‌تر، سنگین‌تر یا سبک‌تر و کم و بیش مکرر شود، تا اینکه در نهایت تخمدانها ترشح تخمک را متوقف می‌کنند و دیگر پریودی اتفاق نخواهد افتاد.
۲. برداشتن تخمدانها با جراحی
تخمدان شما هورمون‌هایی از جمله استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند که چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند. جراحی برای برداشتن تخمدانها باعث یائسگی ناگهانی می‌شود. بعد از برداشتن تخمدانها دوره‌های پریودی متوقف می‌شوند و احتمالاً گرگرفتگی شما را در بر خواهد گرفت. همچنین سایر علائم و نشانهای یائسه شدن را تجربه خواهید کرد. علائم و نشانه‌ها می‌توانند شدید باشند، چرا که تغییرات هورمونی به طور ناگهانی و نه تدریجی در طی چندین سال رخ می‌دهند.
اگر تخمدانها یا رحم برداشته شود یائسگی رخ می‌دهد؟
همانطور که گفتیم برداشتن تخمدانها به معنای یائسگی ناگهانی است. اما اگر فقط رحم برداشته شود(طی جراحی هیستروکومی) و تخمدانها در سر جای خود باقی بمانند، زن یائسه نخواهد شد. البته دیگر پریودی اتفاق نخواهد افتاد، اما همچنان تخمک آزاد خواهد شد.
۳. شیمی درمانی و پرتو درمانی
این درمان‌های سرطان می‌توانند باعث یائسگی شوند و علائمی مانند گرگرفتگی در طول دوره درمان یا مدت کوتاهی پس از آن ایجاد کنند. توقف قاعدگی (و باروری) همیشه پس از شیمی درمانی دائمی نیست، بنابراین ممکن است اقدامات کنترل بارداری همچنان مورد نظر باشد. پرتودرمانی تنها در صورتی بر عملکرد تخمدان تأثیر می‌گذارد که پرتو به سمت تخمدانها باشد. پرتودرمانی سایر قسمت‌های بدن، مانند بافت سینه یا سر و گردن، تأثیری بر یائسگی نخواهد داشت.
۴. نارسایی اولیه تخمدان
حدود 1 درصد از زنان یائسگی را قبل از 40 سالگی تجربه می‌کنند (یائسگی زودرس). یائسگی زودرس ممکن است ناشی از نارسایی تخمدانها در تولید سطوح طبیعی هورمون‌های تولید مثلی باشد. نارسایی اولیه تخمدان می‌تواند به دلیل عوامل ژنتیکی یا بیماری خودایمنی به وجود بیاید. برای زنان یائسه که در این شرایط هستند، معمولاً هورمون درمانی حداقل تا سن طبیعی یائسگی به منظور محافظت از مغز، قلب و استخوان‌ها توصیه می‌شود.
آیا یائسگی زودرس ارثی است؟
اگر زودتر از سن معمول به یائسگی رسیده باشید ممکن است این اولین سوال شما باشد. عوامل ژنتیکی و وراثتی یکی از عوامل یائسگی زودرس هستند. یعنی اگر یکی از اقوام درجه یک شما به یائسه گی زودرس رسیده باشند ممکن است شما هم به این عارضه دچار شوید.
علائم اولیه یائسگی چیست؟
تجربه یائسگی هر زنی منحصر به فرد است. هنگامی که یائسگی به طور ناگهانی یا در مدت زمان کوتاه‌تری رخ می‌دهد، علائم معمولاً شدیدتر می‌شوند. شرایطی که بر سلامت تخمدان تأثیر می‌گذارد، مانند سرطان یا هیسترکتومی، یا انتخاب سبک زندگی خاص مانند سیگار کشیدن ، تمایل دارند شدت و طول مدت علائم را افزایش دهند. جدای از تغییرات قاعدگی، علائم پیش از یائسگی، یائسگی و پس از یائسگی به طور کلی یکسان است. شایع‌ترین علائم اولیه قبل از یائسگی عبارتند از:
- گُرگرفتگی
- تعریق شبانه
- پریودهای نامنظم
- خشکی واژن
- درد سینه
- تکرر ادرار
- مشکل خواب
- نوسانات خلقی ناشی از یائسگی
- خشکی پوست، چشم و دهان
- درد در هنگام رابطه جنسی.
علائم ثانویه یائسه شدن
- علائم ثانویه به شرح زیر هستند:
- خستگی
- افسردگی
- ضربان قلب بالا
- سردرد
- درد در مفاصل و عضلات
- افزایش وزن
- ریزش مو
- تغییر در میل جنسی.
بررسی چند سوال متداول مرتبط با علائم یائسگی خالی از لطف نیست. در ادامه این سوالات را بررسی خواهیم کرد.
هورمون‌ها پیام‌رسان‌های شیمیایی هستند که بر عملکرد سلول‌ها و اندام‌های بدن تاثیر می‌گذارند. طبیعی است که سطح هورمون‌ها در زمان‌های مختلف زندگی دچار تغییر شود. یائسگی با تاثیر بر سطح استروژن و پروژسترون باعث اختلالات هورمونی می‌شود. از آنجایی که هورمون‌ها رابطه مستقیم با خلق و خوی افراد دارند، تغییر در میزان آنها می‌تواند باعث تغییرات احساسی شود.
خشکی واژن یک علامت دردناک است که بسیاری از زنان ممکن است در طول زندگی خود آن را تجربه کنند. این علامت می تواند ناشی از کاهش سطح هورمون، شیردهی یا مصرف برخی داروها باشد و معمولاً با یائسگی مرتبط است. با فرا رسیدن یائسگی و کاهش هورمون استروژن، بافت واژن نازک‌تر، خشک‌تر و شکننده‌تر می‌شود. خشکی واژن یکی از علل اصلی درد سکس در زمان یائسه شدن است.
علل مختلفی می‌توانند باعث درد در هنگام رابطه جنسی شوند. عفونت و بیماری‌هایی همچون کلامیدیا، سوزاک و تبخال تناسلی نمونه‌هایی از این علل هستند. همانطور که اشاره کردیم یائسگی باعث خشکی واژن می‌شود که ممکن است باعث درد هنگام مقاربت شود.
بی میلی جنسی اغلب اوقات به دلیل تغییرات هورمونی به وجود می‌آید، اما تصور عدم بارداری بعد از رابطه جنسی نیز در این مسئله بی تاثیر نیست. البته کاهش میل جنسی در تمام زنان یائسه رخ نمی‌دهد، با این وجود کاهش میل جنسی یکی از علائم شایع یائسه گی است.
قند خون پایین و اضطراب شایع‌ترین علل تعریق شبانه هستند. با این حال یائسه شدن نیز می‌تواند باعث تعریق شبانه شود. محققان معتقدند کاهش سطح استروژن در زمان قاعدگی، دلیل اصلی تعریق شبانه است. البته تشخیص یائسه شدن فقط از روی تعریق شبانه غیرممکن است و باید علائم دیگر را نیز مد نظر داشته باشید.
اگر طول چرخه قاعدگی شما ( فاصله بین شروع هر دوره) مدام در حال تغییر باشد، دچار بی نظمی در پریودی هستید. در طول قاعدگی تخمک گذاری به دلیل تغییرات هورمونی غیرقابل پیش بینی می‌شود. از این رو ممکن است شما بیش از پیش پریود شوید، یا اینکه تعداد پریودی شما به طور قابل توجهی کاهش یابد. همچنین طول هر دوره قاعدگی نیز ممکن است دستخوش تغییرات شود.
خستگی زیاد می‌تواند نشانهای از بیماری‌های همچون کم خونی و دیابت باشد. با این حال به عنوان یکی از علائم رایج یائسه شدن نیز شناخته می‌شود. این عارضه نیز همچون عوارض دیگر به دلیل اختلالات هورمونی به وجود می‌آید.
به از دست دادن کنترل مثانه بی اختیاری ادرار گفته می‌شود. در طول این اختلال ممکن است در حین ورزش، عطسه یا خندیدن، میل ناگهانی به ادرار داشته باشید. استروژن هورمونی است که مثانه و مجرای ادرار را سالم نگه می‌دارد. با نزدیک شدن به یائسگی و کاهش سطح استروژن، عضلات کف لگن که مسئول کنترل ادرار هستند ضعیف‌تر می‌شوند. در نتیجه ممکن است با رسیدن به یائسه گی دچار بی‌اختیاری ادرار شوید.
اضطراب، تعریق شبانه و تکرر ادرار که به دلیل یائسگی به وجود می‌آیند، باعث مشکلات خواب می‌شوند. با نزدیک شدن به یائسگی ممکن است در طول شب به سختی خواب‌‍تان ببرد یا اینکه ممکن است در نیمه شب بیدار شوید و دیگر نتوانید بخوابید. ورزش زیاد و پرهیز از وعده‌های غذایی سنگین قبل از خواب می‌تواند به مدیریت این عارضه کمک شایانی کند.
هورمون استروژن در حمایت از دو طرف مثانه نقش دارد. این بدان معناست که اگر سطح استروژن شما پایین باشد، ممکن است احساس پر شدن مثانه و تکرر ادرار را تجربه کنید. بنابراین اگر همراه با علائم دیگر احساس تکرر ادرار نیز دارید، ممکن است یائسه شده باشید.
مراحل یائسگی
یائسگی طبیعی توسط هیچ عاملی ایجاد نمی‌شود و بخش طبیعی از زندگی هر زن است. به طور کلی یائسگی کند است و سه مرحله دارد:
- پیش یائسگی: این مرحله معمولا چندین سال قبل از یائسگی شروع می‌شود، زمانی که تخمدانها به آرامی استروژن کمتری تولید می‌کنند . دوران پیش از یائسگی تا زمانی گه به یائسگی برسید و تخمک گذاری به طور کامل قطع شود ادامه می‌یابد. در 1 تا 2 سال آخر این مرحله، سطح استروژن سریعتر کاهش می‌یابد. بسیاری از زنان در این مرحله علائم یائسگی را دارا هستند.
- یائسه شدن: این مرحله به زمانی گفته می‌شود که حداقل یک سال از آخرین پریود شما گذشته باشد. در این مرحله ترشح تخمک قطع می‌شود و مقدار استروژن به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- پس از یائسه شدن: این مرحله سال‌ها پس از یائسگی اتفاق می‌افتد. در این مرحله معمولا علائم شما مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه کاهش پیدا می‌کند، اما خطرات سلامتی مرتبط با کاهش استروژن با افزایش سن، افزایش پیدا می‌کند.
مراقبت‌های لازم برای بعد از یائسگی
یائسه شدن یک مسئله اجتناب ناپذیر است که در نهایت اتفاق می‌افتد. بهترین راه برای سالم ماندن بعد از یائسگی در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم است. موارد زیر می‌توانند در این شیوه زندگی به شما کمک کنند:
- ورزش کردن به طور منظم
- ترک سیگار و الکل
- استفاده از رژیم غذایی متعادل و کاهش قند خون
- کنترل فشار خون با دارو یا سبک زندگی مانند مصرف کمتر نمک.
تشخیص یائسه گی
علائم و نشانه‌های یائسگی برای تشخیص این اختلال کاملا کافی هستند. برخی اوقات ممکن است شما به یائسگی زودرس دچار شده باشید. در این شرایط ممکن است پزشک زنان آزمایش خون را برای تشخیص یائسه گی توصیه کند. آزمایش خون جهت بررسی هورمون‌های زیر صورت می‌گیرد:
- هورمون محرک فولیکول(FSH) و استروژن: با رسیدن به یائسگی سطح FSH افزایش پیدا می‌کند و سطح استروژن کاهش پیدا می‌کند.
- هورمون محرک تیروئید (TSH): کم کاری تیروئید می‌تواند علائمی مشابه با یائسه شدن داشته باشد. از این رو قبل از تایید یائسگی، سایر عوامل را بررسی می‌کنند.
- هورمون آنتی مولرین (AMH): بدن شما این هورمون را در بافت‌های تولید مثلی خود می‌سازد. آنتی مولرین می‌تواند به پزشک کمک کند تا در مورد ذخیره تخمک در تخمدانها اطلاعات کسب کند.
علاوه بر آزمایش خون، آزمایش بزاق و ادرار نیز برای تشخیص یائسه شدن در دسترس هستند، اما غیرقابل اعتماد و گران هستند.
میزان FSH در دوران یائسگی چقدر است؟
در دوران یائسگی مقدار FSH در حدود30 mIU/mL یا بیشتر افزایش پیدا می‌کند. البته سطوح FSH 70-90 IU/L برای زنان یائسه غیرمعمول نیست.
درمان علائم یائسگی
یائسگی نیازی به درمان دارویی ندارد. در عوض، درمان‌ها بر تسکین علائم و نشانه‌های شما و پیشگیری یا مدیریت بیماری‌های مزمنی که ممکن است با افزایش سن رخ دهند، تمرکز دارند.
۱. فواید و خطرات هورمون درمانی در یائسگی
استروژن درمانی موثرترین گزینه درمانی برای تسکین گرگرفتگی یائسگی است. بسته به سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما، پزشک ممکن است استروژن را در کمترین دوز و کوتاه‌ترین زمان مورد نیاز برای تسکین علائم برای شما توصیه کند. اگر هنوز رحم خود را دارید، علاوه بر استروژن به پروژسترون نیز نیاز خواهید داشت. استروژن همچنین به جلوگیری از تحلیل استخوان کمک می‌کند. استفاده طولانی مدت از هورمون درمانی ممکن است برخی از خطرات سرطان سینه و قلبی عروقی را به همراه داشته باشد، اما شروع هورمون‌ها در حوالی زمان یائسگی فوایدی برای برخی از زنان نشان داده است. در مورد مزایا و خطرات هورمون درمانی و اینکه آیا این یک انتخاب بی خطر برای شما است یا خیر، باید با متخصص زنان مشورت کنید.
۲. بهبود خشکی واژن با استروژن
برای از بین بردن خشکی واژن، استروژن را می‌توان مستقیماً با استفاده از کرم، قرص یا حلقه واژن به واژن تزریق کرد. این درمان فقط مقدار کمی استروژن آزاد می‌کند که توسط بافت‌های واژن جذب می‌شود. این درمان می‌تواند به تسکین خشکی واژن، ناراحتی ناشی از مقاربت و برخی علائم ادراری کمک کند.
۳. داروهای ضد افسردگی با دوز پایین
برخی از داروهای ضد افسردگی مرتبط با گروهی از داروها به نام مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) ممکن است گرگرفتگی یائسگی را کاهش دهند. یک داروی ضد افسردگی با دوز پایین برای مدیریت گرگرفتگی ممکن است برای زنانی که به دلایل سلامتی نمی‌توانند استروژن مصرف کنند یا برای زنانی که برای اختلالات خلقی به داروی ضد افسردگی نیاز دارند، مفید باشد
۴. گاباپنتین
گاباپنتین برای درمان تشنج تایید شده است، اما نشان داده شده است که به کاهش گرگرفتگی نیز کمک می‌کند. این دارو برای زنانی که نمی‌توانند از استروژن درمانی استفاده کنند و یا در کسانی که گرگرفتگی شبانه دارند مفید است.
۵. کلونیدین
کلونیدین، قرص یا چسبی که معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود. این دارو ممکن است تا حدودی گرگرفتگی را تسکین دهد.
۶. ویتامین‌ها و مولتی ویتامین‌های مورد نیاز یائسگی
ممکن است برای کمک به قوی نگه داشتن استخوان‌ها به مصرف مکمل‌های ویتامین D نیاز داشته باشید. همچنین مکمل‌ها و مواد معدنی زیر می‌توانند به مدیریت علائم یائسه شدن کمک شایانی کنند:
- ویتامین A
- ویتامین B6 و B12
- امگا 3
- کلسیم
- ویتامین K
۷. استفاده از لیزر واژینال برای درمان علائم یائسگی
درمان‌های لیزری واژن برای بهبود آتروفی واژن و سایر علائم مربوط به یائسه گی و عملکرد جنسی به بازار عرضه شده‌اند. این دستگاه‌ها با استفاده از انرژی به بازگشت جریان خون به واژن کمک می‌کنند و باعث رشد بافت سالم می‌شوند. لیزر مونالیزا تاچ یکی از این دستگاه‌ها است که برای درمان علائم یائسگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته در نظر داشته باشید این درمان مورد تایید سازمان غذا و داروی جهانی نیست و ممکن است با افزایش خطر زخم و سوختگی واژن همراه باشد.
درمان خانگی و تغییر سبک زندگی برای بهبود علائم یائسگی
راه‌های مختلفی برای کاهش علائم یائسگی خفیف تا متوسط به طور طبیعی وجود دارد، از جمله درمان‌های خانگی و تغییره شیوه زندگی. این شیوه‌ها نه تنها می‌توانند علائم یائسگی را درمان کنند، همچنین می‌توانند از بروز یائسگی زودرس جلوگیری کنند. در ادامه برخی از این شیوه‌های درمانی را بررسی خواهیم کرد.
۱. خنک نگه داشتن و راحت ماندن
پوشیدن لباس‌های گشاد و چند لایه به خصوص در طول شب و هوای گرم می‌تواند به شما در مدیریت گرگرفتگی کمک کند. خنک نگه داشتن اتاق خواب و پرهیز از پتوهای سنگین در شب نیز می‌تواند به کاهش احتمال تعریق شبانه شما کمک کند. اگر مرتباً تعریق شبانه دارید، برای محافظت از تشک خود از یک ملحفه ضد آب در زیر رختخواب خود استفاده کنید. همچنین می‌توانید یک فن قابل حمل همراه داشته باشید تا در صورت احساس سرخ شدن به خنک شدن شما کمک کند.
۲. ورزش کردن و مدیریت وزن
کالری دریافتی روزانه خود را 400 تا 600 کالری کاهش دهید تا به مدیریت وزن خود کمک کنید . همچنین مهم است که به مدت 20 تا 30 دقیقه در روز ورزش متوسط داشته باشید. این کار می‌تواند به بهبود موارد زیر کمک کند :
- افزایش انرژی
- خواب بهتر شبانه
- بهبود خلق و خو
- افزایش رفاه عمومی
۳. برقراری ارتباط با دیگران
در مورد هرگونه احساس افسردگی، اضطراب، غم، انزوا، بی خوابی و تغییر هویت با یک درمانگر یا روانشناس صحبت کنید. همچنین باید سعی کنید با اعضای خانواده، عزیزان یا دوستان خود در مورد احساس اضطراب، تغییرات خلقی یا افسردگی صحبت کنید تا آنها نیازهای شما را بدانند.
۴. مکمل‌های رژیم غذایی
از مکمل‌های کلسیم ، ویتامین D و منیزیم برای کمک به کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و بهبود سطح انرژی و خواب استفاده کنید. با پزشک خود در مورد مکمل‌هایی صحبت کنید که می‌توانند برای نیازهای سلامت فردی شما به شما کمک کنند.
۵. تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب
یوگا، مدیتیشن و تنفس جعبه‌ای، تمریناتی هستند که می‌توانند به کنترل انرژی و بهبود خلق و خو در بدن شما کمک کنند. این تمرینات همچنین می‌توانند کیفیت خواب شما را بهبود ببخشند.
۶. مراقبت از پوست
برای کاهش خشکی پوست روزانه از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید. همچنین باید از حمام کردن یا شنا بیش از حد خودداری کنید تا از تحریک و خشکی پوست جلوگیری شود.
۷. مدیریت مشکلات خواب
از داروهای خواب‌آور برای مدیریت موقت بی‌خوابی خود استفاده کنید البته در بلند مدت این داروها می‌توانند اعتیاد آور باشند. اگر مرتباً مشکل خواب دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا بتواند به شما در مدیریت آن و داشتن استراحت شبانه بهتر کمک کند.
۸. ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل
سیگار را ترک کنید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید . قرار گرفتن در معرض سیگار ممکن است علائم یائسگی شما را بدتر کند.
همچنین باید مصرف الکل خود را برای کاهش علائم شدیدتر محدود کنید. نوشیدن زیاد مشروبات الکلی در دوران یائسگی ممکن است خطر نگرانی‌های سلامتی را افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد مصرف الکل با افسردگی دوران یائسه گی مرتبط است.
طب سنتی و داروهای گیاهی برای مدیریت علائم یائسه شدن
از آنجایی که یائسه شدن یک فرآیند طبیعی است، بنابراین بهترین راه بهبود علائم این بیماری نیز از راه‌های طبیعی است. انواع مختلفی از داروهای گیاهی در دسترس هستند که می‌توانند به کاهش علائم این اختلال کمک کنند.
۱. کوهوش سیاه
کوهوش سیاه یک گیاه گلدار بومی است که در نواحی شرقی آمریکای شمالی رشد می‌کند. این داروی گیاهی می‌تواند تعریق شبانه و گرگرفتگی مرتبط با یائسگی را کاهش دهد. البته این دارو به زنان یائسه‌ای که سابقه بیماری کبدی دارند، توصیه نمی‌شود.
۲. شبدر قرمز
این داروی یک گیاه گلدار علفی از خانواده حبوبات است. شبدر قرمز منبع غنی از ایزوفلاون‌ها است. ایزوفلاون‌ها عملکرد مشابهی با هورمون استروژن دارند و می‌توانند به کاهش علائم مرتبط با کاهش استروژن کمک کنند. همچنین برخی مطالعات نشان می‌دهد که شبدر قرمز می‌تواند روند تحلیل استخوان‌ها را کند کُند.
توجه داشته باشید که این گیاه ممکن است برای کودکان، زنان باردار یا شیرده یا زنان مبتلا به سرطان سینه یا سایر سرطان‌های حساس به هورمون بی خطر نباشد.
۳. روغن گل مغربی
این گیاه گلدار بومی آمریکایی و روغن دانه آن اغلب برای درمان علائم یائسه گی مانند گرگرفتگی و تحلیل استخوان استفاده می‌شود. روغن گل مغربی برای اکثر بزرگسالان بی خطر است، اما می‌تواند عوارض جانبی خفیفی همچون حالت تهوع و درد معده را به دنبال داشته باشد.
۴. ماکا
ماکا ( Lepidium meyenii ) یک سبزی پرویی از خانواده Brassica است که در کنار کلم بروکلی و کلم بروکسل دسته بندی می‌شود. قرن‌ها است که از دارو در طب سنتی برای درمان بیماری‌های جسمی مانند کم خونی، ناباروری، عدم تعادل هورمونی و برخی علائم یائسگی مانند کاهش میل جنسی، بدخلقی و خشکی واژن استفاده می‌شود. عوارض و تداخلات دارویی این گیاه نامشخص است، بنابراین قبل از استفاده با دکتر خود مشورت کنید.
۵. سویا
سویا منبع غنی ایزوفلاون است که از نظر ساختاری شبیه به هورمون استروژن است و ممکن است اثرات ضعیف استروژنی را در بدن شما اعمال کند. همچنین یافته‌ها نشن می‌دهد گیاه سویا می‌تواند از پوکی استخوان ناشی از یائسگی جلوگیری کند. عوارض جانبی رایج سویا شامل درد معده و اسهال است.
۶. دانه کتان
دانه‌های کتان دارای مواد مغذی هستند و بسیار بی خطر هستند. این داروی گیاه یک راه عالی برای افزایش مصرف فیبر و چربی های سالم بدون توجه به تأثیر آن بر علائم یائسگی است. البته دانه کتان عملکرد مشابهی با هورمون استروژن دارد و می‌تواند خشکی واژن را کاهش دهد.
۷. جینسینگ
از این داروی گیاهی در طب سنتی چینی برای درمان عملکرد سیستم ایمنی، سلامت قلب و بهبود سطح انرژی استفاده می‌شود. جینسینگ انواع مختلفی دارد اما جینسینگ قرمز کره‌ای ارتباط بیشتری با علائم یائسگی دارد. تحقیات ناشه داده است جینسنگ قرمز کره‌ای ممکن است میل جنسی را تقویت کند و خلق و خوی و حس عمومی خوب بودن را در زنان یائسه بهبود بخشد.
استفاده کوتاه مدت از جینسنگ قرمز کره ای برای اکثر بزرگسالان بی‌خطر به نظر می‌رسد. با این حال، بثورات پوستی، اسهال، سرگیجه، مشکل در خواب و سردرد از شایع‌ترین عوارض جانبی هستند. همچنین ممکن است کنترل قند خون را مختل کند، بنابراین اگر دیابت دارید ممکن است این داروی گیاهی برای شما نامناسب باشد. جینسینگ ممکن است با برخی از داروهای فشار خون، کلسترول و داروهای رقیق کننده خون تداخل منفی داشته باشد. بنابراین قبل از مصرف این دارو با یک متخصص مشورت کنید.
خطرات و عوارض سلامتی مرتبط با یائسگی
افراد پس از یائسگی در معرض خطر ابتلا به چندین بیماری هستند. این بیماری‌ها را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
۱. بیماری‌های قلبی و عروقی مرتبط با یائسه گی
استروژن به محافظت در برابر بیماری‌های قلبی عروقی مانند حمله قلبی، بیماری قلبی و سکته کمک می‌کند. همچنین کم تحرکی در افراد پس از یائسگی رایج است که به افزایش کلسترول و فشار خون کمک می‌کند. مجموع این عوامل می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را در زنان پس از یائسگی افزایش دهد. یک رژیم غذایی سالم، سیگار نکشیدن و ورزش منظم بهترین گزینه برای پیشگیری از بیماری قلبی است. درمان فشار خون بالا و دیابت و همچنین حفظ سطح کلسترول نیز راه‌هایی برای کاهش خطر شما هستند.
۲. آتروفی واژن
کاهش سطح استروژن باعث نازک شدن و زوال بافت‌های واژن می‌شود و واژن شما را خشک می‌کند. افراد در دوران یائسگی و سال‌ها پس از آخرین قاعدگی خود ممکن است همچنان با خشکی واژن مبارزه کنند. استفاده از روان کننده‌های واژن مانند ژل لوبریکانت می‌تواند به کاهش هر گونه ناراحتی ناشی از رابطه جنسی کمک کند.
۳. پوکی استخوان و درد مفاصل ناشی از یائسگی
افراد پس از یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن، استخوان را با سرعت بیشتری از دست می‌دهند. شما ممکن است تا ۲۵ درصد از تراکم استخوان خود را پس از یائسگی از دست بدهید (تقریباً ۱ تا ۲ درصد در سال). زمانی که استخوان بیش از حد از بین برود، خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی استخوان افزایش پیدا می‌کند. استخوان‌های لگن، مچ دست و ستون فقرات بیشتر از سایر نواحی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان که تراکم سنجی استخوان نیز نامیده می‌شود، می‌تواند برای مشاهده میزان کلسیم در قسمت‌های خاصی از استخوان‌ها انجام شود تا این عارضه تشخیص داده شود.
۴. مسائل مربوط به سلامت روان
بسیاری از افراد در دوران پس از یائسگی، بدخلقی، اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند. این موارد می‌تواند ناشی از استرس، تنش جنسی یا سایر چالش‌های زندگی باشد که در این دوران رخ می‌دهد. برخی از افراد از اینکه دوران باروری آنها به پایان رسیده است احساس ناراحتی می‌کنند. علائم خلقی همچنین می تواند ناشی از کاهش سطح هورمون باشد. ممکن است صحبت با یک درمانگر یا مشاور در مورد آنچه احساس می‌کنید مفید باشد.
۵. یائسگی و مشکلات گوارشی
با کاهش سطح استروژن در دوران یائسه گی، سطح کورتیزول افزایش می‌یابد و باعث افزایش آدرنالین در خون می‌شود. آدرنالین می‌تواند عملکرد گوارشی را دستخوش تغییر کند. برخی از عوارض افزایش آدرنالین عبارتند از:
- نفخ
- حالت تهوع
- اسهال
- یبوست
- درد شکم
- سوء هاضمه
- استفراغ
- کاهش اشتها
- کاهش یا افزایش وزن
- سوزش سر دل.
چه زمانی برای درمان و کنترل علائم یائسگی باید با پزشک زنان مشورت کرد؟
اگر هر یک از علائم یائسگی شما را آزار می‌دهد یا مانع از زندگی روزمره‌تان می‌شود، باید به یک متخصص زنان و زایمان در مورد درمان‌های احتمالی مشورت کنید. دکتر زنان پزشکی است که در مسائل مربوط به باروری و سلامت اندام تناسلی زنانه تخصص دارد.
شما می‌توانید از طریق دکترتو با برترین متخصصان زنان در سراسر کشور ارتباط تلفنی برقرار کنید. همچنین در صورت لزوم به مراجعه حضوری می‌توانید از بخش نوبت مطب، قرار ملاقات تنظیم کنید.
سؤالات متداول شما
همانطور که گفتیم یائسگی یک اختلال اجناب ناپذیر است و هر زنی آن را در زندگی خود تجربه خواهد کرد، بنابراین منطقی است که سوالات زیادی در رابطه با آن وجود داشته باشد. در ادامه این سوالات را بررسی خواهیم کرد.
یائسگی مردان وضعیتی است که مردان مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری دارای مجموعه ای از علائم است که با کاهش سطح تستوسترون و افزایش سن به وجود می‌آیند. این اختلال همچنین با نام‌های آندروپوز، کاهش آندروژن در مردان مسن، هیپوگنادیسم دیررس و تستوسترون پایین نیز شناخته می‌شود.
خونریزی واژینال در دوران پس از یائسگی یک عارضه جانبی طبیعی کاهش سطح هورمون نیست. در برخی موارد، خشکی واژن می‌تواند باعث خونریزی خفیف یا لکه بینی (خونریزی واژینالی که ناشی از پریودی نباشد، لکه بینی نام دارد) بعد از رابطه جنسی شود. در موارد دیگر، خونریزی واژینال می‌تواند وضعیتی مانند هیپرپلازی آندومتر یا فیبروم رحم، عفونت‌هایی مانند آندومتریت یا سرطان را نشان دهد .
واژن بخش ارتجاعی و عضلانی دستگاه تناسلی است. در دوران یائسگی، کمبود استروژن می‌تواند باعث نازک شدن یا صاف شدن روگا (چین‌های نازک واژن) شود. همراه با نازک شدن چین‌های نازک، رابطه جنسی نیز می‌تواند در طول یائسگی به دلیل کوتاه شدن یا باریک شدن واژن، ناراحت کننده یا دردناک باشد.
پریود یا همان عادت ماهانه شرایطی است که طی آن دیواره رحم شروع به ریزش می‌کند. خونریزی پریود معمولا در دوره پیش یائسگی شدیدتر می‌شود، اما در دوران پس از یائسگی پریود به طور کامل قطع می‌شود.
بله. عاداتی همچون سیگار کشیدن و مصرف الکل باعث یائسگی زودرس می‌شود.
غذاهایی همچون ماهی‌های چرب و حبوبات می‌توانند زمان یائسگی را عقب‌تر بیندازند و غذاهایی همچون ماکارونی سفید و برنج می‌توانند باعث یائسگی زودرس شوند.
سندروم تخمدان پلی کیستیک یا همان تنبلی تخمدان عارضه‌ای است که طی آن هر ماه 5 تا 6 فولیکول شروع به رشد می‌کنند و در نهایت فقط یکی از آنها به رشد کامل می‌رسد. نارسایی تخمدان معمولا با یائسگی اشتباه گرفته می‌شود، اما این عارضه نمی‌تواند منجر به یائسگی زودرس شود.
بیماری‌های رحمی مختلفی می‌توانند باعث بروز یائسگی زودرس شوند. آندومتریوز، دیسمنوره و هیپرپلازی آندومتر نمونه‌هایی از این بیماری‌ها هستند. یکی از مهم‌ترین بیماری‌ها زنانه که باعث یائسگی زودرس می‌شود، سرطان رحم است. سرطان رحم زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های رحم شروع به رشد غیر طبیعی می‌کنند.
یائسگی به تنهایی باعث سرطان سینه نمی‌شود، اما می‌تواند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهد. از آنجایی که زنان یائسه در طول زندگی خود در معرض استروژن بیشتری بوده‌اند، ممکن است به سرطان سینه مبتلا شوند.
از آنجایی که بعد از یائسگی هیچ تخمکی آزاد نمی‌شود، فرد نمی‌تواند باردار شود.
هنگامی که وارد دوران یائسگی می‌شوید، تا پایان عمر در این مرحله هستید. سطح هورمون شما پایین خواهد ماند و دیگر پریود ماهیانه نخواهید داشت. شما نمی توانید باردار شوید زیرا تخمدان‌های شما ترشح تخمک را متوقف کرده‌اند. همانطور که می‌دانید برای لقاح و بارداری، وجود تخمک ضروری است.
اغلب زنان حدود 30 تا 35 سال بعد از رسیدن به بلوغ جنسی خود دچار یائسه گی می‌شوند. بلوغ جنسی دختران معمولا در سنین 12 تا 13 سالگی اتفاق می‌افتد.
نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
یائسگی می‌تواند ناراحت کننده باشد و چالش‌ها و نگرانی‌های بهداشتی جدیدی را به همراه داشته باشد. با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد علائمی که احساس می‌کنید یا سوالاتی که دارید صحبت کنید. دکترهای زنان می‌توانند به شما کمک کنند تا مطمئن شوید که در این مدت از شما حمایت می‌شود و مراقبت‌های لازم را دریافت می‌کنید.
در دکترتو می‌توانید با بهترین متخصص زنان در شهر خود آشنا شوید، با آنها به‌صورت آنلاین یا تلفنی مشورت کنید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
