درمان ناباروری یکی از دغدغه‌های اساسی بسیاری از زوج‌های جوان و میان‌سال است. شما تا چه اندازه با روش‌های درمان ناباروری آشنایی دارید؟ علل ناباروری و راه های درمان آن چیست؟ ناباروری زنان و مردان یکی از استرس‌زاترین مشکلات زناشویی است که البته به لطف روش‌های جدید باروری، تا حد زیادی قابل‌درمان است. ناباروری می‌تواند با دارو، جراحی، تلقیح درون رحمی اسپرم (IUI) یا فناوری کمک باروری درمان شود.
اغلب دارو و تلقیح درون رحمی اسپرم به‌صورت هم‌زمان استفاده می‌شوند. پزشکان درمان‌های خاص برای ناباروری را بر اساس عواملی همچون عوامل مؤثر در ناباروری، طول مدت ناباروری، سن زن، اولویت درمانی زوجین پس از مشاوره در خصوص درصد موفقیت، خطرات و مزایای هر یک از گزینه‌های درمانی تجویز می‌کنند. در این مقاله از بخش زنان و زایمان دکترتو به بررسی راه‌های درمان ناباروری می‌پردازیم.
در این مقاله می‌خوانید:
روش‌های درمان نازایی در زنان و مردان
امروزه روش‌های جدید زیادی برای درمان ناباروری زنان و مردان بکار گرفته می‌شود. برخی از آنها را در زیر شرح داده‌ایم. اکثر افراد فکر می‌کنند هزینه درمان ناباروری با این روش‌ها بسیار زیاد است اما بسته به‌شدت مشکل زوجین و نوع درمان، می‌تواند متفاوت باشد. شما عزیزان می‌توانید به مراکزی که تسهیلاتی مثل وام برای درمان ناباروری ارائه می‌دهند مراجعه کنید و روند درمانتان را به تعویق نیندازید.
ناباروری مردان بسته به علت زمینه‌ای، می‌تواند با روش‌های دارویی، جراحی یا فناوری کمک باروری درمان شود. درمان‌های دارویی و جراحی معمولاً توسط یک دکتر اورولوژیست که در زمینه‌ی ناباروری تخصص دارد یا متخصص درمان ناباروری مردان تهران و شهرستان‌ها، کنترل می‌شوند. متخصص غدد درون‌ریز ممکن است برای کمک به درمان ناباروری فاکتورهای مردانه، تلقیح درون رحمی اسپرم (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (ای وی اف) را ارائه دهد.
1: درمان ناباروری با درمان اختلالات STD و STI
اثبات شده که بیماری‌های مقاربتی (STD) بر روی روند تولیدمثل زنان و مردان تأثیر می‌گذارند. اگر این احتمال وجود دارد که شما یا همسرتان دچار عفونت‌ها یا بیماری‌های منتقله آمیزشی مانند عفونت قارچی واژن باشید، بهتر است آزمایش دهید!
یکی از تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان داد که تنها در سال ۲۰۱۲، حدود ۲۷۳ میلیون مورد STI قابل‌درمان در بزرگسالان با گروه سنی 15 تا 49 سال گزارش شد. از این ۲۷۳ میلیون مورد، ۱۲۸ میلیون از بزرگسالان از کلامیدیا، ۲۷ میلیون از سوزاک، ۱۰۱ میلیون نفر از تریکومونیازیس و ۱۸ میلیون از سفلیس رنج می‌بردند.
بیماری‌های منتقله آمیزشی می‌توانند منجر به عفونی شدن منی شوند و احتمال انتقال ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) بین پارتنرها را افزایش دهند. ایدز سبب نقص ایمنی می‌شود و می‌تواند به‌عنوان یک کاتالیزور برای تخریب مایع منی در مردان عمل کند و باروری طبیعی آنها را کاهش دهد. اگر HIV به شریک زن منتقل شود می‌تواند سبب کاهش احتمال بارداری و احتمال سقط بالاتر شود.
مطالعات نشان داده‌اند که کلامیدیا یک STI شایع است و می‌تواند سبب التهاب بیضه‌ها شود که منجر به انسداد اپیدیدیم می‌شود. بیضه‌ها توسط اپیدیدیم به دستگاه تناسلی زن متصل می‌شوند. انسداد در اپیدیدیم می‌تواند منجر به مسائل دستگاه تولید مثل مردان شود. کلامیدیا همچنین می‌تواند تأثیر منفی روی باروری زنان داشته باشد و اگر درمان نشود می‌تواند باعث بیماری التهابی لگن (PID) شود. درمان این اختلالات جزو اولین روش‌های درمان ناباروری در مردان است؛ حتماً آزمایش دهید و درمان شوید.
2: درمان ناباروری با بررسی آندومتریوز
-
- آندومتریوز نوعی اختلال است که در آن بافت‌هایی که به طور طبیعی داخل رحم رشد می‌کنند، خارج از تخمدان‌ها، لولههای فالوپ یا روده‌ها رشد می‌کنند. اثبات شده که آندومتریوز در بسیاری از جهات بر باروری زنان تأثیر منفی می‌گذارد. آندومتریوز را می‌توان از طریق علائم رایجی که دارد تشخیص داد اما تا زمانی که لاپاروسکوپی انجام ندهید نمی‌توان تشخیص درستی دارد. با انجام لاپاروسکوپی، متخصص زنان می‌توانند سطح شدت بیماری را تعیین کنند تا درمان مناسبی را تجویز کنند.
3: درمان ناباروری با استفاده از دارو
برخی از داروهای رایج که برای درمان ناباروری در زنان استفاده می‌شوند شامل این موارداند:
-
- کلومیفن سیترات (با نام تجاری ®Clomid) دارویی است که با اثرگذاری بر روی غده‌ی هیپوفیز سبب تخمک‌گذاری می‌شود. این دارو اغلب در زنانی استفاده می‌شود که مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا سایر مشکلات مربوط به تخمک‌گذاری هستند. این دارو همچنین در زنانی با تخمک‌گذاری طبیعی و به هدف افزایش تعداد تخمک‌های بالغ نیز استفاده می‌شود. کلومیفن سیترات از طریق دهان مصرف می‌شود.
- لتروزول (با نام تجاری ®Femara) دارویی است که غالباً بدون تجویز برای تحریک تخمک‌گذاری استفاده می‌شود. این دارو با کاهش موقتی سطح پروژسترون در خانم‌ها عمل می‌کند که باعث می‌شود مغز به طور طبیعی FSH بیشتری تولید کند. این دارو اغلب برای تحریک تخمک‌گذاری در زنانی با PCOS و زنانی با تخمک‌گذاری عادی استفاده می‌شود تا تعداد تخمک‌های بالغ تولید شده در تخمدان را افزایش دهد. لتروزول نیز از طریق دهان مصرف می‌شود. لتروزول به‌منظور درمان دارویی ناباروری در مردان نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
-
- گنادوتروپین یائسگی انسانی یا hMG (با نام تجاری MenopurⓇ، RepronexⓇ و ®Pergonal) یک داروی تزریقی است که اغلب برای زنانی که به علت مشکلات غده‌ی هیپوفیز، تخمک‌گذاری نمی‌کنند استفاده می‌شود. hMG به طور مستقیم روی تخمدان‌ها تأثیر می‌گذارد تا رشد تخمک‌های بالغ را تحریک کند.
برخی موارد دارویی دیگر:
-
- هورمون محرکه فولیکولی یا FSH (با نام تجاری ⓇGonal-F یا ®Follistim) یک داروی تزریقی است که تقریباً همچون داروی hMG عمل می‌کند. این دارو رشد تخمک‌های بالغ در تخمدان‌ها را تحریک می‌کند.
- آنالوگ هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) و آنتاگونیست‌های GnRH داروهایی هستند که روی غده‌ی هیپوفیز تأثیر می‌گذارند تا مانع از تخمک‌گذاری زنان شوند. این داروها در طول چرخه‌های لقاح آزمایشگاهی یا برای کمک به آماده‌سازی رحم برای انتقال جنین استفاده می‌شوند. این داروها معمولاً به‌صورت تزریقی یا اسپری بینی در دسترس‌اند.
- متفورمین (با نام تجاری ®Glucophage) دارویی است که پزشکان برای زنانی که مبتلا به مقاومت به انسولین، دیابت و PCOS هستند، استفاده می‌کنند. این دارو کمک می‌کند که سطح بالای هورمون‌های مردانه در زنان مبتلا به این اختلالات، کاهش پیدا کند. به‌علاوه، این دارو به بدن کمک می‌کند که تخمک‌گذاری را انجام دهد. گاهی اوقات کلومیفن سیترات یا FSH با متفورمین ترکیب می‌شوند. این دارو نیز از طریق دهان مصرف می‌شود.
- بروموکریپتین (با نام تجاری ®Parlodel) و کابرگولین (با نام تجاری ⓇDostinex) داروهایی هستند که دلیل مقادیر بالای پرولاکتین برای زنانی با مشکلات تخمک‌گذاری تجویز می‌شوند. این دارو نیز از طریق دهان مصرف می‌شود.
هشدار:
-
- بسیاری از داروهای باروری احتمال دوقلو، سه‌قلو و چندقلو شدن جنین را افزایش می‌دهند. زنانی که چندقلو باردار هستند ممکن است در دوران بارداری با مشکلات بیشتری روبرو شوند. جنین‌های چندقلو بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس (خیلی زود) قرار دارند. همچنین نوزادان زودرس به میزان بالایی در معرض مشکلات سلامتی و رشد قرار دارند.
4: درمان ناباروری با تلقیح درون رحمی (IUI)
-
- تلقیح درون رحمی (IUI) پیشرفته‌ترین روش درمان ناباروری به حساب می‌آید. این روش نوعی درمان ناباروری است که معمولاً لقاح مصنوعی نیز نامیده می‌شود. در این پروسه، اسپرم‌هایی که به طور مخصوص آماده شده‌اند در رحم زن کاشته می‌شوند. گاهی اوقات زنان قبل از انجام IUI، با داروهایی که تخمک‌گذاری را تحریک می‌کنند نیز درمان می‌شوند.
- درمان ناباروری با iui معمولاً برای درمان این موارد استفاده می‌شود:
- ناباروری خفیف فاکتور مردانه
- زوج‌هایی با ناباروری با دلیل ناشناخته
5: درمان ناباروری با فناوری کمک باروری (ART)
-
- فناوری کمک باروری (ART) شامل تمام درمان‌های باروری است که طی آنها، تخمک یا جنین در خارج از بدن مدیریت می‌شود. به‌طورکلی، پروسه‌های ART شامل این مواردند: برداشتن تخمک بالغ از تخمدان با استفاده از سوزن، ترکیب تخمک و اسپرم در آزمایشگاه و برگرداندن جنین به بدن زن یا اهدای آن به زنی دیگر. نوع اصلی ART، لقاح آزمایشگاهی (IVF) است.
-
انواع مختلف فناوری کمک باروری (ART) : ای وی اف
- آی وی اف (IVF) به معنای بارداری خارج از بدن، رایج‌ترین نوع ART است. تخمک و اسپرم در آزمایشگاه ترکیب می‌شوند تا جنین را ایجاد کنند. بعد از حدود سه الی پنج‌روز، جنین (یا جنین‌ها) به رحم زن منتقل می‌شوند. جنین همچنین می‌تواند برای استفاده در آینده منجمد شود. هنگامی که یک یخ جنین منجمد شده آب می‌شود و به رحم زن منتقل می‌شود، به این پروسه انتقال جنین فریز شده (FET) گفته می‌شود.
- تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) نوعی از IVF است که اغلب برای زوج‌هایی با ناباروری فاکتور مردانه استفاده می‌شود. با استفاده از ICSI، یک اسپرم به تخمک بالغ تزریق می‌شود. جایگزین ICSI، لقاح معمولی (conventional) است که تخمک به همراه تعداد بالایی اسپرم در پتری دیش قرار می‌گیرد و اسپرم به‌تنهایی تخمک را بارور می‌کند.
- انتقال زیگوت به لوله فالوپ (ZIFT) یا انتقال جنین به لولههای رحمی و انتقال گامت به لوله فالوپ (GIFT) از دیگر روش‌های ART هستند. با استفاده از ZIFT، لقاح در آزمایشگاهی مشابه با IVF رخ می‌دهد. سپس جنین بسیار کوچک، به‌جای رحم، به لوله‌ی فالوپ منتقل می‌شود. GIFT شامل انتقال اسپرم و تخمک به درون لوله‌ی فالوپ است و لقاح در بدن زن رخ می‌دهد.
نکات مهم پیرامون فناوری کمک باروری (ART)
-
- اقدامات ART گاهی شامل استفاده از تخمک‌های اهدایی (تخمک‌های یک زن دیگر)، اسپرم‌های اهدایی یا جنین اهدایی هستند. تخمک‌های اهدایی گاهی برای زنانی استفاده می‌شوند که نمی‌توانند تخمک تولید کنند. همچنین اگر زن یا مرد مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی‌ای باشند که ممکن است به کودک منتقل شود، از تخمک‌ها یا اسپرم‌های اهدایی استفاده می‌شود. یک زن یا زوج نابارور نیز ممکن است از جنین اهداشده استفاده کنند. این جنین‌ها یا در درمان ناباروری توسط زوج‌ها تولید شده‌اند یا از تخمک و اسپرم اهدایی ایجاد شده‌اند. در این شرایط جنین اهدایی به رحم منتقل می‌شود و کودک با هیچ‌کدام از والدین، ارتباط ژنتیکی نخواهد داشت.
- زنانی که تخمدان دارند اما رحم ندارند می‌توانند از رحم اجاره‌ای استفاده کنند. این روش همچنین گزینه‌ی مناسبی برای زنانی است که به علت بیماری‌های جدی نباید باردار شوند. در این شرایط، زن از تخمک خود استفاده می‌کند. این تخمک توسط اسپرم همسرش بارور می‌شود و جنین داخل رحم اجاره‌ای قرار می‌گیرد.
- درصد موفقیت این روش متفاوت است و به عوامل گوناگونی بستگی دارد از جمله کلینیکی که این پروسه را انجام می‌دهد، تشخیص ناباروری و سن زنی که تحت این پروسه قرار گرفته است. عامل آخر (سن زن) از اهمیت به‌خصوصی برخوردار است.
- فناوری کمک باروری، پرهزینه و وقت‌گیر است اما به خیلی از زوج‌هایی که با سایر روش‌ها احتمال فرزند دار شدن را نداشتند، این امکان را داده که بچه‌دار شوند. یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی ART، بارداری چندقلویی است. با محدودکردن تعداد جنین‌هایی که به رحم برگردانده می‌شوند، می‌توان از این مشکل پیشگیری کرد و تا حدی آن را کاهش داد. برای مثال، انتقال یک جنین به‌جای چندین جنین، تا حد زیادی احتمال بارداری چندقلو و خطراتی نظیر زایمان زودرس را کاهش می‌دهد.
6: درمان نازایی با جراحی
-
- یکی از روش‌های جدید درمان ناباروری جراحی با لاپاروسکوپی است. در این روش متخصص زنان و زایمان از این روش برای تشخیص ناباروری استفاده می‌کند. این روش بسیار راحت و دارای کمترین عوارض بوده و خطرات کمی برای بیماران به دنبال دارد.
- متخصصان در مراکز درمان ناباروری، با این روش 2 الی 3 سوراخ در زیر شکم ایجاد کرده و از طریق دوربین‌های دیجیتال ریزی لولههای فالوپ، رحم و تخمدان‌ها را از نظر چسبندگی، ایجاد توده، کیست و تحریکات عصبی بررسی می‌کند. این روش حتی به‌منظور قرارگیری تخمک در لوله‌ها نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- گاهی جراحی‌های باز شکمی برای درمان چسبندگی‌های رحم و تخمدان یا برداشتن کیست‌ها لازم می‌شود. این روش معمولاً درصورتی‌که بیمار با دارو درمان نشود انجام می‌گیرد.
7: درمان ناباروری با کمک لیزردرمانی کم‌توان یا سطح پایین
-
- لیزردرمانی یکی از جدیدترین روش‌های درمان ناباروری است. مطالعات جدیدی برای ایجاد ارتباط میان بهبود باروری طبیعی و لیزردرمانی آغاز شده‌اند. تحقیقاتی برای حمایت از استفاده از لیزردرمانی سطح پایین (LLLT) برای بهبود باروری زنان و مردان در حال انجام‌اند. لیزرهای با قدرت بالا معمولاً در پروسه‌های پزشکی به هدف ایجاد برش یا ازبین‌بردن بافت‌ها استفاده می‌شوند. از لیزرهای سطح پایین می‌توان برای تسکین درد و تحریک و بهبود عملکرد سلول‌ها استفاده کرد.
- از روش LLLT می‌توان به طور اختصاصی برای بهبود باروری زنان استفاده کرد تا به تحریک و افزایش جریان خون در اندام‌های تناسلی کمک کرد. این اقدام به افزایش تولید انرژی سلولی کمک می‌کند که می‌تواند کیفیت تخمک را بهبود دهد. LLLT به‌ویژه برای زنان مسن که ممکن است از کاهش کیفیت تخمک ناشی از سن رنج ببرند، تأثیرگذار است. یک مطالعه در ژاپن اثرات LLLT روی زنان به‌شدت نابارور که قبلاً با درمان‌های کمک باروری نتایج ناموفقی داشتند را بررسی کرد. این مطالعه با آزمایش اولیه‌ی ۴۷ بیمار آغاز شد و ۱۶ نفر از بیماران (۲۱/۷%) به بارداری رسیدند.
برخی نکات مهم دیگر:
-
- به علت موفقیت فوری، این آزمایش گسترش یافت و تعداد افراد تحت مطالعه به ۷۰۱ نفر افزایش یافت. از ۷۰۱ زنی که تحت LLLT قرار گرفته بودند، ۲۲/۳% به بارداری رسیدند. بالای ۵۰% از این بارداری‌ها منجر به زایمان نوزاد زنده شدند. هیچ عارضه‌ی جانبی در هیچ یک از بیماران این مطالعه مشاهده نشد. محققان نتیجه گرفتند که LLLT یک تکنیک بدون درد است که می‌تواند برای زنانی که تحت درمان باروری قرار دارند استفاده شود.
- نشان داده شده است که LLLT برای درمان باروری مردان، درصد سلول‌های اسپرم زنده را افزایش می‌دهد و تحرک سلول‌ها را بهبود می‌دهد. متخصصین باروری به دلیل اثرگذاری بالا و نبود درمان‌های جایگزین با نتایج مشابه، LLLT را به‌عنوان یک درمان اساسی برای ناباروری مردان معرفی کردند. محققان بر این باورند که به علت نبود عوارض جانبی، باید تا حد ممکن به طور گسترده از LLLT استفاده شود.
8: درمان ناباروری با داروهای گیاهی طب سنتی
-
- طب سنتی تأثیر بسزایی بر روی درمان و پیشگیری از انواع بیماری‌ها داشته و دارد. درمان ناباروری زنان در طب سنتی در کنار روش‌های پزشکی می‌تواند بسیار نتیجه‌بخش باشد. گیاهان زیادی در این راستا می‌توانند کمک‌کننده باشند؛ ما در این مقاله فقط به چند معجون معجزه‌آسا در این زمینه اشاره خواهیم کرد.
-
درمان ناباروری با زنجبیل
- زنجبیل یکی از مؤثرترین راه‌های درمان ناباروری زنان در طب اسلامی است زیرا دارای طبع بسیار گرمی است؛ بنابراین هم برای درمان کیست در زنان بسیار مناسب است و هم باروری در مردان را بهبود می‌بخشد؛ زیرا باعث افزایش هورمون تستوسترون می‌شود. روش‌های مصرف زنجبیل بسیار زیاد است؛ از جمله راحت‌ترین شیوه‌های مصرف زنجبیل می‌توان به مصرف دمنوش آن اشاره کرد یا پودر آن را روی غذا ریخت و مصرف کرد.
-
درمان ناباروری با عسل و دارچین
- زنان نابارور:
- نصف قاشق چای‌خوری عسل را با کمی دارچین مخلوط کرده و روی لثه و دهان خود بمالید. دهانتان را برای چند ثانیه ببندید تا از طریق بزاق جذب شود. این کار را به طور منظم و مداوم هر روز انجام دهید.
- مردان نابارور:
- هر شب قبل از خواب 2 قاشق غذای خوری عسل طبیعی میل کنند. این روش یکی از بهترین راه‌های درمان ناباروری مردان با داروهای بهبود عملکرد جنسی گیاهی محسوب می‌شود.
-
درمان ناباروری با عسل و سیاه دانه
- سیاه دانه یکی از بهترین داروهای گیاهی برای درمان نازایی محسوب می‌شود. این دانه معجزه‌آسا نه‌تنها قاعدگی را تنظیم می‌کند بلکه باعث منظم شدن روند تخمک‌گذاری شده و باعث ارتقای شانس باروری می‌شود. اگر آن را با عسل مخلوط کنید و بخورید تأثیر مؤثرتری خواهد داشت.
9: درمان نازایی خانگی
-
- آیا به دنبال راه‌هایی برای افزایش باروری به طور طبیعی هستید؟ تکنیک‌های زیادی در طب مکمل و جایگزین وجود دارند که می‌توانند به شما در باردار شدن کمک کنند. اگر دنبال راهی هستید که شانس باردار شدن خود را افزایش دهید، شاید ارزشش را داشته باشد که به درمان‌های باروری طبیعی نیز فکر کنید.
- آیا به دنبال راه‌هایی برای افزایش باروری به طور طبیعی هستید؟ تکنیک‌های زیادی در طب مکمل و جایگزین وجود دارند که می‌توانند به شما در باردار شدن کمک کنند. اگر دنبال راهی هستید که شانس باردار شدن خود را افزایش دهید، شاید ارزشش را داشته باشد که به درمان‌های باروری طبیعی نیز فکر کنید.
-
درمان نازایی با ورزش
- ورزش کمک می‌کند که بدن شما تناسب خود را حفظ کند. بعضی تحقیقات نشان می‌دهند که زنانی که به طور متوسط فعالیت فیزیکی دارند نیز می‌توانند شاهد افزایش در سطح باروری خود باشند.
- دلیل دیگری که نشان می‌دهد که شروع یک برنامه ورزشی ایده خوبی برای بارداری است این است که وقتی شما باردار می‌شوید، ورزش می‌تواند ریسک بیماری‌هایی مثل دیابت بارداری را کاهش داده و سرعت ریکاوری شما را بعد از زایمان بالا ببرد.
هشدار:
-
- ممکن است زیاد یک چیز خوب آن‌قدرها هم خوب نباشد و ورزش هم از این قاعده مستثنی نیست. انجام زیاد فعالیت‌های فیزیکی قدرتی، مثلاً انجام ۵ ساعت یا بیشتر تمرین‌هایی با شدت بالا، ممکن در واقع باردار شدن را سخت‌تر کند. احتمالاً به این دلیل که شما با این کار، مواد مغذی که بدن برای باردار شدن نیاز دارد را ضعیف می‌کنید.
- ممکن است زیاد یک چیز خوب آن‌قدرها هم خوب نباشد و ورزش هم از این قاعده مستثنی نیست. انجام زیاد فعالیت‌های فیزیکی قدرتی، مثلاً انجام ۵ ساعت یا بیشتر تمرین‌هایی با شدت بالا، ممکن در واقع باردار شدن را سخت‌تر کند. احتمالاً به این دلیل که شما با این کار، مواد مغذی که بدن برای باردار شدن نیاز دارد را ضعیف می‌کنید.
-
درمان ناباروری با یوگا
- یوگا یک تمرین معنوی باستانی است که پاسچرهای فیزیکی (آساناها) را با تکنیک‌های تنفس و مدیتیشن ترکیب می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که یوگا می‌تواند نرخ باروری را در بین زنان تحت فناوری‌های کمک باروری (ART) افزایش دهد. این کار احتمالاً از طریق کاهش سطح استرس و در نتیجه کاهش سطح هورمون کورتیزول انجام می‌گیرد. هورمون کورتیزول می‌تواند در باروری فرد تداخل ایجاد کند.
- علاوه بر این، یوگا می‌تواند به افراد در کاهش وزن نیز کمک کند که این امر به نوبه خود به آماده‌شدن بدن برای بچه کمک می‌کند. در واقع حتی بعضی کلینیک‌های باروری جلسات یوگا را در برنامه کار خود قرار می‌دهند.
هشدار:
-
- اگر بیکرام یوگا را در برنامه خود دارید (که در اتاقی انجام می‌گیرد که بین ۹۵ و ۱۰۰ درجه فارنهایت گرم می‌شود) شاید بهتر باشد تمرین خود را در یک اتاق خنک‌تر انجام دهید که برای جنین درحال‌رشد ایمن‌تر است.
- به‌خاطر داشته باشید که هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد یوگا می‌تواند باروری شما را به طور مستقیم افزایش دهد. تلاش برای بارداری می‌تواند استرس‌زا باشد بنابراین انجام فعالیت‌هایی مثل یوگا که آرامش فرد را افزایش می‌دهند، می‌تواند به تسکین‌بخشی از این استرس کمک کند.
-
درمان ناباروری با هیپنوتیزم
-
- اگر موقعی که به هیپنوتیزم فکر می‌کنید تصویر کارهای یک شعبده‌باز به ذهن شما می‌آید، وقت آن است که طرز فکر خود را در مورد این نوع تمرکز آموزش‌دیدنی تغییر دهید. هیپنوتیزم برای درمان پاره‌ای از بیماری‌ها مثل اضطراب، اختلالات تغذیه‌ای و باروری نیز به کار می‌رود.
- بعضی کارشناسان فکر می‌کنند هیپنوتیزم می‌تواند باروری را با ایجاد آرامش در فرد افزایش دهد. این کار می‌تواند به پذیرا کردن بدن زن برای بارداری کمک کند، مخصوصاً اگر اضطراب و استرس در سر راه تصمیمات شما برای حاملگی قرار گرفته باشد.
- استرس چطور باروری را مختل می‌کند؟ استرس یک عکس‌العمل جنگ یا گریز ایجاد می‌کند و به بدن دستور می‌دهد که هورمون‌هایی مثل کورتیزول را آزاد کند که آن هم به نوبه خود در تعادل هورمونی لازم برای تخمک‌گذاری، لقاح و لانه‌گزینی تخم اختلال ایجاد می‌نماید.
- پس منطقی است که کاهش استرس از طریق هیپنوتیزم بتواند باروری را افزایش دهد. اما هنوز تحقیقات علمی رابطه محکمی را بین هیپنوتیزم و افزایش باروری ثابت نکرده‌اند. اگر هیپنوتیزم همان چیزی است که می‌خواهید امتحانش کنید، می‌توانید تکنیک آن را با کمک یک روانشناس یاد بگیرید.
-
-
درمان نازایی تکنیک‌های ریلکسیشن و کنترل استرس
- به جز هیپنوتیزم و یوگا، دیگر تکنیک‌های آرامش جسم و روح مثل مراقبه، تجسم خلاق و صحبت‌درمانی (رودررو با یک مشاور یا در یک گروه حامی) نیز می‌توانند به تسکین استرس کمک کنند.
- و ازآنجایی‌که استرس می‌تواند باروری را مختل کند، هرکدام از این روش‌های کاهش استرس می‌توانند ذهن و جسم شما را برای بارداری آماده کنند.
هشدار:
-
- با اینکه تکنیک‌های آرامش جسم و روان قطعاً روش خوب و مثبتی برای انجام هستند ولی اگر شما بیش از ۳۵ سال دارید و ۶ ماهی هست که قصد باردار شدن دارید، یا اگر کمتر از ۳۵ سال دارید و بیش از یک سال است که برای حاملگی اقدام کرده‌اید، شاید بهتر باشد در مورد گزینه‌هایی به جز درمان‌های باروری طبیعی با دکتر زنان خود صحبت کنید.
حتی اگر منتظرید و در حال کاهش سطح استرس خود می‌باشید، احتمالاً نمی‌خواهید که پیدا شدن گزینه دیگری که بتواند به شما در باردار شدن کمک کند را به تعویق بیندازید. خوب است این روش‌های طبیعی را به همراه روش‌های پزشکی انجام دهید.
10: طب سوزنی در درمان ناباروری مردان و زنان
-
- احتمالاً می‌دانید که طب سوزنی عبارت است از فرو کردن سوزن‌هایی نازک و کوچک در نقاط خاصی از بدن. اما ممکن است ندانید که این کار چطور به درمان ناراحتی شما کمک می‌کند.
- بر اساس طب سنتی چین، سوزن‌ها راه انرژی (چی) را باز می‌کنند و جریان خون را افزایش می‌دهند تا حد حالت تعادل را در بدن بهبود ببخشند. بر اساس یافته‌های پزشکان غربی، سوزن‌ها سیستم عصبی را برای آزادکردن مواد شیمیایی تحریک می‌کنند و این امر به کاهش درد و افزایش بهبودی کمک می‌کند. حتی تصاویر MRI نشان می‌دهند که طب سوزنی روی مغز نیز تأثیر می‌گذارد.
- طب سوزنی وقتی که به باروری مربوط باشد، می‌تواند رساندن خون به ارگان‌های تناسلی، تحریک هورمونها، تنظیم تخمک‌گذاری و کاهش استرس را بهبود ببخشد که همه اینها می‌توانند به افزایش شانس باردار شدن کمک کنند.
- به همین دلیل، طب سوزنی یکی از محبوب‌ترین درمان‌های باروری طبیعی است که فقط مختص به زنان نیست. طب سوزنی در مردان می‌تواند کیفیت و تعداد اسپرم‌ها را افزایش دهد.
- طب سوزنی می‌تواند به‌خودی‌خود یک درمان باشد یا می‌تواند قسمتی از برنامه درمانی کلی باشد که شامل گیاهان دارویی، مشاوره تغذیه یا دیگر تکنیک‌های همه‌جانبه است.
برخی نکات مهم دیگر:
-
- طب سوزنی هم همچون ماساژ روشی عالی برای رهایی از استرس است. طب سوزنی از سوزن‌های استریل شده برای تحریک مسیرهای خاص و تنظیم جریان انرژی و خون در بدن استفاده می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که طب سوزنی باعث ترشح اپیوئید (مسکن طبیعی بدن) و سایر اندورفین‌هایی می‌شود که به تعدیل استرس کمک می‌کنند. طب سوزنی همچنین به تعادل سطح هورمونها (خصوصاً کورتیزول که هورمون استرس اصلی است) کمک می‌کند. اثبات شده است که طب سوزنی به کاهش افسردگی کمک می‌کند که متأسفانه افسردگی در افرادی که تحت درمان ناباروری هستند می‌تواند شدید باشد.
- اگر با استرس یا افسردگی مربوط به درمان باروری دست‌وپنجه نرم می‌کنید می‌توانید با یک مشاور باروری تماس بگیرید.
- علاوه بر تحقیقاتی که از توانایی طب سوزنی در کاهش استرس و افسردگی پشتیبانی می‌کنند، مطالعات زیاد دیگری نشان داده‌اند که طب سوزنی می‌تواند به بهبود نتایج بارداری IVF نیز کمک کند. در این مطالعات زنانی که تحت درمان IVF قرار گرفته بودند، زمانی که بلافاصله قبل و بعد از انتقال جنین طب سوزنی را انجام دادند، نرخ بارداری و میزان زادِ ولد بیشتری را نشان دادند.
هشدار:
-
- دانشمندان بر سر محاسن طب سوزنی بحث دارند و تمام مطالعات نشان نمی‌دهند که در زمینه باروری مؤثر باشد. به‌علاوه برای اینکه طب سوزنی روی شما اثر داشته باشد لازم است که به طور مرتب جلسات طب سوزنی داشته باشید که این می‌تواند برای شما گران باشد.
- اما اگر با صرف هزینه و زمان مشکلی ندارید، ارزش امتحان کردن دارد. فقط حتماً یک متخصص طب سوزنی معتبر را انتخاب کنید و درباره هرگونه مکمل گیاهی با متخصص طب سنتی ایرانی خود مشورت نمایید.
11: درمان ناباروری با مراقبت‌های کایروپراکتیک
-
-
- بعضی تحقیقات نشان می‌دهند که تنظیم کایروپراکتیک (تنظیم ستون فقرات و دیگر نواحی بدن با استفاده از حرکات دست درمانگر) می‌تواند باروری را افزایش دهد. چطور؟ اعصاب سیستم تناسلی از طریق ستون فقرات جریان پیدا می‌کنند و تنظیم ستون فقرات می‌تواند به بهبود تعادل هورمونی کمک کرده و شانس باردار شدن را افزایش دهد.
-
هشدار:
-
- هیچ شواهد علمی مبنی بر این وجود ندارد که مراقبت‌های کایروپراکتیک بتوانند به باروری کمک کنند؛ بنابراین تضمینی هم نیست که این روش مؤثر باشد. به‌علاوه، همان‌طور که ممکن است تصور کنید مراقبت‌های کایروپراکتیک ممکن است در دستان یک پزشک ناوارد خطرناک هم باشد. تنظیم ستون فقرات یک کار بسیار دشوار است و هنر دکتر ارتوپد یا طب فیزیکی و وانبخشی را می‌طلبد. پس حتماً مطمئن شوید که به یک متخصص کایروپراکتیک معتبر معرفی شوید.
12: درمان نازایی با کنترل وزن
-
- بر اساس یافته‌های انجمن پزشکی باروری آمریکا (ASRM)، در حدود ۱۲ درصد تمام ناباروری‌ها، در نتیجه‌ی کمبود یا اضافه‌وزن هستند. پس می‌توان نتیجه گرفت که حفظ وزن نرمال می‌تواند شانس موفقیت شما را در تولیدمثل و فرزندآوری افزایش دهد.
- در زنانی که شاخص توده بدنی (BMI) آنها 4/18 یا کمتر است، ممکن است تولید هورمون استروژن متوقف گردد که این می‌تواند موجب سیکل‌های قاعدگی نامنظم شده و تخمک‌گذاری را مختل کند (مثلاً در رهاکردن تخم از تخمدان اختلال ایجاد می‌نماید). بااین‌حال، داشتن اضافه‌وزن یا چاقی مفرط (داشتن BMI بیست و پنج یا بالاتر) می‌تواند باعث افزایش تولید استروژن در بدن هم بشود که به همین شکل می‌تواند در پریود شما اختلال ایجاد کرده و جلوی تخمک‌گذاری را بگیرد. همچنین افزایش وزن یک علامت سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز هست.
هشدار:
قبل از اقدام برای افزایش یا کاهش وزن با متخصص تعذیه مشورت کنید. هدف این است که شاخص توده بدنی شما در محدوده پارامترهای سالم و ایمن باشد که این امر اغلب با تغییر رژیم غذایی یا عادات ورزشی امکان‌پذیر است.
13: درمان ناباروری با کاهش مصرف چربی
-
-
- یکی از دلایل اصلی ناباروری التهاب است. سطوح مزمن تورم می‌تواند توسط میکرو آلاینده‌هایی که از طریق هوایی که تنفس می‌کنیم، آبی که می‌نوشیم و غذایی که می‌خوریم وارد بدن ما می‌شوند، ایجاد گردد. تورم سیستم ایمنی را به واکنش تحریک می‌کند که این امر می‌تواند بدن را به حالت دیسترس سوق دهد. یک سیستم ایمنی بیش از حد فعال می‌تواند به اسپرم، تخم، امبریو (رویان) و حتی جنین درحال‌رشد آسیب بزند. این آسیب ممکن است موجب مشکل در ایجاد بارداری، حفظ بارداری یا سقط جنین مکرر شود.
- چربی عنصر کلیدی باروری است که بلوک‌های سازنده اساسی سلول‌ها را فراهم کرده و به تولید هورمون‌های جنسی مهم کمک می‌کند. چربی رژیمی انرژی و اسیدهای چرب ضروری را برای بدن ما فراهم می‌کند. این اسیدهای ضروری چرب به‌خودی‌خود تولید نمی‌شوند. اسیدهای چرب به‌دست‌آمده از گوشت حیوانات به لخته شدن خون کمک کرده و عملکرد مغز را افزایش می‌دهند. همچنین چربی، بدن را قادر به جذب ویتامین‌های ضروری مثل A و D و E می‌کند که همه اینها باروری را افزایش می‌دهند. مهم‌ترین فایده خوردن چربی برای باروری این است که به کاهش تورم کمک می‌کند.
- اسیدهای چرب امگا سه و چربی‌های اشباع شده می‌توانند به کاهش تورم کمک کنند، حالا فرقی نمی‌کند چه از طریق اینترالیپیدهای داخل وریدی و چه از طریق مصرف غذایی. گفته می‌شود که چربی مانع فعالیت سلول‌های مضری است که پاسخ سیستم ایمنی را تحریک کرده و باعث ایجاد تورم می‌شوند. پیشنهاد ما در باروری CNY، خوردن رژیم غذایی با چربی بالا، پروتئین متوسط و کربوهیدرات کم یا بدون کربوهیدرات است که به نام رژیم B.E.B.B.I لقب گرفته است. بیکن، تخم‌مرغ، کره، گوشت گوساله و بستنی تشکیل شده از خامه سنگین پرچرب (کم شکر).
-
توصیه مهم:
-
- به‌خاطر داشته باشید که مصرف چربی ترانس را کاهش و مصرف چربی سالم را افزایش دهید.
برای درمان نازایی چه بخوریم و چه نخوریم؟ رژیم غذایی مناسب برای درمان ناباروری چیست؟
شواهد محکمی وجود دارد که می‌گوید داشتن یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به شما در باردار شدن کمک کند. بر طبق مطالعات دانشگاه هاروارد، خوردن مواد غذایی دارای فیبر بالا، پروتئین سبزی‌ها و چربی‌های تک غیراشباع می‌تواند با ریسک کمتر ناباروری مرتبط باشد. مصرف یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به حفظ وزن در محدوده توصیه‌شده نیز کمک کند که این امر نیز به نوبه‌ی خود می‌تواند شانس موفقیت در فرزندآوری را افزایش دهد.
هشدار:
-
- هیچ رژیم غذایی جادویی وجود ندارد که به باردار شدن شما کمک کند، اما در کل، بهتر است که سبزی‌ها و اسیدهای چرب بیشتر مصرف شود و مصرف کربوهیدراتهای شیرین و چربی‌های ترانس کاهش پیدا کند.
- سبزی‌های دارای برگ‌های تیره انتخاب خیلی خوبی برای رژیم غذایی قبل بارداری هستند. کارشناسان به زنانی که می‌خواهند باردار شوند توصیه می‌کنند به شروع خوردن ۴۰۰ میکروگرم (mcg) فولیک‌اسید به مدت حداقل یک ماه قبل از اقدام به بارداری. در ادامه به بررسی مواردی که باید در برنامه غذایی‌تان بگنجانید می‌پردازیم.
-
مصرف گوشت حاوی چربی بالا و لبنیات پرچرب برای باروری طبیعی
- چربی بالای حاصل از گوشت پرچرب مثل گوشت ریب آی، گوشت خوک، پورک بلی (شکم خوک)، دنده، یا چربی حاصل از محصولات لبنی پرچرب مثل کره، خامه و شیر کامل برای ادامه کار سیستم لنفاوی ضروری است. خوردن چربی لنف‌ها را روان و پاتوژن‌های مضر را از بدن خارج می‌کند، و این امر باعث محافظت بدن در برابر مهاجمانی می‌شود که می‌توانند در بدن بیماری ایجاد کنند. سیستم لنفاوی قسمتی از سیستم ایمنی و گردش خون است و برای حفظ سلامت مطلوب حیاتی است. لبنیات پرچرب در کنار اینکه منبعی غنی از کلسترول هستند حاوی مقادیر بالایی مواد مغذی نیز می‌باشند.
- مواد لبنی پرچرب حاوی پروتئین و دیگر مواد مغذی شناخته شده برای افزایش باروری هستند. این مواد مغذی شامل زینک، کولین، سلنیوم، ویتامین A و ویتامین D هستند. ویتامین A برای تولیدمثل در هر دو جنس زن و مرد ضروری است. ویتامین A در زنان از کیفیت تخمک، واکنش تخمدان، رشد و تکامل جنینی و عملکرد جفت حمایت می‌کند. ویتامین A در مردان برای حفظ کارکرد دستگاه تناسلی لازم و ضروری است. ویتامین A برای حمایت از سلامت سیستم ایمنی در مردان و زنان شناخته شده است.
- همچنین لبنیات پرچرب حاوی مقادیر بالایی کلسیم هستند. کلسیم علاوه بر تقویت استخوان، قلب، عضلات، و سلامت عصب‌‌ها در تولید اسپرم نیز دخیل است. خیلی مهم است که حتماً از محصولات پرچرب استفاده کنید چون کلسیم موجود در شیر خامه‌گیری شده و دیگر محصولات کم‌چرب‌تر جذب خیلی خوبی ندارد.
-
از چربی‌های ترانس دوری کنید!
- مواد غذایی سرخ شده و فرآوری شده معمولاً حاوی مقادیر زیادی چربی ترانس هستند. این نوع چربی‌ها می‌توانند مضر باشند. آنها نوعی چربی اشباع نشده هستند. چربی‌های ترانسی که حاوی مقادیر بالای امگا ۶ می‌باشند، از بقیه چربی‌ها مضرترند و زمانی تشکیل می‌شوند که برای خراب نشدن روغن‌های آشپزی معمولی (روغن سبزی‌ها، کانولا، دانه سویا و ذرت) در دمای اتاق، از نظر شیمیایی تغییراتی داده می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که چربی‌های ترانس به ناباروری و مشکلات تخمک‌گذاری مرتبط هستند.
- یک مطالعه مشاهده‌ای هشت‌ساله این‌طور نتیجه‌گیری کرد که خوردن یک رژیم غذایی حاوی چربی ترانس بالا و چربی‌های اشباع نشده پایین با ناباوری ارتباط پیدا می‌کند.
برخی نکات مهم دیگر:
-
- چربی ترانس موجود در مواد غذایی یا به طور طبیعی در آنها تشکیل می‌شوند یا ناشی از چربی‌های ترانس مصنوعی هستند. چربی‌های ترانسی که به طور طبیعی ایجاد می‌شوند معمولاً در محصولات حیوانی مثل شیر و گوشت وجود دارند. چربی‌های ترانس مصنوعی در فست‌فودها، اسنک‌ها و دیگر مواد غذایی فرآوری شده وجود دارند. این مواد غذایی فرآوری شده حاوی روغن‌های نیمه هیدروژنه هستند. در گذشته، تحقیقات عمدتاً بر نقش چربی‌های ترانس در افزایش ریسک بیماری‌های قلبی متمرکز بوده‌اند. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که تأثیر منفی خوردن چربی‌های ترانس به اینجا ختم نمی‌شود. چربی‌های ترانس با ناباروری مردان مخصوصاً کاهش تعداد اسپرم مرتبط می‌شوند.
- انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می‌کند که وجود روغن‌های نیمه هیدروژنه را در لیست مواد اولیه موجود در بسته‌های غذایی بررسی کنید تا مصرف چربی ترانس مصنوعی را محدود کرده و تحت کنترل قرار دهید.
- چربی ترانس موجود در مواد غذایی یا به طور طبیعی در آنها تشکیل می‌شوند یا ناشی از چربی‌های ترانس مصنوعی هستند. چربی‌های ترانسی که به طور طبیعی ایجاد می‌شوند معمولاً در محصولات حیوانی مثل شیر و گوشت وجود دارند. چربی‌های ترانس مصنوعی در فست‌فودها، اسنک‌ها و دیگر مواد غذایی فرآوری شده وجود دارند. این مواد غذایی فرآوری شده حاوی روغن‌های نیمه هیدروژنه هستند. در گذشته، تحقیقات عمدتاً بر نقش چربی‌های ترانس در افزایش ریسک بیماری‌های قلبی متمرکز بوده‌اند. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که تأثیر منفی خوردن چربی‌های ترانس به اینجا ختم نمی‌شود. چربی‌های ترانس با ناباروری مردان مخصوصاً کاهش تعداد اسپرم مرتبط می‌شوند.
-
مصرف کربوهیدرات را کمتر کنید!
- چربی همیشه به‌خاطر اینکه باعث بروز چاقی می‌شود مورد اتهام بوده است. تحقیقات جدید حاکی از این هستند که کربوهیدرات‌ها دلیل افزایش چاقی و دیگر بیماری‌های مزمن می‌باشند. رژیم استاندارد آمریکایی یک رژیم غنی از کربوهیدرات است که موجب التهاب سیستمی می‌گردد.
- سطوح بالای کربوهیدرات باعث افزایش شدید سطح قند خون می‌شود که این امر منجر به گلیکاسیون پیشرفته و دیگر واکنش‌های مخرب بدن و در نهایت موجب بروز التهاب می‌شود. به‌ویژه کربوهیدراتهای شکر و غلات به‌خاطر ایجاد التهاب معروف هستند.
- این مواد غذایی به‌عنوان مواد غذایی با شاخص گلیسمی بالا شناخته می‌شوند و تولید محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGE) را تحریک می‌کنند که این موجب بروز التهاب می‌شود. کربوهیدرات‌ها برعکس چربی و پروتئین به‌عنوان قسمتی اصلی از رژیم غذایی انسان در نظر گرفته نمی‌شوند.
-
- مقادیر زیاد کربوهیدرات علاوه بر ایجاد التهاب می‌توانند بر سطح هورمون‌های تناسلی نیز تأثیر بگذارند. شکر و کربوهیدرات نقش مستقیمی بر میزان قند خون و سطح انسولین بازی می‌کنند. اگر سطح انسولین یا قند خون بیش از حد افزایش پیدا کند، ممکن است سطح هورمون‌های تناسلی از تعادل خارج شود که این امر می‌تواند منجر به عدم تخمک‌گذاری شده و مستقیماً باروری را در زنان تحت تأثیر قرار دهد. مواد غذایی حاوی شکر و کربوهیدرات بالا عبارت‌اند از میوه‌ها، نان، برنج، سیب‌زمینی و شیرینی‌های قندی مثل آب‌نبات.
- یک رژیم حاوی کربوهیدرات بالا باعث تخمیر در روده‌ها می‌شود که مقادیر زیادی گرما تولید می‌کند. تخمیر عبارت است از تجزیه آنزیمی مواد غذایی مخصوصاً کربوهیدرات‌ها توسط میکروب‌ها. روده‌ها درست بالای اندام‌های تناسلی واقع شده‌اند، بنابراین وقتی گرما تولید می‌کنند باعث بروز التهاب در این اندام‌ها می‌شوند. التهاب مقدار جریان خون را در سرتاسر بدن کاهش می‌دهد. مخصوصاً در تخمدان‌ها، رحم و بیضه‌ها.
-
مصرف کافئین را محدود کنید!
- برای بسیاری از افراد، قهوه بخش مهمی از صبحانه است. نوشیدن یک فنجان قهوه در هر صبح خوب است اما وقتی شروع به نوشیدن چندین فنجان قهوه یا نوشیدنی‌های با کافئین بالا در طول روز می‌کنید، این می‌تواند روی باروری شما تأثیر منفی بگذارد. نوشیدن مقادیر بالای کافئین می‌تواند پروسه باردار شدن موفق یک زن را طولانی‌تر کرده و خطر سقط جنین را افزایش دهد. در زمان اقدام برای بارداری خوب است که مصرف کافئین خود را محدود کرده و تحت کنترل قرار دهید.
-
مصرف فیبر را کمتر کنید!
- فیبر قسمتی از مواد غذایی بر پایه گیاهان است که بدن نمی‌تواند آن را به‌خوبی تجزیه کند. فیبر از داخل بدن عبور کرده و به تمیز و سالم نگه‌داشتن دستگاه گوارش کمک می‌کند؛ بنابراین مصرف فیبر مهم است. اما تحقیقات جدید نشان داده‌اند که مقدار بیش از حد فیبر می‌تواند روی باروری زنان تأثیر منفی داشته باشد.
- یک مطالعه موردی دوساله که ۲۵۰ زن را تحت کنترل داشت روی تأثیر مصرف روزانه فیبر بر عملکرد تناسلی متمرکز شد. هدف این مطالعه این بود که ببینیم آیا مصرف فیبر روی غلظت هورمون و خطر ناتوانی در تخمک‌گذاری تأثیرگذار است یا خیر. این بررسی به این نتیجه رسید که هر چه مقدار فیبر مصرف شده در زنان این مطالعه بالاتر بود، سطح استرادیول، پروژسترون، LH و FSH پایین‌تر بود. محققان به این نتیجه رسیدند که خوردن یک رژیم غذایی سرشار از فیبر بالا با کاهش غلظت هورمون‌های مرتبط با باروری و احتمال بالاتر ناتوانی در تخمک‌گذاری زنان ارتباط دارد.
-
مصرف سویا باروری طبیعی را افزایش می‌دهد!
-
برای مردان:
- محصولات سویا به‌عنوان محصولاتی شناخته می‌شوند که حاوی زنو استروژن‌های مضر برای اسپرم هستند. این مواد فیتواستروژن نامیده می‌شوند. نشان داده شده که فیتواستروژن‌ها غلظت اسپرم را کاهش می‌دهند. مطالعه‌ای از ۹۹ مرد تحت درمان باروری به این نتیجه رسید که مصرف بالاتر سویا با غلظت پایین‌تر اسپرم مرتبط است.
- نتایج این مطالعه توسط دانشکده پزشکی هاروارد منتشر و موردبحث و بررسی قرار گرفت. پزشکان در گذشته سویا را برای فواید سلامتی بخشش مثل پایین آوردن کلسترول تبلیغ می‌کردند. سویا جز اصلی رژیم غذایی بیشتر کشورهای آسیایی است. سویا در غذاهایی مثل ادامامه، جایگزین‌هایی گوشت و محصولاتی مثل شیر سویا استفاده می‌شود.
-
برای زنان:
- میزان بالای سویا می‌تواند عملکرد تخمدان زنان را تحت تأثیر قرار دهد. خوردن سویای اضافه می‌تواند به گردش پایین‌تر سطح هورمونها مخصوصاً کاهش سطح گنادوتروپین منجر شود. سطح بالای سویا بیشترین تأثیر را روی زنان پیش از یائسگی و در طی سال‌های فرزندآوری آنها دارد. مصرف یک رژیم حاوی سطوح پایین‌تر سویا نباید عملکرد تخمدان را مورد تهدید قرار دهد.
-
-
آنتی‌اکسیدان برای افزایش باروری مفید است!
- آنتی‌اکسیدان‌ها در مواد غذایی مثل میوه‌ها، سبزی‌ها، مغزهای مختلف و غلات وجود دارند. متخصصین بهداشتی به دلیل توانایی آنها در دفاع از سلول‌های بدن در مقابل رادیکالهای آزاد بالقوه مضر، استفاده از آنها را بسیار توصیه می‌کنند. رادیکالهای آزاد سلول‌های ناپایداری هستند که باعث آسیب و بیماری می‌شوند. هنگامی که رادیکالهای آزاد ایجاد می‌شوند، باعث استرس اکسیداتیو می‌گردند که به سلول‌ها آسیب می‌زند و می‌تواند باروری طبیعی و به‌خصوص کیفیت اسپرم و سلول تخم را تحت تأثیر قرار دهد.
- خوردن مواد غذایی که حاوی آنتی‌اکسیدان بالا هستند می‌توانند به بهبود کیفیت اسپرم در مردان و افزایش باروری آنها کمک کنند. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که آنتی‌اکسیدان‌های معمول مثل فولات و زینک می‌توانند باعث باروری در هم زنان و هم مردان شوند. یک مطالعه نشان داد که خوردن ۷۵ گرم گردو (یک ماده غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان) در روز می‌تواند کیفیت اسپرم را بهبود ببخشد.
- آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل فولات و زینک نیز در مکمل‌های باروری وجود دارند. یک مطالعه نشان داد که مصرف مکمل‌های آنتی‌اکسیدان می‌تواند میزان موفقیت IVF را افزایش دهد. در این مطالعه، ۶۰ زوج تحت درمان IVF در نظر گرفته شد و نتیجه‌گیری شد که مکمل آنتی‌اکسیدان شانس بارداری را تا ۲۳ درصد افزایش داد.
-
وجود آهن مناسب و کافی در خون برای بارداری مهم است!
- تحقیقات نشان داده‌اند که سطوح پایین آهن می‌تواند به عدم تخمک‌گذاری و در نتیجه افزایش خطر ناباروری تخمک‌گذاری در زنان منجر شود. ازآنجایی‌که کمبود آهن در زنان باردار به‌شدت رایج است، متخصصان باروری به مصرف مکمل‌های آهن در حین اقدام به بارداری و در طول دوران حاملگی توصیه می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهند که مکمل آهن به طور قابل‌توجهی خطر ناباروری تخمک‌گذاری را کاهش می‌دهد. مصرف مکمل آهن هنگام اقدام به بارداری می‌تواند به کمک به تخمک‌گذاری و پیشگیری از کم‌خونی حاملگی نیز کمک کند.
- آهن یک ماده معدنی ضروری است که بدن ما برای رشد، تکامل و تولید هورمونها به آن نیاز دارد. آهن به طور طبیعی در لوبیا، عدس، ماهی و دیگر غذاهای دریایی وجود دارد. بدن ما از آهن برای ساخت هموگلوبین و میوگلوبین استفاده می‌کند. هموگلوبین عبارت است از پروتئین موجود در سلول‌های خونی قرمز. این پروتئین اکسیژن را به اندام‌ها و بافت‌های بدن حمل می‌کند. میوگلوبین پروتئینی است که اکسیژن عضلات را تأمین می‌کند. در دوران حاملگی، مقدار خون در بدن یک زن تا نزدیکی‌های ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. این آهن اضافه برای پشتیبانی از حجم خون اضافه شده لازم است. کمبود آهن می‌تواند شانس تولد نوزاد نارس یا نوزاد با وزن کمتر از معمول را افزایش دهد.
-
مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها در درمان ناباروری مؤثر است!
- خوردن به‌اندازه کافی مواد مغذی خاص همانند نحوه‌ی مصرف غذای سالم می‌تواند به‌طور بالقوه به باردارشدن کمک کند.
- طبق تحقیقات، بدن زنانی که سخت‌تر باردار می‌شوند می‌تواند فاقد برخی مواد مغذی از قبیل ویتامین B6، D و B12 باشند. مصرف آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین C و ویتامین E می‌تواند به افزایش سطح باروری کمک کند. این اتفاق با تقویت سیستم دفاعی بدن در برابر رادیکالهای آزاد مضر صورت می‌گیرد. البته این مسئله در مقادیر بیش‌ازحد بالا ممکن است تخمک‌گذاری یا رسیده‌شدن سلول تخم را سخت‌تر کند.
- بسیاری از ویتامین‌ها و مواد مغذی موجود در مکمل‌های باروری در مواد غذایی مختلف وجود دارند. بااین‌حال اطمینان از تأمین همه‌ی مواد غذایی و ویتامین‌ها تنها از طریق رژیم غذایی دشوار است. محبوبیت مکمل‌های باروری رو به افزایش است. تحقیقات بیشتر نیز اهمیت ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف را برای باروری طبیعی و سلامت تولیدمثل موردتأیید قرار می‌دهند.
هشدار:
-
- در صورت مصرف کافی مواد غذایی، مصرف بیشتر آن به شکل قرص شانس بیشتری برای باردارشدن به شما نمی‌دهد. این مسئله حتی ممکن است برای شما مضر هم باشد.
- به‌علاوه FDA مکمل‌های گیاهی را به همان طریقی که بر روی داروها نظارت دارد، تحت نظارت ندارد. پس همیشه نمی‌توانید مطمئن باشید که محتوی داخل بطری با چیزی که روی برچسب نوشته شده مطابقت داشته باشد. اگر قصد دارید مصرف یک مکمل را امتحان کنید، ابتدا با دکتر تغذیه مشورت نمایید.
توجه!:
-
- مراکز دولتی درمان ناباروری در تهران مکمل‌های باروری را به تمام زوج‌ها توصیه می‌کند. این در مورد زوج‌هایی که در باردارشدن از طریق طبیعی یا از طریق دیگر روش‌های تولیدمثل مشکل دارند صدق می‌کند. مکمل‌های باروری را باید از ۹۰ روز قبل از اقدام به باردارشدن مصرف کرد. این برای آن است که مکمل بتواند تولید اسپرم و تخمک را تا حداکثر امکان حمایت کند.
-
آفتاب بگیرید تا ویتامین D را در بدنتان افزایش دهید!
- نور خورشید بهترین منبع ممکن ویتامین D برای بدن است. وقتی پوست در معرض آفتاب قرار می‌گیرد، ویتامین D می‌سازد. بدن ما برای تولید ویتامین D از کلسترول استفاده می‌کند. بنابراین گرفتن آفتاب بیشتر می‌تواند به کاهش سطح کلسترول خون نیز کمک کند.
- تحقیقات نشان داده‌اند که تقریباً ۴۰ درصد بزرگسالان آمریکا از کمبود ویتامین D رنج می‌برند. نشان داده شده که کمبود ویتامین D در باروری هم زنان و هم مردان تأثیر منفی دارد. اطمینان در مورد میزان کافی ویتامین D ممکن است سخت باشد. مخصوصاً در زمستان یعنی زمانی که نور خورشید کمیاب است. به همین دلیل است که متخصصان باروری مصرف مکمل‌های ویتامین D را در زمان اقدام به بارداری توصیه می‌کنند.
- طبق مطالعات اخیر، مردان دچار کمبود ویتامین D به‌طور قابل‌توجهی حرکت اسپرم پایین‌تری دارند. مطالعه دیگری نشان داد که مردانی که از کمبود ویتامین D رنج می‌برند، به‌احتمال بیشتری دارای سطح تستوسترون پایین‌تر هستند. تستوسترون برای بسیاری از جنبه‌های سلامت کلی و تناسلی مردان از جمله تولید اسپرم موردنیاز است.
برخی نکات دیگر:
-
- کمبود ویتامین D در زنان باردار خیلی رایج است. ویتامین D برای جذب کلسیم و دیگر مواد مغذی ضروری برای یک حاملگی سالم لازم است. کمبود ویتامین D در مادران می‌تواند در توسعه برخی بیماری‌ها در کودکانشان دخیل باشد. از این بیماری‌ها می‌توان به نرمی استخوان (راشیتیسم) و مشکلات درازمدتی مثل دیابت نوع یک اشاره کرد. طبق پژوهش‌ها، بیشتر زنان برای تأمین از سطح مناسب ویتامین D در دوران حاملگی به مصرف مکمل آن نیاز دارند.
- مکمل‌های مخصوص مردان و زنان حاوی ویتامین D هستند که شما برای داشتن باروری طبیعی به آن نیاز دارید.
- تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مکمل ویتامین D می‌تواند سطح تستوسترون را تا نزدیک ۲۵ درصد در سال افزایش دهد.
- تحقیقات نشان داده‌اند که مکمل ویتامین D می‌تواند تأثیر مثبتی روی نرخ حاملگی و نتایج درمان باروری داشته باشد. در یک مطالعه، زنان دارای سطوح کافی ویتامین D، پنجاه‌و‌دو و نیم‌صدم درصد شانس حاملگی در هر دوره IVF داشتند. این در مقایسه با زنانی با سطوح ناکافی ویتامین D که فقط ۳۴/۷ درصد شانس حاملگی داشتند، بود.
درمان ناباروری مردان با تغذیه : برای افزایش اسپرم چه غذایی بخوریم؟
رژیم غذایی شما می‌تواند نقش بزرگی را در سلامت باروری‌تان بازی کند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که برخی مواد غذایی خاص در کاهش تعداد اسپرم دخیل هستند. این مواد غذایی عبارت هستند از:
-
گوشت‌های فراوری شده مثل هات‌داگ و سالامی
- دلیل ارتباط بین گوشت‌های فرآوری‌شده و تعداد اسپرم هنوز مشخص نیست. بااین‌حال، مطالعات مقدماتی وجود یک ارتباط را در این زمینه نشان می‌دهند.
-
مواد غذایی دارای چربی ترانس
- چربی‌های ترانس به بیماری‌های قلبی منجر می‌شوند. اما برخی مطالعات نشان می‌دهند که ممکن است باعث کاهش اسپرم نیز بشوند. خوشبختانه FDA بیشتر چربی‌های ترانس را در آمریکا ممنوع کرده است. این مسئله باعث می‌شود دوری از این مواد غذایی برای افراد راحت‌تر شود.
-
فرآورده‌های سویا
- سویا دارای فیتواستروژن است، ترکیبی شبیه به هورمون استروژن. مصرف بیش از حد آن می‌تواند منجر به کاهش تعداد اسپرم شود.
-
محصولات لبنی پرچرب مثل شیر کامل
- محققان کاملاً مطمئن نیستند که چرا مصرف محصولات لبنی پرچرب منجر به کاهش تعداد اسپرم می‌شود. یک نظریه این است که این امر به دلیل استروئیدهای داده‌شده به گاوها اتفاق می‌افتد.
-
مواد غذایی که در تولید آنها از آفت‌کش استفاده می‌شود
- بعضی آفت‌کش‌ها مثل زنواستروژن‌ها عمل می‌کنند. آنها مشابه فیتواستروژن‌ها ادای هورمون استروژن را در بدن در می‌آورند. این امر می‌تواند تعداد اسپرم را در بدن کاهش دهد. محصولات را قبل از خوردن بشویید تا خطر آفت‌کش‌ها را در آنها کاهش دهید.
-
مواد غذایی بسته‌بندی‌شده با بیسفنول ای (BPA)
- بیسفنول ای نیز حاوی زنو استروژن است.
سوالات متداول
آیا استفاده از وان آب داغ یا سونا بر باروری مردان تأثیر منفی دارد؟
نشان داده شده است که درجه حرارت بالا سبب آسیب اسپرماتیک می‌شود. شرکت‌کنندگان در یک مطالعه در خصوص فشار گرمایی، علائمی از کم‌تحرکی اسپرم و افزایش درصد اسپرم‌هایی ناقص را نشان دادند. مطالعه‌ای در دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو نشان داد که قرارگرفتن در معرض آب گرم می‌تواند منجر به ناباروری مردان شود.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ صورت گرفت که روی تأثیر سونای مکرر بر روی پارامترهای منی تمرکز داشت. این مطالعه نتایج مشابهی با مطالعه‌ی UCSF در خصوص قرارگرفتن در معرض گرمای مرطوب را ارائه داد. قرارگرفتن در معرض گرمای خشک یا سونا باعث اختلال در اسپرماتوژنز می‌شود. تغییر در پارامترهای اسپرم و بسته‌بندی DNA اسپرم) می‌تواند هر یک از راه‌های درمان ناباروری در مردان را مختل کنند.
ریلکس کنید و استراحت کنید! اگر اخیراً از وان آب داغ یا سونا استفاده کرده‌اید نترسید. تحقیقات نشان داده‌اند که آسیب ناشی از قرارگرفتن در معرض گرما با گذر زمان قابل‌بازگشت است.
شایع ترین علت ناباروری زنان چیست؟
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) شایع‌ترین علل ناباروری در زنان است. بسیاری از زنان سال‌ها از PCOS رنج می‌برند. آنها تا زمانی که پس از تلاش برای باردار شدن دنبال درمان باروری می‌گردند، متوجه وجود این بیماری نمی‌شوند. معمولاً بیش از ۵۰% از موارد PCOS تشخیص داده نمی‌شوند.
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک حدود یک نفر از هر ۱۰ زن را در سال‌های فرزندآوری آنها تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند در باروری آنها اختلال ایجاد کند.
زنانی که مبتلا به PCOS هستند تخمدان‌های بزرگ‌تری دارند که ممکن است به کیست‌های کوچک زیادی مبتلا شوند. این کیست‌ها منجر به عدم تعادل هورمونی می‌شوند. این عدم تعادل هورمونی روند تخمک‌گذاری را مختل می‌کنند. همچنین ممکن است مانع از تخمک‌گذاری می‌شوند. ۲۵ تا ۳۰ درصد از موارد ناباروری ناشی از عدم توانایی تخمک‌گذاری در زنان هستند.
آزمایش ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGT) چه کمکی به درمان نازایی می‌کند؟
آزمایش ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی پروسه‌ای است که برای تشخیص اختلالات ژنتیکی یا ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین‌های ایجاد شده توسط چرخه‌ی IVF استفاده می‌شود. طی این پروسه یک یا چند سلول از هر جنین نمونه‌برداری می‌شود و برای آزمایش فرستاده می‌شود. این روش‌ها قبلاً با عنوان غربالگری ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGS) یا تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD) شناخته می‌شدند.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم به طور جامع راه‌های درمان ناباروری را بررسی کنیم. دقت کنید قبل از انجام هر یک از این روش‌ها، یک مرکز نازایی خوب پیدا کنید. مراجعه به مراکزی همچون مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، مرکز درمان ناباروری میلاد تبریز یا هر مرکز تخصصی در شهر خودتان می‌تواند در گرفتن نتیجه بهتر تأثیرگذار باشد.
