آمبولی مغزی چیست؟ علائم، علل و راه درمان آن

آمبولی مغزی شرایطی است که در آن یک لخته که معمولاً یک لخته خونی یا چربی است در جریان خون وارد می‌شود و مسیر خون‌رسانی را مسدود می‌کند. این حالت می‌تواند به بافت‌های مختلف بدن از جمله مغز حمله کرده و موجب بروز مشکلات و خطرات زیادی شود. اگر انسداد در رگ‌ها و شریان‌های مغزی باشد به آن آمبولی مغزی یا سکته آمبولیک مغزی گفته می‌شود. آمبولی مغزی، رایج‌ترین نوع سکته آمبولی، زمانی رخ می‌دهد که لخته خون در یک قسمت از بدن تشکیل شود و سپس از طریق خون به مغز برود. این شرایط یک اورژانس جدی پزشکی است که به درمان و پیگیری‌های بسیار فوری نیاز دارد. در این مقاله به‌صورت کامل با سکته آمبولی و عوارض آن آشنا می‌شویم. اگر علائم مشکوکی دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص مغز و اعصاب در ارتباط باشید.

آمبولی مغزی چیست؟

آمبولی مغزی انسداد یک سرخرگ درون مغز یا در شریانی است که وظیفه خون‌رسانی به مغز را به عهده دارد. انسداد می‌تواند ناشی از لخته شدن خون، تجمع ذرات یا توده‌های چربی یا حفره هوا در داخل یک سرخرگ باشد. آمبولی مغزی باعث سکته آمبولیک می‌شود. بدون درمان فوری، سکته آمبولیک می‌تواند منجر به آسیب مغزی، ناتوانی و حتی مرگ شود (سکته مغزی چیست؟).

انسداد می‌تواند زمانی رخ دهد که یک لخته خون از جای دیگر بدن از طریق جریان خون حرکت کند و در سرخرگی در داخل مغز، یا شریانی که به مغز تغذیه می‌شود، قرار گیرد. هنگامی که یک سرخرگ مسدود می‌شود، سلول‌های مغز اکسیژن موردنیاز برای عملکرد را دریافت نمی‌کنند. این باعث می‌شود سلول‌های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن کنند.

آمبولی مغزی یکی از انواع سکته مغزی ایسکمیک است که در آن جریان خون به مغز مسدود می‌شود. سکته‌های مغزی ایسکمیک ۸۷% تمام سکته‌ها را تشکیل می‌دهند.

علائم آمبولی مغزی چیست؟ (علائم سکته آمبولی)

نشان های سکته آمبولی مغزی برای مردان و زنان مشابه است، اما بسته به اینکه در کجای مغز انسداد رخ می‌دهد، می‌تواند متفاوت باشد. از طرفی نیز علائم آمبولی در سکته مغزی منحصربه‌فرد نیست و در هر فرد ممکن است نشانه‌های متفاوتی را ببینیم. شایع‌ترین علایم سکته مغزی ناشی از آمبولی عبارتند از:

• افتادگی در یک طرف صورت (علت لمس شدن سمت چپ بدن یا لمس شدن سمت راست بدن آسیب به عروق مغز است.)
• ضعف یا بی‌حسی بازو
• مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار و لکنت زبان بعد از سکته مغزی

سایر علائم احتمالی عبارتند از:

• بی‌حسی یا ضعف در صورت، بازو یا پا، به‌ویژه در یک طرف
• ضعف عمومی
• خستگی
• سرگیجه
• از دست دادن تعادل
• مشکل در راه رفتن
• از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم
• سردرد شدید
• حالت تهوع یا استفراغ
• گیجی، سردرگمی، یا مشکلات حافظه

علائم آمبولی مغزی داری و نگرانی؟

تا دیر نشده از متخصص نوبت بگیر.

دکتر مغز و اعصاب آنلاینمتخصص مغز و اعصاب

علت آمبولی مغزی (علت سکته آمبولی)

آمبولی مغزی از عوامل سکته مغزی است. سکته آمبولیک زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خونی که در جای دیگری از بدن تشکیل می‌شود، شل شده و از طریق جریان خون به مغز می‌رود. هنگامی که لخته در یک سرخرگ قرار می‌گیرد و جریان خون را مسدود می‌کند، باعث سکته می‌شود.

لخته های خونی که منجر به سکته آمبولیک می‌شوند می‌توانند در هر جایی تشکیل شوند. آنها معمولاً از قلب یا شریان‌های بالای قفسه سینه و گردن می‌آیند. پس از آزاد شدن، لخته از طریق جریان خون به مغز می‌رود. وقتی وارد یک رگ خونی می‌شود که خیلی کوچک است و اجازه عبور آن را نمی‌دهد، لخته در جای خود گیر می‌کند. این اتفاق جریان خون به مغز را مسدود می‌کند.

به این انسدادها آمبولی مغزی می‌گویند. آنها می‌توانند از حباب‌های هوا، گلبول‌های چربی یا پلاک دیواره سرخرگ تشکیل شوند. آمبولی همچنین می‌تواند ناشی از ضربان قلب غیرطبیعی باشد. این به‌عنوان فیبریلاسیون دهلیزی نیز شناخته می‌شود. وقتی قلب به طور موثر نمی‌تپد، می‌تواند باعث تجمع خون و لخته شدن آن شود. علاوه بر این هر نوع بیماری قلبی، جراحی قلب و موارد مشابه هم می‌توانند از دلایل بروز آمبولی در سکته مغزی باشند.

علاوه بر این آمبولی مغزی می‌تواند در نتیجه حباب‌های هوا یا گازهای دیگری که وارد جریان خون شده‌اند هم اتفاق بیفتد. قرار دادن کاتتر، بروز یک آسیب نافذ، غواصی کردن و زایمان می‌تواند موجب آمبولی مغزی با حباب‌های هوا شوند. برای مثال مایع آمنیوتیک و سایر مواد جنینی می‌توانند در جریان زایمان به جریان خون مادر نشت کرده و انسداد مغزی ایجاد کنند.

عوامل خطر سکته آمبولی

عوامل خطر قابل کنترل برای سکته مغزی ایسکمیک یا آمبولی در سکته مغزی عبارتند از:

• فشارخون بالا
• کلسترول بالا
• سیگار کشیدن
• چاقی
• عدم تحرک
• استفاده از مواد مخدر

برخی از عوامل خطر خارج از کنترل شما هستند. به‌عنوان‌مثال، آفریقایی – آمریکایی‌ها معمولاً در معرض خطر سکته مغزی بیشتری نسبت به سایر نژادها هستند. مردان بیشتر از زنان در معرض خطر سکته مغزی هستند، اگرچه زنان بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از سکته هستند.

افرادی که سابقه خانوادگی سکته مغزی دارند یا قبلاً سکته مغزی کوچکی داشته‌اند نیز در معرض خطر بیشتری هستند. سکته کوچک به‌عنوان حمله ایسکمیک گذرا (TIA) نیز شناخته می‌شود. سایر عوامل خطر غیرقابل‌کنترل برای آمبولی مغزی عبارتند از:

• بالای ۴۰ سال بودن
• زایمان اخیر
• بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت یا لوپوس
• بیماری قلبی
• نقص ساختار قلب

راه های تشخیص آمبولی مغزی

پزشک ممکن است از روش‌های مختلفی برای تشخیص و تایید قطعی آمبولی مغزی استفاده کند. اولین گام برای تشخیص آمبولی در سکته مغزی عبارتند از:

• بررسی نبض برای تشخیص ضربان نامنظم قلب
• اندازه‌گیری فشارخون
• آزمایش خون برای فاکتورهای انعقادی که نشان‌دهنده تشکیل لخته خون هستند.

سپس فرد برای کمک به تعیین محل، علت و شدت آمبولی به اسکن مغزی نیاز دارد. پزشک یکی از اسکن‌های زیر را تجویز می‌کند:

راه های درمان آمبولی مغزی چیست؟

درمان آمبولی مغز ممکن است شامل دارو، جراحی یا هر دو باشد. نوع درمانی که فرد دریافت می‌کند به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• مدت زمانی که از ظهور اولین علائم آمبولی مغزی می‌گذرد.
• محل آمبولی
• علت آمبولی

در برخی موارد، جراح ممکن است روشی به نام “ترومبکتومی مکانیکی” را انجام دهد. این روش جراحی شامل قرار دادن کاتتر در شریان، اغلب در کشاله ران است. سپس جراح یک دستگاه کوچک برای برداشتن لخته از طریق کاتتر وارد می‌کند تا لخته را با مکش بکشد.

ترومبکتومی مکانیکی فقط برای حدود ۱ نفر از هر ۱۰ نفری که سکته مغزی را تجربه می‌کنند مناسب است. معمولاً پزشک ابتدا سایر گزینه‌های درمانی را بررسی می‌کند و در صورت لزوم، به‌عنوان آخرین گزینه جراحی را انتخاب خواهد کرد.

برای موفقیت این روش، فرد باید ظرف ۶ ساعت پس از شروع علائم، درمان را دریافت کند. در کنار این درمان‌ها فردی که در حال بهبودی از سکته آمبولی است ممکن است به درمان‌های تکمیل کننده مانند فیزیوتراپی یا گفتاردرمانی هم نیاز داشته باشد.

دنبال جدیدترین راه درمان آمبولی مغزی هستی؟ همین حالا نوبت بگیر.

دکتر آمبولی چربی

۱. درمان دارویی سکته آمبولی

پزشک ممکن است یک یا چند داروی زیر را برای درمان آمبولی در سکته مغزی تجویز کند:

• داروی ترومبولیتیک برای حل کردن لخته‌های خون؛ فرد باید اینها را ظرف ۳ ساعت پس از شروع علائم دریافت کند.
• آسپرین یا داروهای مشابه ضد پلاکتی که احتمال تشکیل لخته‌های بیشتر را کاهش می‌دهد.
• داروهای ضدانعقاد که شیمی خون را تغییر می‌دهند تا از تشکیل لخته جلوگیری کنند.
• داروهای فشارخون برای تثبیت فشارخون
• استاتین‌ها برای کاهش کلسترول خون
• داروهای فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی

۲. درمان خانگی آمبولی مغزی چیست؟

درمان‌های خانگی برای آمبولی مغزی معمولاً با هدف محافظت عصبی در برابر آسیب‌های اکسیداتیو بعد از سکته توصیه می‌شوند. ترکیباتی مانند دانه کتان، فلفل و زردچوبه از جمله ترکیباتی هستند که می‌توانند از یک طرف به از بین رفتن لخته‌های خونی کمک کنند و از طرفی نیز آسیب‌های اکسیداتیو را کاهش دهند.

افزایش مصرف منابع طبیعی حاوی ویتامین C مانند آب‌پرتقال یا افزایش مصرف مواد ضدالتهابی مانند زنجبیل هم می‌تواند به‌عنوان درمان خانگی آمبولی سکته در نظر گرفته شود. ورزش کردن، کاهش وزن و داشتن یک رژیم غذایی سالم هم می‌تواند به بهبود بیماری و کاهش عوارض کمک زیادی کند.

۳. درمان آمبولی مغزی با طب سنتی

در طب سنتی چند فاکتور اصلی را دلیل بروز آمبولی در سکته مغزی در نظر می‌گیرند که یکی از آنها افزایش چربی خون و دیگری بی‌تحرکی و سردی بدن است. به این ترتیب یک سری درمان‌ها در طب سنتی برای آمبولی مغزی توصیه می‌شود.

مصرف ویتامین‌هایی مانند ویتامین E و C، مصرف کلسیم و کاهش چربی خون از گزینه‌های توصیه شده در طب سنتی برای درمان آمبولی سکته است. پیاز خام، آب اسفناج و چای زنجبیل از جمله درمان‌های موثری است که در طب سنتی به بیمارانی که دچار آمبولی مغزی شده‌اند توصیه می‌شود.

سیر یکی دیگر از ترکیباتی است که در طب سنتی از آن برای درمان گرفتگی‌ها و لخته‌های مغزی استفاده می‌شود. مصرف سیر پخته یا خام می‌تواند به درمان انسداد رگ‌های مغزی کمک کند. سیر به‌عنوان یک ماده غذایی ضدانعقاد موثر شناخته شده است؛ زیرا از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند.

عصاره چریش یکی دیگر از درمان‌هایی است که به‌صورت سنتی برای از بین بردن لخته‌ها و انسداد رگ‌های خونی در هر جای بدن از جمله مغز از آن استفاده می‌شود. می‌توان آن را به‌صورت جوشانده یا دم‌نوش مصرف کرد. در نهایت یکی دیگر از گزینه‌های درمانی در طب سنتی برای آمبولی مغزی، طب سوزنی است که باید توسط یک متخصص طب سوزنی انجام شود.

عوارض آمبولی مغزی چیست؟

سکته مغزی می‌تواند تاثیری ماندگار بر سلامت بیماران داشته باشد. نوع عوارضی که هر فرد تجربه می‌کند بسته به شدت سکته آمبولی و بخشی از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته دارد. عوارض شایع ناشی از آمبولی مغزی عبارتند از:

• ادم مغزی یا تورم مغز
• ذات‌الریه
• عفونت دستگاه ادراری (UTI)
• تشنج
• افسردگی
• زخم بستر
• انقباض اندام، یا عضلات کوتاه شده ناشی از کاهش حرکت در ناحیه آسیب‌دیده
• درد شانه
• ترومبوز ورید عمقی (DVT)، یا لخته خون در عمق بدن شما، معمولاً در پاها

سکته مغزی همچنین ممکن است به شرایط زیر منجر شود:

• آفازی یا مشکل در صحبت کردن و درک گفتار
• همی پارزی یا مشکل در حرکت یک طرف بدن
• نقص نیمه حسی، یا مشکل در تجربه احساس در یک طرف بدن

راه های پیشگیری از سکته آمبولی

بر اساس منبع مورداعتماد انجمن سکته مغزی آمریکا، ۸۰ درصد سکته‌ها قابل پیشگیری هستند. معاینات پزشکی منظم به‌ویژه برای افرادی که شرایط زمینه ای دارند که خطر سکته مغزی را در آنها افزایش می‌دهد، مهم است. برای مثال افرادی که کلسترول خونشان بالاست، افراد دیابتی، بیماران قلبی و بیماران خود ایمنی باید مدام معاینات پزشکی منظم داشته باشند و علائم خود را چک کنند.

داشتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند به میزان زیادی از بروز آمبولی در سکته مغزی جلوگیری کند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل که سرشار از میوه‌ها و سبزیجات است و حفظ وزن مناسب از جمله شرط‌های داشتن یک زندگی سالم است.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

آمبولی مغزی انسداد یک سرخرگ درون مغز یا در شریانی است که خون اکسیژن‌دار را به مغز می‌رساند. چنین انسدادی جریان خون را به مغز محدود می‌کند و در نتیجه باعث مرگ سریع سلول‌های مغز می‌شود. آمبولی‌های مغزی می‌توانند به طور ناگهانی رخ دهند و برای محدود کردن آسیب مغزی نیاز به درمان فوری دارند.

بهترین راه برای پیشگیری از آمبولی در سکته مغزی انجام معاینات پزشکی منظم و اتخاذ یک سبک زندگی سالم است. این شامل خوردن یک رژیم غذایی متعادل سالم و ورزش منظم برای حفظ وزن مناسب است. با مراجعه منظم به دکتر مغز و اعصاب و دریافت چکاپ‌های مورد نیاز می‌توان تا حدود زیادی از بروز آمبولی مغزی جلوگیری کرد.

شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر مغز و اعصاب آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!