هماتوم چیست و چگونه درمان میشود؟

به نشت خون از عروق خونی و سرخرگ و سیاهرگ‌ها در بافت‌های مجاور، هماتوم می‌گویند. معمولا شکستگی یا پارگی عروق خونی ناشی از آسیب دیدگی یا عمل جراحی باعث ایجاد هماتوم می‌شود. این عارضه در هر جایی از بدن حتی مغز ظاهر شده و باعث تورم، تغییر رنگ، و داغی پوست می‌گردد و نیازمند درمان است. هر چند بیشتر هماتوم‌ها تقریبا بی‌خطر هستند، اما در برخی موارد ممکن است نشانه وجود بیماری جدی‌تری باشند. درصورتی که دچار آسیب‌دیدگی در تصادف شدید یا ضربه‌ای به سرتان خورده باشد، حتما به پزشک مراجعه کنید تا نشانه‌های احتمالی وجود هماتوم داخلی را بررسی کند. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با هماتوم، انواع آن، علت و نشانه‌های آن بیشتر آشنا شوید. برای بررسی و درمان این عارضه می‌توانید از طریق سایت دکترتو از متخصص داخلی نوبت بگیرید.

‏هماتوم چیست؟

هماتوم از بیماری های خونی بوده و شبیه به خونریزی است. مفهوم آن به منطقه‌ای از خون اشاره دارد که خارج از عروق خونی بزرگ جمع می‌شود. هماتوم‌ها ممکن است ناشی از آسیب یا ضربه باشند. آسیب می‌تواند باعث شکستن دیواره‌های عروق خونی شده و خون را به بافت اطراف هدایت کند. هماتوم‌ها ممکن است در هر نوع عروق خونی از جمله وریدها، شریان‌ها و مویرگ‌ها رخ دهند.

‏انواع هماتوم

نوع هماتوم به محل ظاهر شدن آن در بدن بستگی دارد. به‌علاوه اینکه محل بروز هماتوم مشخص می‌کند که چقدر این عارضه می‌تواند خطرناک باشد. انواع هماتوم عبارتند از:

انواع هماتوم	شرح انواع آن
هماتوم گوش	بین غضروف گوش و پوست بالای آن ایجاد شده و عارضه شایعی در کشتی‌گیران، بوکسورها و سایر ورزشکارانی است که مدام ضربه به سر دارند.
هماتوم زیر ناخن	زیر ناخن و در آسیب‌های جزئی مانند ضربه تصادفی با چکش روی انگشت ایجاد می‌شود.
هماتوم پوست سر	معمولا به شکل برآمدگی روی سر و در نتیجه آسیب به عضله و پوست بیرونی ایجاد شده و تاثیری روی مغز ندارد.
هماتوم سپتوم	معمولا در اثر شکستگی بینی و عدم درمان ایجاد می‌شود.
هماتوم زیرجلدی	هماتومی که دقیقا زیر پوست در سیاهرگ‌های نزدیک سطح پوست ظاهر می‌شود.
هماتوم خلفی صفاقی	این نوع هماتوم در حفره شکمی ایجاد می‌شود اما داخل هیچ کدام از اندام‌های داخل شکمی نیست.
هماتوم طحال	در اثر ترومای شکمی در طحال ایجاد می‌شود.
هماتوم کبدی	کبد را درگیر می‌کند.
هماتوم اپیدورال نخاعی	هماتومی است که بین لایه داخلی نخاع فقرات و مهره‌ها ایجاد می‌شود.
هماتوم اپیدورال داخل کانالی	این عارضه بین صفحه جمجمه و پوشش خارجی مغز بوجود می‌آید.
هماتوم ساب دورال یا خون مردگی زیر سخت‌شامه	بین جمجمه و سطح مغز و در اثر آسیب به سر ایجاد می‌شود.

در ادامه برخی از انواع شایع هماتوم را توضیح می‌دهیم.

۱. هماتوم در بارداری

هماتوم در بارداری چیست؟ هماتوم ساب‌کوریونیک یا خونریزی زیرجفت، حالتی از خون مردگی بین دیواره رحم و کوروین دربرگیرنده جنین بوده و علت شایع خونریزی در ماه‌های اول بارداری است. نشانه اصلی هماتوم در بارداری، خونریزی واژینال است؛ البته ممکن است برخی افراد بدون نشانه و علائم دچار این عارضه شوند.

علت اصلی این نوع خون مردگی در حاملگی مشخص نیست و شاید جدا شدن نسبی غشا اطراف جنین از دیواره رحم را بتوان علت آن دانست. هماتوم در بارداری که با سونوگرافی تشخیص داده می‌شود، ریسک سقط جنین در بیماران با خونریزی واژینال را در ۲۰ هفته نخست بارداری، افزایش می‌دهد.

‏۲. هماتوم گوش

هماتوم گوش، خونریزی داخل گوش است. علت خون مردگی در لاله گوش می‌تواند ضربه، صدمه یا عوامل دیگری باشد که باعث تورم، درد و احساس پریشانی در گوش می‌شود. در برخی موارد، ممکن است باعث تغییر شکل گوش شود و شکلی شبیه به یک توده یا یک کیست در داخل گوش ایجاد کند.

درمان هماتوم گوش بستگی به میزان و شدت آن دارد. در برخی موارد ساده، استفاده از کمپرس سرد باعث کاهش تورم و درد خواهد شد. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه خون از داخل گوش و جلوگیری از ایجاد تجمع خون باشد.

متن انگلیسی:
Since the ear cartilage gets its blood supply directly from the overlying skin, a hematoma can decrease blood flow causing parts of the cartilage to shrivel and die
ترجمه متن:
از آنجایی‌که غضروف گوش خون خود را مستقیما از پوست پوشاننده دریافت می‌کند، هماتوم می‌تواند جریان خون را کاهش دهد و باعث چروک شدن و مرگ قسمت‌هایی از غضروف شود.

medicinenet

‏۳. هماتوم ساب گالئال

هماتوم ساب گالئال، خون مردگی در فضای خالی بین ناحیه پوستی و استخوان جمجمه است که به‌خاطر ضربه، صدمه، شکستگی استخوان جمجمه یا عوامل دیگر ایجاد می‌شود. این نوع هماتوم باعث تورم و درد در ناحیه ساب گالئال می‌شود و با علائم دیگری مانند کیست یا توده در ناحیه مذکور، تغییر رنگ پوست، احساس سنگینی یا فشار در ناحیه سر، و احساس ناراحتی همراه خواهد بود.

‏۴. هماتوم بیضه چیست؟

به ورم و خونریزی در ناحیه بیضه اطلاق می‌شود که ناشی از ضربه، صدمه یا شکستگی عروق خونی در منطقه بیضه است. هماتوم بیضه باعث تورم، درد، تغییر رنگ پوست بیضه و حساسیت در این ناحیه می‌شود. ضربه مستقیم به بیضه، ضربه به ناحیه اطراف بیضه، عمل جراحی یا فرایندهای پزشکی مانند بیوپسی بیضه یا عوامل دیگر از علل ایجاد این نوع خون مردگی هستند.

‏۵. هماتوم بعد از جراحی شکم

هماتوم بعد از جراحی شکم، خونریزی همراه با ورم در ناحیه شکم است که پس از انجام عمل جراحی رخ می‌دهد. این خونریزی ممکن است ناشی از آسیب رسیدن به عروق خونی در ناحیه جراحی، لخته شدن خون در نقاط عمل جراحی یا علل دیگری باشد.

تورم، درد، حساسیت و تغییر رنگ پوست از علائم شایع هماتوم بعد از جراحی شکمی هستند که اگر شدید باشد یا وسعت زیادی را درگیر کند، احتمال فشار وارد شدن به سایر اندام‌های داخل شکمی وجود دارد و علائمی مانند تنگی نفس، تهوع و استفراغ، درد شدید و عدم تحمل غذا را ایجاد می‌کند.

‏۶. هماتوم مغزی چیست؟

هماتوم مغزی یا خونریزی مغزی، ورم و خونریزی داخل مغز است که در اثر آسیب به عروق خونی در مغز یا انفجار عروق خونی در مغز، ضربه شدید به سر، صدمه مغزی، شکستگی استخوان جمجمه یا بیماری‌های مغزی پیشرفته ایجاد می‌شود. از شایع‌ترین علائم هماتوم مغزی می‌توان به سردرد شدید و ناگهانی، تهوع و استفراغ، کاهش آگاهی، از دست دادن تعادل، تغییر در رفتار و هوشیاری، عدم توانایی در حرکت، بی‌قراری و در برخی موارد کما اشاره کرد.

البته شدت علائم بسته به مکان و شدت خونریزی متفاوت خواهد بود. برای درمان هماتوم مغزی، در برخی موارد، نیاز به جراحی فوری برای تخلیه خون و کنترل خونریزی است. در موارد دیگر، از دارو جهت کنترل فشار خون و تجویز آنتی‌کواگولانت‌ها (داروهای کاهش خونریزی) استفاده می‌کنند.

۷. هماتوم پری ساک چیست؟

هماتوم پری‌ساک، وضعیت ورم و خونریزی در فضای پری‌ساک (فضای ما بین پل لوئیس و پایه مغز) است. پری‌ساک منطقه‌ای است که در قسمت پشتی مغز قرار دارد و حاوی مایع مغزی است. آسیب یا شکستگی عروق خونی در این ناحیه، ضربه به سر، تروما، تصادفات، سانحه‌های ورزشی، عمل جراحی مغزی یا بیماری‌های عروقی مغزی از علل ایجاد این نوع خون مردگی هستند.

سردرد شدید، تهوع و استفراغ، تغییر در وضعیت هوشیاری، تشدید علائم حساسیت به نور و مشکلات تعادل از علائم شایع هماتوم پری‌ساک هستند. در موارد شدیدتر، علائمی مانند عدم کنترل عملکرد عضلات، ضعف عضلانی، مشکلات گفتاری یا حتی کما رخ می‌دهند.

‏۸. هماتوم پستان

خونریزی و جمع شدن خون در بافت پستان ، ناشی از ضربه یا صدمه مستقیم به پستان، شکستگی عروق خونی در پستان یا تروما شدید، باعث ایجاد هماتوم پستان می‌شود. قرمزی، سفتی و تورم در سینه‌ها، درد و حساسیت در پستان از علائم هماتوم پستان هستند.

‏علائم هماتوم

درد، ورم، قرمزی و کبودی‌های بدشکل از نشانه ها و علائم عمومی هماتوم هستند. بسته به اینکه خون مردگی در کجا اتفاق افتاده باشد، علائم آن فرق می‌کنند. برای مثال، از علائم هماتوم ساب‌دورال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد
• مشکلات عصبی مانند ضعف یک سمت بدن
• دشواری در تکلم
• گیجی
• بیهوش شدن

دچار هماتوم شدی و علتش رو نمی‌دونی؟

برای بررسی مشکل از متخصص نوبت بگیر.

دکتر داخلی آنلایندکتر فوق تخصص داخلی

‏علت هماتوم چیست؟

هماتوم ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که در ادامه به شایع‌ترین علل آن اشاره می‌کنیم:

• ضربه مستقیم به بدن و شکستگی دیواره عروق خونی مانند هماتوم پستان بعد از ضربه به پستان و هماتوم مغزی پس از ضربه به سر
• مصرف داروهای ضد انعقاد خون (مانند آنتی‌کواگولانت‌ها)
• بیماری‌های خونی مانند هموفیلی
• کمبود عوامل انعقادی مانند پروتئین‌های انعقادی در خون
• شکستگی دیواره عروق خونی ناشی از عوامل مختلفی مانند فشار شدید، تروما، عروق ضعیف شده یا بیماری عروقی
• ضعف عروق ناشی از بیماری‌های عروقی مانند آترواسکلروز، دیابت و برخی بیماری‌های خونی مانند لوسمی

‏راه های تشخیص هماتوم

هرچند که هیچ آزمایش خونی خاصی برای ارزیابی و تشخیص هماتوم وجود ندارد، اما روش‌های تشخیص هماتوم عبارتند از:

• معاینه جسمی همراه با بررسی سابقه پزشکی بیمار
• آزمایش شمارش کامل خون
• پانل انعقادی
• پانل متبولیک
• آزمایش کبد
• سی‌تی اسکن (برای تمام اندام‌هایی که مشکوک به هماتوم هستند.)
• ام آر آی

‏راه های درمان هماتوم

درمان هماتوم به میزان و شدت خونریزی، محل و ماهیت هماتوم و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. برخی از روش‌های شایع درمان هماتوم عبارتند از:

• استراحت و کاهش فعالیت در محدوده آسیب دیده
• استفاده از کمپرس سرد در ۴۸ تا ۷۲ ساعت اولیه پس از وقوع هماتوم
• کمپرس گرم پس از ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد وقوع هماتوم
• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا آسپرین با تجویز پزشک
• جراحی برای تخلیه خون و تحریک رگ‌های خونی آسیب دیده

‏درمان خانگی هماتوم

درمان خانگی هماتوم برای هماتوم های کوچک و بدون عوارض جدی مناسب است. می‌توانید راهکارهای زیر را برای درمان خانگی خون‌ مردگی امتحان کنید:

• کمپرس سرد در ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت اول بعد از وقوع هماتوم
• کمپرس گرم بعد اینکه ۴۸ یا ۷۲ ساعت از بروز هماتوم گذشت.
• مصرف و ماساژ موضعی محل هماتوم با عصاره‌ گیاهی ترکیب آرنیکا با روغن نارگیل یا زیتون
• زنجبیل خواص ضد التهابی دارد و می‌تواند در کاهش التهاب و تسکین درد هماتوم کمک کند.

متن انگلیسی:
When using ice packs, apply the ice or cold pack for 20 minutes at a time, 4 to 8 times a day
ترجمه متن:
هنگام استفاده از قطعات یخ، کیسه سرد را هر بار ۲۰ دقیقه، ۴ تا ۸ بار در روز روی محل قرار دهید.

rxlist

‏قطع خونریزی هماتوم

بدن معمولا به مرور زمان، خون ناشی از هماتوم را دوباره جذب می‌کند. جهت مدیریت و قطع خونریزی هماتوم زیر پوست، ناخن یا سایر بافت‌های نرم، بیمار باید به ناحیه آسیب دیده استراحت بدهد و از کمپرس سرد با حوله برای کاهش درد یا ورم و قطع خونریزی کمک بگیرد.

ضربه شدیدی بهت وارد شده؟ نگران خطرات هماتوم هستی؟ پس کلیک کن.

دکتر التهاب عروق خونی

‏نحوه خوابیدن برای جذب هماتوم

نحوه خوابیدن در صورت بروز هماتوم،  به کاهش احتمالی فشار و تحریک روی ناحیه آسیب دیده کمک می‌کند. جای خوابیدن باید راحت و نرم باشد تا فشار اضافی به آن ناحیه وارد نشود. می‌توانید از بالشتک‌های نرم زیر قسمت آسیب دیده استفاده کنید. در صورت امکان، بهتر است به پشت بخوابید تا از تحریک و تماس مستقیم با سطح آسیب دیده جلوگیری کنید.

اگر امکان به پشت خوابیدن نیست، بهتر است به پهلو بخوابید. از حرکات ناخواسته مانند چرخش و تغییر وضعیت زیاد در خواب اجتناب کنید. این حرکات می‌توانند منجر به فشار و تحریک بیشتر روی منطقه هماتوم شوند.

‏عوارض هماتوم

از عوارض هماتوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد و ورم
• التهاب
• آسیب به بافت و اندام‌های مجاور
• ریسک عفونت

‏پیشگیری از هماتوم

اقداماتی مانند مدیریت درد، حالت تهوع و پرفشاری، استفاده از چسب فیبرین، بی‌حسی موضعی به‌جای بیهوشی عمومی، و کنترل دقیق فشار خون که همیشه زیر ۱۴ باشد، می‌توانند میزان تشکیل هماتوم را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. ارزیابی احتمال انعقاد و توقف مصرف داروهای ضدپلاکت و ضدانعقادی از روش‌های پیشگیری از هماتوم هستند.

‏نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

به تشکیل و تجمع خون به صورت غیرطبیعی درون بافت بدن، هماتوم می‌گویند که معمولا به‌خاطر ضربه، سقوط، جراحت یا بیماری ایجاد می‌شود. از نشانه‌های شایع آن می‌توان به درد، تورم، احساس داغی و التهاب اشاره کرد. برای مدیریت هماتوم‌، اقداماتی مانند استراحت، استفاده از کمپرس سرد، کاهش فشار به قسمت آسیب دیده، مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و در برخی موارد، خدمات پزشکی تخصصی لازم هستند.

در صورت بروز هماتوم شدید، طولانی مدت یا با علائم نامطلوب مانند خونریزی، درد یا تورم شدید، بهتر است به دکتر فوق تخصص داخلی مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان صحیح را دریافت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر داخلی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!