کم خونی چیست؟ هر آنچه باید درباره این بیماری بدانید

یکی از شایع‌ترین اختلالات خونی کم خونی است اما کم خونی چیست؟ کم‌ خونی یا آنمی (به انگلیسی Anemia) زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما گلبول‌های قرمز سالم و کافی تولید نمی‌کند یا این سلول‌ها به‌درستی عمل نمی‌کنند. در نتیجه، خون اکسیژن کافی را به اندام‌ها نمی‌رساند و این کمبود اکسیژن باعث می‌شود احساس خستگی، ضعف، خواب‌آلودگی یا حتی ریزش مو داشته‌باشید. برای تشخیص آنمی، پزشک معمولا آزمایش خون تجویز می‌کند تا سطح گلبول‌های قرمز، هموگلوبین و دیگر شاخص‌های خونی بررسی شوند. متخصص داخلی یا پزشک عمومی می‌تواند روند تشخیص و درمان کم‌خونی را مدیریت کند. اگر نیاز به مشاوره یا نوبت ویزیت حضوری دارید، می‌توانید از خدمات سایت دکترتو استفاده کنید.

آنمی یا کم خونی چیست؟

کم‌خونی یا آنمی که یکی از انواع بیماری های خون است، زمانی رخ می‌دهد که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم یا هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن داخل گلبول قرمز) تولید نکند. گلبول‌های قرمز مانند یک سیستم حمل‌ونقل، اکسیژن را از ریه‌ها به تمام بافت‌های بدن می‌رسانند.

بخش زیادی از این سلول‌ها در مغز استخوان ساخته می‌شوند؛ بافت نرم و اسفنجی داخل استخوان‌ها که کارخانه اصلی تولید سلول‌های خونی است. در کم‌خونی، تعداد گلبول‌های قرمز یا میزان هموگلوبین کاهش می‌یابد و همین باعث می‌شود اکسیژن کافی به اندام‌ها نرسد. در نتیجه فرد با احساس خستگی، ضعف و علائم دیگری که بدن با آن‌ها آنمی را هشدار می‌دهد، روبه‌رو می‌شود.

هورمونی به نام اریتروپویتین که در کلیه‌ها ساخته می‌شود، به مغز استخوان دستور می‌دهد تا سلول‌های قرمز خون بیشتری ‌‌تولید کند. سلول‌های قرمز خون سالم بین ۹۰ تا ۱۲۰ روز عمر دارند و در بدن دوام می‌آورند. سپس قسمت‌هایی از بدن ما سلول‌های قدیمی خون را از بین می‌برند.

آیا آنمی همان سرطان خون است؟

کم‌خونی یا آنمی، یک بیماری است که در آن تعداد گلبول‌های قرمز خون یا میزان هموگلوبین کافی برای حمل اکسیژن به بافت‌های بدن وجود ندارد. این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند خستگی، ضعف و تنگی نفس شود.

اما سرطان خون یک بیماری دیگری است که در آن سلول‌های خون به‌‌خصوص گلبول‌های سفید به‌طور غیرعادی و غیرقابل کنترل رشد می‌کنند. بنابراین، آنمی و سرطان خون از نظر ماهیت بیماری و علت‌ به وجود آمدن کاملا متفاوت هستند.

در آنمی، گلبول قرمز پایین یا کم بودن گلبول قرمز به دلیل کمبود آهن یا مواد مغذی لازم برای تولید این سلول‌ها اتفاق می‌افتد، در حالی که در سرطان خون، تولید و عملکرد گلبول‌های سفید دچار اختلال می‌شود. بنابراین، کم‌خونی به‌هیچ‌وجه همان سرطان خون نیست اما در برخی موارد ممکن است علائم مشابهی داشته‌باشند، مانند احساس خستگی مفرط و ضعف.

انواع کم خونی چیست و چند نوع کم خونی داریم؟

کم‌خونی انواع مختلفی دارد که هرکدام علل و ویژگی‌های خاص خود را دارند. برخی از آن‌ها ناشی از تغذیه نادرست هستند؛ مثلا کم‌خونی فقر آهن زمانی اتفاق می‌افتد که بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین ندارد. در حالی که کم‌خونی مگالوبلاستیک به دلیل کمبود ویتامین‌های B12 و B9 رخ می‌دهد.

بعضی کم‌خونی‌ها ارثی هستند، مثل کم‌خونی داسی‌شکل که گلبول‌های قرمز را به شکل غیرعادی درمی‌آورد. همچنین کم‌خونی‌های ناشی از گلبول‌های قرمز غیرطبیعی مانند کم‌خونی همولیتیک، جایی که گلبول‌ها سریع‌تر از حد معمول تجزیه می‌شوند، هم وجود دارند. هرکدام از این نوع‌ها علائم و درمان‌های متفاوتی دارند.

علائم کم خونی چیست؟

علائم کم خونی معمولا به‌دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها ظاهر می‌شوند. رنگ‌پریدگی پوست، احساس خستگی مداوم، تپش قلب، تنگی نفس حتی زمان انجام فعالیت‌های سبک، سرگیجه و سردی دست‌وپا از نشانه‌های شایع کم خونی هستند.

گاهی افراد دچار ناخن‌های شکننده، زخم دهان، التهاب زبان یا حتی میل غیرعادی به خوردن مواد غیرخوراکی (مانند یخ) می‌شوند. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک مشورت کرده و آزمایش خون انجام دهید.

دنبال درمان سریع و موثر برای کم خونی می‌گردی؟
پزشک خوب اینجاست!

نوبت دهی پزشک عمومی

علت کم خونی؛ کم خونی ناشی از چیست؟

بسیاری از افراد به دلیل رژیم غذایی نامناسب، اختلالات روده، بیماری مزمن، عفونت و سایر شرایط در معرض خطر کم‌خونی هستند. زنانی که در دوران قاعدگی یا بارداری هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. بیماری آنمی با بالارفتن سن نیز افزایش می‌یابد. مهم‌ترین علل اصلی کم خونی عبارت است از:

• کمبود آهن
• کمبود ویتامین B12
• کمبود فولات
• عوارض مصرف داروهای خاص
• تخریب گلبول‌های قرمز زودتر از حالت طبیعی (که ممکن است ناشی از مشکلات سیستم ایمنی باشد)
• بیماری‌های مزمن طولانی مدت (مانند بیماری مزمن کلیه، سرطان، کولیت اولسراتیو یا آرتریت روماتوئید)
• رژیمی که مقدار کافی ویتامین و مواد معدنی ندارد
• مشکلات روده کوچک
• دوره‌های قاعدگی
• عوارض بارداری
• سابقه خانوادگی و ژنتیک

علت کم خونی شدید ناگهانی

علت کم‌خونی شدید و ناگهانی معمولا به یک مشکل حاد و جدی برمی‌گردد که باعث کاهش سریع تعداد گلبول‌های قرمز یا از دست رفتن خون می‌شود. مهم‌ترین دلایل آنمی شدید و ناگهانی عبارت‌اند از:

• خونریزی شدید داخلی یا خارجی (مثلا خونریزی گوارشی، زخم معده، پارگی رگ، آسیب یا جراحت)
• پارگی یا ترکیدن کیسه آب در بارداری
• کم‌خونی همولیتیک حاد (تخریب سریع گلبول‌های قرمز به‌دلیل بیماری یا واکنش ایمنی)
• خونریزی شدید بعد از زایمان یا جراحی
• حمله سلولی به مغز استخوان (مثل لوسمی یا اختلالات مغز استخوان)

کم‌خونی ناگهانی اورژانسی است و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. به‌‌خصوص اگر علائمی مثل سرگیجه شدید، غش، تنگی نفس، یا تپش قلب سریع دارید.

روش تشخیص کم خونی – آنمی را چگونه تشخیص دهیم؟

اولین و مهم‌ترین روش تشخیص کم‌خونی، انجام آزمایش خون (CBC) و تفسیر نتایج آن توسط پزشک متخصص است. این آزمایش، شاخص‌هایی مانند تعداد گلبول‌های قرمز، هموگلوبین، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. کاهش تعداد گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین کمتر از حد طبیعی، می‌تواند نشانه‌ای از کم‌خونی باشد.

علاوه بر آزمایش خون، پزشک ممکن است از روش‌های دیگری برای بررسی وضعیت شما استفاده کند، از جمله:

• آزمایش گاز خون شریانی (برای اندازه‌گیری میزان اکسیژن و دی‌اکسیدکربن خون و ارزیابی شدت کم‌خونی)
• بررسی علائم ظاهری مانند رنگ‌پریدگی پوست، سفیدی غیرعادی داخل پلک چشم، رنگ کف دست یا رنگ ناخن‌ها
• معاینه ناخن‌ها برای شناسایی ناخن‌های شکننده یا گودشکل (ناخن قاشقی)

پزشک بر اساس این یافته‌ها، علت کم‌خونی را تشخیص داده و درمان مناسب را آغاز می‌کند. اگر به علائم کم‌خونی مشکوک هستید، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش را جدی بگیرید.

هنگامی که در آزمایش کم خونی، مقدار هموگلوبین کم‌تر از ۱۳/۵ گرم در دسی لیتر در مردان یا کم‌تر از ۱۲ گرم در دسی لیتر در زنان باشد، تشخیص کم‌خونی گذاشته می‌شود.

درمان کم خونی یا دشمن کم خونی چیست؟

انتخاب روش درمان کم‌خونی به علت زمینه‌ای، شدت بیماری و شرایط کلی بیمار بستگی دارد. در برخی موارد، پزشک ممکن است تزریق آهن داخل وریدی را توصیه کند، به‌ویژه زمانی که مصرف مکمل‌های خوراکی کافی نباشد یا بیمار نتواند آهن خوراکی را تحمل کند.

در موارد نادر، به‌خصوص زمانی که کم‌خونی شدید است و جان بیمار در خطر است، تزریق خون به‌عنوان درمان فوری انجام می‌شود. همچنین در برخی انواع کم‌خونی مانند کم‌خونی داسی‌شکل، تزریق خون بخشی از روند درمانی است.

داروی کم خونی یا آنمی

یکی از رایج‌ترین درمان‌ها برای آنمی ناشی از کمبود آهن، استفاده از مکمل‌های آهن است که کمک می‌کند تا سطح گلبول قرمز پایین به حد طبیعی برسد. داروهای آهن به شکل قرص یا مایع در دسترس هستند و معمولا باید به‌مدت چند هفته تا چند ماه مصرف شوند.

در برخی موارد، پزشک ممکن است به درمان‌های دیگری مانند تزریق آهن داخل وریدی یا استفاده از داروهای مخصوص برای افزایش تولید گلبول‌های قرمز نیز روی بیاورد. همچنین، برای کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین‌های B12 یا فولات، مصرف مکمل‌های ویتامین B12 یا اسید فولیک توصیه شده است.

درمان دارویی کم‌خونی براساس نوع و علت بروز آن تعیین می‌شود و باید تحت نظارت دقیق پزشک باشد.

پزشکان پیشنهادی

۵ (۸۲۷ نظر)

فریبا یوسفی

تخصص تغذیه

نوبت بگیرید

۴.۹ (۲۴۳ نظر)

دکتر هادی طاهری

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۵ (۱۹۰ نظر)

حسین فزونی

تخصص تغذیه

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۷۶ نظر)

دکتر حسن پاک روان

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۵ (۱۴۴ نظر)

دکتر مینا خانحسینی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۵۲ نظر)

دکتر سید سعید کسایی

فوق تخصص خون و سرطان (هماتولوژی آنکولوژی)

نوبت بگیرید

درمان سریع کم خونی برای ازدواج

در شرایطی که کم‌خونی بر کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارد، به‌ویژه در دوران ازدواج، درمان سریع آن ضروری است. کم‌خونی می‌تواند باعث خستگی مفرط، ضعف و کاهش انرژی شود که می‌تواند بر روابط شخصی و شادابی فرد تاثیر بگذارد.

اما برای ازدواج، روش درمان سریع کم خونی چیست؟ برای درمان سریع کم‌خونی، اولین اقدام این است که علت بروز کم بودن گلبول قرمز شناسایی شود. در صورتی که کم‌خونی ناشی از فقر آهن باشد، مصرف مکمل‌های آهن و مواد غذایی غنی از آهن می‌تواند مؤثر باشد.

همچنین در مواردی که کم‌خونی به دلیل کمبود ویتامین‌های B12 یا فولات است، استفاده از مکمل‌های ویتامین B12 و اسید فولیک ضروری است. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است درمان‌های تزریقی را تجویز کند تا نتایج سریع‌تری به دست بیاید.

درمان سریع کم خونی در زنان و مردان

در زنان، شایع‌ترین علت کم‌خونی، فقر آهن است که معمولا به‌دلیل خونریزی‌های شدید دوران قاعدگی یا بارداری ایجاد می‌شود. برای درمان کم خونی شدید در بانوان، مصرف مکمل‌های آهن و رژیم غذایی غنی از آهن مانند گوشت قرمز، سبزیجات سبز تیره و حبوبات بسیار مهم است.

در مردان، کم‌خونی ممکن است ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات گوارشی باشد که باعث جذب ناکافی آهن می‌شود. در این موارد، درمان سریع کم‌خونی شامل مصرف مکمل‌های آهن، تغییرات رژیمی و در صورت لزوم، درمان بیماری‌های زمینه‌ای است.

برای هر دو جنس، استفاده از مکمل‌های ویتامین‌های B12 و فولیک اسید نیز می‌تواند به‌عنوان بخشی از درمان کمک‌کننده باشد. از آنجا که کم‌خونی می‌تواند علائم مشابهی با سایر بیماری‌ها داشته‌باشد، تشخیص دقیق و درمان به‌موقع از اهمیت بالایی برخوردار است.

متن انگلیسی:
«Transfusions help people with serious anemia quickly increase the number of red blood cells in their blood. Your doctor may recommend this if you have serious complications of anemia.»
ترجمه فارسی:
«تزریق خون به افراد مبتلا به کم‌خونی حاد کمک می‌کند تا به سرعت تعداد گلبول‌های قرمز خون را افزایش دهند. در صورت داشتن عوارض جدی آنمی، پزشک ممکن است این روش را توصیه کند.»

به نقل از سایت nhlbi

درمان خانگی کم خونی چیست؟

برای درمان خانگی بعد از انجام آزمایش خون، از غذاهای غنی از آهن که حاوی بتاکاروتن هستند، از جمله غذاهایی مانند زردآلو، چغندر و فلفل قرمز استفاده کنید. طیف وسیعی از غذاهای آهن هِم و غیرهِم بخورید. ضمن رعایت نکات بالا سعی کنید هر دو را با هم مصرف کنید و غذاهایی را به رژیم غذاییتان اضافه کنید که سرشار از فولات و ویتامین B12 هستند.

نذار برای درمان کم خونی دیر بشه!

دکتر کم خونی

روش درمان کم خونی در طب سنتی

درمان کم‌خونی در طب سنتی روی تغذیه، تقویت عملکرد گوارش و بهبود خون‌سازی تمرکز دارد. مصرف غذاهای خون‌ساز مانند گوشت گوسفند، جگر، عدس، شیره انگور، عسل طبیعی، بادام، پسته و خرما توصیه شده است.

استفاده از گیاهان دارویی مانند گزنه، اسفناج، شنبلیله و زرشک نیز در برخی منابع طب سنتی برای تقویت خون‌سازی مطرح شده است. بهبود عملکرد طحال و کبد از دیدگاه طب سنتی اهمیت دارد زیرا این اندام‌ها در تولید و تصفیه خون نقش دارند. همچنین پرهیز از غذاهای سنگین، پرچرب و بسیار سرد برای پیشگیری از ضعف گوارش و کم‌خونی توصیه می‌شود.

رژیم غذایی کم خونی، برای درمان سریع کم خونی شدید چی بخوریم؟

دشمن کم خونی، مواد غذایی دارای ویتامین و آهن است. ترکیب ویتامین C با وعده‌های غذایی، آهن غیرهم را تقویت می‌کند و جذب آن را افزایش می‌دهد. علاوه‌بر مصرف بیشتر میوه‌هایی مانند پرتقال، کیوی و گریپ فروت، می‌توانید دوز سالم ویتامین C را از فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی و گل کلم دریافت کنید. همچنین برای درمان کم خونی در زمان صرف صبحانه، مصرف شیره خرما یا ترکیب شیره و ارده بسیار مفید است.

عوارض کم خونی – آیا آنمی خطرناک است؟

کم‌خونی که به دلیل از دست‌دادن ناگهانی حجم زیادی از خون ایجاد می‌شود، می‌تواند مشکلات جدی سلامتی مثل حمله قلبی یا نارسایی کلیه به همراه داشته‌باشد. در این شرایط، بیمار ممکن است نیاز به دستگاه اکسیژن یا تزریق خون پیدا کند.

عوارض این نوع کم‌خونی در افراد شامل احساس خستگی دائمی، کمبود انرژی و ضعف است. علاوه بر این، افزایش خطر ابتلا به عفونت، مشکلات قلبی و ریوی، عوارض بارداری و حتی سندرم پاهای بی‌قرار از دیگر پیامدهای آن هستند. این مشکلات می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به‌طور جدی تحت تاثیر قرار دهند.

روش پیشگیری از آنمی یا کم خونی چیست؟

پیشگیری از کم‌خونی یا آنمی بستگی به نوع آن دارد اما اصول کلی برای جلوگیری از بیشتر انواع کم‌خونی شامل تغذیه مناسب، مراقبت‌های بهداشتی و توجه به علائم اولیه است:

• تغذیه متعادل: مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات سبز تیره و میوه‌های خشک، همراه با منابع ویتامین C برای جذب بهتر آهن
• مکمل‌ها: در صورت نیاز، مصرف مکمل‌های آهن، ویتامین B12 و فولات طبق تجویز پزشک
• پرهیز از فقر ویتامین: اطمینان از مصرف کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی در رژیم غذایی، به‌ویژه B12 و فولیک اسید
• مراجعه به پزشک: انجام معاینات منظم و آزمایش خون برای تشخیص کم‌خونی در مراحل اولیه و شروع درمان به‌موقع
• مراقبت در دوران بارداری: زنان باردار باید تحت نظارت پزشک باشند تا از کم‌خونی ناشی از فقر آهن جلوگیری شود.

در نهایت، رعایت رژیم غذایی متعادل، همراه با مشاوره پزشکی، می‌تواند به‌طور چشمگیری از بروز کم‌خونی پیشگیری کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

در این مقاله به این موضوع پرداختیم که کم خونی چیست، علائم و علل ایجاد آن کدامند و چگونه می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد. کم‌خونی یک بیماری خونی است که در آن گلبول‌های قرمز خون یا هموگلوبین کافی برای انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن وجود ندارد. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز یافت می‌شود و اکسیژن را از ریه‌ها به سایر اندام‌های بدن می‌رساند. کم‌خونی می‌تواند باعث خستگی، ضعف، و تنگی نفس شود و تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته‌باشد.

این بیماری می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که از نظر شدت و مدت زمان بروز متفاوت هستند. برخی از انواع آن کوتاه‌مدت و خفیف بوده، در حالی که دیگران ممکن است بلندمدت و شدید باشند. برای درمان کم‌خونی، مراجعه به پزشک ضروری است تا با بررسی وضعیت شما، بهترین روش درمانی را تجویز کند. در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص خون و دکترهای داخلی در شهر خود آشنا شوید، از مشاوره آنلاین متخصص خون و سرطان یا متخصص داخلی بهره‌ ببرید و برای نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!