تنبلی چشم کودکان، علائم، راه های تشخیص و درمان

تنبلی چشم کودکان یکی از شایع‌ترین مشکلات و اختلالات بینایی در کودکان است. این مشکل بیشتر در سنین ۴ تا ۷ سالگی خود را نشان‌داده و گاهی حتی تا سنین بالاتر نیز نشانه‌ای ندارد. این مشکل با علاقه روزافزون کودکان به استفاده از موبایل و کامپیوتر بسیار بیشتر شده‌است. بنابراین والدین وظیفه دارند با آگاهی کامل از این بیماری برای درمان زودهنگام و جلوگیری از عوارض بعدی اقدام کنند. 

اگر فرزند شما در بینایی خود مشکل پیدا کرده‌است و یا باید برای معاینه‌ی چشمان او به دکتر مراجعه کنید، می‌توانید از متخصص کودکان و یا چشم پزشک نوبت بگیرید. برای دریافت نوبت از دکتر چشم پزشک و یا متخصص کودکان می‌توانید به سایت نوبت‌دهی آنلاین دکترتو مراجعه کنید و با وارد کردن تخصص چشم‌پزشکی و یا تخصص اطفال در شهر مورد نظر خود، از بهترین دکتر اولین نوبت ممکن را دریافت کنید.

تنبلی چشم کودکان یا آمبلیوپیا چیست؟

تنبلی چشم یا آمبلیوپیا (به انگلیسی: Amblyopia) یکی از انواع بیماری های چشمی است که در حدود ۳ درصد از افراد دیده می‌شود زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در دوره کودکی دید طبیعی و کافی نداشته‌باشد.

این اختلال معمولاً در یک چشم دیده‌می‌شود و عمدتا دید افراد با چشم دیگرشان است. به دلیل اختلال دید چشم تنبل، در آینده دیگر عیوب انکساری (دوربینی، نزدیک بینی، یا آستیگماتیسم)، انحراف چشم (لوچی یا استرابیسم) یا عدم شفافیت مسیر بینایی (ناشی از عواملی نظیر آب مروارید، کدورت قرنیه، یا افتادگی پلک) هم اغلب رخ می‌دهد. واضح نبودن تصویر در چشم بیمار و واضح‌تر بودن تصویری که فرد از چشم سالم دریافت می‌کند باعث می‌شود تا مغز بین دو چشم، چشم سالم را برای دیدن انتخاب کند؛ بنابراین تمام دیدش را از چشم سالم تامین می‌کند. 

در واقع این اختلال مسیر ارسال تصویر از چشم بیمار به مغز را مسدود یا اصطلاحاً دید چشم بیمار را «خاموش» کند. در نتیجه از چشم معیوب استفاده نمی‌شود یا کمتر استفاده می‌شود و همین دلیل بروز تنبلی چشم به‌مرور زمان شدیدتر می‌شود، چرا که استفاده همیشگی از چشم سالم باعث قوی‌تر شدن آن خواهد‌شد.

علائم تنبلی چشم کودکان

تنبلی چشم بیماری است که بسیار خاموش می‌تواند فرزند شما را درگیر کند. بنابراین بسیار اهمیت دارد که به رفتارهای جدیدی که نشان‌می‌دهد، دقت داشته‌باشید. این بیماری نشانه‌های خاموشی دارد که عبارتند از: 

• چرخش سر هنگام دیدن تلویزیون 
• تنگ کردن چشم‌ها برای دید بهتر 
• مالیدن چشم‌ها یا خارش بی‌وقفه آن 
• عدم توانایی در مهارت‌های حرکتی ظریف
• تاخیر و مشکل در خواندن 
• قدرت تجزیه و تحلیل و ضعف در درس ریاضیات به‌دلیل عدم تمرکز 
• عدم دقت 
• مشکل داشتن با انجام بازی‌های ورزشی

علائم اولیه تنبلی چشم

حال چطور علائم تنبلی چشم در کودکان را تشخیص دهیم؟ بارزترین نشانه‌ها و علائم تنبلی چشم عبارتند از:

• انحراف چشم به سمت داخل یا بیرون 
• عدم هماهنگی در کارکرد چشم‌ها 
• دید عمقی ضعیف و تاری دید 
• دوبینی یا بستن یکی از چشم‌ها
• نیاز به کج کردن سر برای بهتر دیدن
• نتایج غیرعادی در معاینات بینایی

مهم ترین نشانه های تنبلی چشم کودکان

همانطور که اشاره‌شد، بیشتر کودکانی که با تنبلی چشم سر‌‌و‌کله می‌زنند هیچ نشانه ظاهری خاصی ندارند و بیماری آن‌ها در ظاهر قابل مشاهده نیست. به طور کلی تنبلی چشم در اثر تحریک نشدن اعصاب بین مغز و چشم ایجاد می‌شود. این شرایط موجب می‌شود تا مغز بیشتر یک چشم را تحریک کند و این موضوع سبب ضعیف شدن چشم دیگر خواهد‌شد.

معمولاً چشمی که در تنبلی چشم ضعیف می‌شود انحراف داشته و با مرور زمان شکل و ظاهر متفاوتی نسبت به چشم سالم پیدا می‌کند. در این مرحله گاهی تنها با نگاه کردن به چشم‌های کودک نیز می‌توان علائم تنبلی چشم کودک را مشاهده‌کرد. چون تنبلی چشم و انحراف قابل مشاهده است. از مهم‌ترین نشانه‌های تنبلی چشم می‌توان به موارد زیر اشاره‌کرد:

• انحراف چشم در یک یا دو چشم
• عدم چرخش هماهنگ چشم‌ها
• عدم تشخیص عمق توسط فردانه‌های تنبلی چشم

آیا کودکت مشکل بینایی داره؟

همین حالا از چشم پزشک مشاوره بگیر.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص چشم پزشکفوق تخصص چشم

علت تنبلی چشم کودکان

تنبلی چشم ممکن است بر اثر استفاده مداوم مغز از چشم سالم، بر قدرت و رشد بینایی فرد تاثیر بگذارد. بنابراین چشم بدون کار می‌تواند تار شده یا باعث بروز اختلالات دیگر شود. 

در بسیاری از موارد، تنبلی چشم، علت موروثی و ژنتیکی دارد. از جمله دلایل عمده تنبلی چشم عبارتند از: 

۱. عدم تعادل عضلات چشم

یکی از مهمترین و  شایع‌ترین عوامل ایجاد این بیماری، عدم تعادل ماهیچه‌هایی است که چشم‌ها روی آن قرار دارند. که عدم تعادل ماهیچه منجر به معکوس یا ضربدری شدن چشم‌ها شده و باعث اختلال در همکاری میان آن‌ها می شود.

۲. اختلاف در وضوح تصویر بین چشم ها

اختلاف بسیار زیاد در وضوح تصاویر تشخیص داده شده توسط چشم‌ها که بیشتر مواقع به دلیل مشکل دوربینی چشم است. ولی گاهی به دلیل انحنای سطح ناهموار چشم بوده، می تواند باعث به وجود آمدن تنبلی چشم شود.

۳. وجود اشکال در یک چشم

وجود یک ناحیه کدر در چشم یا همان آب مروارید، مانع از دیدن با وضوح کامل در آن چشم می‌شود. اگر این مشکل در اوایل تولد نوزاد وجود داشته باشد باید در سریع ترین زمان ممکن درمان شود. زیرا در صورت عدم درمان باعث افت بینایی دائمی می‌شود که از شدیدترین انواع تنبلی چشم است.

معمولا هر چه سن کودک کمتر باشد عبارتی درمان را زود تر شروع کنیم، اثربخشی درمان بیشتر خواهد‌بود. پس از ۸ سالگی، احتمال بهبود بینایی  و درمان آن به طور قابل توجهی کاهش‌می‌یابد. ولی ناامید نشوید زیرا درمان هنوز هم می‌تواند موثر باشد. در حال حاضر نتایج درمان موفق تنبلی چشم در کودکان هنوز در نوجوانان تا حدود ۱۷ سالگی نیز دیده‌می‌شود. 

شایع ترین دلایل بروز اختلال تنبلی چشم

هر علتی که باعث تاری چشم کودک یا باعث از بین رفتن بینایی او شود، می‌تواند دلیلی برای ایجاد تنبلی چشم باشد. دلایل شایع تنبلی چشم عبارتند از:

• اختلاف در وضوح تصویر بین چشم ها
• عدم تعادل عضلات چشم
• تولد زودرس کودکان
• داشتن وزن کم هنگام تولد
• سوابق خانوادگی در بیماری های چشمی
• عدم رشد کافی و مناسب
• ناتوانی در رشد

عوامل موثر بر بروز تنبلی چشم

گاهی اختلال در بینایی موجب تنبلی چشم می‌شود. به طور معمول، مغز از سیگنال‌های عصبی که از هر دو چشم دریافت می‌کند برای دیدن استفاده می‌کند.

اما اگر در یکی از چشم‌ها اختلال و ضعف بینایی اتفاق بیفتد، ممکن است مغز از آن چشم صرف نظر کند و سیگنال‌های اطراف آن را خاموش کند و فقط به چشم سالم‌تر اتکا کند.

این عوامل می‌توانند منجر به تنبلی چشم و بیماری‌های دیگر شوند:

• عوامل محیطی مانند سبک زندگی نادرست 
• مشکلات مادر در بارداری 
• رژیم غذایی مادر در بارداری و شیردهی 
• استفاده از برخی داروها 
• عوامل وراثتی و سابقه ابتلای خانوادگی 
• زایمان زودرس و عوامل موثر بر آن 
• روش تربیتی غلط
• بی‌توجهی به‌ رفتارهای کودک 
• بیماری‌های زمینه‌ای
• و بسیاری موارد دیگر.

این لیست بی‌پایان است و هر عاملی می‌تواند بر بروز تنبلی چشم در کودکان موثر باشد. 

راه های تشخیص تنبلی چشم چیست؟

در بسیاری از موارد والدین نمی‌توانند تنبلی چشم را در کودک خود تشخیص دهند.  چرا که اغلب بچه‌ها معمولاً به دیدن با یک چشم عادت می‌کنند و مشکلی در این باره گزارش نمی‌دهند. به‌همین دلیل پروتکل‌های بهداشتی والدین را ملزم می‌کنند تا قبل از فرستادن فرزندشان به مدرسه ابتدا او را به مراکز بینایی سنجی ببرند یا آزمایش‌های بینایی را در طرح‌هایی که در خود مدارس اجرا می‌شوند انجام دهند. به این ترتیب می‌توانند از سلامت چشمان فرزند خود مطمئن شده و درصورت وجود هر نوع اختلال به‌موقع و سریع و در سنین کمتری به درمان آن بپردازند.

از جمله عواملی که می‌تواند به آگاهی شما در پی بردن به این مشکل کمک کند، عبارتند از:

• کودک هنگام نگاه کردن به چیزهای مختلف دائم چشم‌های خود را تنگ می‌کند و گویی باید دقت بیشتری به خرج دهد.
• برای بهتر دیدن محیط پیرامون دائماً سر خود را کج می‌کند.
• هنگام نگاه کردن به چیزهای مختلف، دست خود را روی یک چشم می‌گذارد و تلاش می‌کند تا تنها با چشم دیگر به محیط نگاه کند.

راه های درمان تنبلی چشم کودکان

درمان تنبلی‌ چشم به سه عامل بستگی دارد:

• سنی که در آن تنبلی‌ چشم به وجود آمده است.
• مدت‌زمانی که از ایجاد تنبلی‌ چشم گذشته است.
• زمان شروع درمان تنبلی چشم کودک.

بعد از این که تشخیص قطعی این بیماری داده شد راه‌های مختلفی برای درمان وجود دارد:

• بستن چشم سالم
• استفاده از عینک
• عمل جراحی تنبلی چشم
• انجام تمرینات چشمی
• عینک اصلاحی
• وصله های چشم
• قطره چشم دارویی
• جراحی.

۱. ویژن تراپی بهترین درمان تنبلی چشم است؟

برای درمان مشکل تنبلی چشم کودکان، راه‌های گوناگونی وجود دارد که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها «ویژن تراپی» است.

ویژن تراپی راهی  برای  درمان همزمان  چشم و مغز است. این روش یکی از موثرترین و ابتدایی‌ترین راه‌های درمان بدون جراحی است که از آن  برای درمان بسیاری از مشکلات بینایی از جمله موارد زیر استفاده می‌شود:

• تنبلی چشم کودکان و بزرگسالان
• انحراف چشم
• دوبینی 
• رفع بسیاری از مشکلات خواندن و یادگیری

بسیاری از بیمارانی که دیگر از درمان بیماری خود ناامید شده‌اند و از سن درمانشان گذشته است می‌توانند با استفاده از این روش تا حدی به درمان بیماری خود بپردازند.

ویژن تراپی در حقیقت به تمرین‌هایی گفته‌می‌شود که هم در خانه و هم در کلینیک تحت نظر اپتومتریست انجام می‌شود. در این روش از تجهیزات و ابزارهای مختلف مثل لنزهای اصلاحی، بوردهای تمرینی و برنامه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. تمرکز ویژن تراپی روی مهارت‌های حرکتی چشم و هماهنگی دو چشم برای تحلیل بهتر ورودی‌های بصری است. در نتیجه چشم ها ورودی را دریافت می‌کنند و به تحلیل آن می‌پردازند.

مسلما استفاده از عینک و لنزهای مخصوص، می‌تواند کمک بسیاری به بهبود وضوح دید کند، اما در کنار استفاده از چنین تجهیزاتی، می‌توانید تمرین‌های مخصوصی را نیز انجام دهید تا چشم‌های کودکتان تقویت و درمان شود. از جمله این تمرین‌های ویژن تراپی عبارتند از:

• استفاده از نرم‌افزار سایکلاپس
• تمرکز به نزدیک و دور
• خواندن، نوشتن، پازل
• استفاده از برنامه‌های کامپیوتری
• قانون ۲۰-۲۰-۲۰

علاوه بر این، اگر دچار اختلال یادگیری و مطالعه هستید، ویژن تراپی می‌تواند روش موثری برای حل مشکل شما باشد. این روش از درمان به شکل مشخص سراغ مشکلاتی می‌رود که بر خواندن، یادگیری و تحصیل تاثیر دارند.

موارد مورد نظر در یک دوره ویژن تراپی برای تقویت بینایی

• ویژن تراپی مجموعه تمرین‌ها و روش‌هایی برای افزایش قدرت بینایی است.
• این شیوه از درمان زیر نظر دکتر و در کلینیک انجام می‌شود.
• بسیاری از اوقات بین جلسات ویژن تراپی، لازم است مراجع، تمرین‌هایی در خانه انجام دهد.
• بر اساس وضعیت مراجع، روش‌ها و تمرین‌های مختلفی با اهداف متفاوتی پی گرفته می‌شود. این تمرین‌ها توانایی و ادراک بینایی را افزایش می‌دهد. همچنین روی کارایی و آرامش چشم تاثیر می‌گذارد. این عوامل کمک می‌کند تا اختلالات موجود در نحوه‌ی تحلیل تصاویر تصحیح شود.
• این روش می‌تواند به رفع سردردهای چشمی و خستگی بینایی کمک کند.

ویژن تراپی فقط تمرین چشم نیست.

برخلاف شکل‌های دیگر تمرین چشم، هدف ویژن تراپی فقط قوی‌کردن عضلات چشم نیست. این روش درمان نباید با برنامه‌های رایج تمرین شخصی چشم اشتباه گرفته‌شود. ویژن تراپی در کلینیک به کمک متخصص اپتومتریک انجام می‌شود و از تجهیزات پزشکی مختلف و برنامه‌های متفاوتی استفاده‌می‌کند.

۲. جراحی تنبلی چشم

جراحی تنبلی چشم ممکن است؟ جراحی تنبلی چشم در بزرگسالان را می‌توان تنها راه درمان دانست! جراحی تنبلی چشم در بزرگسالان در شماره چشم‌های محدودی کاربرد دارد اما می‌توان آن را برای افراد دیگر نیز انجام داد.

۳. جراحی لیزیک برای تنبلی چشم

شاید این سؤال برای شما پیش بیاید که جراحی لیزیک برای تنبلی چشم امکانپذیر است؟ این روش ممکن است بهترین روش برای اصلاح کامل عیوب انکساری غیر مشابه برای جلوگیری از تنبلی چشم باشد. اگر تنبلی‌ چشم بر اثر بیماری‌های مادرزادی، مانند پایین‌افتادگی پلک یا سایر عیوب ساختمانی ایجاد شده باشد و فرد به هر دلیلی نتواند از لنزهای طبی استفاده کند، انجام عمل لیزیک می‌تواند بهترین راه برای اصلاح نهایی و کامل خطای انکسار چشمی نامتقارن برای جلوگیری از ابتلا به تنبلی چشم باشد.

۴. چشم بند تنبلی چشم

یکی از کارآمدترین روش‌های موجود برای درمان تنبلی چشم استفاده از این چشم بند است. اما چشم بند تنبلی چشم چیست؟

این چشم بند یکطرفه بوده که جهت رفع تنبلی چشم کودکان و بزرگسالان در راستای کار کشیدن از چشم دچار مشکل استفاده می‌شود. درمان تنبلی چشم معمولاً به صورت بستن چشم سالم و وادار کردن مغز به دیدن با چشم تنبل است. همانطور که گفته شد در سنین پایین تاثیر بیشتری در درمان چشم تنبل خواهد‌داشت.

بهترین و موثرترین روش درمان تنبلی چشم، بستن با این چشم بند است که دور تا دور چشم را می‌پوشاند. لذا نور به چشم سالم برای مدتی نمی‌رسد و شبکیه و اعصاب چشم سالم برای مدتی غیر فعال می‌شوند تا چشم تنبل اجبارا فعالیت‌کند.

۵. درمان تنبلی چشم کودکان با دستگاه

برطرف کردن تنبلی چشم با دستگاه در واقع همان مسئله‌ی جراحی است. جراحی لیزیک در پیشگیری از ابتلا به لیزیک و یا درمان مراحل اولیه‌ی این بیماری موثر است. این جراحی نوعی جراحی است که با کمک لیزر عیوب انکساری چشم برطرف می‌شوند. با دستگاهی خاص بر روی قرنیه چشم یک برش ایجاد می‌شود که می‌تواند عیب شکست نور در چشم را برطرف کند و نهایتا تصویر بر روی نقطه‌ی درستی بر روی شبکیه ایجاد شود. این جراحی مانند هر جراحی دیگری در کنار خوبی‌هایی که دارد عوارضی هم می‌تواند داشته‌باشید که یکی از آنها خشکی چشم است.  

۶. بازی برای تنبلی چشم کودکان

حتما به این موضوع واقف هستید که روش‌های درمانی اگر سرگرم‌کننده و جذاب باشند برای کودکان موثرتر واقع می‌شوند و فرزند شما در اجرای آن همکاری خواهد کرد. شاید استفاده از چشم‌بند برای کودک شما در سن پایین اصلا جذاب و سرگرم‌کننده به نظر نرسد و دلش بخواهد که هرچه سریع‌تر آن را از روی چشمش جدا کنید.

اما اگر روش درمانی کمی سرگرم‌کننده‌تر باشد، شاید همکاری فرزند شما با شما بیشتر باشد و خودش داوطلبانه روش درمانی را اجرا کند. یکی از جالب‌ترین روش‌های درمانی برای برطرف کردن تنبلی چشم، بازی است. جالب است بدانید که طبق تحقیقاتی که انجام‌شده‌است، بازی تتریس (خانه سازی) در کنار سرگرمی برای درمان تنبلی چشم نیز مفید است.

توجه داشته‌باشید که نمی‌توان از این روش به عنوان جایگزین سایر روش‌های درمانی استفاده کرد. بلکه می‌توان به جای استفاده از بازی‌های دیگر که ممکن است باعث آسیب رساندن به چشمان بیمار شوند، با تتریس از بدتر شدن تنبلی چشم جلوگیری کرد.

بهترین و موثرترین روش درمان تنبلی چشم، بستن با این چشم بند است که دور تا دور چشم را می‌پوشاند. لذا نور به چشم سالم برای مدتی نمی‌رسد و شبکیه و اعصاب چشم سالم برای مدتی غیر فعال می‌شوند تا چشم تنبل اجبارا فعالیت‌کند.

بهترین پزشک برای تشخیص و درمان تنبلی چشم کیست؟

اپتومتریست، بینایی سنجی و متخصص چشم و اطفال بهترین پزشک برای درمان هستند. دقت کنید در صورت شدت یافتن علائم ممکن است کودک نیاز به جراحی یا استفاده از وسایل کمکی داشته باشد. بنابراین از هرگونه درمان خودسرانه در منزل خودداری کنید. 

برای درمان تنبلی چشم کودکت دکتری انتخاب کردی؟ همین حالا نوبت دکتر تنبلی چشم بگیر.

دکتر تنبلی چشم

آیا تنبلی چشم در کودکان درمان قطعی دارد؟

با وجود اینکه نمی‌توان گفت که درمان قطعی برای تنبلی چشم کودکان وجود دارد و فلان روش می‌تواند به طور حتم تنبلی چشم کودک را برطرف کند، اما روش‌هایی وجود دارند که اگر به موقع برای درمان تنبلی چشم کودک مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند موثر واقع شوند. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند؛

• چشم بند
• قطره
• عینک

البته که اگر از چشم بند دیر استفاده شود نمی‌تواند اثر خوبی بگذارد. یا در مواردی که از عینک استفاده می‌شود، نمی‌توان گفت که مشکل فرد درمان شده‌است. بلکه در صورتیکه از عینک استفاده نشود، همچنان اختلال در بینایی پابرجاست. به نقل از ncbi؛

نه تنها زمان شروع درمان در موثر بودن درمان نقش دارد، بلکه شدن تنبلی چشم و نوع آن نیز در موثر بودن درمان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

سایر مشکلات رایج بینایی در کودکان

بیماری‌های چشمی بیشتر در کودکانی دیده می‌شود که تولد زودرس داشته‌اند. بنابراین مادران باردار باید به این نکته توجه داشته‌باشند. اغلب بیماری‌های چشمی در کودکان علائم شایعی دارند و والدین با دیدن نشانه‌های آن‌ها باید به پزشک مراجعه‌کنند چرا که برخی از بیماری‌ها مانند تنبلی چشم، نشانه‌های خاموش دارند. اگر این بیماری‌ها در کودکی و زمان طلایی تشخیص داده‌شود، به‌راحتی قابل درمان خواهد‌بود، در غیر اینصورت کودک دچار مشکلات جدی و حتی نابینایی خواهد‌شد. از جمله دیگر بیماری‌های چشمی رایج در کودکان می‌توان موارد زیر را نام‌برد:

1. تنبلی چشم (آمبلوپیا)
2. انسداد مجرای اشکی (پیفوریا)
3. گلوکوم مادرزادی

مقایسه تنبلی چشم کودکان و انحراف چشم

هرگونه انحراف از هم‌راستایی صحیح چشم‌ها را لوچی یا چپ‌چشمی یا استرابیسم (به انگلیسی: Strabismus) می‌گویند. به طور کلی انحراف چشم عبارت است از عدم هماهنگی حرکت عضلات چشم یا عدم توانایی تمرکز بین دو چشم که باعث می‌شود چشم‌ها در جهات متفاوتی قرار بگیرند. این بیماری یکی از مشکلات شایع چشم پزشکی است و در ۴ درصد موارد در گروه سنی اطفال و بزرگسالان دیده می‌شود.‌ این بیماری یکی از مهم ترین بیماری‌ها در شاخه چشم پزشکی است.

تنبلی چشم (آمبلیوپی) به عنوان یک ضعف بینایی یا از دست دادن بینایی در یک چشم  بوده که در نتیجه عدم درمان در مراحل اولیه رشد ایجاد می‌شود.در تنبلی چشم فرد در یکی از چشمان خود احساس تاری در دید می‌کند. معمولا چشم  دیگر سالم است و تمام دید فرد را تامین می‌کند به همین دلیل به افرادی که دارای عارضه تنبلی چشم در یکی از چشمان خود هستند اصطلاحا “تک چشم” می‌گویند.

ممکن افرادی که تنبلی چشم دارند دچار انحراف چشم نیز باشند یا به بیان بهتر داشتن انحراف در چشم یکی از راه‌های تشخیص تنبلی چشم است که پیشتر به آن‌ها اشاره کردیم.

تنبلی چشم و آستیگماتیسم

آستیگماتیسم یک مشکل شایع در چشم‌ها است که در اثر وجود مشکل در میزان و نحوه خمیدگی موجود در قرنیه یا لنزهای چشم شما ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به آستیگماتیسم دارای تاری دید هستند.

آستیگماتیسم ممکن است از بدو تولد در فرد وجود داشته باشد، و هرچه سن شما بیشتر شود شدت بیماری هن افزایش یابد. یا ممکن است به دلیل آسیب یا بیماری ایجاد شده باشد. معاینات چشمی می‌تواند آستیگماتیسم را تشخیص دهد و این مشکل با عینک، لنزهای چشمی یا جراحی لیزر چشم قابل درمان است.

تست تنبلی چشم در خانه ممکن است؟

یک راه ساده برای تست بینایی فرزندتان و فهمیدن اینکه هر دو چشم آن بینایی کامل و واضحی دارد بستن یکی از چشم‌های اوست. همچنین همراهی یک نفر دیگر برای انجام این تست می‌تواند به شما کمک کند. مراحل این آزمایش ساده به شکل زیر است:

• یکی از چشم‌های کودکتان را بپوشانید.
• یک شی‌ مانند خرس عروسکی برای یک کودک خردسال یا عکس یا حروف الفبا برای یک کودک بزرگ‌تر را مقابل او نگه دارید.
• ببینید وقتی شی را مقابل او به چپ و راست و بالا و پایین حرکت می‌دهید، کودکتان آن را با چشم بازش دنبال می‌کند یا خیر.
• از یک کودک بزرگ‌تر نیز می‌توانید بپرسید که آن حرف الفبا چیست یا سؤالی دربارهٔ تصویر یا شی بپرسید.
• سپس چشم دیگر را بپوشانید و ببینید که آیا آن شی را نیز به همان خوبی و تا همان فاصله دنبال می‌کند یا خیر.
• می‌توانید این کار را به یک بازی در خانه تبدیل کرده و پس از اتمام مراحل با متوجه شدن مشکل به دکتر کودکان و یا چشم پزشک مراجعه کنید. در این حالت کودک به غربالگری پزشکی و درمان نیاز دارد. 

عوارض مداوا نکردن تنبلی چشم

اگر تنبلی چشم درمان نشود، کاهش بینایی جدی و دائمی در چشم تنبل را به‌دنبال دارد. پس از۵ سالگی، هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به تعویق بیفتد، احتمال به دست آوردن بینایی کامل نیز کم‌تر می‌شود. به طوری که پس از ۷ تا ۱۰ سالگی، درمان هیچ تاثیری در بینایی نخواهد داشت.

عدم درمان تنبلی چشم کاهش بینایی جدی دید سه بعدی را از بین می‌برد و اگر چشم سالم بیمار شود یا به آن آسیبی برسد، ممکن است فرد تا آخر عمر از بینایی ضعیف رنج برد. از جمله شایع‌ترین عوارض عدم درمان تنبلی چشم می‌توان موارد زیر را نام برد: 

۱. خطاهای انکسار در دید

خطاهای انکسار شامل مشکلات بینایی رایج، مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم است. با تشخیص به موقع، این مشکلات با عینک و لنز قابل درمان هستند ولی در صورت عدم تشخیص ممکن است مغز تنها از چشم سالم استفاده کند. 

۲. آب مروارید

آب مروارید باعث مبهم و تار دیدن می‌شود. با این که بیشتر افراد مسن دچار آب مروارید می‌شوند اما این عارضه ممکن است در نوزادان و کودکان مبتلا به آب مروارید نیز اتفاق بیفتد.

راه های جلوگیری از بروز تنبلی چشم

همانطور که گفته شد بیماری تنبلی قابل درمان است. در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده شود قابل درمان بوده و سریعا می‌توان بینایی را بهبود بخشید.

بهترین و تنها راهی که شما می‌توانید از تنبلی چشم پیشگیری کنید، تشخیص به‌موقع نشانه‌ها و عواملی است که باعث ایجاد تنبلی چشم می‌شود. از آنجایی که این امر کاری بسیار سخت است، پیشنهاد می‌شود خانواده‌ها تا قبل از سن ۵ سالگی، به‌صورت دوره‌ای برای معاینه چشم فرزندان خود به مراکز بینایی سنجی مراجعه کنند تا از سلامت چشم آنها اطمینان یابند.

گاهی اوقات کودکان از سردرد، خستگی چشم، درد در ناحیه چشم و حتی وضوح پایین تصاویر رنج می برند و نسبت به آن شکایت دارند. در صورت برخورد با هر یک از این علائم، بهتر است کودک خود را برای معاینه نزد متخصص ببرید تا از هرگونه عاملی که باعث آمبولی می شود پیشگیری کنید.

تغذیه مناسب برای تنبلی چشم کودکان

جالب است بدانید که مشکلات تغذیه‌ای می‌توانند باعث ایجاد تنبلی چشم شوند. اما اگر به تنبلی چشم دچار هستید و یا فرزند شما این مشکل را دارد، بهتر است که مطمئن شوید که مواد غذایی زیر در رژیم غذایی روزانه‌ی شما قرار دارد؛

• یکی از مهم‌ترین مواد غذایی که باید در رژیم غذایی خود در نظر بگیرید، سبزیجات برگ سبز هستند. این گیاهان در مواد معدنی و ویتامین‌هایی که برای سلامت چشم شما لازم در نظر گرفته‌می‌شوند، غنی هستند.
• سالمون؛ بدون شک وجود سالمون که غنی از مواد معدنی است می‌تواند در بهبود تنبلی چشم به شما کمک کند.
• میوه‌هایی مثل پرتقال که حاوی ویتامین‌های بسیار هستند، انتخاب خوبی برای افرادی هستند که از تنبلی چشم رنج می‌برند.
• لوبیا چیتی برای کسانی که اختلالات بینایی دارند بسیار مناسب است.

راهنمای مراجعه به دکتر کودکان

تنبلی چشم در کودکان مشکلی رایج است که در صورت عدم درمان علاوه بر عوارض ظاهری و مشکلات بینایی تاثیر چشمگیری در روحیه و اعتمادبه‌نفس کودک در آینده دارد. بنابراین بسیار اهمیت دارد که این بیماری را بهتر شناخته و در صورت مشاهده علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر علائم تنبلی چشم را در کودک خود می بیند بهتر است ابتدا به دکتر کودکان و دکتر چشم پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز شما را به چشم پزشک ارجاع دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره و نوبت‌گیری آنلاین از بهترین پزشکان این زمینه می‌توانید به وب‌سایت «دکترتو» مراجعه کنید.

دکترتو مراقب سلامت شماست!