بررسی تمام آزمایش های لازم دوران بارداری

پزشک یا مراقب سلامت ممکن است انواع مختلف غربالگری، آزمایش‌های بارداری و روش‌های تصویربرداری را در دوران بارداری توصیه کند. این آزمایش‌های بارداری برای کسب اطلاعات در مورد سلامت جنین طراحی شده‌اند و به پزشک در بهینه سازی مراقبت و رشد قبل از تولد کمک می‌کنند. بارداری از مهم‌ترین اتفاقات زندگی است. پس با آگاهی از آزمایش های دوران بارداری و مشاوره با پزشک زنان، این دوره را به بهترین حالت بگذرانید.

اگر می‌خواهید دوران بارداری بی خطری داشته باشید، باید تحت نظر دکتر زنان باشید و در صورت لزوم به متخصصین دیگر ارجاع داده شوید. در دکترتو می‌توانید از بهترین دکترهای زنان و مامایی نوبت بگیرید و در صروت نیاز مشاوره آنلاین داشته باشید.

مادران باردار چه آزمایش هایی را باید انجام دهند؟

آزمایش‌های بارداری به عنوان روش‌هایی تشخیصی از مهم‌ترین آزمایش‌ها هستند که بارها اسم آن را شنیده‌ایم. از اقدامات قبل از بارداری و حین آن انجام این آزمایش‌هاست. به طور کلی آزمایش‌های بارداری را می‌توان به چند دسته‌ی کلی تقسیم کرد. در ادامه به طور خلاصه این آزمایش‌ها را نام برده‌ایم:

• غربالگری ژنتیکی: می‌تواند به تشخیص برخی اختلالات ژنتیکی قبل از تولد کمک کند.
• غربالگری سه ماهه‌ی اول ترکیبی از سونوگرافی جنین و آزمایش خون مادر است. این فرآیند غربالگری می‌تواند به تعیین خطر ابتلا به نقص‌های مادرزادی در جنین کمک کند.
• غربالگری سه ماهه‌ی دوم بارداری شامل چندین آزمایش خون است. این غربالگری اطلاعاتی را در مورد خطر ابتلا به برخی بیماری‌های ژنتیکی یا نقص‌های مادرزادی ارائه می‌دهد.
• سونوگرافی ممکن است در زمان‌های مختلف بارداری برای بررسی رشد جنین، تخمین تاریخ تولد و بررسی هرگونه ناهنجاری ساختاری در نوزاد انجام شود.

دیگر آزمایش‌های بارداری ممکن است شامل موراد زیر باشد:

• آمنیوسنتز
• نمونه برداری از پرزهای جفتی (CVS)
• نظارت بر جنین
• آزمایش گلوکز خون
• کشت استرپتوکوک گروه B
• آزمایش تعیین گروه خونی
• آزمایش پروتئین ادرار
• غربالگری بیماری‌های جنسی
• شمارش کامل سلول‌های خونی
• آزمایش تیروئید
• غربالگری بیماری‌های عفونی
• آزمایش ادرار.

در جدول زیر تمامی آزمایش‌های دوران بارداری را می‌توانید مشاهده کنید و در ادامه برخی از آنها را بیشتر توضیج داده‌ایم:

آزمایش	زمان انجام	هدف انجام آزمایش
آزمایش‌های تشخیص بارداری
بیبی چک	یک روز بعد از عقب انداختن پریود	تایید بارداری
آزمایش خون	یک روز بعد از عقب انداختن پریود	تایید بارداری
آزمایش بتا	یک روز بعد از عقب انداختن پریود	برای اندازه گیری hCG و بررسی پیشرفت بارداری
آزمایش ادرار	۴ یا ۵ روز قبل از پریود مورد انتظار	تشخیص باداری سریع‌تر از سایر روش‌ها
آزمایش‌های سه ماهه‌ی اول بارداری
آزمایش خون	هفته ۹ تا ۱۳	برررسی موارد غیرطبیعی, PAPP-A, مقادیر hCG
سونوگرافی nt	هفته ۱۱ تا ۱۴	بررسی سندروم داون و باقی اختلالات ژنتیکی
سونوگرافی ساده	هفته ۶ تا ۱۲	برای بررسی حاملگی داخل رحمی، تعداد جنین‌ها و سن حاملگی
آزمایش پرزهای کوریونی	هفته ۱۰ تا ۱۳	بررسی اختلالات ژنتیکی جنینی
آزمایش‌های سه ماهه‌ی دوم بارداری
تست چهارگانه	هفته ۱۵ تا ۲۰	بررسی اختلالات ژنتیکی و سندروم داون
سونوگرافی دوم	هفته ۱۸ تا ۲۲	بررسی سلامت و رشد جنین
آژمایش غربالگری دیابت	هفته ۲۴ تا ۲۸	برای بررسی دیابت بارداری
آمنیوسنتز	هفته ۱۵ تا ۲۰ اگر نیاز باشد	بررسی اختلالات ژنتیکی و مشکلات جنینی
آزمایش‌های سه ماهه‌ی سوم بارداری
غربالگری استرپتوکوکی	هفته ۳۵ تا ۳۷	بررسی آلوده شدن جنین و مادر
آزمایش‌های خونی مورد نیاز	متنوع است	بررسی آنمی و گروه خونی
تست استرس جنینی و بیوفیزیکال پروفایل	در بارداری‌های پرخطر	بررسی سلامت جنین
سونوگرافی	در هر هفته‌ای از سه ماه‌ی سوم	بررسی رشد جنین، موقعیت آن و مایع آمنیوتیک
سایر آزمایش‌ها
اکوکاردیوگرام جنین	حدود هفته ۲۰ تا ۲۲	برای جنین‌های با ریسک بالا جهت مشکلات قلبی
سونو داپلر خونی	در بارداری‌های پر خطر	بررسی جریان خون و ارگان‌ها
اندازه گیری طول سرویکس با سونوگرافی	در موارد خطر برای زایمان زودرس	بررسی ریسک زایمان زودرس

آزمایش های تشخیص بارداری

اولین آزمایشی که در دوران بارداری اهمیت زیادی پیدا می‌کند، تشخیص بارداری است. تست‌های بسیاری برای تشخیص بارداری در دسترس هستند که ما در ادامه برخی از آنها را معرفی کرده‌ایم:

• تست بارداری خانگی یا بیبی چک
• آزمایش تیتر بتا در بارداری

می‌خوای آزمایش‌های دوران بارداری رو انجام بدی؟

همین حالا از دکتر نوبت بگیر!

فوق تخصص زنان و زایمانمشاوره آنلاین زنان زایمان و نازایی

آزمایش های معمول بارداری و قبل از آن

برخی از آزمایش‌ها قبل از بارداری و بعد از آن انجام می‌شوند که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم:

• آزمایش کم خونی در بارداری
• تست پاپ اسمیر قبل از بارداری
• آزمایش خون و بررسی سلول‌های خونی

آزمایش ژنتیک قبل از بارداری و حین آن

بسیاری از ناهنجاری‌های ژنتیکی قبل از تولد قابل تشخیص هستند. اگر شما یا همسرتان در خانواده خود دارای اختلالات ژنتیکی هستید، ممکن است پزشک یا ماما انجام آزمایش ژنتیک قبل از بارداری و حین آن را توصیه کنند. همچنین داشتن فرزند قبلی مبتلا به ناهنجاری ژنتیکی، نیاز به غربالگری ژنتیکی را چند برابر می‌کند. برخی از نقایص مادرزادی از طریق مراقبت‌های دوران بارداری قابل پیشگیری هستند. نمونه‌هایی از اختلالات ژنتیکی که به وسیله‌ی آزمایش ژنتیک قبل از تولد قابل تشخیص هستند عبارتند از:

• فیبروز سیستیک
• دیستروفی عضلانی دوشن
• هموفیلی A
• بیماری کلیه‌ی پلی کیستیک
• بیماری سلول‌های داسی شکل
• بیماری تای ساکس
• تالاسمی.

برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی از روش‌های غربالگری زیر در دوران بارداری می‌توان کمک گرفت:

• آزمون آلفا فتوپروتئین (AFP)
• آمنیوسنتز
• نمونه برداری از پرزهای جفتی
• آزمایش DNA جنین
• نمونه گیری از خون بندناف
• اسکن با امواج فراصوت.

آزمایش NIPT در دوران بارداری

حتما می‌پرسید آزمایش nipt در بارداری چیست! آزمایش غیر تهاجمی قبل از تولد (NIPT) یک پیشرفت نسبتاً جدید در غربالگری قبل از تولد است که قطعات کوچک DNA در گردش خون یک زن باردار را تجزیه و تحلیل می‌کند. این آزمایش برای تشخیص سندرم داون (تریزومی ۲۱)، سندرم ادواردز (تریزومی ۱۸) و سندرم پاتاو (تریزومی ۱۳) موثر است. NIPT را می‌توان در اوایل هفته ۱۰ بارداری انجام داد. این تشخیص زودهنگام امکان تصمیم‌گیری و مداخلات اولیه را در صورت لزوم فراهم می‌کند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که NIPT یک آزمایش غربالگری است، نه یک آزمایش تشخیصی. نتایج مثبت باید با تست های تشخیصی مانند آمنیوسنتز یا نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS) تایید شود.

مزیت اصلی NIPT غیر تهاجمی بودن آن است و هیچ خطری برای جنین ندارد. این روش جایگزین ایمن‌تری برای روش‌های تهاجمی‌تر مانند آمنیوسنتز است که خطر سقط جنین را به همراه دارد.

آزمایش های غربالگری قبل از تولد در سه ماهه ی اول

به طور معمول، غربالگری سه ماهه‌ی اول بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام می‌شود. غربالگری سه ماهه‌ی اول، ترکیبی از سونوگرافی جنین و آزمایش خون مادر است. این فرآیند غربالگری می‌تواند به تعیین خطر ابتلا به نقص‌های مادرزادی در جنین کمک کند. آزمون‌های غربالگری ممکن است به تنهایی یا با آزمایش‌های دیگر انجام شوند.

اگر نتایج این آزمایشات غربالگری سه ماهه‌ی اول غیرطبیعی باشد، مشاوره‌ی ژنتیک توصیه می‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است آزمایشات اضافی مانند نمونه برداری از پرزهای کوریونی، آمنیوسنتز، DNA جنین یا دیگر سونوگرافی‌ها انجام شود. غربالگری سه ماهه‌ی اول، ترکیبی از سونوگرافی جنین و آزمایش خون مادر است.

غربالگری سه ماهه‌ی اول	غربالگری سه ماهه‌ی دوم
سونوگرافی NT و NB	غربالگری آلفا فیتوپروتئین (AFP)
PAPP-A	استریول (Estriol)
گنادوتروپین جفتی انسانی	اینهیبین (Inhibin)
	گنادوتروپین جفتی انسان (hCG)

غربالگری سه ماهه ی اول شامل موارد زیر است:

• سونوگرافی برای بررسی ناحیه‌ی پشت گردن جنین از نظر افزایش مایعات یا ضخیم شدن
• سونوگرافی برای بررسی استخوان بینی جنینی: استخوان بینی ممکن است در برخی از نوزادان دارای ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی ۲۱) و تریزومی ۱۸ دیده نشود. تریزومی ۱۸ مشکلات شدیدتری ایجاد می‌کند و اغلب تا ۱ سالگی کشنده است. بررسی تشکیل صفحه‌ی استخوانی بینی با استفاده از سونوگرافی، بین هفته‌ی ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود.
• آزمایشات خون مادر: این قسمت از آزمایش‌های بارداری ۲ ماده‌ی موجود در خون زنان باردار را اندازه‌گیری می‌کند:
  • پروتئین پلاسمایی A یا PAPP-A مرتبط با بارداری: پروتئینی است که توسط جفت در اوایل بارداری تولید می‌شود. سطح غیر طبیعی این پروتئین با افزایش خطر ابتلا به ناهنجاری کروموزومی مرتبط است.
  • گنادوتروپین جفتی انسانی: هورمونی که در اوایل بارداری توسط جفت تولید می‌شود. سطح غیر طبیعی این ماده با افزایش خطر ابتلا به ناهنجاری کروموزومی مرتبط است.

آزمایش های غربالگری قبل از تولد در سه ماهه ی دوم

غربالگری سه ماهه‌ی دوم بارداری ممکن است شامل چندین آزمایش خون باشد. مارکرهای خونی اطلاعاتی را در مورد خطر احتمالی ابتلای نوزاد به برخی از بیماری‌های ژنتیکی یا نقص مادرزادی ارائه می‌دهند. غربالگری معمولا با گرفتن نمونه‌ی خون در هفته ی ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود (هفته‌ی ۱۶ تا ۱۸ زمان ایده آل است). مارکرهایی که بررسی می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

۱. غربالگری آلفا فیتو پروتئین (AFP)

این قسمت از آزمایش‌های بارداری، سطح آلفا فیتوپروتئین را در خون مادر باردار اندازه گیری می‌کند. آلفا فیتوپروتئین، پروتئینی است که به طور معمول توسط کبد جنین تولید می‌شود و در مایع اطراف جنین (مایع آمنیوتیک) وجود دارد. آلفا فیتوپروتئین از جفت عبور کرده و وارد خون مادر می‌شود. سطح غیر طبیعی آلفا فیتو پروتئین ممکن است نشان‌دهنده‌ی موارد زیر باشد:

• اشتباه تخمین زدن سن بارداری
• نقص در دیواره‌ی شکم جنین
• سندرم داون یا سایر ناهنجاری‌های کروموزومی
• نقص در لوله‌ی عصبی مانند اسپینا بیفیدا
• دوقلوها (بیش از یک جنین در حال تولید پروتئین است).

۲. استریول (Estriol)

استریول هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود. سطح استریول می‌تواند در خون یا ادرار مادر اندازه گیری شود و برای بررسی سلامت جنین استفاده شود.

۳. اینهیبین (Inhibin)

اینهیبین هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود.

۴. گنادوتروپین جفتی انسان (hCG)

گنادوتروپین جفتی انسان نیز هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود.

سونوگرافی در دوران بارداری

آزمایش سونوگرافی یک روش تشخیصی است که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا تصویری از اندام‌های داخلی ایجاد می‌کند. سونوگرافی غربالگری گاهی اوقات در طول بارداری برای بررسی رشد طبیعی جنین و تایید تاریخ تولد انجام می‌شود. سونوگرافی ممکن است به دلایل زیادی در زمان‌های مختلف بارداری انجام شود:

• سه ماهه‌ی اول
  • برای تعیین تاریخ زایمان
  • برای تعیین تعداد جنین‌ها و شناسایی ساختارهای جفت
  • برای تشخیص حاملگی خارج رحمی یا سقط جنین
  • برای بررسی رحم و آناتومی لگن
  • برای تشخیص ناهنجاری‌های جنین
• سه ماهه‌ی دوم (۱۸ تا ۲۰ هفته)
  • برای تایید تاریخ زایمان
  • برای تعیین تعداد جنین‌ها و بررسی ساختارهای جفت
  • برای کمک به تشخیص‌های قبل از تولد، مانند آمنیوسنتز
  • برای بررسی آناتومی جنین از نظر ناهنجاری
  • برای بررسی میزان مایع آمنیوتیک
  • برای بررسی الگوهای جریان خون
  • برای مشاهده رفتار و فعالیت جنین
  • برای اندازه گیری طول دهانه‌ی رحم
  • برای نظارت بر رشد جنین
• سه ماهه‌ی سوم
  • برای نظارت بر رشد جنین
  • برای بررسی میزان مایع آمنیوتیک
  • برای بررسی مشخصات بیوفیزیکی
  • برای تعیین موقعیت جنین
  • برای ارزیابی جفت

چند نوع سونوگرافی در آزمایش های بارداری قابل انجام می شود؟

سونوگرافی یک روش مطمئن برای بررسی جنین است که طی انجام آن هیچ اشعه‌ای به جنین نمی‌رسد. در دوران بارداری می‌توان ۲ نوع سونوگرافی انجام داد:

• سونوگرافی شکم
• سونوگرافی واژینال

آزمایش آمنیوسنتز در بارداری

آمنیوسنتز شامل گرفتن نمونه‌ی کوچکی از مایع آمنیوتیک است. مایع آمنیوتیک مایعی است که جنین را احاطه کرده است. از آمنیوسنتز برای تشخیص اختلالات کروموزومی و نقایص لوله‌ی عصبی مانند اسپینا بیفیدا استفاده می‌شود.

انجام آمنیوسنتز به طور کلی در هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری به خانم‌هایی که احتمال ابتلا به ناهنجاری‌های کروموزومی در آن‌ها بیشتر است، توصیه می‌شود. بارداری در سنین بالای ۳۵ سال یا نتایج غیر طبیعی غربالگری مادران باردار از شرایط انجام آمنیوسنتز هستند.

آمنیوسنتز چگونه انجام می شود؟

آمنیوسنتز شامل وارد کردن یک سوزن باریک و بلند از طریق شکم به کیسه‌ی آمنیوتیک برای برداشتن نمونه‌ی کوچکی از مایع آمنیوتیک است. در مایع آمنیوتیک سلول‌های جنینی وجود دارد که حاوی اطلاعات ژنتیکی است. در زیر به توضیح مراحل آمنیوسنتز می‌پردازیم:

• ابتدا شکم با یک ماده‌ی ضد عفونی کننده پاک می‌شود.
• ممکن است بی‌حس کننده‌ی موضعی برای بی‌حس شدن پوست استفاده شود.
• پزشک از سونوگرافی برای هدایت سوزن در کیسه‌ی آمنیوتیک استفاده می‌کند. 
• نمونه‌ی کوچکی از مایعات برای تجزیه و تحلیل برداشته می‌شود.

چند نکته در مورد شرایط بعد از آمنیوسنتز:

• در حین آمنیوسنتز یا بعد از آن ممکن است احساس گرفتگی کنید.
• به مدت ۲۴ ساعت بعد از آمنیوسنتز باید از انجام فعالیت‌های سنگین پرهیز شود.
• زنانی که دوقلو یا چند قلو باردار هستند برای مطالعه هر نوزاد، از هر کیسه‌ی آمنیوتیک باید نمونه برداری شود.
• بسته به موقعیت جنین و جفت، مقدار مایع آمنیوتیک و آناتومی مادر، گاهی اوقات آمنیوسنتز نمی‌تواند انجام شود.

نمونه برداری از پرزهای جفتی (CVS)

نمونه برداری از پرزهای جفتی، یکی از قسمت‌های آزمایش‌های بارداری است که شامل نمونه برداری از برخی از بافت‌های جفت است و می‌تواند ناهنجاری‌های کروموزومی و برخی دیگر از مشکلات ژنتیکی را بررسی کند.

برخلاف آمنیوسنتز، نمونه برداری از پرزهای جفتی اطلاعاتی در مورد نقص لوله‌ی عصبی ارائه نمی‌دهد. بنابراین، زنانی که تحت نمونه برداری از پرزهای جفتی قرار می‌گیرند، برای بررسی این نقایص به وسیله‌ی آزمایش خون بین هفته ۱۶ تا ۱۸ بارداری نیاز دارند.

نمونه برداری از پرزهای جفتی چگونه انجام می شود؟

نمونه برداری از پرزهای جفتی معمولا بین هفته‌های ۱۰ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود و مراحل آن شامل موارد زیر است:

• پزشک یک لوله‌ی کوچک (کاتتر) را از طریق واژن و دهانه‌ی رحم وارد رحم می‌کند. این کار از روی شکم نیز قابل انجام است.
• با استفاده از سونوگرافی، پزشک کاتتر را به نزدیک جفت هدایت می‌کند.
• پزشک با استفاده سرنگ در انتهای دیگر کاتتر مقداری از بافت جفت را برمی‌دارد.
• نمونه برداری از پرزهای جفتی معمولا بین هفته‌های ۱۰ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود.

آزمایش کوردوسنتز در بارداری

اما کوردوسنتز چیست؟ کوردوسنتز که به عنوان نمونه‌گیری خون ناف از راه پوست (PUBS) نیز شناخته می‌شود، یک آزمایش تشخیصی پیش از تولد است که در آن نمونه‌ای از خون نوزاد از بند ناف گرفته می‌شود. این روش معمولاً در سه ماهه دوم بارداری، معمولاً در حدود ۱۸ تا ۲۲ هفته انجام می‌شود.

کوردوسنتز برای تشخیص برخی شرایط ژنتیکی، اختلالات خونی، عفونت‌ها و سایر مسائلی که ممکن است با آزمایش‌های کمتر تهاجمی مانند آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS) قابل تشخیص نباشند، استفاده می‌شود.

این روش شامل وارد کردن یک سوزن نازک از طریق شکم و رحم مادر و داخل بند ناف برای گرفتن نمونه کوچکی از خون جنین است. سونوگرافی در تمام مراحل برای هدایت سوزن استفاده می‌شود. کوردوسنتز یک روش بسیار تخصصی است و فقط در برخی از مراکز پزشکی توسط پزشکان مجرب انجام می‌شود. به دلیل ماهیت تهاجمی و خطرات مرتبط، استفاده از آن به طور کلی محدود به موقعیت‌های خاص و پرخطر است.

سایر بررسی ها و آزمایش های بارداری

در ادامه برخی از آزمایش‌های دیگر در دوران بارداری را معرفی کرده‌ایم:

۱. نظارت بر جنین

در اواخر بارداری و زایمان، ضربان قلب جنین و سایر عملکردها بررسی می‌شوند. میانگین ضربان قلب جنین بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ ضربان در دقیقه است و در شرایط مختلف ممکن است تغییر کند. ضربان قلب غیر طبیعی یا الگوی غیر طبیعی ضربان قلب ممکن است به این معنی باشد که جنین اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند. الگوی غیر طبیعی ممکن است به معنای نیاز به زایمان از طریق سزارین اورژانسی باشد.

۲. آزمایش گلوکز خون

آزمایش گلوکز خون برای اندازه گیری سطح قند خون مادر و بررسی دیابت بارداری استفاده می‌شود. آزمایش چالش گلوکز معمولا بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود. سطح غیر طبیعی گلوکز ممکن است نشان‌دهنده‌ی دیابت بارداری باشد.

۳. کشت استرپ گروه B

استرپتوکوک گروه B نوعی باکتری است که در دستگاه تناسلی تحتانی ۲۰ درصد از کل زنان یافت می‌شود. در حالیکه عفونت استرپتوکوک گروه B معمولا در زنان قبل از بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند باعث بیماری جدی مادران در دوران بارداری شود.

استرپتوکوک گروه B ممکن است باعث کوریوآمنیونیت (عفونت شدید بافت‌های جفت) و عفونت بعد از زایمان شود. عفونت‌های دستگاه ادراری ناشی از استرپتوکوک گروه B می‌تواند منجر به زایمان زودرس، پیلونفریت (عفونت کلیه و مجاری ادراری) و سپسیس (عفونت خون) شود.

نوزادان آلوده ممکن است در عرض ۶ ساعت از تولد یا در اواخر ۲ ماهگی علائم ابتلا به عفونت را نشان دهند. در صورت عدم درمان، کودک ممکن است دچار سپسیس، ذات‌الریه، مننژیت، کاهش شنوایی، کاهش بینایی یا درجات مختلفی از اختلالات جسمی و یادگیری شود.

• نوزادان تازه متولد شده می‌توانند در دوران بارداری یا از دستگاه تناسلی مادر در حین زایمان به این باکتری آلوده شوند.
• غربالگری استرپتوکوک گروه B در تمام خانم‌های باردار در واژن و رکتوم بین هفته‌های ۳۵ تا ۳۷ بارداری توصیه می‌شود.
• نوزادانی که مادران آنها از نظر استرپتوکوک گروه B مثبت هستند، تحت درمان آنتی بیوتیکی قرار می‌گیرند.

غربالگری استرپتوکوک گروه B در تمام خانم‌های باردار در واژن و رکتوم بین هفته‌های ۳۵ تا ۳۷ بارداری توصیه می‌شود.

۴. آزمایش تعیین گروه خونی

گروه خونی معمولا در سه ماهه‌ی اول یا اولین ویزیت قبل از تولد انجام می‌شود. گروه خونی مادر باردار باید مشخص شود که آیا A ، B ، AB یا O است. علاوه بر گروه خونی، Rh نیز باید تعیین شود که آیا مثبت است یا منفی است. گاهی گروه خونی مادر و جنین می‌توانند با هم ناسازگار باشند.

اگر مادر Rh منفی باشد اما پدر Rh مثبت باشد، ممکن است جنین آنتی ژن Rh را از پدر به ارث ببرد و Rh مثبت باشد. اگر Rh مادر و نوزاد متفاوت باشد، مادر ممکن است آنتی‌بادی‌هایی (آنتی گلوبولین) تولید کند که با آنتی‌ژن‌های سطح گلبول‌های قرمز جنین واکنش نشان می‌دهند. آنتی‌بادی‌ها ممکن است از جفت عبور کرده و باعث تخریب گلبول‌های قرمز جنین شوند. این بیماری جدی با عنوان بیماری همولیتیک نوزادی (HDN) شناخته می‌شود.

گرچه بعید است که اولین نوزاد Rh مثبت بیمار شود، اما آنتی‌بادی‌های تولید شده در اولین بارداری ممکن است بر نوزادان بعدی که Rh مثبت تاثیر بگذارد. درمان ناسازگاری گروه خونی و ناسازگاری Rh، شامل تزریق ایمونوگلوبولین در هفته‌ی ۲۸ بارداری است.

۵. آزمایش پروتئین ادرار

سطح بالای پروتئین در ادرار یک علامت هشدار دهنده است و ممکن است نشان‌دهنده‌ی آسیب کلیوی، پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری، عفونت، دارو یا استرس عاطفی یا جسمی باشد.

پره اکلامپسی اختلالی است که با فشار خون بالا و مقدار زیاد پروتئین در ادرار مشخص می‌شود و تقریبا در ۸ درصد از بارداری‌ها اتفاق می‌افتد. علائم پره اکلامپسی شامل تورم، افزایش ناگهانی وزن، سردرد و تغییرات بینایی است. پره اکلامپسی می‌تواند منجر به کاهش اکسیژن و مواد مورد نیاز به جنین، وزن کم هنگام تولد یا سایر عوارض شود. با بررسی فشار خون و سطح پروتئین ادرار، می‌توان مشکلات سلامتی مادر و جنین را به دلیل پره اکلامپسی کنترل کرد. عوامل خطر پره اکلامپسی شامل موارد زیر هستند:

• بارداری اول
• بارداری چندقلو
• سن (زنان با سن بالای ۴۰ سال)
• نژاد آفریقایی آمریکایی
• دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری کلیوی

۶. غربالگری بیماری های جنسی

در اولین ویزیت در دوران بارداری، مادران باردار باید از نظر بیماری‌های جنسی بررسی شوند. بیماری‌های جنسی از جمله:

• ایدز
• هپاتیت B
• هپاتیت C
• سوزاک
• کلامیدیا
• سفلیس

۷. شمارش کامل سلول های خونی (CBC)

شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) آزمایشی است که سلول‌های خونی شامل گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاکت (PLT) را ارزیابی می‌کند. برای شناسایی و پیشگیری از بیماری‌ها، آزمایش شمارش سلول‌های خونی قبل از بارداری، در ابتدای بارداری و یک یا چند بار در دوران بارداری انجام شود. این قسمت از آزمایش‌های بارداری، می‌تواند به تشخیص کم خونی، عفونت و اختلالات انعقادی کمک کند.

می‌خوای سونوگرافی در دوران بارداری انجام بدی؟ نوبت بگیر!

دکتر سونوگرافی بارداری

۸. آزمایش تیروئید

بارداری باعث تغییرات طبیعی در عملکرد بسیاری از غدد درون ریز می‌شود. اما بارداری تاثیر قابل توجهی بر غده‌ی تیروئید دارد که هورمون‌هایی مانند تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را تولید می‌کند که برای رشد و سلامت جنین بسیار مهم هستند. زنانی که بیماری تیروئید شناخته شده دارند معمولا در بارداری نیاز به نظارت دقیق با آزمایش تیروئید دارند.

۹. غربالگری بیماری های عفونی

ابتلای مادر به برخی از بیماری‌های عفونی، می‌تواند باعث نقص مادرزادی در نوزاد شود. آزمایش خون می‌تواند این بیماری‌ها را تشخیص دهد که عبارتند از:

• توکسوپلاسموز
• سرخچه
• سیتومگالوویروس (CMV)
• ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)
• ویروس واریسلا زوستر (آبله مرغان)

۱۰. آزمایش ادرار

آزمایش ادرار یکی دیگر از آزمایش‌های بارداری است. آزمایش ادرار می‌تواند باکتریوری بدون علامت در بارداری را تشخیص دهد. باکتریوری بدون علامت به این معناست که مقدار قابل توجهی از باکتری‌ها در کشت ادرار تشخیص داده می‌شود اما فرد هیچ علائمی را در ارتباط با عفونت دستگاه ادراری مانند درد، تکرر ادرار یا فوریت ادرار را تجربه نمی‌کند. این وضعیت می‌تواند منجر به جدی‌تر شدن عفونت کلیه شود و همچنین خطر زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد را افزایش دهد. توصیه می‌شود باکتریوری بدون علامت با آنتی بیوتیک مناسب درمان شود.

قیمت آزمایش های دوران بارداری در سال ۱۴۰۳

آزمایش‌های دوران بارداری شامل آزمایش خون و سونوگرافی در فواصل معین است. قیمت آزمایش خون دوران بارداری خیلی زیاد نبوده و با استفاده از بیمه درمانی می‌توان هزینه آن را کاهش داد. بیشتر هزینه شامل انواع سونوگرافی‌ها و  بررسی ژنتیکی می‌شود. هزینه آزمایش‌های دوران بارداری به موقعیت آزمایشگاه و سونوگرافی بستگی دارد. در برخی مراکز از به روزترین تجهیزات سونوگرافی استفاده شده و هزینه بیشتر می‌شود.

در سال ۱۴۰۳ هزینه غربالگری سه ماهه اول حدود ۲ میلیون تومان و سه ماهه دوم بیش از دو میلیون تومان است.

آزمایش‌های دوران بارداری در سال ۱۴۰۲ بین ۳۰۰ هزار تومان تا چند میلیون تومان متغیر هستند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر باردار هستید و می‌خواهید ۹ ماهه بارداری خود را بدون مشکل سپری کنید، حتما باید تحت نظر دکتر زنان باشید. در این بازه به آزمایش‌هایی نیاز پیدا می‌کنید که باید آنها را به خوبی بشناسید و برای انجام آنها به موقع به دکتر مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید از لیست بهترین پزشکان زنان زایمان نوبت بگیرید و در صورت نیاز از مشاوره آنلاین زنان زایمان و نازایی بهرمند شوید.

دکترتو مراقب سلامت شماست!