بیماری تیروئیدیت هاشیموتو؛ از علائم تا درمان

تیروئید هاشیموتو نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و به آن آسیب می‌زند. در بیماری هاشیموتو، سلول‌های سیستم ایمنی باعث مرگ سلول‌های تولیدکننده هورمون تیروئید می‌شوند. این مسئله می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود. خستگی، افزایش وزن و یبوست، رایج‌ترین علائم این بیماری هستند. این بیماری عمدتا زنان میان‌سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند در مردان و زنان در هر سنی رخ دهد. درمان اصلی بیماری خودایمنی هاشیموتو جایگزینی هورمون تیروئید با دارو است.

بیماری هاشیموتو چیست؟

بیماری هاشیموتو یکی از بیماری های تیروئید و یک اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن شما، آنتی بادی‌هایی ایجاد می‌کند که به غده تیروئید شما حمله می‌کنند و به آن آسیب می‌رساند. پزشکان علت دقیق بیماری تیروئیدیت هاشیموتو را نمی‌دانند. برخی از دانشمندان فکر می‌کنند که یک ویروس یا باکتری ممکن است این پاسخ ایمنی را تحریک کند، درحالی که برخی دیگر معتقدند ممکن است یک نقص ژنتیکی در ایجاد آن دخیل باشد. برای رفع این مشکل باید از دارو استفاده کرد.هاشیموتو همچنین به نام‌های تیروئیدیت هاشیموتو، تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن و تیروئیدیت خودایمنی مزمن شناخته می‌شود.

علائم تیروئید هاشیموتو داری و نگران سلامتیت هستی؟

همین حالا از دکترتو نوبت متخصص بگیر!

فوق تخصص غدد تیروئید

فرق کم کاری تیروئید و هاشیموتو چیست؟

تفاوت تیروئید هاشیموتو و کم کاری تیروئید این است که که کم‌کاری تیروئید بیماری‌ای است که در آن غده تیروئید به مقدار کافی هورمون لازم را ترشح نمی‌کند و می‌تواند دلایل مختلفی مثل یروئیدیت هاشیموتو، برخی داروها، درمان با پرتو، برداشتن غده تیروئید یا کمبود ید داشته باشد. تیروئیدیت هاشیماتونیز یکی از دلایل کم‌کاری تیروئید است که با حمله خودایمنی به غده تیروئید ایجاد می‌شود. تیروئیدیت هاشیموتو با حضور آنتی‌بادی‌های خاص در خون مشخص می‌شود، مانند آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید پراکسیداز (anti-TPO) و ضد تیروگلوبولین (anti-Tg). این آنتی‌بادی‌ها در کم‌کاری تیروئید وجود ندارند.

هاشیموتو و بارداری

محدوده نرمال هورمون محرک تیروئید (TSH) در زنان باردار نسبت به زنان دیگر کمی متفاوت است. اگر سطح TSH در محدوده تعریف شده نباشد، پزشک برای ایمنی جنین، درمان با هورمون تیروئید مصنوعی را پیشنهاد می‌کند. تیروئید هاشیموتو درمان‌نشده در دوران بارداری می‌تواند خطر سقط جنین، زایمان زودرس و مرده زایی را افزایش دهد. همچنین ممکن است باعث افزایش فشار خون در اواخر بارداری شود (به این حالت پره اکلامپسی می‌گویند).

تیروئید هاشیموتو‌ درمان‌نشده در زنان باردار همچنین می‌تواند بر رشد جسمی و رشد مغزی کودک تأثیر بگذارد. پزشک با همکاری شما سعی می‌کند کم کاری تیروئید را در دوران بارداری تحت کنترل دربیاورد. کم کاری تیروئید در دوران بارداری شایع نیست. اما گاهی اوقات علائم کم کاری تیروئید مثل خستگی و افزایش وزن در دوران بارداری نادیده گرفته می‌شود. اگر متوجه علائم کم کاری تیروئید شدید یا احساس کردید در حال ابتلا به گواتر هستید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

علائم تیروئید هاشیموتو

برخی افراد در ابتدای شروع بیماری هاشیماتو علائمی ندارند. با پیشرفت بیماری معمولا غده تیروئید بزرگ می‌شود که به آن گواتر می‌گویند. گواتر یکی از علائم رایج بیماری هاشیموتو است اما دردناک نیست. ممکن است احساس پری در پایین گردن داشته باشید. علائم بیماری تیروئید هاشیموتو که مشابه با علائم کم کاری تیروئید هستند عبارت‌اند از:

• خستگی، کسلی و خواب بیش از حد
• افزایش وزن
• یبوست
• خشکی پوست
• احساس سرما
• ضربان قلب کندتر از معمول
• خشکی مفاصل و درد عضلانی
• رشد کند مو یا ریزش مو.
• افسردگی یا احساس غمگینی
• پف کردن چشم‌ها و صورت
• مشکلات حافظه یا دشواری در تمرکز
• قاعدگی سنگین یا نامنظم
• کاهش میل جنسی
• ناباروری در زنان یا مردان.
• بزرگ شدن زبان

علائم هاشیموتو در زنان

بیماری هاشیموتو در زنان ۱۰ برابر بیشتر از مردان است و علائمی را در بدن آن‌ها ایجاد می‌کند. برخی از مهم‌ترین علائم هاشیماتو در زنان عبارت است از:

• پریود نامنظم
• افزایش وزن
• خستگی و احساس سرما
• ریزش مو
• خشکی پوست
• کاهش قدرت باروری
• اختلالات جنسی
• افسردگی و تغییرات خلقی
• یبوست
• ضعف عضلانی و گرفتگی عضلات.

علائم فیزیکی	علائم روانی/احساسی	علائم دیگر
خستگی مزمن	افسردگی	افزایش وزن
خشکی پوست	اضطراب	مشکلات گوارشی (یبوست)
ریزش مو	عدم توانایی در تمرکز	حساسیت به سرما
نازک شدن ناخن‌ها	تغییرات خلقی	افزایش کلسترول خون
تورم در ناحیه گردن (گواتر)	کاهش انگیزه و انرژی	درد و سفتی مفاصل
ضعف عضلانی و گرفتگی عضلات	نوسانات خلقی	پوسته‌پوسته شدن پوست
یبوست	حافظه ضعیف	سردرد و میگرن
حساسیت به سرما	احساس بی‌ارزشی یا ناتوانی	افزایش یا کاهش سطح هورمون تیروئید

علت بیماری هاشیموتو چیست؟

بیماری هاشیموتو یک اختلال خودایمنی است. سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که به سلول‌های تیروئید به عنوان باکتری‌ها، ویروس‌ها یا یک جسم خارجی حمله می‌کنند. سیستم ایمنی به اشتباه عوامل مبارزه با بیماری را به کار می‌گیرد که باعث آسیب به سلول‌ها و مرگ آنها می‌شود. علت حمله سیستم ایمنی به سلول‌های تیروئید مشخص نیست. آغاز بیماری ممکن است مرتبط با عوامل زیر باشد:

• ژنتیک
• محرک‌های محیطی، مانند عفونت، استرس یا قرارگیری در معرض تابش
• تعاملات عوامل محیطی و ژنتیکی

افرادی که شرایط زیر را دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو هستند:

• جنسیت: زنان بسیار بیشتر از مردان به بیماری هاشیموتو مبتلا می‌شوند
• سن: بیماری هاشیموتو در هر سنی می‌تواند رخ دهد، اما در میان‌سالی شایع‌تر است
• بیماری‌های خودایمنی دیگر: داشتن یک بیماری خودایمنی دیگر مانند آرتریت روماتوئید، دیابت نوع ۱ یا لوپوس خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو را افزایش می‌دهد
• ژنتیک و تاریخچه خانوادگی: اگر دیگر اعضای خانواده شما به اختلالات تیروئید یا سایر بیماری‌های خودایمنی مبتلا باشند، شما خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری هاشیموتو دارید
• بارداری: تغییرات معمول در عملکرد سیستم ایمنی در دوران بارداری ممکن است عاملی در بیماری هاشیموتو باشد که پس از بارداری آغاز می‌شود
• مصرف زیاد ید: مصرف زیاد ید در رژیم غذایی ممکن است به عنوان یک محرک برای افرادی که قبلاً در معرض خطر بیماری هاشیموتو هستند عمل کند.

افرادی که در معرض تشعشعات قرار گرفته‌اند، بیشتر در معرض تیروئید هاشیموتو هستند. برای مثال حوادثی مانند بمب‌های اتمی در ژاپن، حادثه هسته‌ای چرنوبیل، و پرتو درمانی برای درمان نوعی سرطان خون به نام بیماری هوچکین، باعث افزایش چشمگیر ابتلا به بیماری تیروئیدیت هاشیموتو شده‌است.

پزشکان پیشنهادی

۴.۶ (۱۶۳۰ نظر)

دکتر محمد باقرزاده

فوق تخصص غدد و متابولیسم

نوبت بگیرید

۴.۶ (۹۶۳ نظر)

دکتر محمدحسین گذشتی

فوق تخصص غدد و متابولیسم

نوبت بگیرید

۴.۸ (۶۸۷ نظر)

دکتر فهیمه شیخ بهایی

فوق تخصص غدد و متابولیسم

نوبت بگیرید

۴.۵ (۶۱۰ نظر)

دکتر سیده فائزه صادقیان

فوق تخصص غدد و متابولیسم

نوبت بگیرید

۴.۸ (۳۸۷ نظر)

مریم کرم پور

تخصص تغذیه

نوبت بگیرید

۴.۵ (۳۳۳ نظر)

دکتر زید زره ساز

فوق تخصص غدد و متابولیسم

نوبت بگیرید

راه های تشخیص بیماری تیروئیدیت هاشیموتو

ابتدا پزشک، سوالاتی در مورد سابقه پزشکی شما می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. غده تیروئید شما را لمس می‌کند تا تشخیص دهد که آیا بزرگ شده است یا خیر. پس از معاینات فیزیکی آزمایش تیروئید تجویز می‌شود. این آزمایش شامل موارد زیر است:

• آزمایش هورمون محرک تیروئید: سطح TSH بالا معمولا به این معنی است که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون T4 تولید نمی‌کند.
• آزمایش تی ۴ آزاد خون: سطح پایین T4 نشان می‌دهد که فرد مبتلا به کم کاری تیروئید است.
• آزمایش آنتی‌بادی ضد تیروئید: وجود آنتی‌بادی‌ها نشان‌دهنده امکان ابتلا به کم کاری تیروئید هاشیموتو است.
• سونوگرافی: رایج‌ترین آزمایش تصویربرداری که ممکن است درخواست شود، سونوگرافی غده تیروئید است. سونوگرافی اندازه و ظاهر تیروئید و وجود گره در ناحیه گردن را نشان می‌دهد.

اگر برای کم کاری تیروئید ناشی از بیماری هاشیموتو هورمون مصنوعی به‌عنوان دارو دریافت می‌کنید، باید هر چند وقت یکبار به مطب پزشکتان مراجعه کنید. مهم است که مطمئن باشید دوز صحیح دارو را دریافت می‌کنید. با گذشت زمان، دوز مورد نیاز برای بهبود عملکرد تیروئید ممکن است تغییر کند. همچنین اگر شرایط زیر را دارید باید برای اطمینان از عملکرد درست غده تیروئید آزمایش تیروئید انجام دهید و به پزشک مراجعه کنید:

• جراحی تیروئید انجام داده‌اید
• تحت درمان با ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید بوده‌اید
• پرتودرمانی در سر، گردن یا بالای قفسه سینه خود داشته‌اید.

آزمایش هاشیموتو

برای تعیین اینکه آیا بیماری هاشیموتو علت کم‌کاری تیروئید است، پزشک شما آزمایش آنتی‌بادی را تجویز خواهد کرد. مهم‌ترین آزمایش تشخیص هاشیموتو، آزمایش آنتی بادی TPO است. معمولاً در بیماری هاشیموتو، سیستم ایمنی آنتی‌بادی علیه تیروئید پراکسیداز (TPO) تولید می‌کند، که پروتئینی مهم در تولید هورمون‌های تیروئید است. بیشتر افراد مبتلا به هاشیموتو آنتی‌بادی‌های TPO را در خون خود دارند. ممکن است آزمایش‌های آزمایشگاهی برای آنتی‌بادی‌های دیگر مرتبط با بیماری هاشیموتو نیاز باشد.

راه های درمان قطعی بیماری هاشیموتو

درمان قطعی برای هاشیموتو وجود ندارد، اما استفاده از هورمون‌های مصنوعی با استفاده دارو می‌تواند سطح هورمون‌ها را تنظیم کند و متابولیسم طبیعی شما را بازگرداند. این داروها در دوزهای مختلفی موجود هستند. مهمترین دارویی که برای جبران کم کاری تیروئید در بیماری هاشیموتو تجویز می‌شود، لووتیروکسین است. دوز دقیق که پزشک برای شما تجویز می‌کند به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• سن
• وزن
• شدت کم کاری تیروئید
• سایر مشکلات سلامتی
• سایر داروهایی که ممکن است با هورمون‌های تیروئید مصنوعی تداخل داشته باشند.

پس از شروع درمان، متخصص غدد برای نظارت بر عملکرد تیروئید و اطمینان از دریافت دوز مناسب، آزمایشی به نام آزمایش هورمون محرک تیروئید (TSH) را درخواست می‌دهد. گاهی ممکن است دارویی مصرف نکنید اما لازم باشد این آزمایشات را مرتب انجام دهید. از آنجایی‌که هورمون‌های تیروئید بسیار کُند در بدن عمل می‌کنند، ممکن است چند ماه طول بکشد تا علائم از بین برود و گواتر شما کوچک شود.

متن انگلیسی:
Not everyone with Hashimoto’s disease develops hypothyroidism. If you have high antibody levels but don’t have clinical hypothyroidism, your healthcare provider will likely monitor your thyroid levels instead of starting treatment.
ترجمه‌ی فارسی:
همه افرادی که به بیماری هاشیموتو مبتلا هستند، دچار کم‌کاری تیروئید نمی‌شوند. اگر سطح آنتی‌بادی‌های شما بالا باشد ولی علائم کم‌کاری تیروئید نداشته باشید، پزشک شما معمولاً فقط سطح تیروئید شما را بررسی می‌کند و دارو را شروع نمی‌کند.

به نقل از: my.clevelandclinic

جراحی تیروئید هاشیموتو

گواترهای بزرگی که با دارو بهبود نمی‌یابند ممکن است به جراحی و برداشتن غده تیروئید نیاز داشته باشند. جراحی تیروئید در بیماری هاشیموتو باید فقط توسط جراحان تیروئید با تبحر انجام شود. جراح تیروئید با تجربه کم نباید این جراحی را انجام دهد. پس از جراحی تیروئید نیاز است که به صورت مادام‌العمر داروهای جایگزین را مصرف کنید. در شرایط زیر جراحی توضیه می‌شود:

• تیروئیدیت با علائم
• وجود گره تیروئید و مشکوک بودن به سرطان تیروئید
• بزرگ شدن و بروز علائم مرتبط با اندازه
• وضعیت التهابی که باعث حساسیت و درد در ناحیه گردن یا درد ارجاعی به نواحی اطراف می‌شود.

دنبال سریع‌ترین راه درمان تیروئید هاشیموتو هستی؟ همین الان از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر تیروئید هاشیموتو

درمان گیاهی هاشیموتو در طب سنتی

در تیروئیدیت هاشیموتو از داروهای گیاهی به عنوان یک گزینه مکمل درمانی برای درمان‌های سنتی در نظر گرفته می‌شود. مطالعاتی نشان داده‌اند که برخی از فرمول‌های گیاهی می‌توانند در کاهش سطح آنتی‌بادی‌های تیروئید (مانند TPOAb و TGAb) مؤثر باشند و علائم بالینی مانند خستگی، افسردگی و مشکلات هورمونی را بهبود بخشند.

درمان جدید هاشیموتو

جدیدترین درمان‌ها برای بیماری هاشیموتو شامل رویکردهای نوآورانه‌ای هستند که به بهبود نتایج درمان کمک می‌کنند. علاوه بر درمان استاندارد با هورمون‌های تیروئید (لووتیروکسین)، درمان‌های جدید مانند ترکیب درمانی LT4/T3، داروهای بیولوژیک مانند Rituximab و Etanercept برای مهار پاسخ خودایمنی، و استفاده از مکمل‌های سلنیوم و ویتامین D برای بهبود متابولیسم هورمون تیروئید، در حال بررسی و توسعه هستند.

درمان هاشیموتو با ورزش

ورزش نمی‌تواند جایگزین داروهای تیروئید شود، اما می‌تواند علائم کم‌کاری تیروئید هاشیموتو را مدیریت کند و سلامت کلی در بلندمدت را بهبود بخشد. فعالیت بدنی می‌تواند عملکرد تیروئید را بهبود بخشد، به ویژه زمانی که درمان با هورمون تیروکسین برای بازگرداندن عملکرد تیروئید به حالت طبیعی انجام شده باشد. ورزش منظم، مانند یوگا، می‌تواند علائمی مانند خستگی، یبوست و کاهش وزن را کاهش دهد و به بهبود انرژی، خلق و خو و متابولیسم کمک کند.

رژیم غذایی تیروئید هاشیموتو

رژیم غذایی خاصی برای بیماری تیروئیدیت هاشیموتو وجود ندارد، اما برخی غذاها، داروها یا مکمل‌ها ممکن است بر توانایی جذب لووتیروکسین (داروهای تیروئید) تأثیر بگذارند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

• مکمل‌های آهن و کلسیم
• داروی زخم معده
• سوکرالفات
• کلستیرامین
• هیدروکسید آلومینیوم (مصرف این دارو چهار ساعت قبل یا بعد از مصرف لووتیروکسین ممکن است این مشکل را حل کند).

در مورد رژیم غذایی مناسب برای بیماری‌تان با پزشک خود صحبت کنید. رژیم غذایی و سبک زندگی سالم (ورزش، خواب کافی و کنترل استرس) می‌تواند به سیستم ایمنی شما کمک کند.

طول عمر بیماران هاشیموتو چقدر است؟

طول عمر بیماران مبتلا به هاشیموتو معمولاً مشابه افراد سالم است، به شرطی که بیماری به موقع تشخیص داده شده و درمان‌های مناسب اعمال شود. با دریافت درمان به موقع، پیگیری‌های پزشکی منظم و مراقبت‌های پیشگیرانه از عوارض، افرادی که به بیماری هاشیموتو مبتلا هستند، می‌توانند زندگی طبیعی و طولانی داشته باشند. البته، در صورت عدم درمان یا تشخیص دیرهنگام، ممکن است عوارضی ایجاد شود که بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد، اما به طور کلی بیماری هاشیموتو به طور مستقیم تهدیدی برای طول عمر نخواهد بود.

عوارض تیروئید هاشیموتو

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو به کم‌کاری تیروئید نیز دچار می‌شوند. اگر کم‌کاری تیروئید درمان نشود، می‌تواند باعث بروز عوارض مثل موارد زیر باشد:

• کلسترول بالا
• بیماری قلبی و نارسایی قلبی
• فشار خون بالا
• میکسدمیا، وضعیتی که عملکردهای بدن به حدی کند می‌شود که می‌تواند جان فرد را تهدید کند.
• مشکلات در دوران بارداری.

به عقیده پزشکان بین کم کاری تیروئید زنان باردار و مشکلات قلبی، مغزی و کلیوی در نوزادان ارتباط وجود دارد. اگر قصد بارداری دارید یا در اوایل بارداری هستید، حتما سطح تیروئید خود را چک کنید.

هاشیموتو و سرطان

مطالعات تحقیقاتی نشان می‌دهند که ابتلا به تیروئیدیت هاشیموتو می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. این تحقیق نشان داد که بیماران مبتلا به هاشیموتو با خطر بالاتری برای ابتلا به انواع مختلفی از سرطان‌ها، از جمله سرطان تیروئید، سرطان پستان، سرطان‌های دستگاه ادراری و تناسلی، سرطان‌های دستگاه گوارش، سرطان‌های خونی و پرولاکتینوما مواجه هستند.

هاشیموتو و گواتر

تحریک مداوم تیروئید برای ترشح هورمون‌های بیشتر ممکن است باعث بزرگ‌شدن غده تیروئید شود که به این وضعیت گواتر می‌گویند. کم کاری تیروئید یکی از شایع‌ترین علل گواتر است. این بیماری معمولا ناراحت کننده نیست، اما گواتر بزرگ می‌تواند ظاهر نامطلبوبی در قسمت گلو برای شما ایجاد کند و ممکن است در بلع یا تنفس اختلال ایجاد کند.

آیا بیماری تیروئید هاشیموتو خطرناک است؟

در صورت عدم درمان بیماری هاشیموتو، کم کاری تیروئید می‌تواند منجر به عوارض جدی و در موارد نادر مرگ شود. این موارد شامل:

• مشکلات قلبی، مانند بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی
• مسائل مربوط به سلامت روان، از جمله افسردگی
• کمای میکسدما (Myxedema) که یک بیماری نادر و خطرناک است و می‌تواند منجر به نارسایی قلبی، تشنج، کما و مرگ شود. این حالت نیاز به مراقبت اورژانسی فوری دارد.

پیشگیری از بیماری خود ایمنی تیروئید هاشیموتو

متأسفانه، هیچ راهی برای پیشگیری از بیماری هاشیموتو وجود ندارد، زیرا عوامل خطر آن مانند ژنتیک و سن قابل تغییر نیستند.

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

بیماری تیروئیدیت هاشیموتو نوعی بمیاری خودایمنی است. به این معنا که سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و باعث آسیب به آن می‌شود. از آنجایی که عملکرد غده تیروئید در اثر بیماری هاشیتومو تضعیف می‌شود، بعد از مدتی شاهد علائم کم کاری تیروئید خواهیم بود. این بیماری درمان ندارد ولی با استفاده از برخی داروها و هورمون مصنوعی می‌توان علائم بیماری را تا حد زیادی کنترل کرد. درمان این بیماری در بارداری بسیار مهم است چون می‌تواند باعث عوارض و نقص مادرزادی برای جنین شود. اگر به این بیمار مبتلا هستید باید در بازه‌های معینی به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید و آزمایش تیروئید را انجام دهید تا پزشک بتواند بر روند درمان شما نظارت داشته باشد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!