عفونت مغزی چیست و چگونه می توان از آن پیشگیری کرد؟

عفونت مغزی شامل تجمع چرک است که در پاسخ به عفونت یا ضربه ایجاد می‌شود. سالانه بین ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ مورد عفونت مغزی در ایالات متحده رخ می‌دهد. این عارضه یک وضعیت جدی و مهلک در نظر گرفته می‌شود و به مداخله پزشکی فوری نیاز دارد. اگر می‌خواهید بیشتر با این اختلال آشنا شوید با ما تا انتهای این مقاله از دکترتو همراه باشید. اما اگر علائم خاص مغزی را تجربه می‌کنید بهتر است با یک متخصص مغز و اعصاب در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سیستم نوبت‌دهی دکترتو زمان ویزیت حضوری دریافت نموده و یا از طریق خدمات آنلاین با بهترین متخصصین به صورت تلفنی یا متنی مشورت نمایید.

عفونت مغزی (آبسه مغزی) چیست؟

عفونت مغزی که آن را با نام آبسه مغزی هم می‌شناسند از بیماری های مغز و اعصاب بوده و یک اختلال خطرناک است که افرادی در هر سنی را تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این وضعیت شامل شکل‌گیری تورم پر از چرک در مغز است که معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها یا قارچ‌ها پس از عفونت یا آسیب شدید سر، وارد بافت مغز می‌شوند.

عفونت مغزی چگونه منتقل میشود؟

سد خونی مغزی، یک شبکه محافظ متشکل از رگ‌های خونی و سلول‌ها است. این شبکه برخی از مواد خاص که از طریق خون به سمت مغز جریان می‌یابند را مسدود می‌کند اما به برخی دیگر از مواد اجازه عبور می‌دهد. گاهی اوقات، عفونت می‌تواند از سد خونی مغزی عبور کند. این می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که التهاب یا ضربه به سد آسیب برسانند و منجر به ایجاد شکاف شوند. در این شرایط، عفونت به مغز منتشر می‌شود.

علائم عفونت مغزی (نشانه های آبسه مغزی)

علائم عفونت مغزی از جمله علائم مننژیت معمولا به آرامی و در طی چندین هفته خود را نشان می‌شوند. اما ممکن است در برخی از بیماران نیز این علائم به طور ناگهانی ظاهر شوند. اصلی‌ترین علائم این بیماری شامل این مواردند:

• تغییر در حالات ذهنی، مانند افزایش گیجی، کاهش قدرت پاسخگویی و زودرنجی
• کاهش قدرت تکلم
• کاهش حرکت به دلیل از دست دادن عملکرد عضلانی
• تغییرات در وضعیت بینایی
• تغییرات در شخصیت یا رفتار
• استفراغ
• تب
• لرز
• سفت شدن گردن، خصوصا زمانی که با تب و لرز همراه است.
• حساسیت به نور

علائم عفونت مغزی داری و نگرانی؟

از متخصص نوبت بگیر تا خیالت راحت بشه.

دکتر مغز و اعصاب آنلایندکتر فوق تخصص مغز اعصاب

علت عفونت مغزی

اصلی‌ترین علل عفونت مغز شامل این مواردند:

• عفونت در قسمت دیگری از جمجمه (برای مثال عفونت گوش، عفونت سینوزیت یا آبسه دندان) که می‌تواند به طور مستقیم به مغز سرایت کند.
• عفونت در بخش دیگری از بدن (برای مثال عفونتی که باعث انتشار ذات‌الریه از طریق خون به مغز می‌شود).
• ضربه شدید به سر که باعث باز شدن جمجمه و ورود باکتری‌ها یا قارچ‌ها به مغز می‌شود.

البته در برخی موارد، منبع عفونت ناشناخته باقی می‌ماند.

ریسک فاکتورهای عفونت مغزی

تقریبا هر کسی ممکن است دچار عفونت مغزی شود، اما گروه‌های خاصی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. برخی از بیماری‌ها، اختلالات و شرایطی که احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

• ضعیف‌بودن سیستم ایمنی به دلیل HIV یا ایدز
• سرطان و دیگر بیماری‌های مزمن
• بیماری قلبی مادرزادی
• مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، مانند داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی

برخی از اختلال مادرزادی سبب می‌شوند که عفونت سریع‌تر از طریق دندان‌ها و روده‌ها به مغز برسد. یکی از این بیماری‌ها نیز تترالوژی فالوت است (نوعی نقص قلبی) است.

عفونت مغزی در نوزادان نارس

عفونت مغزی در نوزادان یک اختلال نادر و جدی است. وقتی نوزاد زودتر از موعد به دنیا می‌آید، اندام‌های بدن و مغز در حال رشد او بسیار آسیب پذیر هستند. در این موقعیت اگر سر نوزاد هنگام زایمان آسیب ببیند، یا افرادی که دچار بیماری‌های عفونی هستند با او در تماس باشند، احتمال دارد عفونت وارد بدن نوزاد شود و به مغز او سرایت کند.

عفونت مغزی کودک

کودکان خصوصا در سنین ۴-۷ سال ممکن است دچار این عارضه شوند. اگر چه علائم کودکان هم کم‌وبیش شبیه علائم بزرگسالان است اما این گروه سنی ممکن است علائم دیگری از آبسه مغزی را نیز تجربه کنند. برای مثال نقطه نرم بالای سر کودک (که فونتانل یا ملاج نام دارد) ممکن است متورم یا برآمده شود. به علاوه کودک ممکن است علائمی مثل استفراغ جهنده و اسپاستیسیتی اندام‌های زیرین را هم تجربه کند.

عفونت مغزی کرونا

طبق مطالعات صورت‌گرفته، از هر ۷ نفری که به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند ۱ نفر دچار عوارض جانبی عصبی یا علائمی می‌شود که روی عملکرد مغز تاثیر می‌گذارند. اما این ویروس معمولا سبب عوارضی مثل عفونت مغزی نمی‌شود. برخی از محققان بر این باورند که در موارد نادر احتمال بروز این اتفاق وجود دارد پس بهتر است همچنان باید مراقب باشید.

راه های تشخیص عفونت مغزی

برای تشخیص عفونت مغزی، پزشک علائم بیمار را بررسی می‌کند و به سوابق پزشکی و سفرهای اخیر بیمار نگاهی می‌اندازد. پزشک باید بداند که آیا فرد:

• اخیرا عفونت داشته است.
• سیستم ایمنی ضعیفی دارد.

از آنجایی که علائم این اختلال مشابه علائم سایر بیماری‌ها است، تشخیص آن ممکن است کمی زمان‌بر باشد. اگر بتوانید اطلاعاتی مثل زمان دقیق شروع علائم و نحوه پیشرفت آن‌ها را در اختیار پزشک قرار دهید، تشخیص ساده‌تر خواهد بود. آزمایش‌هایی که پزشک برای تایید تشخیص آبسه مغزی از آن‌ها استفاده می‌کند شامل این مواردند:

خوشبختانه تعداد مرگ‌ومیر ناشی از عفونت مغزی در دهه‌های اخیر به طور چشمگیری کاهش یافته است. این پیشرفت را مدیون استفاده روزافزون از روش‌های تشخیصی همچون CT اسکن و MRI هستیم.

راه های درمان عفونت مغزی

امروزه روش‌های درمانی گوناگونی برای برطرف کردن عفونت مغزی استفاده می‌شوند که پزشک بسته به سن بیمار، شدت عفونت و علت بیماری، یکی از آن‌ها را توصیه می‌کند. در این قسمت به رایج‌ترین روش‌های درمانی برای این عارضه اشاره کرده‌ایم:

۱. داروی عفونت مغزی

اگر آبسه مغزی دارای شرایط زیر باشد، ممکن است مصرف دارو تنها روش درمانی مناسب برای آن باشد:

• اندازه کوچک‌تر از ۲ سانتی‌متر
• قرار گرفتن در اعماق مغز
• همراه با عفونت در پوشش داخلی مغز

پزشکان ممکن است برای کنترل این عارضه، مصرف داروهای زیر را توصیه کنند:

آنتی بیوتیک:

این داروها به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. پزشک ممکن است چندین آنتی‌بیوتیک مختلف را برای درمان آبسه تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها حتی قبل از تایید بیماری تجویز می‌شوند. بعد از آن، اگر آزمایش‌ها نشان دادند که عفونت ویروسی است نه باکتریایی، پزشک براین‌اساس درمان را تغییر می‌دهد و داروهای متناسب با عفونت ویروسی را جایگزین می‌کند.

کورتیکواستروئیدها:

در صورتی که فشار داخل جمجمه افزایش پیدا کند و خطر بروز عوارضی مانند مننژیت وجود داشته باشد، پزشک یک دوره کوتاه کورتیکواستروئید با دوز بالا را تجویز می‌کند. با این حال، تجویز کورتیکواستروئید یک اقدام معمول نیست و تنها در شرایط خاص این دارو تجویز می‌شود.

داروهای ضدتشنج:

پزشکان برای جلوگیری از تشنج، مصرف داروهای ضدتشنج را به بیماران دچار عفونت مغزی توصیه می‌کنند. فردی که دچار آبسه مغزی شده ممکن است تا ۵ سال نیاز به مصرف داروهای ضدتشنج داشته باشد.

۲. درمان جراحی عفونت مغزی

بیماران مبتلا به عفونت مغزی ممکن است در این شرایط نیاز به جراحی داشته باشند. اگر:

• فشار در مغز همچنان ادامه دارد.
• آبسه به درمان دارویی پاسخ نمی‌دهد.
• گاز در آبسه وجود دارد.
• خطر ترکیدن آبسه وجود دارد.

جراحی‌ای که برای درمان عفونت مغزی استفاده می‌شود کرانیوتومی نام دارد. در این روش، جراح سوراخی در جمجمه ایجاد می‌کند که مراحل این جراحی به شرح زیر هستند:

• جراحان، موهای ناحیه کوچکی از پوست سر را شیو یا اصلاح می‌کنند.
• سپس تکه کوچکی از استخوان را برمی‌دارند تا به مغز دسترسی پیدا کنند.
• در مرحله بعدی یا آبسه را از بین می‌برند یا چرک آن را تخلیه می‌کنند و از روش‌هایی مثل CT اسکن برای انجام این کار استفاده می‌کنند.
• سپس استخوان را جایگزین می‌کنند و پوست را بخیه می‌زنند.

۳. درمان خانگی عفونت مغزی

اگر چه عفونت مغزی بیماری‌ای نیست که بتوان آن را در خانه درمان کرد اما برخی از درمان‌های خانگی به تسکین علائم‌تان کمک می‌کنند. برای مثال مصرف آبلیمو، شلغم و آب شلغم، آب انگور و آب سیب درختی می‌تواند موثر باشد. علاوه‌بر این می‌توانید روش‌هایی مثل دوش آب گرم، ماساژ سر با روغن سیاهدانه و قرار گرفتن در معرض دود اسپند و دود کندر را امتحان کنید.

انواع عفونت مغزی

رایج‌ترین انواع عفونت مغزی شامل مننژیت و آنسفالیت هستند. آنسفالیت عارضه‌ای است که باعث التهاب حاد و شدید بافت مغز می‌شود. اغلب یک نوع ویروس در ایجاد این بیماری نقش دارد (ایا انسفالیت درمان قطعی دارد؟).

عفونت مغزی مننژیت

مننژیت مغزی یک عفونت مهلک است و غشاهای محافظ اطراف مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عارضه نیاز به درمان فوری دارد و در کودکان شایع‌تر است.

مشکوک به عفونت مغزی مننژیت هستی و نگرانی؟ از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر مننژیوما

عوارض بیماری عفونت مغزی

برخی از عوارض آبسه مغزی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. عود کردن یا بازگشت مجدد آبسه: اگر فکر می‌کنید که احتمال بازگشت مجدد آبسه وجود دارد، حتما مرتب آزمایش دهید و تحت نظر پزشک باشید. این عارضه بیشتر در افرادی دیده می‌شود که دارای سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری قلبی سیانوتیک هستند.
2. آسیب مغزی: آسیب مغزی خفیف تا متوسط ​​معمولا با گذشت زمان بهبود پیدا می‌کند اما آسیب مغزی شدید اغلب یک وضعیت دائمی است. در صورتی که تشخیص و درمان عفونت مغزی به تعویق بیفتد، احتمال بروز آسیب مغزی بسیار بالاست.
3. صرع: یکی از علایم بیماری صرع تشنج‌های مکرر است.

راه های پیشگیری از عفونت مغزی

آبسه مغزی یک اختلال جدی است که نمی‌توان کاملا از آن پیشگیری کرد. اما می‌توانید با شناخت عللی که می‌توانند باعث آبسه مغزی شوند، خطر بروز این اختلال را کاهش دهید. به علاوه با مشاهده هر علائم مشکوکی فورا به پزشکتان مراجعه کنید.

در صورتی که بیماری قلبی دارید، قبل از انجام درمان‌های دندانپزشکی یا اورولوژی به پزشکتان اطلاع دهید. پزشک آنتی‌بیوتیک‌هایی را برای شما تجویز می‌کند تا قبل از انجام این پروسه‌ها مصرف کنید. این کار خطر ابتلا به عفونتی که می‌تواند به مغز منتشر شود را کاهش می‌دهد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

عفونت مغزی بیماری مهلکی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت یا به حال خود رها کرد. اگر علائمی مثل لکنت‌زبان، ضعف یا فلج عضلانی و تشنج را تجربه کردید و قبلا سابقه چنین علائمی را نداشتید حتما باید به متخصص مراجعه کنید. در مواردی که عفونت مغزی علت این علائم باشد، علائمتان مدام شدیدتر می‌شوند و برای افزایش احتمال بقا، باید زودتر تحت درمان قرار بگیرید. این اختلال اغلب توسط متخصص عفونی یا متخصصین مغز و اعصاب درمان و کنترل می‌شود. اما مشاوره آنلاین مغز و اعصاب همچنین ویزیت آنلاین متخصص عفونی دکترتو می‌توانند شما را در سریع‌ترین زمان ممکن به سمت درمانی درست هدایت کنند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!