فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
با وجودی که ژنیکوماستی می‌تواند در گروه‌های مختلف سنی و با شرایطی متفاوت رخ دهد، یکی از رایج‌ترین کاندیداها برای بروز این مشکل مردان بدنساز هستند. بدنسازان و ژنیکوماستی ارتباط نزدیکی به هم دارند و معمولاً به دلیل سبک زندگی این افراد، بسیاری از آنها با ژنیکوماستی درگیرند. ژنیکوماستی بدنسازی زمانی رخ می‌دهد که تعادل آندروژن و استروژن در بافت پستان به نفع استروژن تغییر کند. تمایز آن با پسودوژنیکوماستی برای تبیین مسیر مدیریت اهمیت دارد و از سوی دیگر، پیامدهای روانی و رقابتی آن نادیده‌گرفتنی نیست. این متن به تعریف، علل، تظاهر بالینی و مسیرهای درمانی استاندارد می‌پردازد. در این مطلب از دکترتو، با ماهیت، علت‌ها و گزینه‌های درمان آشنا می‌شوید.
ژنیکوماستی در بدنسازی چیست؟
ژنیکو در بدنسازی یا ژنیکوماستی بدنسازی وضعیتی است که در آن مردان بدنساز به دلیل عدم تعادل هورمون‌ها در بدن بافت سینه‌شان رشد بیش از حدی را تجربه می‌کند. برای بدنسازان، ژنیکوماستی یک نگرانی خاص است، زیرا این ورزش حول محور ظاهر و زیبایی بدن می‌چرخد. این ورزشکاران اغلب استروئیدهای آنابولیک را برای به حداکثر رساندن رشد عضلانی مصرف می‌کنند که می‌تواند عدم تعادل هورمونی را به دنبال داشته و منجر به ژنیکوماستی شود.
در این شرایط بافت سینه ورزشکاران متورم شده و به طور غیرطبیعی بزرگ می‌شود. در سطح فیزیولوژیک، ژنیکوماستی نتیجه برهم‌خوردن تعادل آندروژن و استروژن در بافت پستان است. این عدم تعادل در بدنسازان، می‌تواند از چند مسیر رخ دهد. عوامل هم‌افزا مانند درصد چربی بالاتر، مصرف الکل، بیماری کبدی یا مصرف برخی داروها (مثل فیناستراید، اسپیرونولاکتون، کتوکونازول) نیز خطر را افزایش می‌دهند.
این مشکل در بین مردان بدنساز بسیار شایع است تا حدی که یک مطالعه در مورد ژنیکوماستی در بدنسازان ادعا می‌کند که بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۳ در ایالات متحده، ۱۵۷۴ بدنساز تحت درمان جراحی برای این بیماری قرار گرفتند. درک علت بروز ژنیکوماستی به ورزشکاران کمک می‌کند تا در صورت بروز علائم، ارزیابی پزشکی به‌موقع انجام دهند.
متن انگلیسی:
Healthline
Gynecomastia in bodybuilders is primarily a side effect of anabolic steroid use
ترجمه متن:
ژنیکوماستی در بدنسازان در درجه اول یکی از عوارض جانبی استفاده از استروئیدهای آنابولیک است.
بدنسازی می‌کنی و نمی‌دونی چرا دچار ژنیکوماستی شدی؟
برای بررسی با متخصص مشورت کن.
علائم ژنیکوماستی بدنسازی چیست؟
ژنیکوماستی در بدنسازی وضعیتی است که در آن مردان بدنساز به دلیل عدم تعادل هورمون‌ها در بدن، دچار بافت بزرگ سینه می‌شوند. این تغییر معمولاً به‌صورت توده‌ای لاستیکی‌مانند حس می‌شود و می‌تواند هنگام حرکات فشاری قفسه سینه پررنگ‌تر به نظر برسد. با پیشرفت، برجستگی زیر تی‌شرت واضح‌تر می‌شود و ممکن است حساسیت موضعی ایجاد کند. موارد زیر شایع‌ترین علائم ژنیکوماستی بدنسازان هستند:
- بزرگ شدن بافت سینه: بارزترین علامت ژنیکوماستی بدنسازی بزرگ شدن بافت سینه است که می‌تواند دردناک باشد.
- حساسیت و واکنش‌پذیر بودن: بافت سینه نیز ممکن است حساس و واکنش‌پذیر به لمس باشد، به‌ویژه در هنگام ورزش یا فعالیت بدنی.
- تغییر در بافت پوست: پوست ناحیه آسیب‌دیده ممکن است ضخیم‌تر یا سفت‌تر شود و ممکن است با تغییراتی در بافت پوست همراه باشد.
- اثرات روانی: ژنیکوماستی بدنسازان می‌تواند اثرات روانی قابل‌توجهی از جمله کاهش عزت‌نفس، خجالت و اضطراب داشته باشد.
بااین‌حال باید توجه داشت که در بیشتر مواقع در افراد بدنساز ژنیکوماستی سینه‌های بسیار بزرگی را ایجاد نمی‌کند و معمولاً اندازه سینه‌ها بسیار کوچک‌تر است. بیشتر از تورم بافت سینه، نوک سینه‌ها بیرون‌زده است و بافت نرم سینه سفت و سفید است.
متن انگلیسی:
spsboca
In most cases, bodybuilders won’t develop huge breasts. Their breasts will usually be small and localized to just under or around the areola. The nipples may be puffy, and when the pec muscles are flexed, the nipples protrude and distort the shape of the chest.
ترجمه متن:
در بیشتر موارد، در بدنسازان سینه‌های بزرگی ایجاد نمی‌شود. سینه‌های آنها معمولاً کوچک و در زیر یا اطراف هاله پوست به شکل موضعی است. نوک سینه‌ها ممکن است پف‌کرده باشند و هنگامی که ماهیچه‌های سینه خم می‌شوند، نوک سینه‌ها بیرون‌زده و شکل قفسه سینه را تغییر می‌دهند.
دلایل ایجاد ژنیکوماستی در ورزشکاران بدنسازی و پرورش اندام
در بدنسازی به هم خوردن تعادل هورمونی آندروژن استروژن مهم‌ترین دلیل ایجاد ژنیکوماستی است. این عدم‌تعادل می‌تواند با آروماتیزه‌شدن آندروژن‌ها به استروژن، افزایش پرولاکتین با برخی ترکیبات، یا سرکوب محور هیپوتالاموس–هیپوفیز–گناد پس از قطع چرخه تشدید شود. علاوه بر داروها و مکمل‌های هورمون‌دستکار، برخی بیماری‌ها و داروهای نسخه‌ای نیز در بروز یا تشدید ژنیکوماستی نقش دارند. علت بزرگ شدن نوك سينه مردان معمولا به شرح زیر است:
- استفاده از استروئیدهای آنابولیک (نسخه‌های مصنوعی هورمون مردانه تستوسترون)
- مصرف الکل
- افزایش پرولاکتین
- درصد چربی بدن بالا (فعالیت بیشتر آروماتاز)
- بیماری‌های کبدی و کلیوی
- اختلالات تیروئید
- داروهای نسخه‌ای: اسپیرونولاکتون، فیناستراید، سایمتیدین، کتوکونازول و برخی ضدافسردگی‌ها
- محصولات تقلبی یا آلوده با ادعای چربی‌سوز یا عضله‌ساز
- تغییرات هورمونی دوران بلوغ
- ژنتیک و حساسیت بافتی فرد
- نوسان شدید وزن و درصد چربی بدن
درمان ژنیکوماستی بدنسازی
توجه به این نکته ضروری است که ژنیکوماستی بدنسازان یک اورژانس پزشکی نیست، اما می‌تواند باعث ناراحتی جسمی شود و اثرات روانی قابل‌توجهی داشته باشد. اگر علائم ژنیکوماستی بدنسازی را تجربه می‌کنید، مهم است که از متخصص واجد شرایط که می‌تواند به شما در تعیین بهترین روش درمانی برای مورد خاص شما کمک کند، مشاوره بگیرید.
گزینه‌های درمانی برای ژنیکوماستی در بدنسازی شامل تغییرات سبک زندگی مانند کاهش یا قطع استفاده از استروئیدهای آنابولیک و روش‌های جراحی مانند لیپوساکشن یا برداشتن غده و جراحی برای برداشتن بافت اضافی سینه است. درک این نکته مهم است که بهترین درمان برای ژنیکوماستی بدنسازان به عوامل مختلفی از جمله شدت علائم بیمار بستگی دارد. اگر بافت غده‌ای فیبروز و پایدار شده باشد یا درد و ظاهر آزارنده باقی بماند، جراحی بهترین گزینه‌ی درمان قطعی است.
درمان دارویی نمی‌تواند گزینه قابل اطمینانی برای درمان ژنیکوماستی در بدنسازی باشد. خصوصاً که هیچ مکمل درمانی و دارویی مورد تایید FDA برای درمان ژنیکوماستی وجود ندارد. در موارد انتخابی و زودهنگام، تاموکسیفن به‌صورت آفلِیبل با مهار گیرنده استروژن می‌تواند علائم بزرگ‌شدن را کاهش دهد. هدف، کاهش اثرات استروژن است نه پایین‌آوردن مستقیم غلظت سرمی آن. در ادامه راه‌های مختلف ژنیکوماستی بدنسازی را بررسی کرده و محدودیت‌های آن را ذکر کرده‌ایم.
| درمان ژنیکوماستی بدنسازی | مناسب برای | نکات و محدودیت‌ها |
|---|---|---|
| اصلاح سبک زندگی (قطع استروئید، کاهش چربی بدن، محدودیت الکل، خواب کافی) | موارد خفیف یا پسودوژنیکوماستی، شروع علائم | پایه تمام درمان‌ها؛ بافت غددی پایدار را حذف نمی‌کند اما ظاهر را بهبود می‌دهد. |
| درمان دارویی نسخه‌ای (مانند تاموکسیفن در مراحل اولیه) | شروع تازه علائم طی چند هفته تا چند ماه | فقط با تجویز متخصص؛ در موارد قدیمی و فیبروزه اثربخشی محدود است. |
| جراحی برداشت بافت غددی ± لیپوساکشن شکل‌دهنده | ژنیکوماستی پایدار، درد/ظاهر آزارنده، عدم پاسخ به درمان محافظه‌کارانه | درمان قطعی؛ نیازمند جراح باتجربه، گن فشاری و بازگشت تدریجی به تمرین ۴–۶ هفته. |
عمل ژنیکوماستی بدنسازان
در ژنیکوماستی مقاوم به درمان‌های غیرجراحی، برداشت بافت غده‌ای زیرهاله‌ای همراه با لیپوساکشن شکل‌دهنده (برای انتقال نرم بین ناحیه سینه و دیواره قفسه) روش استاندارد است. این جراحی معمولاً با برش کوچک در لبه‌ی هاله انجام می‌شود تا اندازه زخم کوچک باشد و تقارن حفظ شود. در بدنسازان، برنامه‌ریزی دقیق برای حفظ کانتور عضله و جلوگیری از فرورفتگی اهمیت دارد. هدف اصلی رضایت بیمار از ظاهر نهایی است. به‌طورکلی، درمان جراحی ژنیکوماستی در بدنسازان معمولاً موفقیت‌آمیز است، تحقیقات نشان می‌دهد که ۹۸٪ از بیماران از نتیجه زیبایی جراحی راضی بودند.
دوره‌ی نقاهت معمولاً شامل استفاده از گن فشاری، کاهش فعالیت‌های بالاتنه و بازگشت تدریجی به تمرین است. بدنسازان معمولاً بعد از عمل ژنیکوماستی به‌سرعت بهبود می‌یابند، چرا که هم بدن سالمی دارند و هم از نظر تغذیه‌ای عالی هستند. بااین‌حال باید از دستورالعمل‌های بعد از عمل پیروی کنند و تمرینات شدید خود را تا بهبودی کامل شروع نکنند. در غیر این صورت ممکن است تورم و التهاب را تجربه کنند و روند بهبودی آنها کمی کندتر شود.
عوارض ژنیکوماستی بدنسازی و پرورش اندام
ژنیکوماستی در پرورش اندام می‌تواند هم عوارض روحی روانی و هم عارضه‌های جسمانی را به دنبال داشته باشد. در خصوص مشکلات جسمی اصلی‌ترین عارضه تغییر بافت پوست است. در موارد شدید یا طولانی‌مدت، فیبروز بافتی باعث باقی‌ماندن برآمدگی حتی با کاهش چربی می‌شود. اگر ژنیکوماستی با مصرف استروئیدها همراه باشد، عوارض سیستمیک (اختلالات کبدی، لیپید، فشار خون، محور هورمونی) نیز مطرح است.
اما شاید در کنار عوارض جسمی، اثرات روانی ژنیکوماستی بدنسازی بیشتر نمود کند و تاثیرات منفی بیشتری داشته باشد. هژنیکوماستی در بدنسازان می‌تواند اثرات روانی قابل‌توجهی از جمله کاهش عزت‌نفس، خجالت و اضطراب داشته باشد. در نتیجه بسیاری از این افراد در زندگی اجتماعی یا حتی روابط عاطفی خود دچار مشکلات بسیار زیادی می‌شوند که نتیجه آن می‌تواند افسردگی و کاهش میل زندگی در اجتماع باشد.
در محیط‌های رقابتی، ارتباط ژنیکوماستی با دوپینگ می‌تواند پیامدهای انضباطی یا آسیب به برند شخصی ورزشکار داشته باشد. رسیدگی به‌موقع، گفتگو با پزشک و در صورت نیاز حمایت روان‌شناختی، بخشی از مدیریت جامع است.
می‌خوای برای تشخیص ژنیکوماستی اقدام کنی؟ برای اطمینان با پزشک مشورت کن.
برای جلوگیری از ژنیکوماستی در بدنسازی چه کار باید کرد؟
از آن جایی که اصلی‌ترین دلیل ژنیکوماستی در بدنسازی مصرف هورمون‌های استروئیدی است، در نتیجه، اولین و مهم‌ترین اقدامی که باید برای جلوگیری از بروز ژنیکوماستی بدنسازان انجام داد پرهیز از مصرف این مکمل‌ها و هورمون‌هاست. با این وجود طبیعی است که اکثر ورزشکاران پرورش اندام مصرف استروئیدها و هورمون‌ها را در دستور کار خود قرار دهند؛ چرا که تاثیر این مکمل‌ها در افزایش حجم عضلات و دستیابی آنها به اندامی که می‌خواهند غیرقابل‌انکار است.
سعی کنید درصد چربی بدن را مدیریت کنید تا تولید استروژن محیطی کمتر شود، مصرف الکل را محدود کنید، خواب کافی داشته باشید و برنامه تمرینی ثابت و قابل‌پیگیری داشته باشید. مکمل‌ها را فقط از داروخانه‌های معتبر خریداری کنید و از محصولاتی با ادعاهای مبهم یا ضد استروژن بدون نسخه همچنین دوری کنید. برای ورزشکاران رقابتی، چکاپ دوره‌ای کبد و کلیه و تیروئید و هورمون‌ها توصیه می‌شود.
در بخش تمرین، یک برنامه مقاومتی متعادل با تأکید بر تکنیک درست، حجم منطقی و ریکاوری مناسب اجرا کنید. آموزش هماهنگ بین مربی و متخصص تغذیه و پزشک ورزشی درباره خطرها و روش‌های سالم، بخش مهمی از پیشگیری در باشگاه‌ها و تیم‌هاست.
ژنیکوماستی بدنسازی به شکل رایجی در بین بدنسازان برجسته دنیا وجود دارد. اخیراً، رونی کلمن، یکی از موفق‌ترین بدنسازان در تاریخ این ورزش، ژنیکوماستی قابل‌توجهی داشت که در حین ژست گرفتن، در اطراف نوک سینه چپ او بسیار مشهود بود. با وجود ژنیکوماستی رونی کلمن، او هنوز جزء یکی از موفق‌ترین بدنسازانی بود که با ژنیکوماستی شدید به قهرمانی‌های زیادی دست یافت.
۴.۶ (۱۶۹۹ نظر)۳.۹ (۱۵۱۰ نظر)۴.۶ (۱۰۴۱ نظر)۴.۶ (۱۰۰۰ نظر)۴.۷ (۷۳۳ نظر)۴.۸ (۶۴۱ نظر)نتیجه گیری
ژنیکوماستی یک بیماری پزشکی است که بسیاری از مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی بدنسازان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند، معمولاً یک عارضه جانبی ناشی از استفاده از استروئید آنابولیک است. اگرچه این نوع ژنیکوماستی تهدیدکننده زندگی نیست، اما می‌تواند باعث ناراحتی روانی و عاطفی قابل‌توجهی در بدنسازان شود، به‌ویژه در ورزش‌هایی که بر زیبایی‌شناسی متمرکز است. ژنیکوماستی بالینی کاملاً توسعه یافته نیاز به درمان جراحی برای برداشتن بافت‌های غده‌ای و چربی دارد. این جراحی‌ها میزان موفقیت بالایی دارند و اکثر بیماران از نتایج آن رضایت دارند. اگرچه این وضعیت ناخوشایند و بالقوه ناراحت‌کننده است، اما مانع از موفقیت در ورزش بدنسازی نمی‌شود، زیرا بسیاری از بدنسازان مشهور با این شرایط دست و پنجه نرم کرده و در بالاترین سطوح در این ورزش به رقابت پرداخته‌اند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!