فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
واریکوسل به گشاد شدن سیاهرگهای داخل کیسه بیضه گفته میشود که شبیه به واریس پا است و عواملی مانند ایستادن طولانی، افزایش فشار وریدی یا مسائل ژنتیکی در ایجاد آن نقش دارند. شناخت این بیماری اهمیت زیادی دارد زیرا تشخیص بهموقع میتواند از پیشرفت آن و عوارض جدی مانند کاهش کیفیت اسپرم جلوگیری کند. در این مطلب از دکترتو، به بررسی تعریف واریکوسل، علائم کلی، علل احتمالی و گزینههای درمانی میپردازیم.
بیماری واریکوسل چیست؟
واریکوسل یا واریس بیضه یک بیماری عروقی در مردان است که با گشاد شدن وریدهای داخل کیسه بیضه همراه میشود. این وضعیت که یکی از انواع بیماری واریس است بهدلیل تفاوت در نحوهی تخلیه خون از بیضه چپ به وریدهای بزرگتر بدن، در سمت چپ شایعتر است.
این بیماری معمولا بدون علامت است اما میتواند در موارد پیشرفته باعث درد مداوم یا مشکلات باروری شود. واریکوسل با افزایش دما در بیضهها، کیفیت اسپرم را کاهش میدهد و تشخیص آن از طریق معاینه فیزیکی و سونوگرافی انجام میشود. اگرچه واریس بیضه معمولا بیخطر است اما در موارد شدید نیاز به درمان دارد تا از عوارض جلوگیری شود.
انواع درجه بندی واریکوسل
انواع درجهبندی واریکوسل بر اساس شدت گشاد شدن وریدها طبقهبندی میشود. پزشکان معمولا واریکوسل را به ۳ گرید تقسیم میکنند: گرید ۱ (خفیف)، گرید ۲ (متوسط) و گرید ۳ (شدید). در گرید ۱، وریدها فقط هنگام فشار (با انجام مانور والسالوا) قابل لمس هستند. گرید ۲ بدون فشار قابل تشخیص است و گرید ۳ حتی با چشم دیده میشود.
انواع واریس بیضه | توضیح |
---|---|
واریس بیضه در کودکان | این بیماری معمولا در دوران بلوغ ایجاد میشود اما میتواند زودتر هم رخ دهد. در بیشتر پسران، واریس در بیضه سمت چپ رخ میدهد. |
واریس خفیف بیضه یا واریکوسل گرید ۱ | خفیفترین نوع است و قابلمشاهده نیست. |
واریس بیضه گرید ۲ | نمیتوان تورم رگها را مشاهده کرد اما قابللمس است. |
واریکوسل شدید یا واریس بیضه درجه ۳ | شدیدترین حالت واریس است. علائم دردناکی دارد و قابلمشاهده است. |
واریس بیضه سمت چپ | بهدلیل تفاوت در نحوهی تخلیه خون از بیضه چپ به وریدهای بزرگتر بدن شایعتر است. |
واریس بیضه سمت راست | واریکوسل سمت راست در موارد خاص ممکن است نشاندهنده انسداد رگهای شکمی باشد. |
۱. واریکوسل گرید ۱ یا واریکوسل خفیف
واریکوسل گرید ۱ خفیفترین نوع این بیماری است که در آن وریدهای کیسه بیضه فقط هنگام فشار قابل لمس میشوند. این درجه معمولا بدون علامت است و اغلب در معاینات روتین یا بررسی ناباروری کشف میشود.

۲. واریکوسل گرید ۲
نوع دیگری از واریکوسل وجود دارد که به آن واریکوسل گرید ۲ میگویند. این نوع واریسکول بین حالت خفیف و شدید قرار دارد. رگهای وریدی در این حالت بزرگ شدهاند و معمولا هنگام ایستادن قابل لمس هستند. این نوع واریسکول ممکن است علائمی مانند درد خفیف تا متوسط و احساس ناراحتی ایجاد کند.
۳. واریکوسل گرید ۳
واریکوسل گرید ۳ شدیدترین شکل این بیماری است که در آن رگهای وریدی بیضه به وضوح قابل مشاهده و قابل لمس هستند. این نوع واریسکول معمولا باعث علائم آشکاری مانند درد، احساس سنگینی در بیضهها و حتی ناباروری میشود.
واریکوسل گرید ۳ میتواند بر باروری اثر منفی بگذارد اما همه مبتلایان دچار ناباروری نمیشوند.
تصاویر واریکوسل
تصاویر سونوگرافی واریکوسل وریدهای پیچخورده و گشاد را نشان میدهد که جریان خون معکوس را برجسته میکند. این تصاویر برای تشخیص دقیق استفاده میشوند و معمولا سیاه و سفید هستند.


علائم واریکوسل چیست؟
علائم واریکوسل معمولا خفیف هستند و بسیاری از افراد در مراحل ابتدایی هیچ نشانهای ندارند. شایعترین علامت درد مبهم در کیسه بیضه است که با ایستادن طولانی یا فعالیت سنگین بدتر میشود. تورم یا احساس سنگینی در یک سمت بیضه نیز ممکن است رخ دهد. این علائم معمولا در نوجوانی ظاهر میشوند و میتوانند بر باروری تاثیر بگذارند.
علت واریکوسل در مردان چیست؟
بسیاری از محققان بر این باورند واریکوسل زمانی شکل میگیرد که دریچههای داخل سیاهرگهای طناب اسپرماتیک (طناب اسپرماتیک خون را از بیضه خارج میکنند) از جریان خون به شکل درست، جلوگیری کند. این اتفاق باعث میشود خون در سیاهرگها تجمع پیدا کند و باعث آسیب به بیضه شود. میتوان دلایل زیر را علت واریکوسل دانست:
- برگشت خون وریدی در سیاهرگهای کیسه بیضه
- نارسایی دریچههای وریدی
- طولانیتر بودن ورید تخلیهکننده خون در سمت چپ بیضه
روش تشخیص واریکوسل – چگونه بفهمیم واریکوسل داریم؟
واریکوسل بهطورمعمول از طریق معاینهی فیزیکی اسکروتوم توسط پزشک تشخیص داده میشود. اگر واریس رگهای بیضه بهاندازه کافی بزرگ باشد، پزشک قادر خواهدبود تا آن را لمس کند. بااینحال اگر واریکوسل کوچکتر باشد، ممکن است پزشک بخواهد درحالیکه ایستادهاید، یک نفس عمیق بکشید و نفس خود را تا زمانی که میتوانید نگهدارید. این روش که بهعنوان مانور والسالوا شناخته میشود به پزشک کمکمیکند تا بزرگ شدن غیرطبیعی سیاهرگها را تشخیص دهد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
A varicocele occurs when blood pools in the veins rather than circulating efficiently out of the scrotum.
ترجمه فارسی:
وقتی که خون بهجای آنکه بهطور صحیح از کیسهی بیضه خارج شود در وریدها جمع شود، واریکوسل رخ میدهد.
درمان واریکوسل چیست؟
درمان واریکوسل بسته به شدت علائم و تاثیر بر باروری انتخاب میشود. اگر واریکوسل بدون علامت باشد معمولا نیاز به درمان ندارد و نظارت پزشکی کافی است. درمانهای اصلی شامل جراحی و روشهای غیرجراحی مانند امبولیزاسیون هستند. جراحی میتواند کیفیت اسپرم را بهبود بخشد. درمان خانگی نیز برای تسکین علائم استفاده میشود. انتخاب درمان بر اساس سن، درجه واریکوسل و تمایل به بچهدار شدن تعیین میشود.

عمل جراحی واریکوسل
عمل واریکوسل یا واریکوسلکتومی روشی برای بستن وریدهای گشاد شده است تا جریان خون بهبود یابد. روشهای متداول واریکوسلکتومی (میکروسکوپیک یا لاپاروسکوپیک) نیازمند بیهوشی عمومی هستند؛ زمان هم بسته به روش متغیر است (میکرو: ۲ تا ۳ ساعت؛ لاپارو: ۳۰ تا ۴۰ دقیقه).
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cincinnatichildrens
Decisions about surgical repair of the varicocele are based upon differences in testicular size, amount of pain, and semen analysis (in the teenage or adult patient only).
ترجمه فارسی:
تصمیمگیری در مورد ترمیم جراحی واریکوسل بر اساس تفاوت در اندازه بیضه ، مقدار درد و تجزیه و تحلیل اسپرم (فقط در بیمار نوجوان یا بزرگسال) انجام میشود.
درمان واریکوسل با دارو
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان یا جلوگیری از واریکوسل وجود ندارد اما مسکنهایی (مانند استامینوفن یا ایبوپروفن) ممکن است برای کاهش درد بیمار کمککننده باشد.
درمان واریکوسل در خانه
درمان خانگی واریکوسل بر تسکین علائم تمرکز دارد و جایگزین درمان پزشکی نیست. استفاده از لباس زیر حمایتی مانند شورتهای تنگ میتواند درد را کاهش دهد. اعمال کیسه خنک به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چند بار در روز نیز مفید است. اجتناب از ایستادن طولانی و بلند کردن اجسام سنگین نیز توصیه میشود. این روشها میتوانند علائم خفیف را مدیریت کنند. رژیم غذایی سالم و ورزش منظم نیز کمککننده هستند اما اگر علائم شدید باشند، به پزشک مراجعه کنید.
عوارض واریکوسل چیست؟
خطرات واریکوسل میتواند از درد ساده تا مشکلات باروری جدی متغیر باشد. این بیماری اگر درمان نشود، ممکن است کیفیت اسپرم را کاهش دهد و منجر به ناباروری شود. عوارض دیگر شامل کوچک شدن بیضه و درد مزمن هستند:
- درد و تورم در کیسه بیضه
- کاهش باروری
- اختلالات هورمونی مانند کاهش تستوسترون
عوارض کوتاه مدت واریکوسل
عوارض کوتاهمدت واریکوسل معمولا شامل درد و ناراحتی هستند. پس از تشخیص، درد مبهم در بیضه که با فعالیت افزایش مییابد، شایع است و تورم موقت نیز ممکن است رخ دهد. اگر این شرایط درمان نشود، درد میتواند مزمن شود اما معمولا تهدیدکننده زندگی نیست.
عوارض بلند مدت واریس بیضه
عوارض بلندمدت واریس بیضه شامل کاهش باروری و کوچک شدن بیضه است. با گذشت زمان، افزایش دما در بیضهها کیفیت اسپرم را پایین میآورد. همچنین واریکوسل میتواند منجر به آتروفی بیضه شود و کاهش سطح تستوسترون نیز ممکن است رخ دهد که روی انرژی و خلقوخو تاثیر میگذارد.
عوارض واریکوسل در رابطه زناشویی
عوارض واریکوسل در رابطه زناشویی میتواند شامل مشکلات باروری و اختلالات جنسی باشد. این بیماری ممکن است کیفیت اسپرم را کاهش دهد و بچهدار شدن را سخت کند. برخی مطالعات نشان میدهد که واریکوسل با اختلال نعوظ مرتبط است اما مستقیما باعث آن نمیشود. درد مزمن نیز میتواند میل جنسی را کاهش دهد.
نتیجه گیری
واریکوسل به عنوان اتساع غیرطبیعی سیاهرگهای کیسه بیضه، میتواند از حالت بدون علامت تا ایجاد درد مداوم، تورم یا مشکلات باروری متغیر باشد. نکات مهم درباره این بیماری شامل شیوع بالا در مردان جوان، نقش نقص دریچههای وریدی در بروز آن و اهمیت تشخیص از طریق معاینه و تصویربرداری است. درمان بسته به شدت، از نظارت فعال تا جراحی برای بهبود باروری انتخاب میشود. در نهایت، اگر علائمی مانند احساس سنگینی و درد یا تغییرات در اندازه بیضه مشاهده کردید، بدون تاخیر به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام وقتتون بخیر
من ۲۰ سالم هستش و بعضی اوقات احساس میکنم بیضه سمت چپم کمی بالاتر از بیضه سمت راستم هستش و برجسته میشه(مخصوصا هنگامی که برای ادرار کردن میشینم بعضی اوقات انگار بیضه سمت چپم بیرون زدگی داره)
الان تقریبا یک سالی میشه اینجوری هستم اوایل درد خفیف داشتم و الان فقط همون بیرون زدگی هستش
احتمال واریکوسل هستش؟
سلام
ناقرینگی لزوما به معنای واریکوسل نیست
اما بعلت وجود درد حتمن به پزشک مراجعه کنید
سلام من پارسال بابت مشکل ادرار به پزشک مراجعه کردم سونو شکم و پروستات و ازمایشم مشکل نداشت ایشون دارو برای پروستاتیت دادن بعد از مصرف فقط درد لگن و کمرم بهتر شد ولی هنوز مشکل دارم و لذت ارگاسم رو متوجه نمیشم و قبل این بیماری پرتاپ اسپرم داشتم و میزان منی خارج شده بیشتر بود حتی بعضی اوقات مشکل ادراری دارم و خوب تخلیه نمیشم . البته قبل این اتفاقات به دلیل یبوست بواسیر خارجی گرفته بودم ولی الان احساس میکنم بواسیر داخلی دارم. ۹سال پیش عمل واریکسل انجام دادم.. سوالم اینه این علائم میتونه از واریکسل باشه یا حتی بواسیر داخلی که به پروستات فشار میاره یا مشکل جدی تره
سلام
هم مشکلات اسفتگتر کقعد و هم التهاب پرویتات به طور همزمان ممکن است اتفاق افتاده باشد
دمان را حدی بگیرید
برای تشخیص دقیق تر از روش های پاراکلینیکی استفاده کنید
سلام من پارسال بابت مشکل ادرار به پزشک مراجعه کردم سونو شکم و پروستات و ازمایشم مشکل نداشت ایشون دارو برای پروستاتیت دادن بعد از مصرف فقط درد لگن و کمرم بهتر شد ولی هنوز مشکل دارم و لذت ارگاسم رو متوجه نمیشم و قبل این بیماری پرتاپ اسپرم داشتم و میزان منی خارج شده بیشتر بود حتی بعضی اوقات مشکل ادراری دارم و خوب تخلیه نمیشم . البته قبل این اتفاقات به دلیل یبوست بواسیر خارجی گرفته بودم ولی الان احساس میکنم بواسیر داخلی دارم. ۹سال پیش عمل واریکسل انجام دادم.. سوالم اینه این علائم میتونه از واریکسل باشه یا حتی بواسیر داخلی که به پروستات فشار میاره یا مشکل جدی تره.
سلام اقای دکتر خسته نباشید
من الان ۱۶سال دارم و تقریبا ۴سال پیش عمل واریکوسل انجام دادم .بیضه سمت چپ من که عمل کردم هنوز حالت متورم داره آیا لزوما بعد از عمل باید مثل حالت اولیه بشه؟
سلام
بله این تورم غیر عادی است
و مجددا باید معاینه شود
سلام دکتر من چند سالی هست مبتلا به واریکوسل هستم میخواستم بدونم الان اگر من رابطه ای داشته باشم و بعداز ارضاع منی دخول بشه باعث بارداری میشه یا ن یا درصدش چقدره با تشکر 🙏 ممنون میشم جواب بدین
سلام
بستگی به شدت بیماری دارد
این بیماری ممکن است در ۴۰ درصد از آنها عامل ناباروری شود. در برخی از آنها نیز تعداد اسپرم کم میشود.
سلام واسه استخدامی شرکتی رفتم که در جواب گفتن واریکوسل بیضه سمت چپ دارم .الانم مشغول کارم.بعضی موقع ها دردی خفیف دارم با خوردن مسکن حل میشه.در ضمن تورم نداره بیضه هام.. فقط میزان بیضه سمت چپم پایین تره .میخواستم بدونم باید عمل کنم.؟؟یا با قرص یا آمپول حل میشه چون از عمل میترسم..
سلام
واریکوسل را جدی بگیرید
ابتدا درمان دارویی و در صورت عدم بهبود نیاز به جراحی دارد
همسرم بیماری واریکوسل داره حاضر به درمان نیست من یک بارحامله شدم ولی خارج از رحم یه لوله امو بریدن الان بایک لوله واینکه همسرم واریکوسل داره احتمال بارداری وجود داره
سلام ایلار عزیز
حتمن باید راضی کنید برای درمان چون ممکن است برای خودشان خطرناک شود
احتمال باروری بسیار پایین است
واریکوسل عارضهای است که بر سیاهرگهای کیسه بیضه تأثیر میگذارد و میتواند باعث ناباروری در مردان شود. زمانی اتفاق می افتد که وریدهای کیسه بیضه بزرگ شده و پیچ خورده و در نتیجه گردش خون ضعیف و تولید اسپرم کاهش می یابد. این می تواند منجر به کاهش تعداد، تحرک و کیفیت اسپرم شود که می تواند منجر به ناباروری شود.
سلام
سلام اقای دکتر من بیضه چپم پایین تره و رگ هاش معلوم میشن ایا واریکوسله درد هم ندارم
سلام دوست عزیز
احتمال واریکوسل وجود دارد یا لا اقل مستعد به ان هستید
حتمن به متخصص مراجعه نمایید
https://doctoreto.com/doctors/speciality/urologist
سلام خسته نباشید بنده عمل واریکوسل انجام دادم میخوام بدونم بچه دار میشم یا نه؟!!!
سلام دوست عزیز
هدف از درمان و عمل واریکسل باروری ست
بر اساس آمارهای ثابت شده دارو ۵ درصد و عمل جراحی ۵۰-۶۰ درصد، یعنی ۱۰ برابر دارو درمانی عمل جراحی باعث موفقیت و افزایش کیفیت اسپرم و بهبود باروری می گردد. از این رو درصد زیادی از زوج ها می توانند نتایج موفقیت آمیز بارداری بعد از عمل واریکوسل را تجربه کنند